- ភ្នំពេញ
ភ្នំពេញ៖ ថ្ងៃ២៣តុលា ឆ្នាំ១៩៩១ ជាថ្ងៃប្រវត្តិសាស្ត្រនៃការចុះហត្ថលេខាឈប់បាញ់រវាងខ្មែរ និងខ្មែរ តាមរយៈកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាព ធ្វើនៅទីក្រុងប៉ារីស ប្រទេសបារាំង។ ក៏ប៉ុន្តែ ៣០ឆ្នាំមកហើយ…
ភ្នំពេញ៖ ថ្ងៃ២៣តុលា ឆ្នាំ១៩៩១ ជាថ្ងៃប្រវត្តិសាស្ត្រនៃការចុះហត្ថលេខាឈប់បាញ់រវាងខ្មែរ និងខ្មែរ តាមរយៈកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាព ធ្វើនៅទីក្រុងប៉ារីស ប្រទេសបារាំង។ ក៏ប៉ុន្តែ ៣០ឆ្នាំមកហើយ កិច្ចព្រមព្រៀងនេះ នៅតែមានការលើកឡើងខុសៗគ្នា។
មួយថ្ងៃមុនថ្ងៃខួបនៃកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស ថ្ងៃ២៣តុលា រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា បានបើកកិច្ចពិភាក្សាតុមូល ស្តីពី ខួប ៣០ឆ្នាំ នៃកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស ថ្ងៃ២៣តុលា ឆ្នាំ១៩៩១។ ក្នុងកិច្ចពិភាក្សាតាមប្រព័ន្ធអនឡាញ វាគ្មិនមកពីរាជបណ្ឌិតសភាកម្ពុជា យល់ថា កិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីស បានអស់សុពលភាពទៅហើយ។ ប៉ុន្តែភាគីវាគ្មិន ខាងសង្គមស៊ីវិល យល់ឃើញផ្ទុយពីនេះ។
ក្នុងវេទិកាពិភាក្សា លោក សុខ ទូច ប្រធានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា លើកឡើងថា បញ្ហាសុពលភាពនៃកិច្ចព្រមពៀងសនិ្តភាពទីក្រុងប៉ារីស បានបញ្ចប់ទៅហើយ បន្ទាប់ពីកម្ពុជា មានការបោះឆ្នោត រួមនឹងការបង្កើតរដ្ឋធម្មនុញ្ញកម្ពុជា នៅឆ្នាំ១៩៩៣ ដោយសំអាងទៅតាមខ្លឹមសារ ដែលមានចែងនៅក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីស ដោយផ្ទាល់។
ក៏ប៉ុន្តែលោកស្រី ចក់ សុភាព នាយិកានៃមជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា ដែលជាវាគ្មិនចូលរួម ក្នុងកិច្ចពិភាក្សានោះ លើកឡើងថា កិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីស គួរតែត្រូវបានលើកមកពិភាក្សា និងអនុវត្តតាម ពីសំណាក់អ្នកនយោបាយ ទោះបីកម្ពុជា មានសន្តិភាពហើយក្តី។ ការធ្វើបែបនេះ ដើម្បីបង្កបរិយាកាសបោះឆ្នោត ដោយមិនមានភាពភ័យខ្លាច រួមនឹងការបង្កើតលំហសង្គមស៊ីវិល។
ក្នុងវេទិកាពិភាក្សានោះ លោក អ៊ូ ច័ន្ទរ័ត្ន មកពីគណបក្សកែទម្រង់កម្ពុជា និងលោក យ៉ង សាំងកុមារ មកពីគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យមូលដ្ឋាន យល់ឃើញថា ស្មារតីសុពលភាពនៃកិច្ចព្រមព្រៀងមួយនេះ គឺស្ថិតនៅលើពលរដ្ឋ ហើយចាត់ទុកថា កិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីស ជាអ្នកបង្កើតឲ្យមានការបង្រួបបង្រួមជាតិ ឈានទៅរកការអភិវឌ្ឍបែបប្រជាធិបតេយ្យ រហូតដល់សព្វថ្ងៃ។
ទោះបីជាថ្ងៃរម្លឹកខួបកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាព ថ្ងៃ២៣តុលា ត្រូវបានលុបចេញពីបុណ្យជាតិ ដោយសារតែរាជរដ្ឋាភិបាល ត្រូវកាត់បន្ថយថ្ងៃឈប់សម្រាកប្រចាំឆ្នាំ ក៏ប៉ុន្តែជាការកត់សម្គាល់ នៅឆ្នាំនេះ រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា បានចេញក្រដាសប្រាក់ ៣ម៉ឺនរៀល ដើម្បីអបអរសាទរខួប ៣០ឆ្នាំនៃកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស និងរម្លឹកខួប ៣០ឆ្នាំនៃដំណើរយាងមាតុភូមិនិវត្តន៍របស់ព្រះករុណាព្រះបាទ នរោត្តម សីហនុ នាថ្ងៃទី១៤ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ១៩៩១។ រូបភាពព្រះភ័ក្តិសម្តេចព្រះ នរោត្តម សីហនុ ក្នុងថ្ងៃចុះហត្ថលេខាលើកិច្ចព្រមព្រៀង និងពេលយាងមកដល់ភ្នំពេញ ចាប់ដៃជ្រោងឡើងជាមួយសម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន ក្នុងពេលដង្ហែព្រះអង្គ ក៏ត្រូវបានបោះពុម្ពលើក្រដាសប្រាក់ថ្មី ៣ម៉ឺនរៀលនេះដែរ។
រាជរដ្ឋាភិបាល ក៏នឹងប្រារព្ធពិធីអបអរសាទរ ខួបលើកទី៣០ នៃកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស ថ្ងៃ២៣តុលា ១៩៩១ ដោយក្នុងកម្មវិធីជួបជុំនៅវិមានសន្តិភាព ក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ នាព្រឹកថ្ងៃសៅរ៍ ទី២៣តុលា ឆ្នាំ២០២១ នឹងអញ្ជើញចូលរួមដោយតំណាងមកពីស្ថាប័នព្រឹទ្ធសភា រដ្ឋសភា រាជរដ្ឋាភិបាល អង្គទូត និងការិយាល័យអង្គការសហប្រជាជាតិ នៅរាជធានីភ្នំពេញ។
ក្រសួងការបរទេស ក៏បានប្រកសាថា នៅក្នុងពិធីនេះ លោក Jean-Yves Le Drian រដ្ឋមន្ត្រីកិច្ចការអឺរ៉ុប និងការបរទេសបារាំង និងលោកស្រី Retno L.P. Marsudi រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសឥណ្ឌូនេស៊ី នឹងផ្ញើសារអបអរសាទរមកចូលរួម ខណៈលោក Mikami Masahiro ឯកអគ្គរាជទូតជប៉ុន ប្រចាំកម្ពុជា នឹងអញ្ជើញថ្លែងសុន្ទរកថាតំណាងឱ្យអង្គទូតទាំងអស់ ហើយរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសកម្ពុជា លោកឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី ប្រាក់ សុខុន នឹងឡើងថ្លែងសន្ទរកថា តំណាងឲ្យសម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន នៅក្នុងពិធីជួបជុំនេះ។
ទាំងអស់នេះ ជាការរម្លឹក និងផ្តល់តម្លៃដល់កិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស ថ្ងៃ២៣តុលា ឆ្នាំ១៩៩១។ ប៉ុន្តែយ៉ាងណាក៏ដោយ នៅតែមានការលើកឡើង មិនឈប់ទេថា កិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស ថ្ងៃ២៣តុលា មិនទាន់អនុវត្តឱ្យបានសមស្របនៅឡើយ ដោយសារតែកម្ពុជា នៅខ្វះប្រជាធិបតេយ្យ មានការរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស និងភាពអយុត្តិធម៌សង្គម ជាដើម។
ប៉ុន្តែរាជរដ្ឋាភិបាល មើលឃើញផ្ទុយពីនេះ ហើយថា ខ្លួនបានអនុវត្តគោលនយោបាយ ស្របតាមកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីស ទើបកម្ពុជា មានសន្តិភាព ស្ថិរភាពនយោបាយ ហើយជីវភាពរស់នៅរបស់ប្រជាជន មានសុខដុមរមនា។ កម្ពុជា ក៏ថែរក្សាការពារបាននូវឯករាជ្យ អធិបតេយ្យភាព បូរណភាពទឹកដី តាមរយៈការអនុវត្តកិច្ចព្រមព្រៀងជាប្រវត្តិសាស្ត្រនេះផងដែរ។
យ៉ាងណាក៏ដោយ ទោះជានៅរៀងរាល់ឆ្នាំ ឲ្យតែដល់ថ្ងៃខួបកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស ថ្ងៃ២៣តុលា តែងតែមានការយល់ឃើញខុសៗគ្នា ក្នុងទស្សនៈអ្នកនយោបាយខ្មែរ រាជរដ្ឋាភិបាល និងអង្គការសង្គមស៊ីវិល ក៏ប៉ុន្តែអ្វីដែលមជ្ឈដ្ឋានអ្នកនយោបាយ រាជរដ្ឋាភិបាល និងសង្គមស៊ីវិល រួមទាំងប្រជាពលរដ្ឋទូទៅ មើលឃើញ និងទទួលស្គាល់នោះ គឺកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពជាប្រវត្តិសាស្ត្រ ថ្ងៃ២៣តុលា ឆ្នាំ១៩៩១ ដែលកើតចេញពីកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់សម្តេចព្រះ នរោត្តម សីហនុ និងសម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន បានបញ្ចប់សង្គ្រាមស៊ីវិល នៅកម្ពុជា ទោះជាមិនបានទាំងស្រុងក៏ដោយ។ កិច្ចព្រមព្រៀងនេះ ក៏នាំឲ្យកម្ពុជា មានរបបរាជានិយមឡើងវិញ និងមានការបោះឆ្នោត ចាប់តាំងពីឆ្នាំ១៩៩៣ រហូតដល់សព្វថ្ងៃ៕
ចែករំលែកព័តមាននេះ