ខេត្តកំពង់ឆ្នាំង ៖ លោក សុខ ធួក ប្រធានមន្ទីរវប្បធម៌ និងវិចិត្រសិល្បៈខេត្តកំពង់ឆ្នាំង មានប្រសាសន៍ឱ្យដឹងថា ដោយសារតែមានជំនឿយ៉ាងមុតមាំតាំងពីបុរាណកាលមក ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរយើង បានគោរពទៅលើអ្នកតា ដោយសារចាត់ទុកថា ជាព្រលឹងអ្នកដែលបានស្លាប់ទៅ ប៉ុន្តែមិនបានទៅចាប់កំណើតនៅទីណាទេ គឺព្រលឹងបាននៅចាំថែរក្សាកូនចៅ ។ ដោយហេតុនេះហើយបានជានៅតាមវត្ត និងភូមិ នីមួយៗ តាមទន្លេ បឹងបួរ គេតែងឃើញមានខ្ទមអ្នកតា ដែលសង់នៅក្រោមដើមឈើ ធំៗ ខ្លះមានសូនរូបត្រឹមត្រូវធ្វើពីឈើ ពីសុីម៉ង់ត៍ ពីថ្ម និងខ្លះទៀតតម្កល់លិង្គព្រះឥសូរជាដើម ។
ខ្ទមអ្នកតា តែបើជាស្រីគេហៅថាខ្ទមលោកយាយ ដែលសង់នៅភូមិណា ប្រជាពលរដ្ឋនៅភូមិនោះជាអ្នកទទួលខុសត្រូវថែរក្សា ដោយពុំហ៊ានប្រព្រឹត្តអំពើផ្តេសផ្តាសលើអ្នកតានោះឡើយ ។ ពេលខ្លះមានអ្នកស្រុកឈឺ ឬចុកពោះ ពេលរកគ្រូទស្សន៍ទាយទៅឃើញថា អ្នកតាធ្វើ ប្រជាពលរដ្ឋក៏ធ្វើពិធីសែនព្រេន ដើម្បីអង្វរករ លន់តួដល់អ្នកតា ឱ្យលោកប្រណីកូនចៅ ជួយឱ្យបានជាសះស្បើយវិញ ។ ពិធីសែនមានតង្វាយ បាយសម្ល នំបង្អែម ចេក មាន់ស្ងោរ ក្បាលជ្រូក និងមាន់ឆ្កាងជាដើម ហើយក៏ឃើញថាស័ក្តិសិទ្ធិមែន ។
ខ្ទម អ្នកតាសុទ្ធតែមានឈ្មោះ ខុសៗគ្នា ដូចជាអ្នកតាស្នងជួន អ្នកតាបឹងកៅ លោកយាយទេព និងលោកយាយតី ជាដើម ។ គ្រប់អ្នកតាទាំងអស់ សុទ្ធតែមានប្រវត្តិជាក់លាក់ ដូចជាលោកតាស្នងជួន ដែលមានទីតាំងនៅឃុំជ្រៃបាក់ ស្រុករលាប្អៀរ ជាប់នឹងស្ពានផ្លូវជាតិលេខ៥ គឺកាលនៅរស់ គាត់ត្រូវបារាំង (ជំនាន់អាណានិគមបារាំង) ចាត់ឱ្យយាមសម្ភារសម្រាប់សាងសង់ស្ពាន ។ លុះគាត់ស្លាប់ទៅ ព្រលឹងមិនបានចាប់ជាតិទៅណាទេ បានក្លាយជាអ្នកតាចាំស្ពាននោះរហូតមក ដោយអ្នកស្រុកហៅថា លោកតាស្នងជួន ។
លោកសុខ ធួក កាលពីពេល ថ្មីៗនេះឱ្យដឹងថា ចំណែកលោកយាយទេព កាលនៅរស់ដោយគោរពប្រណិប័តន៍ព្រះពុទ្ធសាសនា គាត់បរិច្ចាគដីរបស់គាត់ឱ្យសាងសង់ទីអារាម លុះក្រោយពេលគាត់ស្លាប់ កើតជាអ្នកតា ដែលហៅថា លោកយាយទេព នៅដល់សព្វថ្ងៃនេះ ។
រាល់ពិធីសាងសង់ ឬធ្វើអ្វីមួយ សូម្បីតែពិធីមង្គលការ បុណ្យទាន ជាដើម អ្នកស្រុកពុំដែលភ្លេចសែនដល់អ្នកតាម្ចាស់ស្រុក ម្ចាស់ទឹកដីឡើយ គឺដើម្បីឱ្យកូនចៅបានសេចក្តីសុខ ។ អ្នកតាខ្លះត្រូវអ្នកស្រុកធ្វើពិធីឡើងអ្នកតាជារៀងរាល់ឆ្នាំ ។ ពេលកើតជំងឺរាតត្បាត ឬជួបគ្រោះរាំងស្ងួតជាដើម អ្នកស្រុកតែងតែធ្វើពិធីបន់ស្រន់ ប្រគំភ្លេង សែនព្រេន សុំឱ្យអ្នកតាជួយកូនចៅគេចផុតពីជំងឺរាតត្បាត ផ្សេងៗ ឬបន់ស្រន់សុំទឹកភ្លៀងជាដើម ។ សម្រាប់អ្នកដើរព្រៃ ឬអ្នកដែលចេញទៅប្រកបការងារ បរិភោគបាយក្នុងព្រៃ និងតាមវាលស្រែក៏ដោយ មុននឹងហូប តែងតែបេះម្ហូប បាយ ដាក់ស្លឹកឈើ រួចរំឭកថ្វាយដល់អ្នកតាម្ចាស់ស្រុក ម្ចាស់ដី សុំសេចក្តីសុខ និងប្រកបរបរបានជោគជ័យ ។ បើអ្នកនេសាទវិញ គេនិយាយថា សុំកូនចៅ៤ទៅ១០ក្បាល គឺសុំ ត្រី ។
សរុប សេចក្តីមក ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរយើង មានជំនឿលើអ្នកតាមុតមាំណាស់ ដោយមិនហ៊ានបៀតបៀនឡើយ ។ លើសពីនេះទៀតថែមទាំងគោរពបូជាលើព្រលឹងដូនតាដែលបានស្លាប់ទៀតផង ។ បើនិយាយពីជំនឿលើអ្នកតាវិញ ជនជាតិចិន ក៏រឹតតែជឿខ្លាំងណាស់ដែរ ដូចជាពិធីសែន និងឡើងអ្នកតាជាដើម ដែលគេធ្វើជារៀងរាល់ឆ្នាំ ៕
ចែករំលែកព័តមាននេះ