ខេត្តសៀមរាប ៖ លទ្ធផលនៃការស្រាវជ្រាវរបស់អាជ្ញាធរជាតិអប្សរា បានប្រទះឃើញសិលាចារឹកជាភាសាភូមាចំនួន១១កន្លែងផ្សេងគ្នា ។ លោកអឹុម សុខរិទ្ធី អ្នកស្រាវជ្រាវរបស់អាជ្ញាធរជាតិអប្សរាបញ្ជាក់ថាទីតាំងដែលរកឃើញនោះមាន៩កន្លែងនៅប្រាសាទអង្គរវត្ត និង២កន្លែងទៀតក្នុងក្រុងអង្គរធំក្បែរប្រាសាទបាយ័ន ។
លោកអឹុម សុខរិទ្ធី អនុប្រធានមជ្ឈមណ្ឌលអន្តរជាតិស្រាវជ្រាវ និងតម្កល់ឯកសារអង្គរនៃអាជ្ញាធរជាតិអប្សរា បានបញ្ជាក់ពីវត្តមាននៃសិលាចារឹកភាសាភូមានៅក្នុងប្រាសាទរបស់ខ្មែរ។ ទីតាំងទាំងនោះមាននៅតាមជើងសសរនៅក្បែរក្តារបែន នៅថែវព្រះពាន់ នៅជាន់បាកាណ និងនៅតាមថែវ ខ្លះៗនៃប្រាសាទអង្គរវត្ត។ ចំណែកឯនៅក្នុងអង្គរធំ ក្បែរប្រាសាទបាយ័ន សិលាចារឹកភាសាភូមាមាននៅលើសន្លឹកសីមាភ្លោះរបស់ឧបោសថាគារ ព្រះអង្គងោក ដែលស្ថិតនៅខាងជើងនៃប្រាសាទមួយនេះ ។
លោកអឹុម សុខរិទ្ធី បានបញ្ជាក់ទៀតថា នៅអំឡុងឆ្នាំ២០១៤ និង២០១៥ អាជ្ញាធរជាតិអប្សរា តាមរយៈលោកផ្ទាល់ គឺបានប្រាស្រ័យទាក់ទងនឹងអ្នកស្រាវជ្រាវភូមា ហើយបានជួបអនុរដ្ឋមន្ត្រីភូមា គឺលោកអ៊ូ ថាន់ស្វេ៊ (U Than Swe) តាមរយៈសាស្ត្រាចារ្យប្រទេសអង់គ្លេស លោកស្រី Elizabeth Moore អ្នកជំនាញផ្នែកប្រវត្តិសាស្ត្រនៃសាកលវិទ្យាល័យ SOAS នៃទីក្រុងឡុងដ៍ បានស្វែងរកការសិក្សារួមគ្នាមួយ ក្នុងបំណងដើម្បីបកប្រែភាសាភូមាទាំងនោះ ។ នៅឆ្នាំដដែលការបកប្រែពីផ្ទាំងសិលាចារឹកភាសាភូមា ត្រូវបានបោះពុម្ពផ្សាយជាភាសាអង់គ្លេស ។
ទិន្នន័យទូទៅដែលបានពីការសិក្សាគេបានរកឃើញថា អក្សរចារឹកដែលចារចាស់ជាងគេ គឺនៅដើមសតវត្សរ៍ទី២០ ។ អ្នកដែលបានមកចារខ្លះមកជាលក្ខណៈគ្រួសារ និងមកតែឯង ហើយអត្ថន័យជាទូទៅ គឺបញ្ជាក់ពីឈ្មោះអ្នកសរសេរ ពេលវេលា និងតំបន់ដែលពួកគេរស់នៅ។ ចំណែកនៅប្រាសាទបាយ័ន អ្នកដែលចារគឺព្រះសង្ឃភូមា ដែលលោកបានមកគោរពព្រះនៅក្នុងប្រាសាទ ជាពិសេសព្រះអង្គងោកតែម្តង។ រូបបដិមាព្រះអង្គងោក តាមការសិក្សារបស់អ្នកស្រាវជ្រាវ ទំនងមិនមែនសង់ឡើងដោយជនជាតិខ្មែរនោះទេ គឺអាចជនជាតិភូមា។ នេះបើតាមការអះអាងរបស់លោកអឹុម សុខរិទ្ធី ដែលលោកថា តាមការពិនិត្យពីទម្រង់ រូបរាងរបស់ព្រះអង្គងោក គឺដូចទៅនឹងបដិមារបស់ភូមា ។
ហេតុអ្វីបានជាមានវត្តមានជនជាតិភូមានៅកម្ពុជា ? លោកអឹុម សុខរិទ្ធី ពន្យល់ថា ពួកគេទាំងនោះមកពីតំបន់ ផ្សេងៗគ្នា ខ្លះឆ្លងកាត់តាមប្រទេសម៉ាឡេស៊ី ខ្លះមកពីតំបន់ខាងជើងនៃប្រទេសភូមាសព្វថ្ងៃ ដើម្បីមកគោរពបូជាអង្គរដែលជាទីឋានព្រះពុទ្ធដ៏ល្បីល្បាញ និងសំពះព្រះនិងថ្វាយតង្វាយដល់ព្រះ ។
ដោយឡែកតាមរយៈសិលាចារឹកខាងដើម បានបញ្ជាក់ថាជនជាតិភូមាទាំងនោះ ក៏មិនមែនមកត្រង់ពីភូមានោះដែរ គឺមកពីបាត់ដំបង ដែលពួកគេរស់នៅតំបន់ប៉ៃលិន ។
ជនជាតិភូមាជំនាញខាងរុករកត្បូងថ្ម ហើយពួកគេចូលមកដើម្បីរុករកត្បូងថ្មមានតម្លៃ ។ ប៉ៃលិន ជាភាសាភូមា ដែលប្រែថា ត្បូងកណ្តៀង ដែលក្រោយមកក្លាយជាស្រុកមួយរបស់ខេត្តបាត់ដំបង ៕
ចែករំលែកព័តមាននេះ