ខេត្តបាត់ដំបង ៖ «សិប្បកម្មដំដែក» គឺជាមុខរបរតំណត្រកូលដ៏ចំណាស់បំផុតមួយ ដែលប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ និងបងប្អូនខ្មែរអ៊ិស្លាមមួយចំនួន បាននិងកំពុងបន្តកេរដំណែលនេះរហូតដល់សព្វថ្ងៃ ហើយថែមទាំងទទូលបានជោគជ័យល្អប្រសើរនៅលើទីផ្សារទៀតផង ។ ប៉ុន្តែហាក់មានការប្រឈមខ្លាំងទៅនឹងការខ្វះខាតកម្លាំងពលកម្ម…
ខេត្តបាត់ដំបង ៖ «សិប្បកម្មដំដែក» គឺជាមុខរបរតំណត្រកូលដ៏ចំណាស់បំផុតមួយ ដែលប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ និងបងប្អូនខ្មែរអ៊ិស្លាមមួយចំនួន បាននិងកំពុងបន្តកេរដំណែលនេះរហូតដល់សព្វថ្ងៃ ហើយថែមទាំងទទូលបានជោគជ័យល្អប្រសើរនៅលើទីផ្សារទៀតផង ។ ប៉ុន្តែហាក់មានការប្រឈមខ្លាំងទៅនឹងការខ្វះខាតកម្លាំងពលកម្ម ។ នេះបើតាមការលើកឡើងពីអ្នកដែលកំពុងប្រកបមុខរបរសិប្បកម្មដំដែក នៅទីរួមខេត្តបាត់ដំបង ។
បុរសខ្មែរអ៊ិស្លាមដែលជាជាងដំដែកដ៏ល្បីម្នាក់ មានទីតាំងនៅចុងស្ពានថ្មចាស់ត្រើយខាងកើត ក្នុងក្រុងបាត់ដំបង គឺលោក លី យូសុះ បានផ្ដល់បទសម្ភាសជាមួយកោះសន្តិភាព នៅព្រឹកថ្ងៃទី១៥ កក្កដាថា លោកបានប្រកបមុខរបរដំដែកនេះអស់រយៈពេលជាង៣០ឆ្នាំហើយ ។ មុខរបរនេះលោកបន្តដំណែលពីឪពុករបស់លោក ហើយពេលនេះកូនប្រុសលោក២នាក់ ក៏កំពុងបន្តចំណេះនេះពីលោកផងដែរ ។ បុរសវ័យ៥៧ឆ្នាំ រូបនេះបានអះអាងថា បច្ចុប្បន្ន«សិប្បកម្មដំដែក» របស់គាត់មានធ្វើសម្ភារកសិកម្ម និងសម្ភារប្រើប្រាសក្នុងផ្ទះគ្រប់ប្រភេទ ហើយដាក់តាំងលក់នៅនឹងកន្លែងរោងសិប្បកម្មផ្ទាល់តែម្ដង ។
ពាក់ព័ន្ធនឹងការប្រកួតប្រជែងជាមួយនឹងសម្ភារដូចគ្នា ដែលនាំចូលពីបរទេស និងតម្លៃនៅលើទីផ្សារវិញ លោក លី យូសុះ បានអះអាងថា កាំបិត ពូថៅ និងសម្ភារនានាដែលគាត់ផលិតដោយដៃនេះ ហាក់កំពុងទទូលបានការគាំទ្រខ្លាំងពីអតិថិជននៅលើទីផ្សារ ។ គាត់បានរៀបរាប់ជាមួយនឹងការបង្ហាញពីគុណភាព និងប្រភេទទំនិញយ៉ាងដូច្នេះថា «កាំបិតដែលនាំចូលពីបរទេស និងកាំបិតដែលខ្ញុំដំដោយដៃ គឺមានតម្លៃខុសគ្នា១ជា៣ ហើយគុណភាពនៃការប្រើប្រាសក៏ខុសគ្នាខ្លាំងណាស់ដែរ» ។
លោក យូសុះ បានចង្អុលបង្ហាញជាឧទាហរណ៍ថា «កាំបិតដែលខ្ញុំដំដោយដៃ គឺធ្វើពីដែកថែបរឹងមាំ និងមុតខ្លាំងបំផុត ។ រីឯកាំបិតដែលនាំចូលពីបរទេសសម្បុរសមានរាងស្អាតមុតល្អដូចគ្នា តែមិនរឹងមាំទេ ។ គាត់ថាកាំបិតប៉័ងតោ១ ខ្ញុំលក់តម្លៃ៤៥,០០០រៀល តែកាំបិតនាំចូលពីបរទេសរាងដូចគ្នាដែរ គឺលក់បានត្រឹមតែ១៥.០០០រៀលទៅ២០.០០០រៀលប៉ុណ្ណោះ» ។
ជាមួយនឹងភាពជោគជ័យនេះ លោកលី យូសុះ បានអះអាងថា បើតាមការពិនិត្យលើតម្រូវការរបស់អតិថិជន គឺពួកគេហាក់ពេញនិយមខ្លាំងបំផុតនូវការប្រើប្រាស់សម្ភារនានា ដែលធ្វើដោយដៃនេះ ។ គាត់បាននិយាយដូច្នេះថា «សព្វថ្ងៃសម្ភារគ្រប់ប្រភេទដែលខ្ញុំផលិតបាន គឺមិនគ្រប់តាមតម្រូវការអថិជនទេ។ ក្នុងមួយថ្ងៃខ្ញុំលក់អស់ពី៤០ទៅ៥០មុខ…ខ្ញុំមិនមានបោះដុំឲ្យម៉ូយលើកយកទៅលក់បន្តទេ ព្រោះខ្ញុំគ្មានកម្លាំងកម្មករជួយធ្វើ មានតែកូនប្រុស២នាក់ប៉ុណ្ណោះ ដែលកំពុងបន្តការងារនេះពីខ្ញុំទៅថ្ងៃមុខ» ។
ទំនងមានតែ«សិប្បកម្មដំដែក»របស់លោកលី យូសុះ តែមួយគត់ ដែលមានលក្ខណៈធំដុំជាងគេ នៅក្នុងខេត្តបាត់ដំបង កំពុងមមាញឹកក្នុងពេលនេះ ។ នេះបើតាមការអះអាងពីអ្នកប្រកបមុខរបរដំដែកដូចៗគ្នា ។ ប៉ុន្តែគេឃើញនៅតាមរោងជាងដំដែកដទៃទៀត ក៏កំពុងមមាញឹកខ្លាំងណាស់ដែរ បើទោះជាទីតាំងសិប្បកម្មទាំងនោះហាក់មានលក្ខណៈមិនសូវធំដុំក្ដី ។
ជួបជាងដែកម្នាក់ទៀតក្រោមដំបូលរោងស័ង្កសីតូចមួយដែលមានដាក់តាំងលក់កាំបិត ពូថៅ ចប និងសម្ភារដទៃរយីងរយោងនៅខាងមុខផង ស្ថិតនៅត្រើយខាងកើតស្ពានវត្តគរ ក្នុងឃុំអូរដំបង១ ស្រុកសង្កែ គេឃើញបុរសម្នាក់ពាក់មួកកន្តិបកំពុងអោនងើបៗ ជាមួយនឹងសំឡេងញញូរដំដែកលាន់ទ្រហឹង ។ គាត់ឈ្មោះ ស្មាន ហៀត ជាជនជាតិខ្មែរអ៊ិស្លាម ហើយគាត់ក៏ជាជាងដំដែកយ៉ាងជំនាញមួយរូបដែរ ។ គាត់បានផ្ដល់ចម្លើយដំបូងបំផុតថា «សម្ភារខ្ញុំមានមិនច្រើនទេ ព្រោះខ្ញុំធ្វើម្នាក់ឯងគ្មានកម្មករជួយទេ តែខ្ញុំលក់ដាច់គួរសមដែរ» ។
ស្ថិតក្នុងវ័យ៣៩ឆ្នាំ លោក ស្មាន ហៀត កំពុងលើកញញូរដំកាំបិតបណ្ដើរ និយាយបណ្ដើរថា «ពីមុនខ្ញុំមានគ្នា២នាក់ ដើម្បីធ្វើការងារនេះតែឥឡូវនៅតែម្នាក់ឯងរកអ្នកជួយមិនបានទេ ។ ខ្ញុំហត់ណាស់ព្រោះធ្វើម្នាក់ឯង…។ អតិថិជនខ្លះមកកុម្ម៉ង់ឲ្យធ្វើកាំបិត ពូថៅ ឬឧបករណ៍ផ្សេងៗ តែពេលខ្លះខ្ញុំធ្វើមិនទាន់តាមតម្រូវការទេ» ។ គាត់និយាយទៀតថា សព្វថ្ងៃគាត់មានរោងសិប្បកម្មដំដែកនេះចំនួន២កន្លែង គឺ១កន្លែងនៅជិតពេទ្យយាយជីក្នុងសង្កាត់រតនៈក្រុងបាត់ដំបងដែលឪពុកគាត់ជាអ្នកគ្រប់គ្រង ។ រីឯ១កន្លែងទៀត នៅជិតក្បាលស្ពានវត្តគរ ត្រើយខាងកើត ក្នុងស្រុកសង្កែ ដែលគាត់កំពុងធ្វើសព្វថ្ងៃ ។
យើងបានបញ្ចប់កិច្ចសម្ភាសជាមួយបងប្អូនខ្មែរអ៊ិស្លាម២រូប ដែលបានបរិយាយដោយសង្ខេប អំពីមុខរបរដំណរត្រកូល(ដំដែក)ជាង៣០ឆ្នាំរបស់គាត់កន្លងទៅនេះ ហើយយើងងាកមកជួបសន្ទនាជាមួយជាងដំដែកជើងចាស់ដ៏ល្បីឈ្មោះមួយរូបទៀត ដែលជាជនជាតិខ្មែរវិញម្ដង នៅភូមិវត្តតាមឹម ឃុំអូរដំបង១ ស្រុកសង្កែ តើគាត់ខ្លាំងប៉ុនណា ជាមួយនឹងរហ័សនាម«ជាងផាន» ។
អ្នកភូមិឬអតិថិជនភាគច្រើន បានស្គាល់ឈ្មោះជាងដែកម្នាក់នេះ តាមរយៈរហស្សនាមដែលគាត់ឆ្លាក់នៅលើកាំបិត ពូថៅ ឬ សម្ភារផ្សេងៗថា «ជាងផាន» តែឈ្មោះពិតរបស់គាត់គឺ យ៉ាន ផាន ។ ឆ្នាំនេះគាត់មានអាយុ៥៧ឆ្នាំហើយ តែគាត់នៅមានកម្លាំងរឹងមាំអាចលើកញញូរទម្ងន់៥គីឡូក្រាមដំដែកធ្វើជាសម្ភារផ្សេងៗបានយ៉ាងផុយ ។
គាត់ពាក់វែនតាកញ្ចក់ស ទំនងជាពាក់សម្រាប់ជំនួយភ្នែក ពិតមែនតែគាត់ជាជាងដំដែក តែមិនសូវមានសាច់ដុំទេ ។ ជាមួយនឹងដៃសំលៀងកាំបិត គាត់ឆ្លៀតងាកមកនិយាយបែបកំប្លែងបន្តិចថា «ខ្ញុំប្រកបរបរដំដែកនេះជាង២០ឆ្នាំហើយ គឺចេះតំណរពីឪពុកខ្ញុំ តែខ្ញុំមិនឡើងសាច់ដុំដូចគេសោះ» ។ គាត់និយាយថា គាត់មិនមានកាំបិត ពូថៅ ឬសម្ភារផ្សេងៗដាក់តាំងលក់ច្រើនស្អេកស្កះដូចគេទេ ព្រោះម្នាក់ឯងធ្វើលក់ឲ្យអតិថិជនមិនទាន់ ។
ត្រង់ចំណុចនេះ ជាងផាន ហាក់លើកពីស្នាដៃខ្លួនបន្តិចថា «កាំបិត ពូថៅ ដែលខ្ញុំធ្វើគឺមានគុណភាពល្អ រឹងមាំ មានអតិថិជនច្រើនដែលកុម្ម៉ង់ទិញយកទៅប្រើប្រាស គេបានស្គាល់ខ្ញុំតាមរយៈកាំបិត ពូថៅ ឬ សម្ភារផ្សេងៗ ដែលមានឆ្លាក់ឈ្មោះខ្ញុំ (ជាងផាន) ។ គាត់ថាសព្វថ្ងៃមានឈ្មូញកណ្ដាលជាច្រើនបានកុម្ម៉ង់ទិញយកទៅលក់បន្ត តែខ្ញុំមិនមានកម្លាំងគ្រប់គ្រាន់ធ្វើឲ្យគេទេ» ។
លោក យ៉ាន ផាន ហាក់បានយល់ឃើញប្រហាក់ប្រហែលគ្នានិងលោកលី យូសុះ ដែលមានប្រវត្តិជាងដែកជើងចាស់ដូចគ្នា បានលើកឡើងអំពីចំនួន នៃជាងដំដែកនេះថា បើតាមការកត់សម្គាល់តាំងពីដើមមក នៅខេត្តបាត់ដំបង មានជាងដំដែកច្រើនគួរសមដែរ តែរហូតមកដល់សព្វថ្ងៃនេះពួកគេបានបោះបង់ចោល តែអាចនៅសល់យ៉ាងច្រើនជាង១០កន្លែងប៉ុណ្ណោះ ។ ប៉ុន្តែមុខរបរដំណរត្រកូលនេះ នៅតែមានការគាំទ្រខ្លាំងនៅលើទីផ្សារ តែវាក៏កំពុងប្រឈមខ្លាំងផងដែរទៅនឹងការខ្វះខាតកម្លាំងធ្វើការងារនេះ ។
បច្ចុប្បន្ននេះនៅតាមបណ្ដាទីតាំង«សិប្បកម្មដំដែក»នីមួយៗ គេសង្កេតឃើញមិនត្រិមតែជាទីកន្លែងសម្រាប់ផលិតកាំបិត ពូថៅ ឬ សម្ភារផ្សេងៗ លក់ដូរបែបបុរាណប៉ុណ្ណោះទេ ។ វាក៏ជាទីតាំងមួយដែលម្ចាស់អាជីវកម្មទាំងនោះកំពុងធ្វើការអភិរក្សយ៉ាងពេញលេញដោយមិនដឹងខ្លួន នូវមុខរបរតំណរពីដូនតានេះ ដែលធ្វើឲ្យភ្ញៀវបរទេសកំពុងចាប់អារម្មណ៍កាន់តែខ្លាំងទៀតផង ។ អ្នកនាំភ្ញៀវទេសចរបរទេសម្នាក់និយាយថា សព្វថ្ងៃមានភ្ញៀវបរទេសខ្លះ ចង់ស្គាល់និងចង់ឃើញអំពីការផលិតកាំបិត ពូថៅ ឬសម្ភារដទៃទៀត ដោយដៃនិងជាលក្ខណៈគ្រួសារនៅតាមតំបន់ ។
អ្នកនាំភ្ញៀវរូបនេះ បានបញ្ជាក់ថា មូលហេតុ នៃការចង់ដឹងចង់ឃើញរបស់ភ្ញៀវបរទេសទាំងនោះ ដោយសារតែសព្វថ្ងៃប្រទេសគេជឿនលឿន ហើយគ្មានការផលិតសម្ភារបែបនេះទេ ។ ដូច្នេះហើយ ទើបពេលពួកគេមកដល់ប្រទេសកម្ពុជា ពួកគេចង់ឃើញទីតាំងសិប្បកម្មដំដែកបែបបុរាណនេះដោយផ្ទាល់ ។
ជាមួយគ្នានេះដែរ ជាងជើងចាស់ដ៏ល្បីឈ្មោះ លោកយ៉ាន ផាន ក៏បានបញ្ជាក់អំពីការចាប់អារម្មណ៍របស់ភ្ញៀវបរទេសនេះដែរថា «កន្លងទៅនេះមានភ្ញៀវជនជាតិអូស្ត្រាលីម្នាក់ ធ្លាប់បានមកចរចាសុំទិញសម្ភារដំដែករបស់ខ្ញុំ យកទៅស្រុកគាត់ដើម្បីទុកដំដែកធ្វើក្រចកសេះ បែបទំនងជនបរទេសរូបនេះមានចិញ្ចឹមសេះច្រើនទើបចង់ទិញ សម្ភារខ្ញុំទាំងសំណុំបែបនេះ តែខ្ញុំមិនបានលក់ឲ្យទេ» ។
គាត់បញ្ជាក់ថា សព្វថ្ងៃមានភ្ញៀវទេសចរណ៍ច្រើនណាស់បានមកមើលគាត់ដំដែក ថែមទាំងបានថតរូបជាអនុស្សាវរីយ៍ទៀតផង ។ ដូច្នេះ មុខរបរដំដែកដែលបានចែករំលែកពីដូនតានេះ នៅតែមានតម្លៃទាំងនៅលើទីផ្សារ ទាំងការទាក់ទាញភ្ញៀវទេសចរជាតិនិងអន្តរជាតិ នៅឡើយមិនសាបសូន្យទេ ៕ (សម្រួលដោយ៖ ស្រីណា)
ចែករំលែកព័តមាននេះ