១០-បតិបត្តិការសឹកបង្ក្រាបព្រះរាមថ្មគោល
នេះ នឹងនិយាយពី ពញានូ ដែលជាព្រះអនុជព្រះបាទស្រីសុរិយោពណ៌ពីមាតាទីទៃ… ។ កាលដែលទ័ពសៀមវាយបែកបន្ទាយលង្វែក (គ្រឹស្តសករាជ១៥៩៣) នោះ ព្រះអង្គម្ចាស់ពញានូ បានរត់ភៀសព្រះអង្គទៅគង់នៅថ្មគោល (ឬស្ទឹងគោល) ក្នុងខេត្តកំពង់ធំសព្វថ្ងៃ ហើយទ្រង់តាំងព្រះអង្គជាស្តេចព្រះនាមថា ព្រះរាមថ្មគោល ។ ដល់មក គ្រឹស្តសករាជ១៦០២ ព្រះរាមថ្មគោលក៏កម្រើកចិត្ត ចង់ធ្វើជាស្តេចសោយរាជ្យក្នុងដែនដីកម្ពុជាទាំងមូល ។ ទ្រង់បានចាត់តាំងមន្ត្រីឱ្យមានឋានៈធំតូច តាមមុខក្រសួង ។ ព្រះរាមថ្មគោល បានចាត់មន្ត្រីនាយកង នាយពលឱ្យនាំទាហានទៅល្បាតព័ទ្ធដេញសម្លាប់ឧកញ៉ាឧទ័យធិរាជ ចៅហ្វាយស្រុក ខេត្តអាសន្ទុក ក្នុងការប្រយុទ្ធការពារដែនដីនោះទៅ ។ ព្រះរាមថ្មគោល ក៏បន្តលើកទ័ពទៅសង្កត់យក មឿង (ឃុំ សង្កាត់ នាពេលបច្ចុប្បន្ន) ទាំង២៤ដែលចំណុះខេត្តអាសន្ទុក ហើយក៏ជម្រុលកងសេនាទៅមុខទៀតរហូតដល់ស្រុកបារាយណ៍ជើងព្រៃ ដេញចៅហ្វាយស្រុកនោះឱ្យរត់ខ្ចាត់ខ្ចាយបែកទ័ព ដោយតស៊ូពុំឈ្នះ។
ក្រោ ពីយកបានខេត្តទាំង៣ ព្រមទាំង២៤មឿងទៀតនោះ ព្រះរាមថ្មគោលកាន់តែបានចិត្តឡើងចាង ហើយចាប់ផ្តើមតែងតាំងសេនាបតី មន្ត្រីគ្រប់តំណែង ។ ពេលដែលចៅហ្វាយស្រុកបារាយណ៍ជើងព្រៃរត់ភៀសខ្លួនដោយបរាជ័យចំពោះទ័ព ព្រះរាមថ្មគោលនោះ ក៏បានចូលទៅក្រាបថ្វាយបង្គំព្រះបរមនាថហ្លួងម្ចាស់ជីវិត នៅឯក្រុងល្វាឯម ស្តេចទ្រង់ជ្រាបពីស្ថានការសឹកនាខេត្តប៉ែកខាងជើងផង ។ ព្រះស្រីសុរិយោពណ៌ ទ្រង់ព្រះតម្រិះថា ៖ «ព្រះពញានូនេះត្រូវជាប់ជាព្រះលោហិតរួមរាជវង្ស គឺត្រូវជាព្រះអនុជ (មាតាទីទៃ) ផង ។ ប្រសិនបើចាត់វិធានការក្តៅ លើកទ័ពទីងទៅទាំងកំរោកតែម្តងនោះ ហាក់ដូចជាពុំសម ។ ទើបស្តេចត្រាស់ប្រើ ៖
-ឧកញ៉ាព្រះស្តេចធិបតី១
-ឧកញ៉ាធម្មឧទ័យ ១
ឱ្យទៅ ពិតទូលព្រះគ្រូចៅអធិការវត្ត «ហ្លួង» ក្នុងខេត្តបរិបូណ៌ ដែលត្រូវជាគ្រូរបស់ពញានូ ឱ្យនិមន្តទៅនិយាយលួងលោមសិស្ស (ពញានូ) បញ្ចុះបញ្ចូលឱ្យស្តេចយាងមកនៅក្នុងក្រុងវិញ ដើម្បីទ្រង់នឹងបានទំនុកបម្រុងព្រះរាជទានតួនាទី ក្នុងរាជការ និងប្រទានបៀវត្សឱ្យស័ក្តិសមនឹងព្រះកិត្តិយសជារាជវង្ស ។ លុះបានឃើញឧកញ៉ារាជបម្រើទាំងពីរមកពិតទូលដូច្នេះហើយ ព្រះគ្រូក៏ម្នីម្នានិមន្តចុះទូក ធ្វើដំណើរទៅទីតាំងថ្មគោល ។ ព្រះពញានូព្រះរាជថ្មគោលក៏មកថ្វាយបង្គំធ្វើបដិសណ្ឋារៈ ចំពោះលោកគ្រូតាមទំនៀមព្រះអង្គជាសិស្សដូចសិស្សនានាឯទៀតដែរ ។ ខណៈនោះព្រះគ្រូចៅអធិការមានថេរដីកាទូលថា ៖ «សម្តេចព្រះស្រីសុរិយោពណ៌ តាំងពីបានឡើងសោយរាជ្យកាលណា ព្រះអង្គទ្រង់តាំងព្រះទ័យប្រកបដោយសច្ចៈយុត្តិធម៌ណាស់ ។ ពេលនេះទ្រង់បានជ្រាបថា ព្រះអង្គមកចាត់ចែងដែនដីដោយឡែកមួយនៅក្នុងព្រៃដូច្នេះ មិនជាការល្អទេ ។ ឥឡូវនេះទ្រង់បានមានព្រះតម្រិះ ពឹងពាក់អាត្មាឱ្យមកសុំយាងព្រះអង្គចូលទៅក្រុងល្វាឯមវិញ ដើម្បីរួមចំណែកក្នុងការគ្រប់គ្រងផែនដីជាមួយព្រះអង្គ (ស្រីសុរិយោពណ៌) ។ ផ្ទុយទៅវិញបើព្រះអង្គរឹងទទឹងចេះតែបន្តគង់នៅព្រៃ ធ្វើឱ្យព្រះនគរបែកបាក់បែបនេះ នាំឱ្យរាស្ត្រប្រជានឹងរងគ្រោះ ស្លាប់ព្រាត់ប្រាស អន្តរាយទ្រព្យសម្បត្តិ ខកខានមិនបានប្រកបមុខរបរស្រែចម្ការ លំបាកវេទនាខ្លោចផ្សា ដោយសារតតែសង្គ្រាមរវាងយើងជាព្រះរាជវង្ស» ។ ប៉ុន្តែទោះព្រះគ្រូចៅអធិការវត្តហ្លួងនិយាយអង្វរករ ប្រាប់អំពីផលវិបាកយ៉ាងណា ក៏ពញានូព្រះរាមថ្មគោល នៅតែពុំព្រមសម្របសម្រួលឡើយ ។ ដូច្នេះព្រះគ្រូចៅអធិការ ក៏មិន្តវិលមកទូលហ្លួងអម្ចាស់ជីវិត តាមដំណើរ ។ ព្រះសុរិយោពណ៌ ទ្រង់ក៏បានត្រាស់ប្រើសេនា ឱ្យជិះសេះទៅអញ្ជើញឧកញ៉ាតេជោបុរារាជស (តំណពីសង្គ្រាមបង្ក្រាបព្រះរាមត្បូងឃ្មុំ និងព្រះរាមបាភ្នំនោះមក ចៅពញាតេជោបា៉អង្គ(ព្រះអង្គ) បានប្រែមកទទួលគោរមងារ ជា ឧកញ៉ាតេជោបុរារាជវិញ ។ គោរមងារនេះត្រូវបានរក្សារហូតដល់តេជោក្រហមក(មាស) បានក្លាយទៅជាចៅហ្វាយខេត្តកំពង់ស្វាយ (កំពង់ធំ) ជាស្តេចត្រាញ់ប្រចាំភូមិភាគខាងជើង…។) ឱ្យចូលគាល់ ហើយទ្រង់តែងតាំងជាមេទ័ពអាជ្ញាសឹក សម្រេចរាជការឱ្យចេញទៅប្រាបប្រាម (បង្ក្រាប) ព្រះរាមថ្មគោលក្នុងខេត្តអាសន្ទុក ។ ទទួលព្រះរាជបញ្ជារួចហើយ ឧកញ៉ាបុរារាជក៏ក្រាបថ្វាយបង្គំលាត្រឡប់ទៅខេត្តវិញ ហើយក៏ចាត់ចែងកេណ្ឌរេហ៍ពលបានគ្រប់ចំនួនរួចជាស្រេច ទើបចាត់មេបញ្ជាការទាំងប៉ុន្មាន ឱ្យកាន់ទ័ពរៀងខ្លួនដូចតទៅនេះ៖
១-ឧកញ៉ារាមរាជតេជោ (យ៉ត) ឃុំពល ៥០០នាក់ ជាកងទ័ពជន្ល ។
២-ឧកញ៉ាស្នេហាតេជោ បាឡាត់ស្តាំឃុំពល ៥០០នាក់ ជាកងទ័ពមុខ ។
៣-ឧកញ៉ាភក្តីតេជោ បាឡាត់ឆ្វេងឃុំពល ៥០០នាក់ ជាទ័ពស្តាំ ។
៤-ឧកញ៉ាពិភក្តិតេជោ ស្នងស្តាំឃុំពល ៥០០នាក់ ជាទ័ពឆ្វេង ។
៥-ឧកញ៉ាជំនិតតេជោ ស្នងឆ្វេងឃុំពល ៥០០នាក់ ចាទ័ពក្រោយ ។
៦-ឧកញ៉ាវិជិតតេជោស្នងកណ្តាលឃុំពល៥០០នាក់ ជាទ័ពស្បៀង ។
លុះ បានឫកពាពេលាល្អ ហោរា (កាលពីជំនាន់ដើម មុនលើកទ័ពចេញទៅធ្វើសង្គ្រាមបង្ក្រាបខ្មាំងសត្រូវ ទាល់តែហោរាទស្សន៍ទាយមើកឫកជតារាសី និងបានពេលាល្អជាមុនសិន…) ពិនិត្យជាន់ឆ្នាំយ៉ាងពណ្ណរាយបរិបូណ៍ ឃើញឡើងរាសី៣ជាន់ហើយ ក៏បង្គាប់គោះគងទូងភេរី (ស្គរ) លើកទ័ពចេញទៅដល់កំពង់ឆ្នាំង តាំងឱ្យចម្លងរេហ៍ពល សេះ ដំរី ទៅដាក់នៅកំពង់ហាវ ។
នៅពេលដែល កំពុងតែចម្លងទ័ពនោះ ស្រាប់តែពញាយសតេជោឯកចៅមឿងខេត្តកំពង់ហាវ ដែលចំណុះខាងពញានូព្រះរាមថ្មគោល ក៏កេណ្ឌទ័ព៥០០នាក់ លើកទៅស្ទាក់រារាំងមិនឱ្យទ័ពព្រះនគរឆ្លងរួច ។
ប៉ុន្តែទ័ព ខាងឧកញ៉ារាមរាជតេជោ(យ៉ត) បានរ៉ាប់រងច្បាំងប្រយុទ្ធនឹងទ័ពពញាយសយ៉ាងខ្លាំងក្លាកោលាហល ។ ពេលកំពុងច្របូកច្របល់កាប់ចាក់គ្នាជាសន្ធឹកគឹកកងនោះ ឧកញ៉ារាមរាជតេជោ (យ៉ត) កាត់ទៅជួបប្រយុទ្ធផ្ទាល់ខ្លួននឹងពញាយស ។ ចុងបំផុត ឧកញ៉ារាមរាជតេជោ (យ៉ត) កាប់ពញាយសនឹងផ្គាក់ធ្លាក់ពីខ្នងសេះស្លាប់ភ្លាមមួយរំពេច ។ នាយទាហាន ជាកងសេនាខាងពញាយសឃើញមេរបស់ខ្លួនស្លាប់ដូច្នេះ ក៏អស់ទឹកចិត្តប្រយុទ្ធ ហើយក៏បាក់ទ័ពរត់ខ្ចាត់ខ្ចាយអស់ទៅ ។ ជ័យជម្នះនេះ បានកម្ចាត់ឧបសគ្គ ហើយចលនាចម្លងទ័ពក៏ប្រព្រឹត្តទៅបាន ។ គ្រាដែលទ័ពបានឆ្លងរួចសព្វគ្រប់ទៅដល់ត្រើយខាងនាយហើយ ឧកញ៉ាតេជោប៉ាអង្គ (ឬតេជោបុរារាជមាស) ចាត់ឱ្យនាយទ័ពឆ្វេង ស្តាំទៅវាយយកខេត្តបារាយណ៍ជើងព្រៃ បានមកជាចំណុះ ហើយក៏លើកទ័ពតម្រង់ឆ្ពោះទៅកាន់ទីតាំងបន្ទាយថ្មគោល ។ នៅតាមផ្លូវទ័ពហ្លួងវាយបង្ក្រាបទ័ពចៅមឿងជាច្រើនខេត្ត ។ លុះទៅដល់ភូមិកំពង់ស្វាយ ឧកញ៉ាតេជោបុរារាជបង្គាប់ឱ្យបញ្ឈប់កងទ័ព ហើយពិគ្រោះពិភាក្សាផ្លាស់ប្តូរយោបល់ជាមួយនាយកង នាយទ័ពរបស់លោក ដោយផ្តើមយោបល់ថា ៈ «ចៅពញានូនេះជាប់ព្រះញាតិ ជាព្រះបរមវង្សក្នុងព្រះរាជត្រកូល ទោះយ៉ាងណាក៏យើងមិនត្រូវធ្វើអ្វីឱ្យប៉ះពាល់ដល់ព្រះកាយព្រះអង្គ ឡើយ» ។ លុះប្រឹក្សាការណ៍នេះចប់សព្វគ្រប់ហើយ លោកឧកញ៉ាតេជោប៉ាអង្គ (តេជោមាស) ក៏ចាត់ចែងទ័ពជា៤កងដូចតទៅនេះ ៖
១-ឧកញ៉ាតេជោ ពិភក្តិតេជោ
២-ឧកញ៉ារាមរាជតេជោ(យ៉ត)
៣-ឧកញ៉ាពេជ្រតេជោ
៤-ចៅហ្វាយស្រុកជើងព្រៃ
ទ័ព៤ផ្នែកខាងលើនេះត្រូវកាន់ទង់ជ័យ តំណាងឧកញ៉ាតេជោបា៉អង្គមានតួនាទីជាទ័ពជន្ល ។
បន្ទាប់មក ឧកញ៉ាតេជោប៉ាអង្គក៏ចាត់ឱ្យ៖
១-ចៅហ្វាយស្រុក ខេត្តកំពង់សៀម
២-ស្នងឆ្វេង ខេត្តសំរោងទង
ឱ្យឃុំរេហ៍ពលទៅបង្កប់នៅ ស្ទឹងស្រគំឱន នាត្រើយខាងឆ្វេងដៃ បន្ទាប់មកទៀត លោកឧកញ៉ាតេជោប៉ាអង្គក៏ចាត់ៈ៖
១-ស្នងស្តាំ ខេត្តសំរោងទង
២-ចៅមឿងទូកមាស (ក្នុងខេត្តកំពតសព្វថ្ងៃ)
៣-ចៅមឿង ក្រកោះ (ក្បែរជើងភ្នំសន្ទុក)
៤-ចៅមឿង ស្រងែ
ឱ្យចេញទ័ពទៅប្រតិបត្តិការតាមបញ្ជា
ថ្លែង អំពីពញានូព្រះរាមថ្មគោល បន្ទាប់ពីសម្លាប់ចៅពញាឧទ័យធិរាជចៅហ្វាយស្រុកសន្ទុក រួចហើយ ក៏ឡើងគ្រប់គ្រងស្រុកនេះជំនួស ហើយតាំងព្រះនាមខ្លួនព្រះអង្គឯងថា សម្តេចចៅពញាឧទ័យធិរាជ ។ តាមរយៈសេចក្តីរាយការណ៍ពីកងទ័ពសេះ ព្រះអង្គបានទ្រង់ជ្រាបថា ឧកញ៉ាតេជោបុរារាជ បានលើកទ័ពមកដល់ហើយ ទើបពញានូព្រះរាមថ្មគោលក៏ចាត់ចែងសេនាទាហានដែលសុទ្ធសឹងជា អ្នកស្រែ (បណ្តារាស្ត្រសាមញ្ញនៅតាមភូមិស្រុក) ឱ្យឃុំពលលើកទ័ពទៅជួបនឹងកងជន្លរបស់ឧកញ៉ាតេជោបុរារាជ (មាស) ទាំង៣ផ្នែកដែលមានឧបាយកលក្លែងធ្វើជាចាញ់ ហើយរត់ថយក្រោយវិញ ។
លុះ ឃើញដូច្នោះហើយសម្តេចចៅពញាឧទ័យធិរាជនូ ពុំទ្រង់ជ្រាបអំពីល្បិចយុទ្ធសាស្ត្រនៃកិច្ចការសង្គ្រាមដោយនឹក ស្មានថាទ័ពហ្លួងពីព្រះនគរពិតជាចាញ់ថ្វីដៃរបស់ព្រះអង្គមែន ក៏លើកទ័ពដេញតាមទៅ ។ ទ័ពឧកញ៉ាតេជោបុរារាជ ដែលដកថយធ្វើជាចាញ់នោះ បានទៅឈប់នៅត្រង់ស្ទឹងស្រគំឱន ដែលឧកញ៉ាតេជោបុរារាជបានបញ្ជាឱ្យបង្កប់ទ័ពជាច្រើនកងទុកនៅ ទីនោះ ។ ទាំងទ័ពបង្កប់ទាំងទ័ពដែលដកថយធ្វើកិច្ចជាចាញ់បានលើកគ្នាវាយ ផ្ទប់ទ័ពព្រះរាមថ្មគោល ដោយវាយបណ្តែតពេលឱ្យបានយូរបន្តិចរង់ចាំទ័ពធំរបស់ឧកញ៉ាតេជោបុ រារាជ (មាស) ។ គ្រាន់តែទ័ពធំរបស់ឧកញ៉ាតេជោបុរារាជមកដល់ភ្លាម លោកក៏បញ្ជាឱ្យគ្រប់កងគ្រប់ផ្នែក លើកសំរុកចូលកាប់សម្លាប់ពេលសេនាចៅពញាឧទ័យធិរាជនូ ចោមព័ទ្ធពីគ្រប់ទិសឥតមានសំចៃដៃ។ ដោយទ្រាំទប់ទល់យូរទៅទៀតមិនបាន ទ័ពព្រះរាមថ្មគោលក៏បាក់រត់បែកខ្ញែកខ្ចាត់ខ្ចាយអស់ទៅ ។ ខណៈនោះ ឧកញ៉ាតេជោបុរារាជស្រែកបញ្ជា ខ្លាំងៗថា កុំឱ្យសម្លាប់ចៅពញានូឱ្យសោះ សូមឱ្យនាយកង នាយទ័ព ពលសេនាត្រូវតែចាប់ព្រះអង្គឱ្យបានទាំងរស់ ។ នៅគ្រាដែលគ្មានពលសេនាការពារព្រះអង្គបានខ្លាំងក្លាទៀតនោះ ពួកពលសេនាក៏ចូលទៅចាប់ព្រះពញានូ នឹងដៃ ហើយនាំទៅជូនលោកឧកញ៉ាតេជោបុរារាជ ជាអគ្គបញ្ជាការ ។ ព្រះពញានូ ត្រូវបានស្រាយចំណង ហើយឱ្យពលសេនាមួយកង នាំព្រះរាមថ្មគោលទៅថ្វាយបង្គំព្រះស្រីសុរិយោពណ៌ជាព្រះរៀម (មាតាទទៃ) ។ ព្រះរាជាទ្រង់លើកលែងទោស ហើយប្រោសមេត្តាឱ្យនៅបម្រើព្រះអង្គក្នុងនាមជាអ្នកជា(អ្នកពុំ មានជាប់ទោសពៃរ៍)… ។
១១-ពីចៅហ្វាយស្រុកខេត្តសំរោងទង មកជាចៅហ្វាយស្រុកខេត្តកំពង់ស្វាយ
លុះ តំណពេលជាខាងក្រោយមក ហ្លួងអម្ចាស់ជីវិតព្រះស្រីសុរិយោពណ៌ ទ្រង់ព្រះចិន្តាថា ខេត្តសន្ទុកនេះមានវិសាលភាពដីទូលំទូលាយណាស់ គឺប៉ែកខាងជើងមានព្រំប្រទល់នឹងប្រទេស លាវឯណោះ ។ ដោយឡែកពីនេះទៀត នៅក្នុងខេត្តដ៏ធំនេះ សម្បូរទៅដោយមនុស្សកំណាចខូចកាចជាច្រើន ។ ដើម្បីធានាគ្រប់គ្រងដែនដីរបៀបនេះឱ្យមានសុវត្ថិភាព សណ្តាប់ធ្នាប់ និងរបស់រៀបរយល្អនោះ តម្រូវឱ្យវរជនដែលមានសមត្ថភាព និងឫទ្ធានុភាពខ្លាំងក្លាជាចាំបាច់ ។ ទ្រង់ព្រះតម្រិះដូច្នេះហើយ ក៏សម្រេចព្រះទ័យតែងតាំងចៅពញាតេជោប៉ាអង្គ ឱ្យទៅគ្រប់គ្រងខេត្តអាសន្ទុកក្នុងនាមជា ចៅហ្វាយស្រុកខ្នងពល (ជាគោរមងារខ្ពង់ខ្ពស់ខុសពីចៅហ្វាយស្រុកធម្មតា ដែលមានឋានៈនាទីស្មើនឹង ស្តេចត្រាញ់ ព្រោះមានមឿងចំណុះច្រើន) ក្រៅ។ ហើយឋានៈជាចៅហ្វាយស្រុកសំរោងទងនោះ ត្រូវផ្ទេរទៅថ្វាយចៅពញាឧទ័យធិរាជ អង្គនូ កាន់កាប់គ្រប់គ្រងវិញ ។ ការផ្ទេរតំណែងរវាងវីរជនទាំងពីររូបនេះ បានប្រព្រឹត្តទៅនៅក្នុងគ្រឹស្តសករាជ ១៦០៤ ក្នុងឆ្នាំរោង ឆស័ក នាពុទ្ធសករាជ ២១៤៧… ។
បន្ទាប់ពីបានត្រូវតែងតាំង ឱ្យទៅទទួលភារកិច្ចជាចៅហ្វាយស្រុកផ្សេងនៅទិសខាងជើង នៃព្រះរាជាណាចក្រហើយនោះ ឧកញ៉ាតេជោបុរារាជ (មាស) ក៏ចាត់អ្នកបម្រើឱ្យទៅដឹកជញ្ជូនទ្រព្យសម្បត្តិ និងស្នើសុំអញ្ជើញអ្នកជំទាវមហេសី សោភីនារីសោភ័ណ ស្រែន្យ ពីខេត្តសំរោងទងទៅកាន់ខេត្តសន្ទុកវិញ ។
មកដល់ទីតាំង ខេត្តថ្មីភ្លាម ឧកញ៉ាតេជោបុរារាជ បានផ្តួចផ្តើមផ្លាស់ប្តូរទីតាំងខេត្តចាស់ពី ព្រះឥន្ទកុមារ (តាំងនៅខាងជើងក្រុងកំពង់ធំ សព្វថ្ងៃ អ្នកស្រុកហៅថា «ឥន្ទខ្មា») មកតាំងនៅភូមិកំពង់ស្វាយ(សព្វថ្ងៃហៅភូមិកំពង់ស្វាយតាំងនៅតាមសង ស្ទឹងកំពង់ធំ ខាងឦសានក្រុងកំពង់ធំចម្ងាយប្រមាណ២០គីឡូម៉ែត្រ) ធ្វើជាទីប្រជុំជន ឬទីរួមខេត្ត ហើយប្រែឈ្មោះខេត្តសន្ទុក មកជាខេត្តកំពង់ស្វាយវិញ ។ ចំណែកទីប្រជុំជនខេត្តសន្ទុកចាស់នោះ បានតាំងចៅមឿង (ឋានៈស្មើនឹងអភិបាលស្រុកសព្វថ្ងៃ) ឱ្យនៅថែរក្សាព្រះចេតិយ និងព្រះពុទ្ធបដិមាដែលព្រះបាទសម្តេចព្រះធម្មរាជាទ្រង់បានសាងទុក ជាទីបូជនីយដ្ឋានសម្រាប់គោរពបូជាតរៀងមក ។
នៅទីតាំងប្រជុំជន ទីរួមខេត្តកំពង់ស្វាយថ្មីនេះ មានលក្ខណៈសម្បត្តិស័ក្តិសមល្អជាក្រុងទីរួមខេត្ត ដោយនៅជាប់នឹងមាត់ស្ទឹងសែន មានទឹកប្រើប្រាស់ថ្លាល្អ ជាទីកំពង់ជំនួញអាចឱ្យទូកនាវាជំនួញចរាចរដឹកនាំទំនិញ ភស្តុភារអំណោយផលដល់កិច្ចការពាណិជ្ជកម្មជួញប្រែ លក់ដូរ បម្រើដល់សេដ្ឋកិច្ចប្រចាំតំបន់ ។ លុះសម្រេចតាំងទីរួមខេត្តស្រេចបាច់ហើយ ឧកញ៉ាតេជោបុរារាជក៏បានធ្វើលិខិតស្នើសុំព្រះរាជានុញ្ញាតពី ព្រះមហាក្សត្រ ព្រះបាទស្រីសុរិយោពណ៌ពីការប្រែឈ្មោះខេត្តសន្ទុកទៅជាខេត្ត កំពង់ស្វាយ និងរើទីតាំងប្រជុំជនខេត្តពីឥន្ទកុមារ ទៅកាន់ភូមិកំពង់ស្វាយវិញ ។ ឯព្រះរាជាទ្រង់ក៏ព្រះរាជានុញ្ញាតតាមសំណើរបស់ឧកញ៉ាតេជោបុរារាជ ចៅហ្វាយខេត្តថ្មីសព្វគ្រប់ ។ រីឯចៅមឿងទាំង២៤ដែលត្រូវចំណុំឧកញ៉ាតេជោបុរារាជ ចៅហ្វាយខេត្តកំពង់ស្វាយថ្មីនោះមានដូចខាងក្រោមនេះ ៖
១-មឿង គោកសេះ ២-មឿងជីក្រែង ៣-មឿងស្ទោង ៤-មឿងឃ្លាំង ៥-មឿងព្រំទេព ៦-មឿងព្រះខាន់ ៧-មឿងម្លូព្រៃ ៨-មឿងជាំខ្សាន ៩-មឿងវារីសែន ១០-មឿងព្រែកក្តី ១១-មឿងសន្ទុក ១២-មឿងកំពង់លែង ១៣-មឿងប្រាសាទដប់ ១៤-មឿងកោះកែ ១៥-មឿងត្បែង ១៦-មឿងពស់រោង ១៧-មឿងត្រឡែងកែង ១៨-មឿងងន ១៩-មឿងឈើទាល ២០-មឿងសែន ២១-មឿងសានគ ២២-មឿងជ័យសម្បូរ ២៣-មឿងកំពូលពេជ្រ ២៤-មឿងព្រះប្រសព្វ ។
មឿងទាំង២៤នេះ ត្រូវឡើងមកឧកញ៉ាតេជោបុរារាជទាំងអស់ ហើយក្រោមការគ្រប់គ្រងស្តេចត្រាញ់ជាមេទ័ពដ៏ខ្លាំងពូកែនេះ តែងតែបានសុខក្សេមក្សាន្តចម្រុងចម្រើនរហូតមក ។
១២-ព្រឹត្ត ការណ៍ សំខាន់ៗ នៅចុងរាជ្យព្រះស្រីសុរិយោពណ៌ និងដើមរាជ្យជ័យជេដ្ឋាទី២ (ព្រះស្រីសុរិយោពណ៌សោយរាជ្យបាន២៨វស្សា ទ្រង់សុគតនៅ គ្រឹស្តសករាជ ១៦២៩ ទ្រង់ថ្វាយរាជសម្បត្តិទៅព្រះរាជបុត្រនាម ជ័យជេដ្ឋាទី២)
នៅក្នុងរាជ្យរបស់ព្រះមហាក្សត្រថ្មី គឺព្រះជ័យជេដ្ឋាទី២ នេះមានព្រឹត្តការណ៍ សំខាន់ៗ ដែលគួរលើកមកជម្រាបជូនអស់លោកអ្នកអាន មានដូចជា៖
១-ការ ចងសម្ព័ន្ធមិត្តជាមួយស្តេច ក្រុងហ្វេ (យួនអាណ្ណាម) ដោយរៀបអភិសេកព្រះបាទជ័យជេដ្ឋា ជាមួយអ្នកម្នាងចូវ រាជបុត្រីព្រះចៅអណ្ណាម ជារាជទេពី ។
២-សម្ព័ន្ធភាពផ្សារសាច់ឈាមនេះ មានគោលបំណងពង្រឹងផ្នែកយោធា នយោបាយ សំដៅទប់ទល់នឹងការវាតអំណាចរបស់សៀម ។
៣-លើករាជធានីពីក្រុងល្វាឯម មកតាំងនៅក្រុងឧដុង្គមានជ័យ ។
៤-ស្តេចយួនអាណ្ណាមស្នើសុំខ្ចីដីខេត្ត កោះក្របី (ព្រៃនគរ «សៃហ្គន» ក្រុងហូជីមិញ) ។
ក្នុងរយៈពេល៥ឆ្នាំដើម្បីហ្វឹកហាត់ក្បួនយុទ្ធសាស្ត្រដល់សេនាទាហានសម្រាប់ទប់ទល់នឹងការឈ្លានពានរបស់ចិន (១៦២១) ។
៥- ព្រះចៅក្រុងទេពបុរីស្រីអយុធ្យា ព្រះនាម ថៃណា លើកទ័ពមកឈ្លានពាន ដោយអាក់អន់ចិត្តនឹងខ្មែរ ចងសម្ព័ន្ធភាពជាមួយស្តេចយួនអាណ្ណាម (១៦៣២) ។
១៣- ឧកញ៉ាតេជោបុរារាជនិងសង្គ្រាមកម្ចាត់ទ័ពសៀមឈ្លានពានដូចមានចែង នៅក្នុងព្រឹត្តការណ៍ទី៥ខាងលើស្រាប់ នៅពេលដែលព្រះជ័យជេដ្ឋាទី១ ទើបនឹងសោយរាជ្យបានតែ៣ឆ្នាំនោះ ព្រះចៅថៃណា ជាព្រះចៅក្រុងទេពបុរីស្រីអយុធ្យា(ដំបូងឡើយព្រះចៅថៃណាជា រាស្ត្រសាមញ្ញ បានបួសជាភិក្ខុ
ហើយមានងារជាមហាភិមន្ត(មហា វិមល) ។ លុះក្រោយមកពេលដែលស្តេចនរេន្ទ្រសូរ ដែលវាយបែកបន្ទាយលង្វែកសុគតទៅ ព្រះអនុជព្រះនាមឯកាទសរដ្ឋ ឡើងសោយរាជ្យស្នង ។
ទទួលពេលនោះដោយមានសិស្សគណគាំទ្រច្រើន មហាវិមលក៏លាចាកសិក្ខាបទ ហើយលើកទ័ពមកធ្វើគតព្រះចៅឯកាទសរដ្ឋ រួចក៏ឡើងសោយរាជ្យ ហើយតាំងខ្លួនជាព្រះចៅថៃណា) ក៏ប្រុងប្រៀបនឹងលើកទ័ពមកលុកលុយរាតត្បាតប្រទេសកម្ពុជា ដោយមូលហេតុមិនសប្បាយចិត្តនឹងព្រះមហាក្សត្រខ្មែរ ងាកទៅចងស្ពានមានមេត្រីនឹងព្រះចៅក្រុងអាណ្ណាម(យួន) ។ ការលើកទ័ពមកពេលនេះ ចាត់ទុកដូចជាស្តេចសៀម មកផ្ចាញ់ និងដាក់ទោសទណ្ឌខាងផ្លូវយោធា ក្នុងទ្រង់ទ្រាយធំក្រៃលែង ។
សម្តេចព្រះ ចៅថៃណា ដោយមានមតិគាំទ្រ ជាឯកច្ឆន្ទពីអស់សេនាមន្ត្រីដ៏ខ្លាំងក្លាផង ក៏ទ្រង់ត្រាស់បញ្ជាឱ្យកែនកងទ័ពបានចំនួន១០០.០០០នាក់ ដំរី៣០០ សេះ៥៤០ ហើយទ្រង់បានចាត់ឱ្យវរជនខាងសឹកសង្គ្រាម ដូចខាងក្រោមនេះឱ្យរៀបចំទ័ពគឺ ៖
១-ចៅពញារាជសង្គ្រាម និងអស់សេនាសេនីនាំរេហ៍ពល ១០.០០០នាក់ជាទ័ពមុខ ។
២-ចៅហ្វាយស្រុកសុវណ្ណ សួគ៌៌ាលោក (សុវណ្ណខៈលោក) នាំពល៥.០០០នាក់ជាទ័ពស្តាំ ។
៣-ចៅហ្វាយស្រុកនគរបុរី និងក្រមការនាំពល៥.០០០នាក់ជាទ័ពឆ្វេង ។
៤-ចៅហ្វាយស្រុកនគររាជ នាំទ័ព៥.០០០នាក់ ជាទ័ពក្រោយ ។
៥-ចៅហ្វាយស្រុកពិបុលទេពក្សត្រាធិបតី នាំពល៥.០០០នាក់ ជាទ័ពស្បៀង ។
៦-ចៅហ្វាយស្រុក នគរនាយបុរី និងក្រមការនាំពល៥.០០០នាក់ ជាយោក្បាត់ទ័ព ។
៧-ឯកងទ័ពហ្លួងព្រះចៅថៃណាព្រះអង្គនាំពល ២៥.០០០នាក់ ។
៨- ចៅហ្វាយស្រុកបស្ចិមបុរ និងក្រមការនាំពល៥.០០០នាក់ជាទ័ពកងក្រវែល (ឯទ័ពសល់ពីនេះទាំងប៉ុន្មានត្រូវចាត់ជាទ័ពបម្រុង) ។
រៀប ទ័ពរួចរាល់ស្រេចបាច់ហើយ មហាមន្ត្រីរៀបស្វេតច្ឆត្រ៩ជាន់ ចងលើខ្នងព្រះទីនាំងគជេន្ទ្រ (ដំរី) បាំងសែត បាំងសែងព្រះសុរិយាចាម៉រ បៃម៉ន សែនត្វាន់ ។ ពលទាហាន៥០០នាក់ កាន់គ្រឿងសស្ត្រាវុធ ដើរអមជើងព្រះទីនាំង មានទាំងដំរីចម្លងសឹកហែហមផង ។ មន្ត្រីជិះកណ្តាល រាំក្បាច់កន្ទុយមយូរ៉ា សម្រាប់រាំបោកបង្គាប់ពល (បែបនេះគឺជារបៀបរបបរៀបចំសម្រាប់ចូលប្រយុទ្ធក្នុងសមរភូមិនៃ ព្រះរាជាពីជំនាន់ដើម) ។ លុះបានឫកពាពេលាល្អហើយ ព្រះចៅថៃណា ចូលស្រង់ព្រះវារីទ្រង់គ្រឿងរាជ្យ រឿណរង្គបញ្ចង់ថ្លៃថ្លា ទ្រង់មហាមាលាដាំពេជ្រ ឆ្លុះលេចបរិសុទ្ធ ទ្រង់នូវអាវុធមុតថ្លា ឡើងគង់លើគជសារ (ដំរី) ក្រោមមហាស្វេតច្ឆត្រ ។ ហោរាគោះគង ទូងភេរី (ស្គរ) សេនាទាហានបន្លឺសម្រែកហ៊ោ ឮសូរគឹកកងរំពង ជាកិច្ចផ្តើមចេញដំណើរទ័ពតម្រង់ឆ្ពោះទៅចុងព្រំដែនលាវ ហើយចុះតម្រង់មកក្រុង មឿងម្លូព្រៃ ជាំខ្សាន ជ្រៃសម្បូរ កំពូលពេជ្រ (មឿងខ្មែរនៅព្រំដែនខាងជើង) ។ គ្រានោះ ចៅមឿងខ្មែរទាំង៤ក៏ធ្វើលិខិតប្តឹងមកឧកញ៉ាតេជោបុរារាជ ចៅហ្វាយស្រុកខេត្តកំពង់ស្វាយតាមដំណើរ ដែលសៀមលើកទ័ពមក ។ ឧកញ៉ាតេជោបុរារាជ ក៏បកសំបុត្រចាត់ឱ្យបម្រើជិះសេះនាំមកប្តឹងសេនាបតី នាក្រុងឧដុង្គមានជ័យ ដែលនាំយកសារពីខេត្តកំពង់ស្វាយទៅក្រាបបង្គំទូលថ្វាយហ្លួងអ ម្ចាស់ជីវិតលើត្បូង ទ្រង់ជ្រាបគ្រប់ប្រការ ។
ព្រះមហាក្សត្របរម ជ័យជេដ្ឋា ត្រាស់បង្គាប់ឱ្យសេនាបតីតែងសំបុត្របង្គាប់ទៅចៅហ្វាយស្រុកខេត្ត កំពង់ស្វាយ ឱ្យប្រាប់ទៅចៅមឿងទាំង២៤កេណ្ឌទ័ព រួចហើយបង្កប់ទ័ពក្នុងព្រៃទាំងសងខាងផ្លូវ ។ ទ្រង់បញ្ជាឱ្យ ៖
-ចៅហ្វាយស្រុកខេត្តបារាយណ៍ ជាកងជន្លទ័ពសៀមបញ្ឆោតឱ្យដេញមកត្រង់ព្រៃចម្ការលើ។
– ចៅហ្វាយស្រុកនគរវត្តឱ្យលើកទ័ព ទៅព័ទ្ធពីក្រោយទ័ពសៀម រួចហើយទ្រង់កំណត់ថា បើទ័ពហ្លួងលើកទៅដល់កាលណា កាលបើឮស្នូរកាំភ្លើងធំជាសញ្ញាហើយនោះ ត្រូវលើកទ័ពសំរុកវាយផ្ទប់គ្នាកុំឱ្យសៀមរត់រួច ។ ទ្រង់ព្រះតម្រិះចាត់ចែងក្បួនយុទ្ធសាស្ត្រយ៉ាងនេះហើយ ព្រះអង្គក៏ត្រាស់ចាត់ឱ្យនាយសារជិះសេះទៅប្រាប់ចៅហ្វាយស្រុក នគរវត្ត និងចៅហ្វាយស្រុកខេត្តកំពង់ស្វាយ ឱ្យទទួលធ្វើតាមព្រះរាជបញ្ជាគ្រប់ប្រការ ។
ចំណែកខាងក្នុង ព្រះនគរឯណោះវិញ ហ្លួងអម្ចាស់ជីវិតទ្រង់ត្រាស់បង្គាប់ឱ្យកេណ្ឌទ័ពឱ្យបានចំនួន ៥០.០០០នាក់ ដំរី១០០ សេះ៥០០ ក្របី៥០០ ។ លុះទ័ពបានទៅមូលជួបជុំគ្នាហើយ ទ្រង់ចាត់នាយកង នាយទ័ពបំពេញមុខងារដូចតទៅនេះ ៖
១-សម្តេចចៅហ្វាយទឡ្ហៈសមូហនាយក សម្តេចព្រះរាជបុត្រា និងឧកញ៉ាវាំងឱ្យបញ្ជាទ័ពនៅរក្សាព្រះនគរ ។
២-ឧកញ៉ាចក្រី១ ចៅហ្វាយស្រុកត្បូងឃ្មុំ១ ចៅហ្វាយស្រុកកំពង់សៀម១ ព្រមទាំងក្រមការនាំពល១០.០០០នាក់ ជាទ័ពមុខ ។
៣-ឧកញ៉ាយមរាជ និងចៅហ្វាយស្រុកបាភ្នំ នាំពល៥.០០០នាក់ ជាទ័ពស្តាំ ។
៤-ឧកញ៉ាក្រឡាហោម និងចៅហ្វាយស្រុកពោធិ៍សាត់ នាំពល៥.០០០នាក់ ជាទ័ពឆ្វេង ។
៥-សម្តេចចៅពញា និងចៅហ្វាយស្រុកលង្វែកនាំពល៥.០០០នាក់ ជាទ័ពក្រោយ ។
៦-ឧកញ៉ាសង្គ្រាមភោជនា និងចៅហ្វាយស្រុកសំរោងទង នាំពល៥.០០០នាក់ ជាទ័ពស្បៀង ។
៧-ឧកញ៉ាវង្សាអគ្គរាជ និងចៅហ្វាយស្រុកកំពង់សៀម នាំពលខេត្តកំពង់សៀម៥.០០០នាក់ ជាកងក្រវែលខាងស្តាំ ។
៨-ឧកញ៉ារាជតេជះ និងចៅហ្វាយស្រុកព្រៃវែង នាំពលខេត្តព្រៃវែង៥.០០០នាក់ ជាកងក្រវែលឆ្វេង ។
៩- កងទ័ពចៅហ្វាយស្រុកខេត្តទ្រាំង និងចៅហ្វាយស្រុក ក្រោមនាយ (ខេត្តប៉ែកខាងត្បូងនៃកម្ពុជា (កម្ពុជាក្រោមសព្វថ្ងៃ) ទាំងអស់ឱ្យចូលក្នុងទ័ពហ្លួង ។ ទ្រង់បានត្រាស់បញ្ជាឱ្យចម្លងទ័ពពលដំរី សេះ ក្របី ទៅរៀបទ័ពនៅត្រើយខាងនាយព្រែកក្តាម នាខេត្តត្បូងកំពង់ហ្លួង ។
លុះ បានឫកពាពេលាល្អប្រកបដោយជ័យមង្គលហើយ ព្រះបរមនាថបរមបពិត្រម្ចាស់ជីវិតចូលស្រង់ព្រះវារី ទ្រង់គ្រឿងរាជ្យ រឿណរង្គរណសិរ្សយុទ្ធបរិសុទ្ធនូវព្រះមាលារស្មីពេជ្រ ផ្លេកៗឆ្លុះចាំងសែងសុរិយា ។ ព្រះរាជហោរាពិនិត្យជាន់ឆាយា (ពេលាល្អគិតយកតាមស្រមោលព្រះអាទិត្យ) ឃើញបាននូវមហាជ័យឫកហើយ ក៏គោះគងទូងស្គរឱ្យជាសញ្ញា ។ សម្តេចព្រះភូធរ (ស្តេច) ឡើងគង់លើយានុមាស(គ្រែស្នែងទឹបមាសសម្រាប់ស្តេចគង់ធ្វើដំណើរដោយ មានអ្នកសែង៤ ឬ៦នាក់) ស្អាងស្អាតមហស្ចារ្យ ។ មន្ត្រីកាន់កន្ទុយយូរា (ក្ងោក) ក៏រាំបោកបក់ទៅមុខ ។ សេនាពួកពលសាកលយោធាតាំងស្រែកហ៊ោយកជ័យ ធ្វើដំណើរព្យុហយាត្រាឆ្ពោះទៅកំពង់ហ្លួង ។ ទ្រង់ក៏ចុះគង់ក្នុងព្រះទីនាំងនាវាឆ្លងទៅត្រើយនាយកំពង់ព្រែក ក្តាម ។ តំណពីនោះ អស់សេនាសេនីក៏យាងស្តេចឡើងគង់លើព្រះទីនាំងគជេន្ទ្រ (ដំរី) ។ យោធាពាក់អាវក្រហមកាន់គ្រឿងសស្ត្រាវុធ១.០០០ ដើរហែអមជើងដំរីព្រះទីនាំង ។ ពលសេនារៀបជាទ័ពមុខ ទ័ពក្រោយឆ្វេងស្តាំ និងទ័ពកងក្រវែល ទាំងពីរកងចេញដំណើរទៅដល់ជិតព្រៃចម្ការលើ ។ នៅទីនោះទ្រង់មានព្រះរាជបញ្ញា ឱ្យលើកបន្ទាយរាយទ័ពជា៧កង បោះទ័ពចាំស្តាប់រាជការសឹក (ឋានានុក្រមនៃពពួកសេនាយោធាតាមពួកតាមថ្នាក់ក្នុងសមរភូមិ) ។
ចំណែក ទ័ពសៀម ដែលលើកចូលមកក្នុងដែនកម្ពុជា ក៏បានពើបប្រទះនឹងកងជន្លរបស់ចៅហ្វាយស្រុកមហានគរ (សៀមរាប) និងទ័ពរបស់ឧកញ៉ាតេជោបុរារាជ ដែលរាយបណ្តាក់គ្នាបង្កប់តាមព្រៃអមផ្លូវ តាំងពីព្រំប្រទល់ដែនសៀម-ខ្មែររៀងមក ។
លុះឃើញទ័ពសៀមចូល មកដល់ដែនដីខ្លួនហើយ ទ័ពខ្មែរក៏លើកចូលទៅច្បាំងទប់ទល់ តែក្លែងធ្វើឧបាយកលជាចាញ់ រត់ដោះដៃថយមក ទុកឱកាសឱ្យទ័ពបង្កប់នៅតាមដំណាក់ជាបន្តបន្ទាប់ទទួលច្បាំង ហើយចេះតែធ្វើជាចាញ់ដៃរត់ដកថយ តៗមកទៀត ។ ទ័ពសៀមពុំបានដឹងពីឧបាយកលរបស់ខ្មែរ គិតស្មានថាទ័ពខ្មែរចាញ់មែនទែន ក៏ចេះតែសម្រុកដេញតាមរហូតដល់ព្រៃចម្ការលើ ។ លុះបានមកប្រទះនឹងទ័ពចៅហ្វាយស្រុកខេត្តបារាយណ៍ បញ្ជាដោយពញាស្រែន្យខាំហ្វា ក៏បានដកទ័ពថយមកដល់ចម្ការលើមួយផ្នែកទៀត ។ នៅទីនោះ កងទ័ពសៀមត្រូវផឹកទឹកជ្រោះ ទឹកអូរ នាព្រៃចម្ការលើ កើតជំងឺគ្រុនចាញ់ស្លាប់អស់ប្រមាណជិតពាក់កណ្តាល ។ ទាហានដែលជាប់រវល់ព្យាបាលជំងឺយុទ្ធមិត្ត ពុំបានប្រុងប្រយ័ត្នយាមល្បាតឱ្យដិតដល់ឡើយ ។ ខណៈនោះ ទាហានកងក្រវែលខាងខ្មែរ ទាំងពីរកង រួមទាំងកងជន្លផង ក៏លើកទៅបាញ់រំខានទ័ពសៀមដែលតាំងនៅក្នុងព្រៃនោះអស់រយៈពេល២ទៅ៣ ថ្ងៃ ។
ព្រះចៅថៃណា ទ្រង់ត្រាស់ប្រាប់សេនាសេនីនាយទ័ព ធំៗថា ៖ «យើងទ្រាំនៅក្នុងព្រៃនេះតទៅទៀតមិនបានទេ ព្រោះទ័ពយើងឈឺ និងស្លាប់អស់ច្រើនណាស់ ថែមទាំងមានទ័ពខ្មែរ មកលបបាញ់ឥតលស់ពេលទៀត ដូច្នេះយើងគួរតែថតត្រឡប់ទៅក្រោយវិញ» ។ តាមរយៈផ្លូវទ័ពសៀមថយទៅជួបនឹងទ័ពចៅហ្វាយស្រុកខេត្តនគរវត្ត ចៅហ្វាយស្រុកខេត្តបាត់ដំបង ត្រូវកងទ័ពទាំងពីរខេត្តនេះវាយផ្ទប់ពីខាងក្រោយ ។ ទ័ពសៀមទប់ទល់ពុំបាន ក៏ចែកផ្លូវគ្នា មួយផ្នែកទៅស្តាំ មួយផ្នែកទៅឆ្វេង ។ ជាអកុសលទ័ពបំបែកនេះ ក៏បានទៅប្រទះនឹងទ័ពឧកញ៉ាតេជោបុរារាជ (មាស) ដែលបញ្ជាឱ្យទ័ពចៅមឿងទាំង១៣ស្រុក ទៅបង្កប់ចាំនៅក្នុងព្រៃ ។ ទ័ពសៀមដែលកំពុងទាល់ច្រក ក៏ត្រូវទ័ពបង្កប់ខ្មែរបាញ់សន្ធាប់ផ្ទប់មកពីសងខាង ។ ក្នុងកាលៈទេសៈដ៏សែនអាសន្ននេះ ព្រះចៅថៃណា ស្តេចសៀមស្រែកបញ្ជាទៅពួកពលសេនាថាៈ «គ្រានេះយើងស្ថិតក្នុងគ្រោះថ្នាក់ខ្លាំងណាស់ ចូរអ្នកទាំងអស់គ្នាខំប្រឹងប្រយុទ្ធតស៊ូឱ្យបានខ្លាំងក្លាឡើង បើពុំនោះទេយើងនឹងស្លាប់ទាំងអស់គ្នាជាមិនខាន ។ យើងត្រូវប្រមូលកម្លាំងវាយទម្លាយទៅទិសខាងត្បូងដើម្បីទៅឡោមយក ក្រុងឧដុង្គ ឱ្យទាល់តែបាន» ។ ជាយុទ្ធវិធី ទ័ពខ្មែរត្រូវបើកច្រកឱ្យទ័ពសៀមចេញបានទៅទិសខាងត្បូងតាមបំណង របស់គេ ។ ទ័ពសៀមពុំដឹងកិច្ចកល ចេះតែលើកសំរុកដេញតាមប្រហារទ័ពខ្មែររហូតមកប៉ះនឹងទ័ពហ្លួងដែល ត្រៀមចាំទាំង៧កង ។ មួយរំពេចនោះហ្លួងអម្ចាស់ជីវិត ត្រាស់បង្គាប់ឱ្យទាហានបាញ់កាំភ្លើងធំជាសញ្ញា ។ ទ័ពខ្មែរគ្រប់កងដែលបង្កប់ក៏ចេញម្នីម្នាពីក្នុងព្រៃ ព្រួតគ្នាវាយផ្ទប់ពីគ្រប់ទិស ដោយសៀមពុំបានដឹងខ្លួនជាមុន ។ ទ័ពសៀមចុះខ្សោយដោយស្លាប់នឹងជំងឺគ្រុនខ្លះ ដោយកំពុងកើតជំងឺគ្រុនចាញ់ខ្លះ (ឈឺអស់៣សួន ស្លាប់អស់១សួន) នៅសល់តែជាង២សួន(ភាគ, ចំណែកៈ ប្រើសម្រាប់គិតគណនារាប់ចំនួនសេនាទាហាន ដោយទាហានមានច្រើនរាប់ម៉ឺនសែន លាននោះ គេពិបាករាប់ចំនួនតាមការប្រើតួលេខណាស់ គេរាប់ម៉ៅជាសួនវិញ គឺគិត ស្មានៗ ជួនកាលគេ
ចែករំលែកព័តមាននេះ