រាជធានី​ភ្នំពេញ ៖ នៅ​ក្នុង​បេះដូង​មនុស្ស​ធម្មតា​មាន​ប្រឺ​ស (Valves) ចំនួន​៤ ។ ចំនួន​២ នៅ​បេះដូង​ខាងឆ្វេង គឺ​ប្រឺ​សមី​ត្រា​ល់ (Valve mitrale) និង​ប្រឺ​ស​សរសៃឈាម​អា​អក (Valve aortique)​។ ចំនួន​២​ទៀត នៅ​បេះដូង​ខាងស្តាំ គឺ​ប្រឺ​ស​ទ្រី​គុយ​ស្ពិ​ត (Valve triscupide) និង​ប្រឺ​ស​សរសៃឈាម​សួត (Valve pulmonaire)​។ ប្រឺ​សទាំង​៤​នេះ មាន​សារៈសំខាន់​ណាស់​នៅ​ក្នុង​ការ​ធានា​លំហូរ​ឈាម​ពី​ថត​មួយ​ទៅ​ថត​មួយ ឬ​ពី​ថត​មួយ​ទៅ​សរសៃឈាម​ណាមួយ​។ នេះ​ជា​ការ​ឡើង​របស់​លោក​វេជ្ជបណ្ឌិត សុខ ផាង ឯកទេស​ជំងឺ​បេះដូង​នៃ​មន្ទីរពេទ្យ​កាល់​ម៉ែ​ត​។

លោក​វេជ្ជបណ្ឌិត សុខ ផាង បាន​លើក​ឡើង​ទៀត​ថា ជំងឺ​ប្រឺ​ស​បេះដូង មាន​មូលហេតុ​បង្ក​ច្រើន​យ៉ាង ដែល​ក្នុង​នោះ​មួយ​ផ្នែក​ធំ គឺ​បណ្តាល​មក​ពី​ជំងឺ​រលាក​ឈឺបំពង់ក (Angine de la gorge) ដែល​បណ្តាល​មក​ពី​មេរោគ​ឈ្មោះ ស្ត្រិ​បតូ​កូក (Streptocoque ẞ hémolytique de groupe A)​។ ក្នុង​កំឡុង​នៃ​ការ​ព្យាបាល​ជំងឺ​ឈឺ​បំពង់​.​ក ដោយ​លេបថ្នាំ​ផ្សះ (Antibiotiques) មិន​បាន​ត្រឹមត្រូវ និង​គ្រប់​ចំនួន អាច​បង្ក​អោយ​កើតជា​ជំងឺ​ប្រឺ​ស​បេះដូង​ទៅ​ថ្ងៃក្រោយ​(Valvulopathies rhumatismales)​។ ក្រៅពី​មូលហេតុ​នេះ ក៏​អាច​មាន​មេរោគ​ផ្សេង​ៗ​ទៀត ឬ​ក៏​ប្រឺ​ស​បេះដូង​មនុស្ស​ចាស់ ក៏​អាច​បង្ក​ជា​ជំងឺ​ប្រឺ​ស​បេះដូង​ដែរ (Endocardite, valve dégénérative…)​។

ក​) រោគ​សញ្ញា​នៃ​ជំងឺ​ប្រឺ​ស​បេះដូង ៖
– ហត់​ដង្ហក់ ៖ ចាប់ពី​ការ​បញ្ចេញ​កំលាំង​តិចតួច រហូត​ដល់​កម្រិត​ធ្ងន់ (Dyspnée d’effort) ឬ​ដេក​សម្រាក​ក៏​ហត់ (Orthopnée)​។
– ហើម​សួត (Œdème aiguë du poumon)​។
– ញ័រ​ដើមទ្រូង (Palpitation)​។
– ហើមជើង (Œdème des membres inférieurs)​។
– ថ្លើម​រីក និង​ឈឺ (Hépatomégalie & Hépatalgie)​។

ខ​) វិធី​ព្យាបាល ៖ ជំងឺ​ប្រឺ​ស​បេះដូង គឺ​អាច​ប្រើប្រាស់​ថ្នាំ បើជា​ដំណាក់កាល​តិចតួច​ល្មម​។ ក្នុង​ដំណាក់កាល​ធ្ងន់ធ្ងរ គឺ​មាន​តែ​ការ​វះកាត់ ជួសជុល ឬ​ប្តូរ​ប្រឺ​ស​បេះដូង​ទេ ទើប​អាច​ជួយ​សង្គ្រោះ​អាយុជីវិត​អ្នកជំងឺ​បាន​។

យោង​ទៅ​តាម​លក្ខខណ្ឌ​វេជ្ជសាស្ត្រ ការ​វះកាត់​ប្តូរ​ប្រឺ​ស​បេះដូង​អាច​មាន​២​ជម្រើស ៖
១) ប្តូរ​ប្រឺ​ស​ប៊ី​យូ​លូ​ស៊ិ​ច (Valve biologique) ៖ ប្រឺ​ស​នេះ​មាន​អាយុកាល​ខ្លី ប៉ុន្តែ​មិន​តំរូវ​អោយ​ប្រើ​ថ្នាំ​មួយ​ជីវិត​ឡើយ ហើយ​វា​ជា​ប្រឺ​ស​ដែល​គេ​ចម្រាញ់​ចេញពី​សត្វ​ជ្រូក​។
២) ប្តូរ​ប្រឺ​ស​មេកានិច (Valve mécanique) ៖ ជា​ប្រឺ​ស​ធ្វើ​ឡើង​អំពី​ដែក មាន​អាយុកាល​វែង ប៉ុន្តែ​តំរូវ​អោយ​ប្រើ​ថ្នាំ​ពង្រា​វ ឈាម (Anti-vitamine K) មួយ​ជីវិត ។

គ​) តើ​លោក​អ្នក​គួរ​យល់​ដឹង​អំពី​អ្វីខ្លះ ក្រោយ​ធ្វើការ​វះកាត់​ប្តូរ​ប្រឺ​ស​មេកានិច (​ប្រឺ​ស​ដែក Valve mécanique)​?
១) បន្ទាប់​ពី​ធ្វើការ​វះកាត់ ត្រូវ​ប្រើប្រាស់​ថ្នាំ​ពង្រា​វ​ឈាម (AVK) មួយ​ជីវិត​។ ថ្នាំ​នេះ​មាន​តួនាទី​សំខាន់​ខ្លាំង​ណាស់ ក្នុង​ការ​ការពារ​មិន​អោយ​កកឈាម​នៅ​លើ​ប្រឺ​ស​ដែក ដែល​បណ្តាល​អោយ​គ្រោះថ្នាក់​ដល់​អាយុជីវិត​។

ផ្ទុយ​មក​វិញ បើ​កំហាប់​ថ្នាំ​ច្រើន​ជ្រុល​ពេក​នៅ​ក្នុង​ឈាម អាច​បណ្តាល​អោយ​មាន​គ្រោះថ្នាក់​ហូរ​ឈាម​។ រោគ​សញ្ញា​នៃ​គ្រោះថ្នាក់​ហូរ​ឈាម (​ពោល​គឺ​កម្រិត​ថ្នាំ​លើស​ជ្រុល​) ៖
– ឈាម​តាម​អញ្ចាញធ្មេញ ពេល​ដុស​រឺ​ពេល​មិន​ដុសធ្មេញ​។
-​ ទឹកនោម​ពណ៌​ក្រហម​។
– បត់ជើងធំ​មាន​ឈាម​។
– ចេញ​ស្នាម​ជាំ​នៅ​លើ​ស្បែក​។
– ស្លេកស្លាំង បេះដូង​ដើរ​ញាប់​។
– ចុក ឆ្អល់​ក្នុង​ពោះ​ខ្លាំង​។
– ឈឺក្បាល​ខ្លាំង​…​។

២) ករណី​ពិសេស​ដោយឡែក​សម្រាប់​ស្ត្រី​ដែល​វះកាត់​ប្តូរ​ប្រឺ​ស​ដែក (Valve mécanique) ហាម​មិន​អោយ​មាន​គ​ត៌​ព្រោះ ៖ – ថ្នាំ​ពង្រា​វ​ឈាម​អាច​បង្ក​អោយ​ទារក​មិន​គ្រប់លក្ខណៈ​។ – ថ្នាំ​ពង្រា​វ​ឈាម​អាច​បង្ក​អោយ​មាន​គ្រោះថ្នាក់​ដល់​ម្តាយ និង​ទារក​ពេល​សម្រាល ទោះជា​ការ​សម្រាល​តាម​ធម្មជាតិ​ក្តី ឬ​តាម​ការ​វះកាត់​ក្តី ដោយ​មូលហេតុ​ហូរ​ឈាម​។

៣) អំពី​ជីវិត​រស់នៅ​ប្រចាំ​ថ្ងៃ ៖ ជា​ទូទៅ​បន្ទាប់​ពី​វះកាត់​រួច អ្នកជំងឺ​មានជីវិត​រស់នៅ​ដូច​អ្នក​ដទៃ​ធម្មតា​។ ប៉ុន្តែ​កត្តា​មួយ​ចំនួន ដែល​លោក​អ្នក​គួរ​យល់ ៖ – ត្រូវ​ពិគ្រោះ​ជាមួយ​គ្រូពេទ្យ​បេះដូង​នៅ​ក្នុង​ករណី​ណា​ដែល​អាច​បង្ក​អោយ​មានការ​ចេញ​ឈាម ដូច​ជា ដក​ធ្មេញ ចាក់​ថ្នាំ​ក្នុង​សាច់ដុំ ការ​វះកាត់​ផ្សេង​ៗ… ។ – ហាម​លេង​កីឡា​ដែល​អាច​បង្ក​គ្រោះថ្នាក់ ដូច​ជា កីឡា​ជិះ​ស្គី កីឡា​វ៉ៃ​បុក​…​។ – កុំ​ពិសារ​បន្លែ​បៃតង​ច្រើន ព្រោះ​វា​ធ្វើ​អោយ​ប្រសិទ្ធិ​ភាព​ថ្នាំ​ថយ​ចុះ (​ស្ពៃខៀវ សាឡា​ត់ ស្ពៃ​តឿ​…)​។

ការ​ការពារ​កុំអោយ​កើត​មាន​ជំងឺ​ប្រឺ​ស​បេះដូង គឺជា​កត្តា​ចំបង​។ ដូច្នេះ​សូម​បងប្អូន​ត្រូវ​មាន​អនាម័យ​ល្អ ហើយ​បើ​បងប្អូន​មាន​ជំងឺ​ឈឺ​បំពង់​.​ក សូម​រក​សេវា​សុខាភិបាល​អោយ​បាន​ត្រឹមត្រូវ​។

លោក​វេជ្ជបណ្ឌិត សុខ ផាង ឯកទេស​ជំងឺ​បេះដូង​នៃ​មន្ទីរពេទ្យ​កាល់​ម៉ែ​ត​បាន​រំលឹក​ថា ប្រសិនបើ​បងប្អូន​មាន​ជំងឺ​ប្រឺ​ស​បេះដូង ឬ​វះកាត់​ប្តូរ​ប្រឺ​ស​បេះដូង​រួច សូម​បងប្អូន​អញ្ជើញ​មក​រក​សេវា​ពិគ្រោះ​ជំងឺ​ជាមួយ​ក្រុម​គ្រូពេទ្យ​ឯកទេស​ជំងឺ​បេះដូង​នៃ​មន្ទីរពេទ្យ​កាល់​ម៉ែ​ត ៕