សម្តេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោ ហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្ត្រីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា មានប្រសាសន៍ថា មហាសន្និបាតលើកទី៨នៃសភាតំបន់អាស៊ី ក្រោមប្រធានបទ «ការជំរុញសន្តិភាព ការផ្សះផ្សា និងការសន្ទនានៅតំបន់អាស៊ី»
រាជធានីភ្នំពេញ ៖ សម្តេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោ ហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្ត្រីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា មានប្រសាសន៍ថា មហាសន្និបាតលើកទី៨នៃសភាតំបន់អាស៊ី ក្រោមប្រធានបទ «ការជំរុញសន្តិភាព ការផ្សះផ្សា និងការសន្ទនានៅតំបន់អាស៊ី» ពិតជាមានសារសំខាន់ មិនត្រឹមតែសម្រាប់ការបំផុសស្មារតីរបស់យើងឱ្យរួមគ្នាឆ្លើយតបទាន់ពេលទៅនឹងសភាពការណ៍វិវត្តន៍របស់តំបន់ និងពិភពលោកដែលកំពុងតែញាំញីដោយរងើកភ្លើងនៃជម្លោះ និងសង្គ្រាមព្រមទាំងការរីករាលដាលនៃអំពើភេរវកម្មដ៏គ្រោះថ្នាក់បំផុតសម្រាប់មនុស្សជាតិទាំងមូលប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែថែមទាំងសម្រាប់ការរួមចំណែកលើកកម្ពស់ការយល់ដឹងឱ្យបានកាន់តែទូលំទូលាយអំពីអត្ថន័យ និងតម្លៃនៃសន្តិភាព និងភាពចាំបាច់ក្នុងការរួមចំណែករបស់យើងម្នាក់ៗដល់កិច្ចប្រឹងប្រែងជាអន្តរជាតិ សំដៅទប់ស្កាត់ កាត់បន្ថយ និងបញ្ឈប់រាល់ជម្លោះប្រដាប់អាវុធ និងសង្គ្រាមនៅគ្រប់ទីកន្លែងទូទាំងពិភពលោកផងដែរ ។
សម្តេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោ ហ៊ុន សែន បានមានប្រសាសន៍បែបនេះ នាព្រឹកថ្ងៃទី៩ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១៥ នៅសណ្ឋាគាររេស៊ីដង់សុខាភ្នំពេញ ក្នុងពិធីបើកមហាសន្និបាតលើកទី៨របស់សភាតំបន់អាស៊ី (APA) ដែលត្រូវបានរៀបចំយ៉ាងឱឡារិកនៅលើទឹកដីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ។ មហាព្រឹត្តិការណ៍ជាប្រវត្តិសាស្ត្រមួយនេះ កម្ពុជាពិតជាមានមោទនភាពដ៏ខ្ពង់ខ្ពស់ ដែលទទួលបាននូវមហាកិត្តិយសធ្វើជាម្ចាស់ផ្ទះរៀបចំមហាសន្និបាតនៃសភាតំបន់អាស៊ី ។
ទាក់ទិននឹងប្រធានបទខាងលើ សម្តេចតេជោនាយករដ្ឋមន្ត្រី បានរំលេចឱ្យឃើញនូវតំបន់មួយចំនួននៃពិភពលោកយើងបច្ចុប្បន្ននេះ សន្តិភាពកំពុងត្រូវបានគំរាមដោយសារជម្លោះសង្គ្រាមនិងអំពើភេរវកម្ម ដែលធ្វើឱ្យបាត់បង់ជីវិតមនុស្ស និងបំផ្លាញទ្រព្យសម្បត្តិអស់ច្រើនសន្ធឹកសន្ធាប់ ។ ហេតុការណ៍ដែលបានកើតឡើងថ្មីៗនៅទីក្រុងប៉ារីស ក៏ដូចជាការវាយប្រហារទម្លាក់យន្តហោះអ្នកដំណើររុស្ស៊ី ដោយពួកភេរវករនៅប្រទេសអេហ្ស៊ីប ព្រមទាំងការបាញ់សម្លាប់រង្គាលនៅរដ្ឋកាលីហ្វ៊័រនីញ៉ា នៃសហរដ្ឋអាមេរិក ប៉ុន្មានថ្ងៃមុននេះ បានបញ្ជាក់ជាថ្មីថា អំពើភេរវកម្ម និងចលនាជ្រុលនិយមនៅតែបន្តគំរាមកំហែងយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរដល់សន្តិសុខ និងស្ថិរភាពនៅក្នុងពិភពលោក ។ ទន្ទឹមនេះយើងសង្កេតឃើញថា ចលនាជ្រុលនិយមនិងលទ្ធិជ្រុលនិយមនេះ កំពុងតែសាយភាយមកកដល់តំបន់ផ្សេងៗរួមទាំងតំបន់អាស៊ីរបស់យើងផងដែរ ។
សម្តេចតេជោនាយករដ្ឋមន្ត្រី ក៏បានលើកឡើងអំពីព្រឹត្តិការណ៍នៅមជ្ឈិមបូព៌ា នៅពេលដែលជនជាតិប៉ាគីស្ថាន និងជនជាតិដទៃទៀតស្លាប់ក្នុងមួយថ្ងៃៗច្រើនណាស់ ក៏ប៉ុន្តែហាក់ដូចជាកង្វល់ជាមួយនឹងការទុក្ខសោកនេះ មិនសូវទទួលបានការចាប់អារម្មណ៍ទេ ។
តើដល់ដំណាក់កាលដែលបញ្ជប់នូវមោទនភាពស្ដីពីបដិវត្តន៍ពណ៌ហើយឬនៅ? នេះជាចំណុចដែលគួរសិក្សាផងដែរ ។
សម្ដេចតេជោបានលើកឡើងថា ភេរវកម្មកើតមកពីអ្វី? ក៏គួរត្រូវបានសិក្សាស្រាវជ្រាវក្នុងបរិបទនៃពិភពលោកក្នុងសម័យថ្មីនេះ ។ សូម្បីការប្រយុទ្ធប្រឆាំងភេរវកម្មក៏មានស្ដង់ដា២ដែរនៅពេលដែលគេវាយប្រទេសខ្លះ ប្រទេសនោះចាត់ទុកថា អ្នកដែលវាយប្រហារគឺជាភេរវកម្ម។ ប៉ុន្ដែនៅពេលដែលមានភេរវកម្មនៅប្រទេសមួយផ្សេងទៀត ប្រទេសដទៃចាត់ទុកថា នោះជាការទាមទារសិទ្ធិ ។
តើនេះជាចំណុចដែលយើងក្នុងឋានៈជារដ្ឋអធិបតេយ្យនៅក្នុងក្របខណ្ឌតំបន់អាសុីរបស់យើង ត្រូវធ្វើការពិនិត្យពិច័យឬទេ?
ការធ្វើបដិវត្ដន៍ពណ៌នៅមជ្ឈិមបូព៌ា ពីទុយនេស៊ី ដល់អេហ្ស៊ីប ដល់លីប៊ី ដល់យេម៉ែន ឥឡូវនេះនៅស៊ីរី កំពុងក្លាយជាប្រធានបទដ៏ក្ដៅគគុក ទន្ទឹមនឹងការសម្លាប់ជារៀងរាល់ថ្ងៃពីសំណាក់ពួកអ៊ីស្រាអែល លើប្រជាជនប៉ាឡេស្ទីន នៅតំបន់កាហ្សា ។
តើទាំងអស់នេះជាបញ្ហាអ្វីទៅ?
ពាក់ព័ន្ធនឹងបញ្ហានេះ សម្ដេចតេជោបានលើកជាសំណួរថា តើពិភពលោកគួរមានស្ដង់ដាតែមួយ ឬមានស្ដង់ដាពីរ? ឬក៏មានស្ដង់ដាបី?
សម្ដេចតេជោនាយករដ្ឋមន្ដ្រី ហ៊ុន សែន បានឯកភាពជាមួយលោក មៀន រ៉ាហ្សារ៉ាបានី ប្រធានសភាតំបន់អាស៊ី ហើយនៅពេលបន្តិចទៀត យើងនឹងជួបគ្នា យើងមានទស្សនៈស្របគ្នានៅលើចំណុចនេះ ។
សម្ដេចតេជោនាយករដ្ឋមន្ដ្រី បញ្ជាក់ថា ល្មមដល់ពេលដែលត្រូវធ្វើការដកហូតបទពិសោធន៍លើបញ្ហានេះ ។ ខ្ញុំនៅចាំបានថា កាលពីឆ្នាំកន្លងទៅ ក្នុងកិច្ចប្រជុំអាស៊ាន-អាមេរិក នៅឯណៃពិដោ នៃសហភាពមីយ៉ាន់ម៉ា ខ្ញុំបាននិយាយត្រង់ៗទៅកាន់អគ្គលេខាធិការអង្គការសហប្រជាជាតិលោក បាន គីមូន បន្ទាប់មក ខ្ញុំបាននិយាយត្រង់ៗ និងចោទជាសំណួរចំពោះប្រធានាធិបតីសហរដ្ឋអាមេរិកលោក អូបាម៉ា ។ ខ្ញុំបាននិយាយតាមហេតុផលថា ដៃម្ខាងវ៉ៃអាសាដ ដៃម្ខាងវ៉ៃ ISIS វាគ្រាន់តែជាគណិតវិទ្យា ១-១ ស្មើនឹងសូន្យ តែប៉ុណ្ណោះ ។
ខ្ញុំបានសួរលោកប្រធានាធិបតី អូបាម៉ា ថា ខ្ញុំនិយាយដំបូងខ្ញុំបើកផ្លូវថា ខ្ញុំគាំទ្រនូវនូវការវាយប្រហារពួក៉ៃISIS ក៏ប៉ុន្តែនៅពេលរបប អាសាដក៏វ៉ៃISIS កម្លាំងអន្តរាគមន៍ដឹកនាំដោយអាមេរិកក៏វ៉ៃISIS ពិនិត្យជាធម្មជាតិរបស់វាគឺជាសម្ព័ន្ធភាព ប៉ុន្តែនៅពេលណាមួយដែលធ្វើឱ្យរបបអាសាដទន់ខ្សោយ គឺជាការបង្កើនកម្លាំងឱ្យពួក ISIS តែប៉ុណ្ណឹង ។
សម្តេចតេជោមានប្រសាសន៍ថា តើល្មមដល់ពេលពិនិត្យឡើងវិញ នូវនយោបាយចំពោះរបបអាសាដ ឬទេ ? ចំណុចនេះមានប្រទេសជាច្រើន ដែលមិនស្របជាមួយគ្នា សូម្បីតែប្រតិបត្តិការបច្ចុប្បន្ន ដែលកំពុងវាយនៅក្នុងប្រទេសស៊ីរី ក៏មានបញ្ហារួចស្រេចទៅហើយ ។
ដូច្នេះចំណុចទាំងអស់នេះ នៅពេលដែលពួកភេរវកម្មធ្វើសកម្មឯកភាព ទោះបីជ្រកក្រោមស្លាក ISIS ឬអាល់កៃដា ឬតាលីបង់ ឬក្រុមនេះ ក្រុមនោះ ប៉ុន្តែគោលដៅរបស់វាតែមួយគត់ គឺបំផ្លាញជីវិតមនុស្សដោយមិនរើសមុខ ក្នុងពេលដែលកម្លាំងប្រឆាំងភេរវកម្មកំពុងមានការបែកខ្ញែក និងមានគ្រាន់តែ Double Standard ទេ។ ប៉ុន្តែខ្ញុំអាចនិយាយបានថា វាលើសពី២ស្តង់ដា វាទៅជា៣ស្តង់ដាឯណោះ សម្រាប់ការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងភេរវកម្ម ។
ខ្ញុំសង្ឃឹមថា ស្ថាប័ននីតិប្បញ្ញត្តិអាចជួយរួមចំណែកដើម្បីឱ្យរដ្ឋាភិបាលនៃប្រទេសនីមួយៗពិនិត្យឡើងវិញ នូវនយោបាយប្រឆាំងភេរវកម្ម ព្រោះថាបច្ចុប្បន្ននេះសកម្មភាពដាច់ដោយឡែកៗនៃរដ្ឋនីមួយៗ និងការមិនចុះសម្រុងគ្នាខ្លះ គឺបានក្លាយជាឧបសគ្គ ។
សម្តេចតេជោមានប្រសាសន៍បន្តថា នៅពេលប្រជុំចុងក្រោយនេះរវាងអាស៊ាន-សហរដ្ឋអាមេរិក ខ្ញុំក៏បាននិយាយសាជាថ្មីម្តងទៀត ខ្ញុំប្រាប់ទៅប្រធានាធិបតីអាមេរិក ថា ខ្ញុំទៅមិនឆ្ងាយនូវប្រធានបទដែលបានកើតឡើងកាលពីឆ្នាំ២០១៤ នៅប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ានោះទេ ។ តើគួរទុកមួយអន្លើនៃជម្លោះខ្លះ ដើម្បីរួមកម្លាំងគ្នាប្រយុទ្ធប្រឆាំងភេរវកម្ម ព្រោះសូម្បីតែដំណាក់កាលចុងក្រោយមានការចោទគ្នាថា អ្នកខ្លះទិញប្រេងពីពួកISISទៀតផង ។ នេះជាបញ្ហាធំណាស់សម្រាប់ពិភពលោក ដែលគំរាមកំហែងដោយភេរវកម្ម ។
មុននេះ ភេរវកម្មកើតច្រើននៅប៉ាគីស្ថាន នៅឥណ្ឌូណេស៊ី នៅក្នុងតំបន់របស់យើងនេះ ប៉ុន្តែឥឡូវភេរវកម្មនេះបានវាយប្រហារទៅអឺរ៉ុប ទៅសហរដ្ឋអាមរិក ហើយក៏បានទៅតំបន់ផ្សេងៗទៀត ដោយគ្មានរើសអើង រើសមុខទេ ។
សម្ដេចតេជោមានប្រសាសន៍ថា កាលពីម្សិលមិញ ខ្ញុំជួបតំណាងអង្គការសហប្រជាជាតិ ខ្ញុំបាននិយាយថា គេនិយាយថា ប្រទេសកម្ពុជាមិនមានពួក ISIS ចូលមកដល់ ក៏ប៉ុន្តែកម្ពុជាក៏មិនត្រូវភ្លេចខ្លួន ។ គេអាចវ៉ៃនៅប្រទេសដទៃក្នុងតំបន់យើង ក៏ប៉ុន្តែគេយកកម្ពុជាធ្វើជាតំបន់សុវត្ថិភាពទៅវិញ ក៏អាចថាបាន ។ ដូច្នេះត្រូវតែមានការប្រុងប្រយ័ត្នជាមួយនឹងបញ្ហា ។
ខ្ញុំលើកយករឿងនេះមកនិយាយ ប៉ុន្តែលោកប្រធានលើករឿងនេះយកមកនិយាយធ្វើឱ្យខ្ញុំចាប់អារម្មណ៍ខ្លាំងណាស់ ព្រោះរឿងនេះគឺស្ថិតនៅក្នុងបរិបទនៃប្រធានបទដែលយើងបានលើកយកមកពិភាក្សា ។
បន្ថែមពីលើនេះ សម្ដេចតេជោមានប្រសាសន៍ថា ពិភពលោកយើងកំពុងតែបន្តជួបប្រទះនឹងបញ្ហាប្រឈមធំៗជាច្រើនផ្សេងទៀតរួមមានដូចជា ភាពផុយស្រួយនៃការងើបឡើងវិញនៃសេដ្ឋកិច្ចរបស់ប្រទេសអភិវឌ្ឍន៍ ដែលគួបផ្សំនឹងការអូសបន្លាយនៃវិបត្តិបំណុលនៅតំបន់អឺរ៉ុប ។ ការថមថយនៃកំណើនសេដ្ឋកិច្ចនៅប្រទេសដែលកំពុងស្ទុះងើបឡើង ពិសេសប្រទេសចិន វិបត្តិនយោបាយ និងសង្គមដែលកំពុងបន្តកើតមាននៅមជ្ឈិមបូព៌៌ា និងអាហ្វ្រិកខាងជើង ។ បញ្ហាសន្តិសុខស្បៀង និងថាមពល ការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ គ្រោះមហន្តរាយធម្មជាតិ ឧក្រិដ្ឋកម្មឆ្លងដែន ជាដើម…ដែលសុទ្ធតែអាចបង្កជាបច្ច័យអាក្រក់ដល់ស្ថិរភាព និងសន្តិភាពសម្រាប់ប្រជាជាតិទាំងឡាយទាំងក្នុងកម្រិតសកល ទាំងក្នុងកម្រិតតំបន់ ។
ក្នុងន័យនេះ ការប្រារព្ធមហាសន្និបាតលើកទី៨នៃសភាតំបន់អាស៊ីក្រោមប្រធានបទ «ការជំរុញសន្តិភាព ការផ្សះផ្សា និងការសន្ទនានៅតំបន់អាស៊ី» នាពេលនេះ គឺជាឱកាសមួយដ៏សំខាន់សម្រាប់ក្រើនរំឭកអំពីភាពចាំបាច់ខ្វះពុំបាននៃការពង្រឹងសាមគ្គីភាព ឯកភាពជាតិ និងកិច្ចសហការពួតដៃគ្នាជាធ្លុងមួយរវាងបណ្ដាប្រជាជាតិ ដើម្បីធានាថែរក្សាឱ្យបានគង់វង្សនូវសុខសន្តិភាព ទាំងក្នុងកម្រិតជាតិ កម្រិតតំបន់ និងកម្រិតពិភពលោក តាមរយៈការលើកកម្ពស់វប្បធម៌អហិង្សា និងវប្បធម៌សន្ទនា ការអត់ធ្មត់ និងការយោគយល់គ្នាជាភាតរៈ ការនិយមកណ្ដាល និងការដោះស្រាយទំនាស់និងបញ្ហាវិវាទធំៗ ដោយសន្តិវិធី និងដោយឈរលើគោលការណ៍នៃច្បាប់ជាតិ និងអន្តរជាតិ នៅក្នុងសង្គមជាតិរបស់យើងនីមួយៗ ទាំងរវាងប្រទេសជាតិយើងតែមួយ ៕
ចែករំលែកព័តមាននេះ