យោងតាមអង្គការសុខភាពពិភពលោក ជំងឺតេតាណូសលើទារក គឺជាមូលហេតុសំខាន់ទីពីរ នៃការស្លាប់របស់ទារកនៅលើពិភពលោក ។ បើផ្អែកតាមទិន្នន័យនៃការអង្កេតប្រជារាស្ត្រ និងសុខភាពក្នុងប្រទេសកម្ពុជា៧% នៃទារក១.០០០នាក់ ដែលកើតរស់ បានស្លាប់ដោយសារជំងឺតេតាណូស ។
ជំងឺតេតាណូសលើទារកនេះ កើតឡើងមិនមែនដោយសារតែខ្វះខាតក្នុងការផ្តល់ថ្នាំបង្ការដល់ស្ត្រីមានផ្ទៃពោះ និងស្ត្រីដែលមានអាយុបន្តពូជប៉ុណ្ណោះទេ ថែមទាំងដោយការខ្វះខាតផ្នែកសេវាថែទាំមុនពេលសំរាល ការសំរាលកូនដោយសុវត្ថិភាព និងការថែទាំទងផ្ចិត ។
ផ្អែកតាមទិន្នន័យនៃការអង្កេតប្រជាសាស្ត្រ និងសុខភាពក្នុងប្រទេសកម្ពុជា៦៩% នៃស្ត្រីដែលសំរាលកូនក្នុងរយៈពេលប្រាំឆ្នាំចុងក្រោយនេះ បានទទួលថ្នាំបង្ការជំងឺតេតាណូស នៅពេលសំរាលកូនចុងក្រោយរបស់ពួកគេ ។ នៅឆ្នាំ២០០៧ គេបានប៉ាន់ប្រមាណថា ជាង៩០%នៃករណីជំងឺតេតាណូសកើតលើទារកដែលសំរាលនៅតាមផ្ទះដោយឆ្មបបុរាណ និងមានការខ្វះខាតការថែទាំក្រោយសំរាល ដែលមានន័យថា ជំងឺតេតាណូសលើទារកនៅតែជាបញ្ហាដ៏ធំមួយនៅប្រទេសកម្ពុជា ។
តើជំងឺតេតាណូសលើទារកគឺជាជំងឺយ៉ាងដូចម្តេច?
ជំងឺតេតាណូសលើទារក គឺជាជំងឺនៃប្រព័ន្ធសរសៃប្រសាទ ដែលកើតឡើងនៅលើទារករបស់ម្តាយដែលមិនបានទទួលថ្នាំបង្ការប្រឆាំងជំងឺតេតាណូស ។ ជំងឺនេះត្រូវបានគេហៅម្យ៉ាងទៀតថា ជាជំងឺរឹងថ្គាមដែលជាជំងឺធ្ងន់ធ្ងរមួយ អាចបង្ការបាន ។ ជំងឺនេះប៉ះពាល់ដល់សាច់ដុំ និងសរសៃប្រសាទរបស់រាងកាយ ។
ជំងឺតេតាណូសនេះបង្ហាញឡើង ដោយការរឹងសាច់ដុំ និងការកន្ត្រាក់សាច់ដុំ ដែលតែងតែចាប់ផ្តើមនៅសាច់ដុំថ្គាម និងថ្ពាល់ ។ ជំងឺតេតាណូសដែលធ្ងន់ធ្ងរអាចនាំឱ្យមានការគាំងដង្ហើម និងបណ្តាលឱ្យស្លាប់ ។
រយៈពេលបង្ករោគនៃជំងឺនេះមានពី៣-២១ថ្ងៃ ហើយជាទូទៅប្រហែល៨ថ្ងៃ ។ កាលណារយៈពេលបង្ករោគនេះកាន់តែខ្លី ឱកាសនៃការស្លាប់កាន់តែខ្ពស់ ។ ក្នុងជំងឺតេតាណូសលើទារក រោគសញ្ញាកើតឡើងនៅថ្ងៃទី៣ ទៅថ្ងៃទី២៨ បន្ទាប់ពីសំរាល ។
មូលហេតុ
ជំងឺតេតាណូស បង្កដោយមេរោគបាក់តេរីមួយប្រភេទដែលគេហៅថា Clostridium Tetani ដែលជាមេរោគរស់នៅក្នុងដី ។ មេរោគនេះឆ្លងចូលទៅក្នុងខ្លួនទារកតាម ៖
-សំភារមិនស្អាតដែលប្រើនៅពេលសំរាលកូន ដូចជា កន្ត្រៃប្រើសំរាប់កាត់ទងផ្ចិតរបស់ទារក
-ការប្រើកំណាត់កខ្វក់សំរាប់រុំ ឬចងទងផ្ចិត របស់ទារក
-ការដាក់សារធាតុផ្សេងៗលើទងផ្ចិតរបស់ទារក ដូចជា ការរោយកំទិចសំបុកកាញ៉ាំងជាដើម ។
មិនតែប៉ុណ្ណោះ នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា វិធីបុរាណតំរូវឱ្យដាក់សារធាតុផ្សេងៗ ឬកំណាត់នៅទងផ្ចិតរបស់ទារក បន្ទាប់ពីសំរាលរួច ។ វិធីនេះ គឺជាមូលហេតុដ៏សំខាន់មួយនៃជំងឺតេតាណូសនេះ ។ នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ៥០ករណីនៃទារកដែលមានជំងឺតេតាណូសក្នុងឆ្នាំ២០០៧ មានកំណាត់ដាក់នៅទងផ្ចិតរបស់ពួកគេ១១% មានដាក់ផេះ១៧% មានដាក់សំបុកកាញ៉ាំង និង១២% មានដាក់សារធាតុផ្សេងៗទៀត ។
រោគសញ្ញា
-រោគសញ្ញាសំខាន់គឺ ទារកដែលបៅដោះធម្មតាក្នុងរយៈពេលពីរថ្ងៃក្រោយសំរាល ស្រាប់តែចាប់ផ្តើមមានការពិបាកបៅនៅរវាងថ្ងៃទីបី និងទី២៨ ទៅវិញ ។
-ការកន្ត្រាក់សាច់ដុំនៅថ្គាម ធ្វើឱ្យរឹងថ្គាម និងបណ្តាលឱ្យមានរោគសញ្ញាពិសេសមួយគឺ ការមានទឹកមុខសើចស្ញេញ ។
-ការកន្ត្រាក់សាច់ដុំអាចរាលដាលដល់សាច់ដុំពោះ ដើមដៃ និងភ្លៅ ហើយអាចបណ្តាលឱ្យមានការប្រកាច់ទៀតផង ។
ការផ្តល់ថ្នាំបង្ការប្រឆាំងជំងឺតេតាណូស
ការបង្ការជំងឺតែងតែប្រសើរជាងការព្យាបាល ។ ដើម្បីបង្ការជំងឺតេតាណូសលើទារក ស្ត្រីមានផ្ទៃពោះ និងស្ត្រីដែលមានអាយុបន្តពូជ (អាយុពី១៥ដល់៤៤ឆ្នាំ) ត្រូវតែទទួលវ៉ាក់សាំងឱ្យបានគ្រប់គ្រាន់ ។
ដើម្បីអាចការពារជំងឺតេតាណូសបានទាំងស្រុង ការចាក់វ៉ាក់សាំង៥ដង គឺជាការចាំបាច់ ។
វ៉ាក់សាំងបង្ការជំងឺតេតាណូសក៏អាចចាក់ឱ្យទារកដែលមានអាយុមួយខែកន្លះបានដែរ ដើម្បីជួយពួកគេក្នុងការប្រឆាំង ឬការពារពួកគេពីការកើតជំងឺតេតាណូស នៅពេលដែលពួកគេមានការប្រឈមនឹងជំងឺនេះ ។
វ៉ាក់សាំងបង្ការជំងឺតេតាណូសសំរាប់ទារក មានឈ្មោះថា DPT ឬ DPT-HepB (ដែលត្រូវបានផលិតរួមបញ្ចូលជាមួយវ៉ាក់សាំងបង្ការជំងឺខាន់ស្លាក់ ក្អកមាន់ និងជំងឺរលាកថ្លើមប្រភេទបេ) ៕
ចែករំលែកព័តមាននេះ