ខេត្តសៀមរាប ៖ អង្គរវត្តបានចុះក្នុងបញ្ជីបេតិកភណ្ឌពិភពលោកតាំងពីឆ្នាំ១៩៩២មក ប៉ុន្តែមានអ្នកយល់ច្រឡំថា ការចុះបញ្ជីនេះ គឺសំដៅទៅលើប្រាសាទអង្គរវត្ត តាមពិតមិនមែនមានតែប្រាសាទអង្គរវត្តមួយទេ ។ អង្គរវត្តគ្រាន់តែជាប្រាសាទមួយក្នុងចំណោមប្រាសាទជិត១០០ ក្នុងរមណីយដ្ឋានអង្គរទាំងមូល ដែលមានប្រាសាទបុរាណ ស្ថានីយបុរាណវិទ្យា បរិស្ថាន និងសហគមន៍មនុស្សដែលបានចុះក្នុងបញ្ជីបេតិកភណ្ឌពិភពលោក ។
តំបន់អង្គរ ឬរមណីយដ្ឋានអង្គរដែលបានចុះបញ្ជីជាបេតិកភណ្ឌពិភពលោកនេះ មានផ្ទៃដីសរុប៤០១គីឡូម៉ែត្រក្រឡា បែងចែកជាបីតំបន់ ធំៗ គឺ ៖ តំបន់កណ្តាលដែលមានប្រាសាទច្រើន ដូចជាប្រាសាទអង្គរវត្ត បាយ័ន តាព្រហ្ម នាគព័ន្ធ …មានផ្ទៃដីសរុប ៣៥.១០០ហិកតា ។ តំបន់ខាងជើងដែលមានប្រាសាទបន្ទាយស្រី មានផ្ទៃដីសរុប២០០០ហិកតា ។ តំបន់ខាងត្បូង ឬហៅថា តំបន់រលួសដែលមានប្រាសាទបាគង ព្រះគោ លលៃ…មានផ្ទៃដីសរុប៣០០០ហិកតា ។ សរុបតំបន់ទាំងបីនេះមក ហៅថា «ឧទ្យានអង្គរ ឬរមណីយដ្ឋានអង្គរ» ។ នៅក្នុងឧទ្យានអង្គរទាំងមូលមានរបស់៣ ដែលជាសម្បត្តិបេតិកភណ្ឌពិភពលោក មិនអាចកាត់ផ្តាច់ពីគ្នាបាន គឺប្រាសាទ បរិស្ថាន និងសហគមន៍មនុស្ស ឬហៅម្យ៉ាងទៀតថា «វប្បធម៌ ទេសភាព និងប្រជាជន» ។
លោកអឹុម សុខរិទ្ធី អ្នកបុរាណវិទ្យារបស់អាជ្ញាធរជាតិអប្សរា បានពន្យល់កាលពីពេល ថ្មីៗកន្លងមកថា ប្រាសាទ , ស្ថានីយបុរាណវិទ្យា និងប្រវត្តិសាស្ត្រ សរុបចំនួន៩១ ដែលចុះបញ្ជីបេតិកភណ្ឌពិភពលោក ដោយសារយោងតាមបញ្ជីចាស់ ដែលធ្លាប់បានស្រាវជ្រាវកន្លងមក និងដោយ ត្រួសៗប៉ុណ្ណោះ។ ក្រោយមកទៀត អ្នកបុរាណវិទ្យាបានរកឃើញប្រាសាទ និងស្ថានីយបុរាណរាប់រយទៀត ដែលស្ថិតនៅក្នុងតំបន់អង្គរ តែមិនទាន់មានឈ្មោះនៅក្នុងបញ្ជីនៅឡើយ ។ គ្រាន់តែប្រភេទឧបោសថាគារ នៅអង្គរធំ ជុំវិញប្រាសាទបាយ័ន និងក្នុងព្រៃមានដល់ទៅ១០០ ហើយគ្រឹះប្រាសាទដែលកប់ក្នុងព្រៃមានដល់រាប់រយទៀត ។
ចំណែកបរិស្ថានដែលសំខាន់នៅក្នុងតំបន់ឧទ្យានអង្គរ គឺព្រៃឈើ និងទឹក បើតាមសិ្ថតិជំរឿនព្រៃឈើក្នុងឆ្នាំ២០១៣ របស់នាយកដ្ឋានគ្រប់គ្រងព្រៃឈើ ទេសភាពវប្បធម៌ និងបរិស្ថាននៃអាជ្ញាធរជាតិអប្សរា ព្រៃឈើនៅក្នុងឧទ្យានអង្គរមានប្រមាណជាង៥៧០០ហិកតា គឺស្មើនឹង១៣%នៃផ្ទៃដីទាំងមូល ។ ព្រៃឈើមិនត្រឹមជាប្រភពនៃភ្លៀងប៉ុណ្ណោះទេ តែមានតួនាទីពិសេសសម្រាប់ប្រាសាទ ធ្វើជារនាំងការពារប្រាសាទ ទប់ទល់នឹងខ្យល់ព្យុះ ភ្លៀងខ្លាំងដែលបក់បោកមកលើប្រាសាទ និងជាម្លប់ការពារប្រាសាទទៀតផង ។ ជាពិសេសព្រៃឈើប្រៀបដូចជាសម្លៀកបំពាក់ ឬជាអលង្ការ ដែលធ្វើឲ្យប្រាសាទរឹងរឹតតែស្រស់បំព្រងថែមទៀត ។ ប្រាសាទតាព្រហ្ម គឺជាឧទាហរណ៍ជាក់ស្តែងមួយ ដែលបានទាក់ទាញទេសចររាប់ពាន់នាក់ចូលទៅទស្សនារៀងរាល់ថ្ងៃ ។
ក្រៅពីព្រៃឈើ ទឹកជាបរិស្ថានដ៏សំខាន់មួយទៀតផ្សារភ្ជាប់នឹងអង្គរដែរ ។ កាលណាគេនិយាយពីអង្គរ គេតែងនឹកដល់បារាយណ៍ខាងលិច ដែលហៅថាបារាយណ៍ទឹកថ្លា មានទំហំ៨គីឡូម៉ែត្រគុណនឹង២,២គីឡូម៉ែត្រ ជាសំណល់នៃវិស្វកម្មធារាសាស្ត្រ ទុកប្រើប្រាស់ជាពិសេសសម្រាប់ការងារកសិកម្មរហូតដល់សព្វថ្ងៃ។ បារាយណ៍ខាងជើង ដែលបានរីងស្ងួតទឹកជាង៥០០ឆ្នាំកន្លង បានអាជ្ញាធរជាតិអប្សរាជួសជុលប្រព័ន្ធទឹកបុរាណ បញ្ចូលទឹកពេញ ដែលមានប្រាសាទនាគព័ន្ធនៅចំកណ្តាលគួរឱ្យចង់គយគន់ក្រៃលែង ។ ក្រៅពីនេះ ប្រព័ន្ធផ្លូវទឹកខ្វាត់ខ្វែង កសិណទឹក ស្រះបុរាណ ដែលមាននៅក្នុងឧទ្យានអង្គរ ហាក់ដូចជាសរសៃឈាមនៃរាងកាយរបស់មនុស្សយើងដូច្នោះដែរ ។ បណ្តាញធារាសាស្ត្រដ៏ធំនេះ គឺសម្រាប់បញ្ជៀសទឹកជំនន់ មិនឱ្យលិចលង់ដល់ប្រាសាទ និងក្រុងសៀមរាបទាំងមូល ។ ជាពិសេសទឹកក្នុងកសិណជុំវិញប្រាសាទនានា ជាប្រភពទឹកផ្ទុកនូវសំណើមជាប្រចាំ ថែរក្សាគ្រឹះប្រាសាទដែលជាខ្សាច់កុំឱ្យស្ងួត ធ្វើឱ្យដួលរលំ ឬទ្រេតប្រាសាទ និងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធប្រាសាទជាច្រើនផងដែរ ។
ប្រជាជននៅតំបន់ជុំវិញប្រាសាទសុទ្ធតែក្នុងភូមិនៅឧទ្យានអង្គរ បច្ចុប្បន្នមាន១១៣ភូមិ២១ឃុំសង្កាត់ ។ ភូមិទាំងនេះមានប្រជាជនរស់នៅ តៗគ្នារាប់ជំនាន់មកហើយដែលបានផ្តល់ឱ្យនូវលក្ខណៈពិសេសដល់ឧទ្យានអង្គរ ឱ្យទៅជាមត៌ករស់រវើក ។ អ្នកស្រុកទាំងនេះ ត្រូវបានចាត់ទុកថា ជាបេតិកភណ្ឌ ដោយសារអ្នកទាំងនោះបានថែរក្សាបេតិកភណ្ឌអរូបីដែលមាន ទំនៀមទម្លាប់ ប្រពៃណី ពិធីបុណ្យទាន បន់ស្រន់ សាសនា ព្រមទាំងសិប្បកម្ម និងរបៀបរស់នៅប្រចាំថ្ងៃ តាំងពីយូរលង់ណាស់មកហើយ ។ ភាសានិយាយក៏ជាមត៌កដែរ ដូចជាអ្នកភូមិព្រះដាក ភូមិអូរទទឹង ជាដើម មានភាសា និងសំនៀងប្លែកពីគេឯង ។
បច្ចុប្បន្នប្រពៃណីមួយចំនួន ដែលអ្នកនៅតំបន់ ផ្សេងៗបានបំភ្លេចចោល ឬមិនសូវយកចិត្តទុកដាក់ ប៉ុន្តែក្នុងតំបន់ឧទ្យានអង្គរនៅតែកំពុងបន្តប្រតិបត្តិដោយអ្នកស្រុកអង្គរដដែល ។
ទំនៀមទម្លាប់ទាំងនោះមានដូចជា ពិធីកោរជុក ពិធីឡើងអ្នកតា ពិធីហៅទឹកភ្លៀង ពិធីហៅព្រលឹង …។ អាជ្ញាធរជាតិអប្សរា ដែលមានភារកិច្ចគ្រប់គ្រង អភិវឌ្ឍរមណីយដ្ឋានអង្គរ កំពុងផ្តោតការយកចិត្តទុកដាក់ខ្លាំងលើទំនៀមទម្លាប់ទាំងអស់នេះ ដោយធ្វើយ៉ាងណាឱ្យនៅគង់វង្សតកូនតចៅរហូតតទៅ ៕
ចែករំលែកព័តមាននេះ