- ភ្នំពេញ
ភ្នំពេញ៖ សម្តេចក្រុមព្រះ នរោត្តម រណឫទ្ធិ ជាព្រះបុត្រាសម្តេចព្រះ នរោត្តម សីហនុ។ ព្រះអង្គ បានចូលប្រឡូកក្នុងឆាកនយោបាយ ដោយដង្ហែតាមព្រះរាជបិតាព្រះអង្គ…
ភ្នំពេញ៖ សម្តេចក្រុមព្រះ នរោត្តម រណឫទ្ធិ ជាព្រះបុត្រាសម្តេចព្រះ នរោត្តម សីហនុ។ ព្រះអង្គ បានចូលប្រឡូកក្នុងឆាកនយោបាយ ដោយដង្ហែតាមព្រះរាជបិតាព្រះអង្គ តាមរយៈចលនាតស៊ូហ្វ៊ុនស៊ិនប៉ិច ក្នុងទស្សវត្សរ៍ ៨០ ចូលសមរភូមិប្រយុទ្ធដោយអាវុធផង និងចូលសមរភូមិចរចានយោបាយ ត្រីភាគី ឈានដល់ចុះកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាព ទីក្រុងប៉ារីស ថ្ងៃ២៣តុលា ឆ្នាំ១៩៩១ មុននឹងព្រះរាជបុត្រដ៏ឆ្នើមអង្គនេះ ដឹកនាំគណបក្សហ្វ៊ុនស៊ិនប៉ិច ចូលរួមការបោះឆ្នោតឆ្នាំ១៩៩៣។
ក្នុងឆាកនយោបាយខ្មែរ សម្តេចក្រុមព្រះ នរោត្តម រណឫទ្ធិ ជាអតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រីទី១ អតីតព្រះប្រធានរដ្ឋសភា និងជាព្រះប្រធានឧត្តមប្រឹក្សាផ្ទាល់ព្រះមហាក្សត្រកម្ពុជា។ ព្រះអង្គ បានយាងចូលព្រះទិវង្គត ក្នុងព្រះជន្ម ៧៧ព្រះវស្សា នៅប្រទេសបារាំង កាលពីថ្ងៃអាទិត្យ ទី២៨ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២១ ដោយព្រះរោគាពាធ។ ក្នុងជីវិតនយោបាយ ៤០ឆ្នាំមកនេះ សម្តេចក្រុមព្រះ នរោត្តម រណឫទ្ធិ ជាព្រះរាជបុត្រឆ្នើមមួយព្រះអង្គគត់ ដែលបានចេញធ្វើនយោបាយ ស្នងពីសម្តេចព្រះបិតា នរោត្តម សីហនុ។
អំឡុងពេលសម្តេចព្រះ នរោត្តម សីហនុ ជាព្រះបិតា បង្កើត និងដឹកនាំចលនាតស៊ូ នៅក្នុងព្រៃជាប់ព្រំដែនថៃ ក្រោយខ្មែរក្រហម ដួលរលំ សម្តេចក្រុមព្រះ នរោត្តម រណឫទ្ធិ ដែលជាសាស្ត្រាចារ្យច្បាប់ នៅប្រទេសបារាំង បានចូលរួមក្នុងក្រុមរាជានិយមហ្វ៊ុនស៊ិនប៉ិច នៅឆ្នាំ១៩៨៣។ ព្រះអង្គជាព្រះបុត្រាឆ្នើម ដែលព្រះបិតា បានប្រគល់កិច្ចការនយោបាយ និងដង្ហែតាមព្រះអង្គ ចូលរួមក្នុងសមរភូមិនយោបាយជាច្រើន រួមទាំងពេលចុះកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស ថ្ងៃ២៣តុលា ឆ្នាំ១៩៩១។
ក្រោយមក ចលនារាជានិយមហ្វ៊ុនស៊ិនប៉ិច បានប្រែក្លាយជាគណបក្សហ្វ៊ុនស៊ិនប៉ិច ដើម្បីចូលរួមការបោះឆ្នោត នៅឆ្នាំ១៩៩៣ គឺសម្តេចក្រុមព្រះ នរោត្តម រណឫទ្ធិ មួយអង្គនេះហើយ ដែលព្រះបិតា ទុកព្រះទ័យ ប្រគល់ឲ្យដឹកនាំហ្វ៊ុនស៊ិនប៉ិច ចូលរួមការបោះឆ្នោត នៅឆ្នាំ១៩៩៣ ដែលរៀបចំដោយអង្គការសហប្រជាជាតិ រហូតទទួលបាន ៥៨អាសនៈ ក្នុងរដ្ឋសភា ១២០អាសនៈ ខណៈគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ទទួលបាន ៥១អាសនៈប៉ុណ្ណោះ។ ក្រោមការសម្របសម្រួលនយោបាយ សម្តេចក្រុមព្រះ នរោត្តម រណឫទ្ធិ ត្រូវបានតែងតាំងជានាយករដ្ឋមន្ត្រីទី១ ពីឆ្នាំ១៩៩៣ រហូតដល់ឆ្នាំ១៩៩៧។ បន្ទាប់មក ព្រះអង្គ ក៏ជាព្រះប្រធានរដ្ឋសភា ចន្លោះឆ្នាំ១៩៩៨ ដល់ឆ្នាំ២០០៦។
នៅខែតុលា ឆ្នាំ២០០៦ សម្តេចក្រុមព្រះ នរោត្តម រណឫទ្ធិ លាលែងតំណែងប្រធានរដ្ឋសភា ហើយនៅក្នុងជួរគណបក្សហ្វ៊ុនស៊ិនប៉ិច ព្រះអង្គក៏បាត់បង់តួនាទីជាប្រធានគណបក្សថែមទៀត។ ចាប់តាំងពីពេលនោះមក សម្តេចក្រុមព្រះ នរោត្តម រណឫទ្ធិ ដែលសម្រេចព្រះទ័យ ចាកចោលព្រះអង្គម្ចាស់ក្សត្រីយ៍ ម៉ារី រណឫទ្ធិ ហើយទៅរួមរស់នឹងអ្នកម្នាង អ៊ុក ផល្លា ជានាដការី អ្នករបាំព្រះរាជទ្រព្យ គឺព្រះអង្គ មានបញ្ហាទាំងជីវិតគ្រួសារ និងទាំងជីវិតនយោបាយ។
មែនទែនទៅ ជីវិតនយោបាយរបស់សម្តេចក្រុមព្រះ នរោត្តម រណឫទ្ធិ នៅក្នុងគណបក្សហ្វ៊ុនស៊ិនប៉ិច ក៏មិនស្ងប់ស្ងាត់ប៉ុន្មានឡើយ តាំងពីដំបូងមក។ នោះគឺហ្វ៊ុនស៊ិនប៉ិច ចាប់ផ្តើមមានការបែកបាក់ដំបូង នៅឆ្នាំ១៩៩៥ ក្នុងពេលលោកសមរង្ស៊ី អតីតរដ្ឋមន្ត្រីសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ ត្រូវបានដកតំណែង ហើយលោកសមរង្ស៊ី ក៏សម្រេចចិត្ត ចេញពីហ្វ៊ុនស៊ិនប៉ិច ដោយនាំសមាជិកហ្វ៊ុនស៊ិនប៉ិចជាច្រើន ទៅបង្កើតគណបក្សថ្មី ឈ្មោះថា គណបក្សជាតិខ្មែរ និងក្រោយមក ប្តូរឈ្មោះជា គណបក្សសមរង្ស៊ី ហើយសព្វថ្ងៃ ឈ្មោះថា គណបក្សភ្លើងទៀន។
ក្រោយព្រឹត្តិការណ៍ផ្ទុះអាវុធ ថ្ងៃ៥-៦ កក្កដា ឆ្នាំ១៩៩៧ ហ្វ៊ុនស៊ិនប៉ិច ដែលមានសម្តេចក្រុមព្រះ នរោត្តម រណឫទ្ធិ ជាព្រះប្រធាន ក៏បានបែកបាក់ទ្រង់ទ្រាយធំម្តងទៀត នៅពេលបោះឆ្នោត ឆ្នាំ១៩៩៨។ មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ហ្វ៊ុនស៊ិនប៉ិចជាច្រើន ចាកចេញទៅបង្កើតគណបក្សថ្មី មិនតិចជាង ១០គណបក្សឡើយ។ តែកាលណោះ សម្តេចក្រុមព្រះ នរោត្តម រណឫទ្ធិ ក្នុងនាមប្រធានហ្វ៊ុនស៊ិនប៉ិច នៅតែអាចរក្សាឈ្មោះជាគណបក្សជាប់ឆ្នោត លំដាប់ទី២ បន្ទាប់ពីគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា និងបន្តធ្វើជាដៃគូ បង្កើតរដ្ឋាភិបាលចម្រុះ ដូចអាណត្តិទី១ ជាមួយគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ហើយព្រះអង្គ ក្លាយជាប្រធានរដ្ឋសភា រហូតដល់ឆ្នាំ២០០៦។ ក្នុងអំឡុងពេលនោះ មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ហ្វ៊ុនស៊ិនប៉ិច ក៏នៅបន្តចាកចេញជាហូរហែ ចាប់តាំងពីថ្នាក់រដ្ឋមន្ត្រី រដ្ឋលេខាធិការ អនុរដ្ឋលេខាធិការ រហូតដល់អ្នកគាំទ្រនៅមូលដ្ឋាន។
នៅខែតុលា ឆ្នាំ២០០៦ ជាការបែកបាក់ហ៊្វុនស៊ិនប៉ិចធំជាងលើកណាណាទាំងអស់ រវាងសម្តេចក្រុមព្រះ នរោត្តម រណឫទ្ធិ និងក្រុមលោក ញឹក ប៊ុនឆៃ លោក លឺ ឡាយស្រេង ហើយព្រះអង្គ ត្រូវដើរចេញពីហ្វ៊ុនស៊ិនប៉ិច ទៅបង្កើតគណបក្សថ្មី។ ប៉ុន្តែគណបក្សថ្មីរបស់សម្តេចក្រុមព្រះ និងហ្វ៊ុនស៊ិនប៉ិច របស់លោក ញឹក ប៊ុនឆៃ សុទ្ធតែមិនទទួលបានលទ្ធផលល្អដូចគ្នា។ ក្នុងការបោះឆ្នោតជាតិ ឆ្នាំ២០០៨ ទទួលបានតែក្នុង ១គណបក្សតែ ២អាសនៈ នៅរដ្ឋសភាប៉ុណ្ណោះ។
ក្រោយមក នៅក្នុងការបោះឆ្នោតជាតិ ឆ្នាំ២០១៣ ទាំងគណបក្សហ្វ៊ុនស៊ិនប៉ិច និងទាំងគណបក្សរបស់សម្តេចក្រុមព្រះ នរោត្តម រណឫទ្ធិ មិនទទួលបានអាសនៈទេ។ កាលណោះ ព្រះអង្គ បានប្រកាសចូលនិវត្តពីឆាកនយោបាយ។ រហូតដល់ខែមីនា ឆ្នាំ២០១៤ សម្តេចក្រុមព្រះ នរោត្តម រណឫទ្ធិ បានត្រលប់មកធ្វើនយោបាយឡើងវិញ ដោយបង្កើតគណបក្សថ្មីមួយ ឈ្មោះគណបក្សសង្គមរាស្ត្ររាជាធិបតេយ្យ។ ប៉ុន្តែនៅដើមឆ្នាំ២០១៥ ព្រះអង្គ បានរំលាយគណបក្សនោះចោល ហើយលោក ញឹក ប៊ុនឆៃ ព្រមប្រគល់ហ្វ៊ុនស៊ិនប៉ិច ថ្វាយសម្តេចក្រុមព្រះ ឡើងជាប្រធានឡើងវិញ។
រហូតដល់ពេលចូលព្រះទិវង្គតនេះ សម្តេចក្រុមព្រះ នរោត្តម រណឫទ្ធិ នៅតែជាព្រះប្រធានគណបក្សហ្វ៊ុនស៊ិនប៉ិច។ ប៉ុន្តែព្រះអង្គ បានផ្ទេរសិទ្ធិគ្រប់គ្រង និងដឹកនាំហ្វ៊ុនស៊ិនប៉ិច ឲ្យព្រះបុត្រាព្រះអង្គ ជាប្រធានស្តីទី គឺព្រះអង្គម្ចាស់ នរោត្តម ចក្រាវុធ ចាប់តាំងពីព្រះអង្គ ជួបគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍ ជាលើកទី២ កាលពីថ្ងៃទី១៧ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០១៨ នៅផ្លូវជាតិលេខ៤ ក្នុងខេត្តព្រះសីហនុ ដែលបណ្តាលឲ្យព្រះអង្គ រងរបួសធ្ងន់ធ្ងរ ហើយអ្នកម្នាង អ៊ុក ផល្លា ទទួលមរណភាព។ ភ្លាមៗ ព្រះអង្គ ត្រូវបានគេបញ្ជូនទៅព្យាបាល នៅប្រទេសថៃ អស់ជាច្រើនខែ និងក្រោយមក សម្តេចក្រុមព្រះ បានវិលមកកម្ពុជាវិញ តែត្រូវគង់នៅតែលើរទេះរុញ ហើយមានសភាពទ្រុឌទ្រោម។ ក្រោយមក ព្រះអង្គ ក៏ត្រូវបានបញ្ជូនបន្តទៅព្យាបាលព្រះរោគ នៅប្រទេសបារាំង រហូតដល់ថ្ងៃចូលទិវង្គត។
សម្តេចតេជោ នាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ដែលជាដៃគូនយោបាយសម្តេចក្រុមព្រះ បានផ្ញើសារចូលរួមរំលែកព្រះមរណទុក្ខ ហើយចាត់ទុកថា ការបាត់បង់សម្តេចក្រុមព្រះ នរោត្តម រណឫទ្ធិ គឺជាការបាត់បង់ព្រះរាជឥស្សរជន ក្នុងព្រះរាជវង្សដ៏ល្អឆ្នើមមួយព្រះអង្គ ដែលទ្រង់ពេញព្រះហឫទ័យ ស្នេហាជាតិ សាសនា ព្រះមហាក្សត្រ ប្រកបដោយព្រះឆន្ទៈមនសិការមោះមុត និងវាងវៃជាអតិបរមា។
នៅថ្ងៃអាទិត្យ ទី៥ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២១ ព្រះសពរបស់សម្តេចក្រុមព្រះ នរោត្តម រណឫទ្ធិ ត្រូវបានដង្ហែពីប្រទេសបារាំង មកដល់ភ្នំពេញ ដើម្បីប្រារព្ធធ្វើបុណ្យតាមប្រពៃណីព្រះពុទ្ធសាសនា មុននឹងថ្វាយព្រះភ្លើងបូជា នៅមុខវត្តបទុមវតី ក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ។ រាជរដ្ឋាភិបាល បានផ្តល់នូវការគោរព ដឹងគុណថ្វាយព្រះអង្គ ដោយបង្កើតគណៈកម្មការរៀបចំពិធីបុណ្យព្រះសពព្រះអង្គ និងបានកំណត់យកថ្ងៃទី៨ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២១ ដែលជាថ្ងៃថ្វាយព្រះភ្លើង បូជាព្រះសពព្រះអង្គ ជាថ្ងៃកាន់ទុក្ខផ្លូវការ ថ្វាយព្រះវិញ្ញណក្ខន្ធសម្តេចក្រុមព្រះ នរោត្តម រណឫទ្ធិ។
ជាការពិត ក្នុងឆាកនយោបាយ ក្រៅតែពីសម្តេចព្រះបិតា នរោត្តម សីហនុ គឺព្រះរាជវង្សានុវង្សជំនាន់ចុងក្រោយនេះ មានតែសម្តេចក្រុមព្រះ នរោត្តម រណឫទ្ធិ នេះហើយ ដែលធ្វើនយោបាយឆ្នើម កាត់ទៅរកព្រះបិតា។ ទោះបីជាអស់ពីសម្តេចក្រុមព្រះ កាលពីឆ្នាំ២០០៦ ហ្វ៊ុនស៊ិនប៉ិច កាលណោះ ត្រូវបានប្រគល់ឲ្យសម្តេចរាជបុត្រីព្រះអនុជ នរោត្តម អរុណរស្មី ឡើងជាប្រធាន តែក៏មិនអាចជួយស្តារហ្វ៊ុនស៊ិនប៉ិចឡើងវិញទេ។
ក្នុងនោះ ក៏នៅមានព្រះអង្គម្ចាស់ ស៊ីសុវត្ថិ ធម្មិកោ ដែលជាសែរាជវង្សមួយព្រះអង្គទៀត ដែលចូលប្រឡូក ធ្វើនយោបាយ បង្កើតគណបក្សខ្លួនឯងផង ដង្ហែសម្តេចក្រុមព្រះផង ហើយចុងក្រោយចូលរួមជាមួយបក្សប្រឆាំង អតីតសង្គ្រោះជាតិទៀត តែក៏ក្នុងការបោះឆ្នោត ឆ្នាំ២០១៣ ព្រះអង្គម្ចាស់ ធម្មិកោ មិនអាចជាប់ឆ្នោត ក្លាយជាតំណាងរាស្ត្រនឹងគេនោះឡើយ។
ងាកមកមើល បុត្រាបុត្រីសម្តេចក្រុមព្រះ ដែលបន្តដឹកនាំហ្វ៊ុនស៊ិនប៉ិចពីព្រះបិតា ក៏ហាក់ដូចជាមិនមានឥទ្ធិពល ស្រោចស្រង់ហ្វ៊ុនស៊ិនប៉ិចឡើយ កុំថាឡើយទាក់ទាញទឹកចិត្តរាស្ត្រម្ចាស់ឆ្នោត សូម្បីតែក្នុងជួរថ្នាក់ដឹកនាំហ្វ៊ុនស៊ិនប៉ិច ក៏ចុងក្រោយនេះ កើតមានជម្លោះដណ្តើមត្រា រហូតមានបណ្តឹងឡើងតុលាការ រវាងក្រុមមន្ត្រីចាស់ៗ ដែលមានទាំងលោក ចាប ញ៉ាលីវុធ ជាប្អូនសម្តេចក្រុមព្រះ នរោត្តម រណឫទ្ធិ មានម្តាយរួមគ្នា តែឪពុកផ្សេងគ្នា និងព្រះអង្គម្ចាស់ នរោត្តម ចក្រាវុធ ព្រះអង្គម្ចាស់ក្សត្រី នរោត្តម រតនាទេវី រួមទាំងព្រះអង្គម្ចាស់ក្សត្រី ម៉ារី រណឫទ្ធិ។
ដូច្នេះអស់ពីសម្តេចក្រុមព្រះទៅ អាចដល់ពេលសែរាជវង្ស ឈប់ធ្វើនយោបាយដូចអ្វីដែលធ្លាប់មានចលនានេះម្តងហើយ ក្រោយពេលសម្តេចក្រុមព្រះ អស់តួនាទីពីប្រធានរដ្ឋសភា និងពីប្រធានគណបក្សហ្វ៊ុនស៊ិនប៉ិច កាលពីឆ្នាំ២០០៦។ ប៉ុន្តែបើនៅមានសែរាជវង្ស នៅបន្តធ្វើនយោបាយ ក៏ធ្វើមិនខ្លាំងនោះទេ នៅក្នុងប៉ូលនយោបាយកម្ពុជា សព្វថ្ងៃ ដែលមានការប្រជែងរវាងគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា និងក្រុមអ្នកតាំងខ្លួនជាអ្នកប្រជាធិបតេយ្យ។ ក្រុមអ្នកប្រជាធិបតេយ្យ ក៏កំពុងតែបែកបាក់ធ្ងន់ធ្ងរដែរ៕
ចែករំលែកព័តមាននេះ