ការដែលមេដឹកនាំនិងប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជាគាំទ្របេក្ខភាពលោកប្រធានាធិបតីសហរដ្ឋអាមេរិក ដូណាល់ ត្រាំ សម្រាប់ពានរង្វាន់ណូបែលសន្តិភាពគឺជារឿងដាច់ដោយឡែកពីរឿងភូមិសាស្ត្រនយោបាយ ក៏ដូចជាគោលនយោបាយការបរទេសរបស់កម្ពុជា ។ ក្រោយពេលដែលសម្តេចធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត នាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជាបានសរសេរលិខិតជាផ្លូវការនៅក្នុងនាមរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា…
ការដែលមេដឹកនាំនិងប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជាគាំទ្របេក្ខភាពលោកប្រធានាធិបតីសហរដ្ឋអាមេរិក ដូណាល់ ត្រាំ សម្រាប់ពានរង្វាន់ណូបែលសន្តិភាពគឺជារឿងដាច់ដោយឡែកពីរឿងភូមិសាស្ត្រនយោបាយ ក៏ដូចជាគោលនយោបាយការបរទេសរបស់កម្ពុជា ។
ក្រោយពេលដែលសម្តេចធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត នាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជាបានសរសេរលិខិតជាផ្លូវការនៅក្នុងនាមរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ផ្ញើរជូនសមាជិកគណកម្មការវាយតម្លៃបេក្ខភាពសម្រាប់ពានរង្វាន់ណូបែលសន្តិភាព កាលពីថ្ងៃទី ០៧ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២៥ បញ្ជាក់អំពីការគាំទ្របេក្ខភាព លោក ត្រាំ សម្រាប់ តំណែងនេះ មានការវិភាគថា កម្ពុជាអាចនឹងកែសម្រួលជំហរគោលនយោបាយការបរទេស និង ភូមិសាស្ត្រនយោបាយខ្លះៗ។
ទស្សនៈបែបនេះគឺជាទស្សនៈនយោបាយខុសទាំងស្រុង ពីព្រោះថា ការបញ្ជាក់នូវការគាំទ្របេក្ខភាព នណាម្នាក់ជាម្ចាស់ពានរង្វាន់ណូបែលសន្តិភាពនេះ គឺមិនពាក់ព័ន្ធនឹងនយោបាយឡើយ ។ វាគឺជាការបញ្ជាក់នូវការគាំទ្រត្រឹមតែជាទស្សនៈនិងសកម្មភាពរបស់បុគ្គលដែលមានភាពស័ក្តិសមសម្រាប់ គណកម្មការពានរង្វាន់ណូបែលសន្តិភាពធ្វើជាមូលដ្ឋានដើម្បីពិចារណាប៉ុណ្ណោះ។
រឿងពានរង្វាន់ណូបែលនិងគោលនយោបាយជាតិគឺវាផ្ទុយគ្នា ហើយ មកដល់ពេលនេះ បុគ្គលដែលបានទទួលពានរង្វាន់នេះគឺមិនផ្តោតលើគោលនយោបាយឡើយ គឺផ្តោតតែនៅលើ សកម្មភាព និង កិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់បុគ្គល ដែលពុះពារគ្រប់ឧបសគ្គដើម្បីបុព្វហេតុសន្តិភាព ។
ពានរង្វាន់ណូបែលសន្តិភាពនេះ ត្រូវបានគេដឹងថា គឺជាពានរង្វាន់១នៅក្នុងចំណោមពានរង្វាន់ណូបែល៥ ដែលរួមបញ្ចូលទាំង ពានរង្វាន់ណូបែលផ្នែករូបវិទ្យា ណូបែលគីមីវិទ្យា ណូបែលសរីរវិទ្យាឫវេជ្ជសាស្ត្រ និងពានរង្វាន់អក្សរសាស្ត្រ ។
ពានរង្វាន់ណូបែលទាំងនេះ ត្រូវបានបង្កើតឡើងដោយលោក អាល់ហ្វ្រេត ណូបែល ( Alfred Nobel)ដែលជាអ្នកគីមីវិទូក៏ដូចជាវិស្វករនិងជាពាណិជ្ជករដ៏ល្បីនៅប្រទេសអ៊ុយអែត នាខែមីនា ហើយបានប្រកាសជ័យភាគីដំបូងបំផុតនៅខែធ្នូ ឆ្នាំ១៩០១ ។ មកដល់ពេលនេះ ពានរង្វាន់សន្តិភាពសរុប ១៤២ ពានត្រូវបានផ្តល់ជូនបុគ្គលជាលក្ខណៈឯកត្តជនចំនួន១១១ រូប ហើយស្ថាប័នគឺមាន៣១ ស្ថាប័ន ។
នៅក្នុងចំណោមនោះគឺមានប្រធានាធិបតីសហរដ្ឋអាមេរិក៤ នាក់រួចមកហើយដែលទទួលពានរង្វាន់នេះ គឺទីមួយលោក ថេឌ័រ រ៉ូសឺវែល (Theodore Roosevelt) ដែលបានទទួលនាឆ្នាំ១៩០៦ ដោយនៅពេលនោះ លោកជាប្រធានាធិបតីអាមេរិកទី២៦ ដែលព្យាយាមសម្របសម្រួលសង្គ្រាមរុស្ស៊ីនិងជប៉ុននាសម័យកាលនោះ ។
ប្រធានាធិបតីអាមេរិកទី២ គឺ លោក វូឌ្រូវ វៀលសុន (Woodrow Wilson) ប្រធានាធិបតីទី២៨ ដោយសារតែលោកជាស្ថាបនិកសម្ព័ន្ធប្រជាជាតិ ឫអាចហៅថា ជាអង្គការសហប្រជាជាតិទី១ បន្ទាប់ពីសង្គ្រាមលោកលើកទី១ដោយលោកទទួលនាឆ្នាំ១៩១៩ ។ ប្រធានាធិបតីអាមេរិកទី៣ គឺលោក ប្រធានាធិបតី ជីមមី ខាធ័រ (Jimmy Carter) ប្រធានាធិបតីទី ៣៩ កាលពីឆ្នាំ២០០២ ដោយសារតែលោកបានធ្វើការមិនចេះនឿយហត់ នឹងកិច្ចការសន្តិភាព ប្រជាធិបតេយ្យ និង សិទ្ធិមនុស្សតាមរបស់មជ្ឈមណ្ឌលខាធ័រ ដែលលោកបានបង្កើតក្រោយពេលលោកចាកចេញពីសេតវិមាន ។
ដោយឡែក ប្រធានាធិបតីទី៤ គឺ លោក បារ៉ាក់ អូប៉ាម៉ា នាឆ្នាំ២០០៩ ដោយសារតែលោកបានខិតខំលើកកម្ពស់នយោបាយការទូតអន្តរជាតិ និង សហប្រតិបត្តិការរវាងប្រជាជននិងប្រជាជន ចាប់តាំងពីលោកចូលកាន់តំណែងជាប្រធានាធិបតី ។
សម្រាប់លោក ត្រាំ អាចនឹងក្លាយជាបេក្ខភាពណូបែលសន្តិភាពមួយដ៏ស័ក្តិសម ហើយនៅក្នុងនោះ សម្តេចធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត បានរៀបរាប់នៅក្នុងលិខិតនោះថា លោក ត្រាំ ដែលជាប្រធានាធិបតីទី ៤៥ និង ទី ៤៧ របស់សហរដ្ឋអាមេរិកដែលមានការគិតគូរ និងយកចិត្តទុកដាក់បំផុតចំពោះសន្តិភាព។
សម្តេចធិបតីបានលើកឡើងថា ស្របតាមសំណូមពររបស់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរទាំងក្នុងនិងក្រៅប្រទេស និងដើម្បីជាការថ្លែងអំណរគុណចំពោះលោកប្រធានាធិបតីត្រាំ ដែលលោកបានយកចិត្តទុកដាក់ដោយផ្ទាល់ ក្នុងការផ្ដួចផ្ដើមនិងជំរុញឲ្យមានបទឈប់បាញ់គ្នារវាងកងទ័ពកម្ពុជានិងកងទ័ពថៃ និងបានបន្តតាមដានការអនុវត្តបទឈប់បាញ់រហូតដល់មានសន្តិភាពពេញលេញរវាងប្រទេសទាំងពីរ ទើបសម្តេចក្នុងនាមជានាយករដ្ឋមន្ត្រីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា បានផ្ញើលិខិតជាផ្លូវការទៅគណៈកម្មការពានរង្វាន់ណូបែលសន្តិភាព ដើម្បីគាំទ្របេក្ខភាពលោក ប្រធានាធិបតីត្រាំ សម្រាប់ពានរង្វាន់ណូបែលសន្តិភាពនេះតែម្តង។
មកដល់ពេលេនេះ សម្តេចធិបតី អាចជាមេដឹកនាំប្រទេសមួយនៅក្នុងចំណោមប្រទេសបី ដែលគាំទ្រ បេក្ខភាពសម្រាប់ពានរង្វាន់ណូបែលសន្តិភាព ដោយនៅក្នុងនោះ គឺមានអ៊ីស្រាអែល និងប៉ាគីស្ថាន ។ សម្តេចធិបតីបានលើកឡើងថា ភាពជារដ្ឋបុរសដ៏វិសេសវិសាលរបស់ប្រធានាធិបតី ត្រាំ ដែលត្រូវបានសម្គាល់ដោយការប្តេជ្ញាចិត្តរបស់លោកក្នុងការដោះស្រាយជម្លោះ និងការការពារសង្គ្រាមមហន្តរាយតាមរយៈចក្ខុវិស័យ និងការទូតប្រកបដោយភាពច្នៃប្រឌិត ។
សម្តេចធិបតីបានលើកឡើងទៀតថា ថ្មីៗនេះលោកត្រាំបានបង្ហាញនូវតួនាទីយ៉ាងម៉ឺងម៉ាត់ក្នុងការបំបែកបទឈប់បាញ់ភ្លាមៗ និងគ្មានលក្ខខណ្ឌរវាងកម្ពុជា និងថៃ។ អន្តរាគមន៍ទាន់ពេលវេលានេះហើយដែលបញ្ចៀសជម្លោះដែលអាចបំផ្លិចបំផ្លាញបាន គឺមានសារៈសំខាន់ក្នុងការទប់ស្កាត់ការបាត់បង់អាយុជីវិតយ៉ាងច្រើន និងត្រួសត្រាយផ្លូវឆ្ពោះទៅរកការស្ដារឡើងវិញនូវសន្តិភាពរវាងប្រទេសទាំងពីរ។
នេះគ្រាន់តែជាឧទាហរណ៍មួយនៃសមិទ្ធិផលពិសេសរបស់លោកប្រធានាធិបតី ត្រាំ ក្នុងការបន្ថយភាពតានតឹងនៅក្នុងតំបន់មួយចំនួននៃពិភពលោកដែលមានការប្រែប្រួលខ្លាំងបំផុត។ ការស្វែងរកសន្តិភាពជាប់លាប់របស់លោកតាមរយៈទំនាក់ទំនងការទូតគឺសមស្របនឹងចក្ខុវិស័យរបស់លោក អាល់ហ្វ្រេត ណូបែល ដែលផ្តល់កិត្តិយសដល់អ្នកដែលបានចូលរួមចំណែកដ៏ឆ្នើមចំពោះភាតរភាពអន្តរជាតិ និងការរីកចម្រើននៃសន្តិភាព។
សរុបទៅនៅក្នុងក្រសែភ្នែកពលរដ្ឋកម្ពុជាដែលកំពុងតែស្រលាញ់សន្តិភាពហើយដល់ពេលដែលលោកត្រាំមកបង្ហាញគោលជំហរសន្តិភាពភ្លាមៗ ពលរដ្ឋកម្ពុជាពិតជាស្វាគមន៍និងអបអរប្រសិនបើលោកឈ្នះពានរង្វាន់នេះមែន ប៉ុន្តែចំពោះបញ្ហាគោលនយោបាយការរបទេសរបស់កម្ពុជាវិញគឺមិនមានទឡ្ហីករណ៍ណា មួយដែលបង្ហាញនូវការប្រែប្រួលនៅឡើយ។ មកដល់ពេលនេះកម្ពុជានៅតែរក្សាគោលជំហរការទូតដដែលពោលគឺសាកលភាវូបនីយកម្ម និងពហុភាគីនិយមតាមគោលការណ៍ពង្រឹងមិត្តភាពជាមួយបណ្តាប្រទេសដែលមានស្រាប់ និង ពង្រីករកមិត្តភាពថ្មីៗ ដោយមិនប្រកាន់ប្រទេសនោះមានឫក្រធំឫតូចឡើយ ។
ចែករំលែកព័តមាននេះ