ADផ្ទាំងផ្សព្វផ្សាយពាណិជ្ជកម្ម

Picture

នៅ​ពេល​ដែល​លោក ចូ បៃ​ដិ​ន ប្រធានាធិបតី​អា​មេ​រិ​កបាន​សម្រេច​ទស្សនកិច្ច​នៅ​ប្រទេស​វៀតណាម​នៅ​ខែកញ្ញា​ខាង​មុខ ហើយ​មិន​ចូលរួម​កិច្ចប្រជុំ​កំពូល​អាស៊ាន លោក​បាន​បញ្ជូន​សារ​នយោបាយ​សំខាន់​មួយ គឺ​ទំនាក់ទំនង​កាន់តែ​ស៊ីជម្រៅ​រវាង​មហាអំណាច​ពិភព លោក និង​ប្រទេស​កុ​ម្មុ​យ​និ​ស្ត​វៀតណាម ដែល​ជាស​ត្រូវ​ចាស់​ដែល​ធ្លាប់​ធ្វើ​អោយ​អា​មេ​រិ​ក​ចាញ់​សង្គ្រាម​នៅ​វៀតណាម​យ៉ាង​អាម៉ាស…

នៅ​ពេល​ដែល​លោក ចូ បៃ​ដិ​ន ប្រធានាធិបតី​អា​មេ​រិ​កបាន​សម្រេច​ទស្សនកិច្ច​នៅ​ប្រទេស​វៀតណាម​នៅ​ខែកញ្ញា​ខាង​មុខ ហើយ​មិន​ចូលរួម​កិច្ចប្រជុំ​កំពូល​អាស៊ាន លោក​បាន​បញ្ជូន​សារ​នយោបាយ​សំខាន់​មួយ គឺ​ទំនាក់ទំនង​កាន់តែ​ស៊ីជម្រៅ​រវាង​មហាអំណាច​ពិភព លោក និង​ប្រទេស​កុ​ម្មុ​យ​និ​ស្ត​វៀតណាម ដែល​ជាស​ត្រូវ​ចាស់​ដែល​ធ្លាប់​ធ្វើ​អោយ​អា​មេ​រិ​ក​ចាញ់​សង្គ្រាម​នៅ​វៀតណាម​យ៉ាង​អាម៉ាស ។

ពេល​នេះ​អា​មេ​រិ​ក​ជីក​កប់​ចោល​អាទិភាព​រវាង​ប្រទេស​ទាំង​ពីរ ហើយ​ចាប់ដៃ​គ្នា​ក្នុង​បំណង​រួម​មួយ គឺ​ទប់​ឥទ្ធិពល​របស់​ចិន​នៅ​ក្នុង​តំបន់ ។ សេត​វិមាន​បាន​ប្រកាស កាលពីដើម​ស​ប្តា​ហ៍​នេះ​ថា លោក បៃ​ដិ​ន នឹង​ធ្វើ​ដំណើរ​ទៅ​កាន់​ប្រទេស​វៀតណាម នៅ​ថ្ងៃ​ទី​១០ ខែកញ្ញា ដើម្បី​ជួប​ជាមួយ​អគ្គលេខាបក្ស​វៀតណាម គឺ​លោក ឃ្វៀន ភូ​ជុង ( Nguyen Phu Trong) និង​មេដឹកនាំ​វៀតណាម​ដទៃ​ទៀត បន្ទាប់​ពី​ចូលរួម​កិច្ចប្រជុំ​កំពូល​ប្រចាំឆ្នាំ​របស់​មេដឹកនាំ​ប្រទេស G ២០ នៅ​ឥណ្ឌា ។

ប្រភព​ដដែល​បាន​បន្ត​ថា នៅ​ក្នុងអំឡុងពេល​នោះ​វៀតណាម និង​អា​មេ​រិ​ក នឹង​ស្វែងរក​ឱកាស ដើម្បី​ជំរុញ​កំណើនសេដ្ឋកិច្ច​វៀតណាម ដែល​ផ្តោត​លើ​បច្ចេកវិទ្យា និង​នវានុវត្តន៍​ពង្រីក​ទំនាក់ទំនង​រវាង​ប្រជាជន និង​ប្រជាជន​តាម​រយៈ​ការ​ផ្លាស់​ប្តូរ​ការ​អប់រំ និង​កម្មវិធី​អភិវឌ្ឍន៍​កម្លាំង ពលកម្ម ប្រយុទ្ធ​ប្រឆាំង​នឹង​បម្រែបម្រួល​អាកាសធាតុ និង​បង្កើន​សន្តិភាព​វិបុលភាព និង​ស្ថិរភាព ។

តាម​រូបភាព​ទំនាក់ទំនង​រវាង​អា​មេ​រិ​ក និង​វៀតណាម ពេល​នេះ​ភាព​ជាស​ត្រូវ និង​ចំណងមិត្តភាព​គ្មាន​អ្វី​ស្ថិតស្ថេរ​បាន​ទេ សំខាន់​ការ​អនុវត្ត​នូវ​គោល នយោបាយ​មួយ​ដែល​មាន​ជំហរ​ច្បាស់លាស់ រឹង​មាំ ហ្មត់ចត់​ដោយ​ឈរ​នៅ​លើ​មូលដ្ឋាន​នៃ​ផលប្រយោជន៍​ជាតិ និង​ប្រជាជន​រៀង​ៗ​ខ្លួន ។

នៅ​លើ​សមរភូមិ​ការទូត​នា​ដំណាក់កាល​បច្ចុប្បន្ន​នេះ ការ​អនុវត្ត​នូវ​គោលនយោបាយ​ណាមួយ​ដែល​មាន​ចរិត​រឹងត្អឹង មិន​បទ​បែន​អាច​ជា​គ្រោះ​មហន្តរាយ​មួយ​សម្រាប់​ជាតិ​ពីព្រោះ​ពិភពលោក គឺ​ស្ថិត​នៅ​ក្នុង​យុគសម័យ​នៃ​ប្រព័ន្ធ​ពហុភាគី​និយម និង​សាកល​ភាវូបនីយកម្ម ករណី​ដូច​ជា វៀតណាម និង​អា​មេ​រិ​ក គឺជា​សក្ខីកម្ម​ដ៏​ប្រ​ត្យ​ក្រ​ដែល​ឆ្លុះ​បញ្ចាំង​ពី​គំរូ​នយោបាយ​ការ​បរទេស​មួយ​ក្នុង​បរិបទ​ពិភពលោក​សព្វថ្ងៃ ។

មិន​ថា ប្រទេស​មួយ​ជា​ប្រទេស​ប្រជាធិបតេយ្យ ឬ​ប្រទេស​កុ​ម្មុ​យ​និ​ស្ត​ទេ នៅ​ពេល ដែល​គេ​មើលឃើញ​ផលប្រយោជន៍​នៃ​ទំនាក់ទំនង​ទ្វេភាគី គេ​នឹង​បិទ​ភ្នែក​ធ្វើ​មិនដឹងមិនលឺ ចំពោះ​បញ្ហា​នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​ដែល​ជា​ដៃគូ​ទំនាក់ទំនង ។ ពោល​គឺ​គេ​លែង​ខ្វល់​ឆ្មារ​សម្បុរ​ស ឬ​ខ្មៅ​ឡើយ ដរាបណា​ឆ្នា​នោះ​អាច​ចាប់​កណ្តុរ​អោយ​គេ​បាន ។ និយាយ​អោយ​ចំ​ជាង​នេះ​នៅ​ពេល​គេ​មាន​ប្រយោជន៍​គេ​នឹង​រាប់រក​គ្នា ហើយ​មិន​ខ្វល់​រឿង​ប្រជាធិបតេយ្យ ឬ​កុ​ម្មុនិ​ស្ត ឬ​សិទ្ធិ​មនុស្ស​អ្វី​ឡើយ ។

មក​ដល់​ពេល​នេះ​ប្រទេស​ដែល​ជាស​ត្រូវ​ស៊ីសាច់​ហុ​.​ត​ឈា​.​ម​នឹង​គ្នា​សម័យ​សង្គ្រាម​នៅ​ឥណ្ឌូចិន តាំងពី​ទស្សវត្សរ៍​នៃ​ឆ្នាំ​១៩៥០ រហូត​ដល់​ឆ្នាំ​១៩៧៥ ពោល​គឺ​សហរដ្ឋអាមេរិក និង​វៀតណាម គឺ​កំពុង​តែ​ល្អូកល្អិន​នឹង​គ្នា ។នៅ​មុន​ឆ្នាំ​២០០០ ក្រោយ​ប្រទេស​វៀតណាម និង​សហរដ្ឋអាមេរិក​បាន​បើក​ទំនាក់ទំនង​ការទូត​នឹង​គ្នា​នៅ​ក្នុង​ឆ្នាំ​១៩៩៥ អា​មេ​រិ​ក​នៅ​តែ​បន្ត​រិះគន់​វៀតណាម អំពី​ប្រព័ន្ធ​នយោបាយ​បក្ស​តែ​មួយ បញ្ហា​សិទ្ធិ​សេរីភាព សិទ្ធិ​បញ្ចេញមតិ ជំនឿ សាសនា​ពោល គឺ​សិទ្ធិ​មនុស្ស​ជា​រួម​ជា​បន្តបន្ទាប់ ប៉ុន្តែ​បច្ចុប្បន្ន​នេះ ប្រទេស​ទាំង​ពីរ​កំពុង​តែ​ល្អូកល្អិន​នឹង​គ្នា​ចាក់ទឹកមិនលិច ហើយ​ការ​រិះគន់​ក៏​ត្រូវ​បាន​បន្ថយ ។ អា​មេ​រិ​ក​ទំនងជា​អោយ​តម្លៃ​ដល់​ប្រទេស​វៀតណាម​ជា​ជាង​សមាគម​អាស៊ាន នៅ​ពេល​លោក ចូ បៃ​ដិ​ន ប្រធានាធិបតីអា​មេ​រិ​ក​បច្ចុប្បន្ន​សុខចិត្ត​ចុះ​ចត​បំពេញ​ទស្សនៈកិច្ច​នៅ​វៀតណាម​នៅ​ក្នុង​ដំណើរ​របស់​លោក​មក​អាស៊ី​នៅ​ខែ​ក្រោយ ប៉ុន្តែ​មិន​ចូលរួម​ប្រជុំ​កំពូល​អាស៊ាន​ឡើយ ។

ក្រុម​អ្នកវិភាគ​បាន​អះអាង​ថា នៅ​ពេល​នេះ​វៀតណាម​កំពុង​តែ​ធ្វើ​កិច្ច​ការទូត​មួយ​ដ៏​ឈ្លាសវៃ ដោយ​មេដឹកនាំ​វៀតណាម​ចង់​លើកកម្ពស់​ទំនាក់ទំនង​ភាព​ជា​ដៃគូ​ជាមួយនឹង​មហាអំណាច​ទាំងអស់​ដោយ​មិន​ព្រ​លែង​មួយ​ណា​ឡើយ​រវាង​សហរដ្ឋអាមេរិក រុ​ស្ស៊ី និង​ចិន ។
រុ​ស្ស៊ី ជា​ខ្នងបង្អែក​យុទ្ធសាស្ត្រ​របស់​វៀតណាម​តាំងពី​យូរយា​មក​ហើយ ទាំង​ខាង​ការទូត សេដ្ឋកិច្ច និង​យោធា ។ ដូច្នេះ​វៀតណាម​ក៏​ពិបាក​នឹង​បោះបង់​រុ​ស្ស៊ី​ណាស់ ខណៈ​ដែល​ចិន​ទោះបី​ជ​មាន​បញ្ហា​ជម្លោះទឹកដី​ដែល​ផ្ទុះ​សង្គ្រាម​មួយ​រយៈ​កាលពី​ឆ្នាំ​១៩៧៩ និង​ជម្លោះ​ការទូត​រ៉ាំរ៉ៃ​នៅ​សមុទ្រ​ចិន​ខាងត្បូង​ក៏​វៀតណាម​មិន​ព្រ​លែង​ចិន​ដែរ​ដោយសារ​តែ​អំណាច និង​ឥទ្ធិពល​នៃ​ទីផ្សារ ប៉ុន្តែ​បាន​ព្យាយាម​អូស​ទាញ​អា​មេ​រិ​កមក​ចូល​នៅ​ក្នុង​យុទ្ធសាស្ត្រ​កាត់​បន្ថយ​សម្ពាធ​នៃ​ជម្លោះ ហើយ​បង្កើន​កម្លាំង​គាំទ្រ ។

ដោយឡែក​អា​មេ​រិ​ក​វិញ​ក៏​ដូច​គ្នា នៅ​ក្នុង​ស្ថានភាព​បច្ចុប្បន្ន​ដើម្បី​កាត់​បន្ថយឥទ្ធិពល ទាំង​សេដ្ឋកិច្ច និង​យោធា​របស់​ចិន​ដែល​រីក​ចំរើន​ខ្លាំង​ចាប់តាំងពី​ចុង​ទស្សវត្សរ៍​នៃ​ឆ្នាំ​២០០០ មក​ដល់​ពេល​នេះ អា​មេ​រិ​ក​ក៏​អាច​បំភ្លេច​ភាព​ជាស​ត្រូវ​នយោបាយ​របស់​ខ្លួន​កាលពី​អតីតកាល​មួយ​ផង​ដែរ ដើម្បី​បន្ត​គាំពារ​គោលនយោបាយ និង​ឥទ្ធិពល​របស់​ខ្លួន​នៅ​លើ​ពិភពលោក ។ អា​មេ​រិ​ក​នៅ​តែ​ត្រូវការ​ជា​ចាំបាច់​នូវ​ការ​គាំទ្រ​គោលនយោបាយ​អនុត្តរភាព​ការទូត និង​យោធា​នៅ​លើ​សាកលលោក ។

ក្រៅពី​នេះ​ការ​ចាប់ដៃ​របស់​អា​មេ​រិ​ក និង​វៀតណាម​កាន់តែ​ស្អិត​ល្មួត​នេះ​ក៏​វា​អាច​ជា យុទ្ធសាស្ត្រ​នយោបាយ​ការទូត​មួយ​របស់​វ៉ា​ស៊ី​ន​តោន ដើម្បី​កាត់​បន្ថយ ឬ​ជម្រុះ​កេរ្តិ៍ ដំណែល និង​ឥទ្ធិពល​របស់​រុ​ស្ស៊ី​នៅ​ក្នុង​តំបន់​ដែល​មក​ដល់​ពេល​នេះ បើ​និយាយ​អំពី​បណ្តា​ប្រទេស​នៅ​អាស៊ាន ប្រទេស​ដែល​ជិត​ស្និទ្ធ​បំផុត​នឹង​រុ​ស្ស៊ី គឺ​មី​យ៉ា​ន់​ម៉ា វៀតណាម ឡាវ ។

ក្រោយ​ពេល​ដែល​ទំព័រ​ទំនាក់ទំនង​ទ្វេភាគី​អា​មេ​រិ​ក​-​វៀតណាម ត្រូវ​បាន​ត្រួសត្រាយ​ដោយ​លោក បៀ​ល គ្លី​ន​តុ​ន បាន​ជាន់​ទឹកដី​ប្រទេស​វៀតណាម​មុនគេ​ នៅ​ក្នុង​ឆ្នាំ​២០០០ ចាប់តាំងពី​សង្គ្រាម​វៀតណាម បន្ទាប់​មក​លោក ច​ច ដា​ប់បែល​យូ ប៊ូ​ស នៅ​ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ​២០០៦ ហើយ​បន្ទាប់​មក​ទៀត លោក បា​រ៉ា​ក់ អូ​បា​ម៉ា នៅ​ខែឧសភា ឆ្នាំ​២០១៦ ហើយ​លោក ដូ​ណា​ល់ ត្រាំ គឺ​នៅ​ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ ២០១៧ និង​ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ​២០១៩ ។

ចាប់តាំងពី​ពេល​នោះ​មក ពាណិជ្ជកម្ម​ទ្វេភាគី​រវាង​វៀតណាម និង​សហរដ្ឋអាមេរិក បាន​កើនឡើង ពោល គឺ​មាន​តម្លៃ​រហូត​ដល់​ទៅ​១៣៨ ពាន់​លាន​ដុល្លារ​កាលពី​ឆ្នាំ​មុន ហើយ​នៅ​ពេល​នេះ ជា​ពិសេស​ក្រោយ​ពេល​ដែល​អា​មេ​រិ​ក និង​ចិន​ផ្ទុះ​សង្គ្រាម​ពាណិជ្ជកម្ម​នឹង​គ្នា​មក​ក្រុមហ៊ុន អា​មេ​រិ​ក និង​ក្រុមហ៊ុន​ក្នុង​តំបន់​ជា​ច្រើន​ដែល​ពី​មុន​មាន​មូលដ្ឋាន​នៅ​ចិន​បាន​រើ​ទីតាំង​មក​វៀតណាម ។

ងាក​មក​ប្រទេស​កម្ពុជា​វិញ ឯកឧត្តម​ហ៊ុន ម៉ា​ណែ​ត នាយក​រដ្ឋមន្ត្រី​កម្ពុជា ធ្លាប់​បាន​ប្រកាស​ថា ប្រទេស​កម្ពុជា​មិន​យក​ប្រទេស​ណា​ជាស​ត្រូវ​ឡើយ ហើយ​កម្ពុជា​ចង់​ធ្វើ​មិត្ត​ជាមួយ​គ្រប់​ប្រទេស​ទាំងអស់ ។ ប៉ុន្តែ​ទោះបីជា​យ៉ាងណា​ក៏​ដោយ​ចុះ អា​មេ​រិ​ក​នៅ​តែ​មិន​ទុកចិត្ត​ចំពោះ​កម្ពុជា ដោយសារ​តែ​ទំនាក់ទំនង​ជិត​ស្និទ្ធ និង​រឹង​មាំ​ដូច​ដែកថែប​រវាង​កម្ពុជា និង​ចិន ។ ក្នុង​ក្រសែភ្នែក​អា​មេ​រិ​ក​ចំពោះ​កម្ពុជា អា​មេ​រិ​ក​មើលឃើញ​ភាព​អវិជ្ជមាន​ច្រើន​ជាង​វិជ្ជមាន ពិសេស​រឿង​ប្រជាធិបតេយ្យ និង​ការ​គោរព​សិទ្ធ​មនុស្ស ។

ក្នុង​ករណី​វៀតណាម អា​មេ​រិ​ក​កំពុង​តែ​ធ្វើ​តាម​ទ្រឹស្តី​ដែល​ថា «​សត្រូវ (​វៀតណាម​) របស់​សត្រូវ (​ចិន​) របស់​អា​មេ​រិ​ក គឺជា​មិត្ត​របស់​អា​មេ​រិ​ក ។ ចំណែក​ក្នុង​ករណី​កម្ពុជា​អា​មេ​រិ​ក​កំពុង​ធ្វើ​តាម​ទ្រឹស្តី​ដែល​ថា «​មិត្ត (​កម្ពុជា​) របស់​សត្រូវ​(​ចិន​) របស់​អា​មេ​រិ​ក គឺជា​សត្រូវ​របស់​អា​មេ​រិ​ក​» ៕ ដោយៈ ប្រេ​វី​ន និង​ហេង ចេស្តារ

អត្ថបទសរសេរ ដោយ

កែសម្រួលដោយ