កាលពីជំនាន់មុនៗ មនុស្សដែលបានប្រឡងជាប់រៀនសាលាល្អៗមានកិត្តិយសជាខ្លាំងដោយរហូតដល់មានអ្នកជិតខាង ឬក៏អ្នកស្គាល់ចង់លើកកូនឱ្យក៏មាន។ ជាពិសេសនោះ នៅពេលដែលប្រឡងជាប់ចូលរៀនសាលាពេទ្យតែម្តង។
ឥឡូវអ្វីៗមិនដូចពីមុនទៀតទេ ការផ្តល់តម្លៃទៅលើចំណេះដឹងបានថយចុះ។ យុវជន និងយុវតីដែលបានប្រឡងជាប់ចូលរៀនសាលាល្អៗ ក៏មិនសូវត្រូវបានគេផ្តល់តម្លៃដូចពីមុន។ នៅក្នុងសង្គមខ្មែរបច្ចុប្បន្នមនុស្សជាច្រើនផ្តល់តម្លៃទៅលើលុយច្រើនជាងចំណេះដឹង។
សម្រាប់យុវជនដែលនឹងត្រូវរកប្រពន្ធ គេមិនសូវសួរនាំថា រៀនសូត្រដល់ណាទេ។ គេច្រើនសួរថា យុវជននោះរកចំណូលបានប៉ុន្មានហើយ តើអាចគ្រប់គ្រាន់នឹងចិញ្ចឹមកូនរបស់ពួកគេបានដែរឬទេ ក្រោយពីរៀបការហើយ?
នេះមកពីការពិតដែលថា មនុស្សដែលបានរៀនសូត្រចេះដឹងច្រើនមិនមែនធានាថា អាចរកលុយបានច្រើនឡើយ។ ផ្ទុយទៅវីញ អ្នករកស៊ីអាចរកចំណូលបានច្រើនជាងទាំងអ្នកចេះដឹង និងអ្នកដែលធ្វើការរដ្ឋ។
ចំណែកសង្គមក៏មានការចំណាយធំសម្រាប់ការរស់នៅប្រចាំថ្ងៃ ដោយធ្វើឱ្យលុយកាន់តែមានសារសំខាន់នៅក្នុងជីវិតរស់នៅរបស់មនុស្ស។ អ្វីៗត្រូវគេនិយាយដល់លុយ។ គ្មានលុយ គឺមិនអាចធ្វើអ្វីបានទេ។
ដោយផ្តល់សារសំខាន់ដល់លុយហួសហេតុ វាក៏ជំរុញឱ្យមនុស្សហ៊ានប្រព្រឹត្តិគ្រប់យ៉ាងដើម្បីលុយដោយមិនខ្វល់ថា សកម្មភាពនោះមានសីលធម៌ ឬក៏អសីលធម៌ឡើយ។ ដូច្នេះ សីលធម៌សង្គមក៏ធ្លាក់ចុះទៅតាមនោះ ហើយមានបញ្ហាសីលធម៌កើតមាននៅក្នុងវិជ្ជាជីវ:ជាច្រើន។
ប៉ុន្តែទោះបីជាយ៉ាងណាក៏ដោយចុះ ចំណេះដឹង និងសីលធម៌នៅតែជាតម្លៃស្នូលរបស់មនុស្ស។ ថ្វីបើមនុស្សដែលមានចំណេះដឹង និងសីលធម៌មិនអាចរកលុយដុល្លារបានច្រើនក្តី ប៉ុន្តែមនុស្សក្រុមនេះនៅតែអាចមានសមត្ថភាពប្រកបរបរដោយផ្អែកលើចំណេះដឹងបានប្រាក់ចំណូលរស់នៅដោយថ្លៃថ្នូរហើយមិនបង្កការឈឺចាប់ដល់មនុស្សផ្សេងឡើយ។
ដូច្នេះសង្គមត្រូវតែផ្តល់តម្លៃដល់មនុស្សដែលមានចំណេះដឹង និងសីលធម៌ដែលជាក្រុមមនុស្សមិនលោភលន់ ប៉ុន្តែជួយច្រើនដល់សង្គម។ កាលបើកម្ពុជាមានមនុស្សប្រកបដោយចំណេះដឹងច្រើន និងសីលធម៌ខ្ពស់ កម្ពុជានឹងមានកម្លាំងមនុស្សដែលជំរុញដល់ការរីកចម្រើនគ្មានពេលថយក្រោយឡើយ៕
ចែករំលែកព័តមាននេះ