ខេត្តរតនគិរី ៖ ក្រោយពីក្រពើភ្នំក្នុងឧទ្យានជាតិវីរៈជ័យដាច់ពូជអស់ជាង២០ឆ្នាំ អ្នកជំនាញកំពុងប្រឹងប្រែងធ្វើឱ្យឧទ្យានជាតិមួយនេះសំបូរក្រពើភ្នំឡើងវិញ ។
ក្រសួងបរិស្ថាន ក្រសួងកសិកម្ម និងអង្គការសត្វព្រៃ និងរុក្ខជាតិប្រចាំកម្ពុជា បានព្រលែងក្រពើភ្នំពូជសុទ្ធចំនួន១០ក្បាលជាលើកដំបូងទៅក្នុងតំបន់ដាច់ស្រយាលឆ្ងាយពីមនុស្សក្នុងឧទ្យានជាតិវីរៈជ័យក្នុងភូមិសាស្ត្រខេត្តរតនគិរី បន្ទាប់ពីក្រពើភ្នំមួយប្រភេទនេះបានបាត់វត្តមានពីឧទ្យានជាតិខាងលើ អស់រយៈពេលជាង២០ឆ្នាំមកហើយ។ នេះបើយោងតាមសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានដែលចេញផ្សាយនៅថ្ងៃទី១៨ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២៥ ។
មុនពេលលែងចូលទៅក្នុងដែនជម្រកធម្មជាតិនោះ ក្រពើភ្នំទាំង១០ក្បាលនេះត្រូវបានក្រុមការងារជំនាញប្រើប្រាស់បច្ចេកវិទ្យាថ្មីចុងក្រោយ ដោយបំពាក់ឧបករណ៍កត់ត្រាសំឡេង ដើម្បីតាមដានការបំផ្លាស់ទី និងការរស់រានមានជីវិតរបស់សត្វក្រពើភ្នំទាំងនេះ ដែលនឹងផ្តល់នូវទិន្នន័យដ៏មានសារសំខាន់ក្នុងការងារអភិរក្ស និងស្តារវត្តមានក្រពើភ្នំប្រភេទនេះ ។
ប្រភពដដែលបញ្ជាក់ថា រហូតមកដល់បច្ចុប្បន្ននេះ ក្រពើភ្នំពូជសុទ្ធជិត២០០ក្បាលហើយ ត្រូវបានអ្នកជំនាញលែងចូលទៅក្នុងទីជម្រកធម្មជាតិដាច់ស្រយាលពីមនុស្សរស់នៅនិងមានសុវត្ថិភាពនៅតំបន់ជួរភ្នំក្រវាញ និងមានសំបុកពងកូនក្រពើភ្នំចំនួន៦០ក្បាល ត្រូវបានរកឃើញនៅក្នុងតំបន់នេះផងដែរ ។ ប៉ុន្តែសម្រាប់ឧទ្យានជាតិវីរៈជ័យវិញ ដែលធ្លាប់មានវត្តមានក្រពើភ្នំតាំងពីយូរយារណាស់មកហើយ តែដាច់ពូជវិញនោះ សង្ឃឹមថា នឹងអាចស្តារវត្តមានរបស់ពួកវាឡើងវិញ តាមរយៈការព្រលែងជាជំហានដំបូងនេះ ព្រោះមុនពេលព្រលែងអ្នកជំនាញបានជ្រើសរើសតំបន់ដាច់ស្រយាលដែលមានលក្ខខណ្ឌជាជម្រកដ៏ល្អបំផុតសម្រាប់ក្រពើភ្នំទាំងនេះ។
លោក Pablo Sinovas នាយកប្រចាំប្រទេសនៃអង្គការសត្វព្រៃ និងរុក្ខជាតិ លើកឡើងថា៖ “បេសកកម្មរយៈពេល ២៥ឆ្នាំដើម្បីការពារ អភិរក្សក្រពើភ្នំកុំឲ្យផុតពូជពីក្នុងធម្មជាតិនេះទទួលបានលទ្ធផលវិជ្ជមាននិងចាប់ផ្តើមទទួលបានផ្លែផ្កាក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ។ ក្រពើភ្នំពូជសុទ្ធដែលត្រូវលែងទៅក្នុងជម្រកធម្មជាតិកាន់តែមានចំនួនច្រើនពីមួយឆ្នាំទៅមួយឆ្នាំ។
ជាទូទៅក្រពើភ្នំ ត្រូវការពេលជាង១០ឆ្នាំ ទម្រាំធំពេញវ័យ ដូច្នេះហើយកូនក្រពើភ្នំដែលយើងបានលែងជាលើកដំបូងចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០១១ បានធំពេញវ័យនិងចាប់ផ្តើមបង្កាត់ពូជពងកូនដោយខ្លួនឯងនៅក្នុងធម្មជាតិ ។
ជុំវិញបេសកកម្មអភិរក្សនិងបង្កើនវត្តមានសត្វក្រពើភ្នំក្នុងធម្មជាតិនៅប្រទេសកម្ពុជា លោក ឌិត ទីណា រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទ បានបញ្ជាក់ថា ក្រសួងបន្តលើកទឹកចិត្ត និងត្រៀមខ្លួនជានិច្ចក្នុងការសហការជាមួយអង្គការអង្គការសត្វព្រៃ និងរុក្ខជាតិដើម្បីទទួលបានសមិទ្ធផលថ្មីៗបន្ថែមទៀត ក្នុងការងារអភិរក្សធនធានធម្មជាតិនៅកម្ពុជាឱ្យបានគង់វង្ស”។
ដោយឡែកលោក អ៊ាង សុផល្លែត រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងបរិស្ថាន ក៏បានអះអាងដែរថា ក្រសួងបាននិងកំពុងអនុវត្តច្បាប់យ៉ាងតឹងរឹងក្នុងការគ្រប់គ្រងធនធានធម្មជាតិ និងអភិរក្សជីវៈចម្រុះ រួមមាន ធនធានសត្វព្រៃ ដែលមានសារៈសំខាន់សម្រាប់មនុស្សជាតិ។ រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងបរិស្ថានបន្តថា ក្រពើភ្នំជាប្រភេទដ៏កម្របំផុតនៅលើពិភពលោក ប៉ុន្តែយើងសង្កេតឃើញប្រភេទនេះមានវត្តមានច្រើនជាងគេនៅប្រទេសកម្ពុជា តាមរយៈកិច្ចប្រឹងប្រែងរបស់យើងទាំងអស់គ្នា ដែលនេះគឺជាមោទកភាពសម្រាប់ប្រទេសយើង។
ជុំវិញវត្តមានក្រពើភ្នំដែលជួយឱ្យកេរ្តិ៍កម្ពុជាល្បាញល្បីលើឆាកអន្តរជាតិនេះ យើងចងចាំបានថា កាលពីពាក់កណ្តាលឆ្នាំ២០២៤ កម្ពុជាទទួលបានការសាទរពីក្រុមអ្នកអភិរក្សសត្វកម្រទូទាំងពិភពលោក ជាមួយនឹងវត្តមានកូនក្រពើភ្នំញាស់ថ្មីក្នុងដែនជម្រកសត្វព្រៃជួរភ្នំក្រវាញ ដល់ទៅ៦០ក្បាល ដែលត្រូវគេទុកថាជាព្រឹត្តិការណ៍បង្កាត់ពូជក្រពើភ្នំដ៏ធំបំផុត និងជាការបង្កើតក្តីសង្ឃឹមសម្រាប់អនាគតនៃសត្វល្មូនដែលជិតផុតពូជបំផុតរបស់ពិភពលោក ។
ក្រពើភ្នំជាប្រភេទសត្វជិតផុតពូជបំផុត និងគំរាមកំហែងដល់ការផុតពូជពីធម្មជាតិ ដោយសារតែការបរបាញ់បកស្បែក រួមទាំងការបាត់បង់ និងខូចខាតនៃទីជម្រកធម្មជាតិរបស់ពួកវា ក្រពើនេះត្រូវបានចាត់ថ្នាក់ថា ជាសត្វជិតផុតពូជនៅក្នុងបញ្ជីក្រហមរបស់ IUCN ហើយត្រូវបានចុះបញ្ជីនៅក្នុងឧបសម្ព័ន្ធទី 1 នៃអនុសញ្ញា CITES ។
តាមការសិក្សាស្រាវជ្រាវរបស់អ្នកជំនាញ បានវាយតម្លៃថា ចំនួនក្រពើភ្នំសរុបទូទាំងពិភពលោក មានប្រមាណជាង ១០០០ក្បាលប៉ុណ្ណោះនៅក្នុងធម្មជាតិនៃតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ ដោយក្នុងនោះប្រទេសកម្ពុជា ត្រូវចាត់ទុកថា ជាជម្រកសត្វក្រពើភ្នំដ៏ធំបំផុត ដោយមានវត្តមានសត្វក្រពើភ្នំច្រើនជាងគេលើពិភពលោក ក្នុងចំនួនជិត៤០០ក្បាលនៅតំបន់ជួរភ្នំក្រវាញ។ ជាទូទៅក្រោយពីរដូវបន្តពូជចន្លោះខែមេសា ដល់ឧសភា សត្វក្រពើភ្នំអាចមានពងមួយសំបុកចាប់ពី ១១ ទៅ ២៦គ្រាប់ យ៉ាងណាក៏ដោយពងទាំងនោះមិនប្រាកដថា អាចញ៉ាស់ទាំងនោះទេ។
នៅកម្ពុជាយើង ក្រពើភ្នំ ឬ ហៅម្យ៉ាងទៀតថា ក្រពើត្រី ជាប្រភេទមានតម្លៃក្នុងការអភិរក្ស ដោយសារតួនាទីរបស់ពួកវានៅក្នុងប្រព័ន្ធអេកឡូស៊ី ដោយគ្រប់គ្រងបរិមាណត្រី របបអាហារដែលវាចូលចិត្ត និងមានតម្លៃដល់ផ្នែកវប្បធម៌ និងជំនឿសហគមន៍មួយចំនួននៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ដូចជាប្រជាជនភូមិពោធិបឹង ដែលរស់នៅក្បែរនោះ។ ចម្លាក់ក្រពើស៊ីត្រី នៅលើប្រាសាទអង្គរវត្ត បានឆ្លុះបញ្ចាំងអំពីអាយុកាលដ៏យូរអង្វែងរបស់ក្រពើភ្នំក្នុងវប្បធម៌ខ្មែរ។
ក្រពើភ្នំជាប្រភេទសត្វទឹកសាបដែលមានមាឌធំល្មម ហើយមានដុះទ្រនុងឆ្អឹងនៅខាងក្រោយក្បាលរបស់វា ហើយដែលវាធំពេញរូបរាងជាទូទៅ មានប្រវែង៣,៥មែត្រ។ ក្រពើភ្នំ មានធ្មេញស្រួចៗជាមធ្យមចំនួនពី ៦៤ ទៅ៦៦ ប៉ុន្តែវាស៊ីតែចំណីដែលជាសត្វតូចៗ ដូចជា ពស់ កង្កែប ត្រី ហើយវាកម្រស៊ីចំណីជាសត្វធំៗណាស់។ ត្រង់ចំណុចនេះហើយ ទើប ក្រពើភ្នំ ត្រូវបានចាត់ទុកជាប្រភេទស្លូតជាងគេ បើប្រៀបធៀបជាមួយប្រភេទក្រពើផ្សេងៗ ។
ចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០០០មកដល់បច្ចុប្បន្ន ពុំមានរបាយការណ៍ណាមួយបញ្ជាក់ថា ក្រពើប្រភេទនេះ មានការវាយប្រហារលើមនុស្សឡើយ លើកលែងតែយើងធ្វើឱ្យវាភ្ញាក់ឬខឹងសម្បារ។ ជាក់ស្តែង សហគមន៍ជនជាតិដើមនៅតំបន់ជួរភ្នំក្រវាញនៃប្រទេសកម្ពុជា និងប្រទេសឡាវ នៅមានប្រពៃណីគោរពក្រពើភ្នំ និងមុជហែលទឹកលេង និងនេសាទត្រីនៅក្នុងតំបន់ដែលមានសត្វក្រពើប្រភេទនេះដោយគ្មានគ្រោះថ្នាក់ឡើយ៕
ចែករំលែកព័តមាននេះ