រាជធានីភ្នំពេញ៖សំនៀងច្រៀងត្អូញត្អែរ ជាមួយនឹងអត្ថន័យនៃបទចម្រៀង «ឱភ្នំពេញអើយ» បានធ្វើមនុស្សជាច្រើនដែលធ្លាបហែលឆ្លងកាត់របបប៉ុលពត នឹកស្រណោះខ្លួន និងប្រទេសជាតិ ស្ទើរតែស្រក់ទឹកភ្នែកមិនដឹងខ្លួន។ ម្នាក់ៗនឹកស្រមៃដល់គ្រាលំបាកវេទនាក្នុងរបបព្រៃផ្សៃបំផុតនោះ ។ អត្ថន័យនៃបទចម្រៀងនេះត្រង់ល្បះចុងក្រោយថា «ឱភ្នំពេញអើយ ទុក្ខអ្នកបានស្បើយ ខ្ញុំបានជួបអ្នកវិញហើយ…»គឺបង្ហាញយ៉ាងច្បាស់ពីការអាឡោះអាល័យ និងការជួបជុំឡើងវិញ ក្រោយថ្ងៃរំដោះ៧មករា ឆ្នាំ១៩៧៩ ។
អត្ថន័យនៃបទចម្រៀង«ឱភ្នំពេញអើយ»ទំនងជាអ្នកនិពន្ធមិនត្រឹមតែសម្តៅអ្នកដែលមានដើមកំណើតនៅភ្នំពេញប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែវាអាចបញ្ជាក់ពីន័យទូលាយទំលាយមួយសម្រាប់មនុស្សគ្រប់រូបដែលបានរំដោះពីរបបខ្មៅងងឹត ហើយបានវិលទៅជួបជុំគ្រួសារ និងភូមិកំណើត រៀងៗខ្លួនឡើងវិញនៅទូទាំងប្រទេស ។
កាលពីពេល ថ្មីៗកន្លងមកលោកសត្យា ជាមន្ត្រីរាជការមួយរូបដែលមានវ័យជិត៥០ឆ្នាំបានលើកឡើងថា នៅពេលដែលលោកបានស្តាប់បទចម្រៀង «ឱភ្នំពេញអើយ» គឺលោកនឹកឃើញពីរបបខ្មែរក្រហមដ៏ឃោរឃៅខ្មែរក្រហម ។ អ្នកដែលធ្លាប់ហែលឆ្លងរបបដ៏ខ្មៅងងឹតមួយនោះ គឺមិនអាចបំភ្លេចបានឡើយនូវទុក្ខលំបាកហួសពីការស្មាន ហើយ ម្នាក់ៗពិតជាមិនចង់ឲ្យរបបបែបនេះកើតមានឡើងម្តងទៀតឡើយ ។
បើតាមលោកសត្យា ដ្បិតលោកមិនមានដើមកំណើតនៅទីក្រុងភ្នំពេញក៏ពិតមែន ប៉ុន្តែតាមរយៈបទចម្រៀងដ៏លន្លង់លន្លោចនេះ លោកបាននឹកឃើញអនុស្សាវរីយ៍ខ្លះៗពាក់ព័ន្ធទៅនឹងទីក្រុងភ្នំពេញនេះ ក្រោយចប់របបខ្មែរក្រហម។ កាលនោះលោកធ្វើដំណើរឆ្លងកាត់ទីក្រុងភ្នំពេញ ដែលមានសភាពស្ងាត់ជ្រងំ ជាមួយនឹងផ្ទះថ្មបាក់បែក ទុកចោល ហើយនឹងសំរាមពេញវាលពាសកាល ។ វាហាក់ដូចជាគេនិយាយថាជាទីក្រុងខ្មោចដូច្នេះដែរ ហើយពេលនោះទាំងលោក និងមនុស្សជាច្រើនទៀត គឺគ្មានអ្នកណាចង់រស់នៅក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញនោះឡើយ ។ ការមិនចង់រស់នៅនោះ គឺពេលនោះ ម្នាក់ៗគ្មានគិតចង់បានអ្វីក្រៅពីការសុំតែមួយរស់ និងបានវិលត្រឡប់ទៅជួបកូនចៅ បងប្អូននៅឯស្រុកកំណើតនោះឡើយ ។
ចំណែកលោកជុំ សុភា ដែលមានវ័យប្រមាណជា៤០ឆ្នាំបានលើកឡើងថា លោកហាក់មិនបានយល់ស៊ីជម្រៅទៅលើអត្ថន័យបទចម្រៀង ឱភ្នំពេញអើយ ប៉ុន្មានទេ ប៉ុន្តែលោកគិតថា បទនេះស្តាប់ទៅកម្សត់ និងរំលឹកពីការរំដោះរាជធានីភ្នំពេញ ឡើងវិញពីរបបខ្មែរក្រហម ។ តាមការគេនិយាយប្រាប់ ពេលដែលខ្មែរក្រហមវាយចូលដល់ទីក្រុងភ្នំពេញនោះ គឺពួកវាបានជម្លៀសប្រជាជនចេញពីទីក្រុងទាំងអស់ ដើម្បីយកទៅធ្វើការតាមទីខេត្តនានា ។ ពេលនោះហើយដែលរាជធានីភ្នំពេញមានភាពស្ងាត់ជ្រងំ គ្មានមនុស្សរស់នៅ គ្មានសំឡេងឡាន ម៉ូតូ កងរំពងដូចមុនឡើយ ហើយត្រូវបានគេចាត់ទុកដូចជាទីក្រុងខ្មោច ។
ចំណែកលោកជេត សារី ជាមន្ត្រីរាជការចូលនិវត្តន៍ក៏បានលើកឡើងដែរថា ពេលដែលបានស្តាប់បទ«ឱភ្នំពេញអើយ»ហើយ លោកនឹកឃើញប្រវត្តិពេលដែលបែកជំនាន់ប៉ុលពតហើយបានរស់នៅរយៈពេលខ្លីនៅក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ ។ កាលនោះខ្មោចផ្ទះដែលនៅក្នុងរាជធានីភ្នំពេញគឺត្រូវបានគេឲ្យចាប់រស់នៅដោយមិនបានហាមឃាត់ឡើយ។ ពេលនោះលោកក៏បានផ្ទះមួយនឹងគេដែរ និងបានស្នាក់នៅមួយរយៈ តែក្រោយមកនៅពេលដែលលោកគិតថា ស្នាក់នៅភ្នំពេញមិនដឹងជាត្រូវរកស៊ីអី ទើបលោកសម្រេចបោះបង់ចោលផ្ទះនោះវិញ ហើយទៅរស់នៅទីជនបទវិញ។
លោកជេត សារី បន្ថែមថា «ពេលនោះគ្មានអ្នកណាគេចង់រស់នៅភ្នំពេញទេ ព្រោះមិនដឹងរកស៊ីអ្វី ទើប ម្នាក់ៗត្រឡប់មកធ្វើស្រែចម្ការ តាមលទ្ធភាព ដោយមិនគិតអ្វីក្រៅពីការសុំមួយរស់ ព្រោះម្នាក់ៗហាក់បាក់ស្បាតនាសម័យប៉ុលពត»។
ចំណែកលោកហេង សុផល បុគ្គលិកធ្វើការនៅក្នុងក្រុមហ៊ុនឯកជនមួយបានលើកឡើងថា ដ្បិតលោកមិនបានកើតទាន់សម័យប៉ុលពតមែន តែលោកយល់ថា បទចម្រៀង «ឱភ្នំពេញអើយ» គឺអ្នកនិពន្ធចង់បង្ហាញពីការនឹករលឹកដល់រាជធានីភ្នំពេញ ក្រោយត្រូវគេបោះបង់ចោលរយៈពេល៣ឆ្នាំ៨ខែនាសម័យប៉ុលពត ។
អត្ថន័យនៃបទចម្រៀងមួយនេះគឺពិតជាបានបង្ហាញយ៉ាងច្បាស់ថា រាជធានីភ្នំពេញ ជាបេះដូងរបស់ប្រទេសកម្ពុជា ខណៈពេលដែលរាជធានីមួយនេះក៏ធ្លាប់មានឈ្មោះល្បីល្បាញនៅក្នុងពិភពលោកផងដែរ មុនពេលដែលវាត្រូវធ្លាក់ចូលក្នុងភ្លើងសង្គ្រាម និងរបបប្រល័យពូជសាសន៍ ហើយប្រែក្លាយទៅជាទីក្រុងខ្មោច ដែលគេបោះបង់ចោល ។ បើតាមលោក សុផល បទចម្រៀងនេះផងដែរក៏បានរំលឹកពីការរស់រានឡើងវិញរបស់រាជធានីភ្នំពេញ និងប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ ក្រោយថ្ងៃរំដោះ៧មករា ដែលបានធ្វើឲ្យប្រជាជនរាប់ម៉ឺន រាប់សែននាក់អាចរស់រានមានជីវិតឡើងវិញ ។
បើយោងតាមឯកសារ បទ«ឱភ្នំពេញអើយ»ច្រៀងដោយអ្នកស្រីសូ ចន្នី ហើយថតនៅថ្ងៃទី៣ មករា ១៩៧៩នៅខេត្តក្រចេះ ខណៈពេលចាក់ផ្សាយលើកដំបូងថ្ងៃ៧ មករា ១៩៧៩។ បទនេះត្រូវបាននិពន្ធឡើងដោយលោកកែវ ចិន្តា អតីតអភិបាលក្រុងភ្នំពេញនាអំឡុងឆ្នាំ១៩៨២ដល់១៩៨៥ ) ។
ភ្នំពេញដែលចាប់ផ្តើមពីឆ្នាំ១៩៧៩ មកគឺមានតែផ្ទៃក្រឡាតូចមួយ សម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋរស់នៅ សូម្បីតែតំបន់ព្រែកតាសេក ដែលនៅជិតបង្កើយនឹងភ្នំដូនពេញ ក៏ពុំមែនជាតំបន់សម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋរស់នៅទេ ។ រាជធានីចតុម្មុខ ឬរាជធានីភ្នំពេញនៅក្នុងបច្ចុប្បន្នកាលនេះ ដែលស្ថិតនៅក្រោមការដឹកនាំរបស់សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្ត្រី បានប្រែប្រួល ផ្ទៃក្រឡារបស់ខ្លួនទ្វេដងពីសម័យដើម។ រាជធានីភ្នំពេញមានផ្ទៃក្រឡា៦៧៨ គីឡូម៉ែត្រក្រឡា(ឆ្នាំ២០១៥) និងផ្ទុកប្រជាពលរដ្ឋប្រមាណជាង២លាននាក់ ៕ ប្រភពវីដេអូដកស្រង់ចេញពី ៖ Tho Sovitha & CPP Cambodian
ចែករំលែកព័តមាននេះ