ទាហានថៃហាមខ្មែរច្រៀង«បទដែនដីខ្មែរ»លើប្រាសាទតាមាន់ធំ
- ភ្នំពេញ
រាជធានីភ្នំពេញ ៖ តាមបណ្តាញសង្គមបានផ្ទុះឡើងព្រោងព្រាត នៅថ្ងៃទី១៨ កុម្ភៈ តាមហ្វេសប៊ុក និង Tik Tok ហើយក៏មានការទើសនៅឯប្រទេសថៃ…
រាជធានីភ្នំពេញ ៖ តាមបណ្តាញសង្គមបានផ្ទុះឡើងព្រោងព្រាត នៅថ្ងៃទី១៨ កុម្ភៈ តាមហ្វេសប៊ុក និង Tik Tok ហើយក៏មានការទើសនៅឯប្រទេសថៃ ពីសារព័ត៌មានថៃផងដែរ ជុំវិញបាតុភាពដែលបានកើតឡើងនៅលើប្រាសាទតាមាន់ធំ កាលពីថ្ងៃទី១៣ កុម្ភៈ ២០២៥កន្លងមក ខណៈពលរដ្ឋខ្មែរ១ក្រុមបានឈរតម្រៀបគ្នាច្រៀងជាពួកបទ «ដែនដីខ្មែរប្រែជាសុវណ្ណភូមិ» ក៏ត្រូវបានទាហានថៃ ចូលមកឃាត់ ដោយហាមមិនឱ្យខ្មែរច្រៀងលើប្រាសាទតាមាន់ធំ ក្នុងខេត្តសុរិន្ទរបស់ខ្លួនឡើយ ។ ការពិតប្រាសាទតាមាន់ធំនេះ ស្ថិតនៅក្នុងភូមិសាស្ត្រភូមិគូ ឃុំគោកមន ស្រុកបន្ទាយអម្ពិល ខេត្តឧត្តរមានជ័យ របស់កម្ពុជា ។
អ្នកបង្ហោះតាមបណ្តាញសង្គមបានបង្ហាញថា គ្រប់មជ្ឈដ្ឋាននៅឯប្រទេសថៃ រាប់ទាំងមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលផងបានមានប្រតិកម្មទៅតាមការប្រកាន់ជំហរប្រាសាទនេះជារបស់ខ្លួន ។ ជាការពិតបន្ទាប់ពីមានជម្លោះប្រដាប់អាវុធនៅឯតំបន់ព្រំដែនប្រាសាទព្រះវិហារ កាលពីខែកក្កដា ឆ្នាំ២០០៨កន្លងមក ភាគីខ្មែរ-ថៃបានព្រមព្រៀងគ្នាចាត់ទុកតំបន់ដែលមិនទាន់ច្បាស់លាស់ពីខ្សែព្រំដែន ត្រូវតែកំណត់ឱ្យភាគីទាំង២ ឈរជើងម្ខាងម្នាក់ដោយមិនប្រដាប់អាវុធ ។ ដោយឡែកនៅប្រាសាទតាមាន់ធំមានទាហានខ្មែរ ៧នាក់ ថៃ៧នាក់ ឈរជើង ។ ឯប្រាសាទតាក្របី ឈរជើង២នាក់សងខាង ។
អ្វីដែលធ្វើឱ្យមានការផ្ទុះការគាំទ្រពីមជ្ឈដ្ឋាននានាក្នុងប្រទេសកម្ពុជានោះ គឺនៅលើបណ្តាញទំនាក់ទំនងសង្គមប៉ុន្មានថ្ងៃនេះ មានការលើកឡើងតៗគ្នាបង្ហាញពីការគាំទ្រចំពោះមេទ័ពដ៏អង់អាចរបស់កម្ពុជា១រូប ដែលឈរជើងការពារបូរណភាពទឹកដីកម្ពុជា ដែលមិនបំពានលើប្រទេសជិតខាង គឺលោកឧត្តមសេនីយ៍ត្រី នាក់ វង្ស មេបញ្ជាការកងពលតូចថ្មើរជើងលេខ៤២ នៃកងយោធពលខេមរភូមិន្ទ ។
ក្នុងករណីទាហានថៃឆ្លងចូលមកប្រាសាទតាមាន់ ដោយបានចោទប្រកាន់ពលរដ្ឋខ្មែរថា ខ្មែរមកច្រៀងភ្លេងជាតិនៅលើទឹកដីថៃក៏មានការប៉ះទង្គិចគ្នាជាពាក្យសម្តីជាមួយក្រុមទាហានថៃ នៅលើប្រាសាទតាមាន់នោះ ។ លោកឧត្តមសេនីយ៍ត្រី នាក់ វង្ស បានគំរាមនិងមិនឲ្យទាហានថៃមកឈរជើងនៅប្រាសាទតាមាន់ខាងកម្ពុជាឈរជើងឡើយ ហើយថាបើចង់បាញ់ បាញ់ គឺបាញ់គ្នា យើងមិនខ្លាចឡើយ ។
ពាក្យសម្តីដ៏អង់អាចក្លាហានរបស់មេទ័ពខ្មែររូបនេះ បានចាក់ចំបេះដូងប្រជាជនខ្មែរទូទាំងប្រទេសពីស្មារតីការពារទឹកដី និងមិនខ្លាចសត្រូវ ដែលលោកឧត្តមសេនីយ៍ត្រី បានឈរជើងការពារទឹកដី និងប្រាសាទតាមាន់យូរឆ្នាំមកហើយ តាំងពីពេលកម្ពុជា-ថៃ ប៉ះទង្គិចគ្នាដោយអាវុធ កាលពីឆ្នាំ២០០៨ម្ល៉េះ ។
តើមានហេតុការណ៍អ្វីកើតឡើងនៅប្រាសាទតាមាន់រហូតមានការប៉ះទង្គិចដោយពាក្យសម្តីខ្លាំងៗរវាងមេទ័ពខ្មែរ និងទាហានថៃ ?
តាមការសួរនាំមន្ត្រីយោធានៅតំបន់នោះបានឱ្យដឹងថា ហេតុការណ៍នេះបានកើតឡើងកាលពីថ្ងៃទី១៣ ខែកុម្ភ: ឆ្នាំ២០២៥ ។ មុនពេលមានហេតុការណ៍នេះកើតឡើង ទាហានថៃបានសុំខាងទាហានខ្មែរ ដើរល្បាតដូចរាល់ដង តែទាហានថៃចង់ដើរតាមផ្លូវថ្មី ទើបទាហានខ្មែរហាមឃាត់ ។
នៅថ្ងៃទី១៣ ខែកុម្ភ: ឆ្នាំ២០២៥ បងប្អូនប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរយើង ពេលនាំយកអំណោយទៅចែកជូនកងទ័ពនៅតំបន់ព្រំដែនក៏បាននាំគ្នាទៅលេងកម្សាន្តនៅប្រាសាទតាមាន់ធំដែលជាទឹកដីនិងប្រាសាទរបស់ខ្មែរ ហើយក៏នាំគ្នាច្រៀងបទ ដែនដីខ្មែរ ដែលជាទម្លាប់របស់បងប្អូនខ្មែរយើងតែងតែធ្វើបែបនេះទៅហើយ ពីព្រោះដីយើងចង់ច្រៀងបទអ្វីក៏បានដែរ ។
ដោយសារឃើញបងប្អូនខ្មែរយើងច្រៀងបទចម្រៀងនេះ ស្រាប់តែទាហានថៃមួយក្រុមចេញមកហាមឃាត់ ហើយបានបញ្ជូនកម្លាំងច្រើននាក់ ខុសរាល់ដងមកក្បែរតំបន់នេះ ។ សកម្មភាពបំពានទាំងនេះទើបកងទ័ពរបស់យើងដឹកនាំដោយមេទ័ពប្រចាំនៅប្រាសាទតាមាន់ គឺលោកឧត្តម សេនីយ៍ត្រី នាក់ វង្ស មេបញ្ជាការកងពលតូចថ្មើរជើងលេខ៤២ បានចេញទៅហាមឃាត់ រហូតប៉ះពាក្យសម្តីគ្នាខ្លាំងៗ ។ ពាក្យមួយម៉ាត់ដែលលោកមេទ័ព នាក់ វង្ស ប្រើទៅកាន់ទាហានថៃ គឺបើចង់បាញ់គ្នា យើងបាញ់ មិនខ្លាចឡើយ ។
ក្រោយហេតុការណ៍នេះកើតឡើងខាងមេទ័ពថៃដែលប្រចាំការជាប់ប្រាសាទតាមាន់ បានទាក់ទងតាមទូរស័ព្ទមកលោកឧត្តមសេនីយ៍ត្រី នាក់ វង្ស ដោយសុំធ្វើការសម្របសម្រួល និងបន្ធូរស្ថានភាពដែលបានកើតឡើងនៅលើប្រាសាទតាមាន់នៅថ្ងៃទី១៣ ខែកុម្ភ: ។ នៅពេលនេះថ្នាក់ដឹកនាំយោធានៃប្រទេសទាំង២បាននិងកំពុងសម្របសម្រួលដើម្បីចៀសវាងការប៉ះទង្គិច និងប្រទាំងប្រទើសដាក់គ្នារវាងកងទ័ពដែលប្រចាំការនៅទីនោះ ។
តាមវីដេអូឃ្លីបដែលបានបង្ហោះគេបានឮលោកឧត្តមសេនីយ៍ នាក់ វង្ស ដែលត្រូវបានគេហៅថា មេទ័ពលីពូ បានដាក់បទបញ្ជាដល់កងទ័ពក្រោមបញ្ជារបស់លោកថា«ពួកឯង (កូនទាហាន)នៅនេះ ថ្ងៃក្រោយឃើញថៃមកឈរនៅហ្នឹងក៏មិនឱ្យឈរដូចគ្នា ! ថៃមកមើលហាមមិនឱ្យចុះមក មិនឱ្យច្រៀងតម្រង់ជួរអីទាំងអស់ បាញ់ ! បាញ់គ្នា បាញ់កុំខ្លាច…។
ទាហានខ្មែរ និងថៃ នៅប្រាសាទ តាមាន់ធំ ជួបធ្វើការធម្មតា ក្រោយប្រឈមមុខដាក់គ្នា
ក្រសួងការពារជាតិកម្ពុជា បានអះអាងថា សភាពការណ៍នៅព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃ នៅចំណុចប្រាសាទតាមាន់ធំ «គ្មានអ្វីប្លែកទេ» គិតត្រឹមថ្ងៃទី១៨ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២៥ ថ្វីបើមានការប្រឈមមុខដាក់គ្នារវាងទាហានខ្មែរ និងទាហានថៃនៅតំបន់នោះ កាលពីថ្ងៃទី១៣ ខែកុម្ភៈកន្លងទៅក្តី ។ ការអះអាងរបស់ក្រសួងការពារជាតិកម្ពុជា ធ្វើឡើង បន្ទាប់ពីថៃបានផ្ញើលិខិតតវ៉ាមកភាគីកម្ពុជា ដែលនៅក្នុងនោះថៃចោទទាហានខ្មែរថា បានអនុញ្ញាតឱ្យមានការច្រៀងចម្រៀងភ្លេងជាតិខ្មែរនៅលើទឹកដីថៃ និងបានគំរាមប្រើអាវុធតតាំងជាមួយទាហានថៃ ។
នៅក្នុងការចុះផ្សាយរបស់កាសែតថៃ The Nation ថ្ងៃទី១៧ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២៥ រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការពារជាតិថៃ លោក ភូមថាំ វីឆៃយ៉ា ឆៃ(Phumtham Wechayachai) បានលើកឡើងថា ថៃចាំបាច់ផ្ញើលិខិតតវ៉ាមកភាគីកម្ពុជា ពីព្រោះថៃមិនចង់ឱ្យការប្រឈមមុខដាក់គ្នានៅប្រាសាទតាមាន់ធំក្លាយទៅជារឿងធំចម្រូងចម្រាស ។ ប៉ុន្តែទន្ទឹមគ្នានេះ រដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិថ បង្ហាញពីក្តីបារម្ភចំពោះឧប្បត្តិហេតុនេះ ។
ចំពោះរដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិថៃ ប្រាសាទតាមាន់ធំដែលទាហានខ្មែរអនុញ្ញាតឱ្យមនុស្សចូលទៅច្រៀងចម្រៀងជាតិខ្មែរនោះ ស្ថិតក្នុងខេត្តសុរិន្ទរបស់ថៃ ដែលជាតំបន់មិនទាន់ព្រមព្រៀងបិទបញ្ចប់ការបោះបង្គោលព្រំដែននៅឡើយ ។ លោកឧត្តមសេនីយ៍ ឈុំ សុជាត អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការពារជាតិកម្ពុជា បានបញ្ជាក់ប្រាប់វិទ្យុបារាំងអន្តរជាតិនៅថ្ងៃទី១៨ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២៥ ថា ការប្រឈមមុខដាក់គ្នានៅប្រាសាទតាមាន់ធំមិនបានបង្កផលប៉ះពាល់ដល់កិច្ចសហការនៅតំបន់ព្រំដែនរវាងកងទ័ពកម្ពុជា និងថៃ ឡើយ ។
យ៉ាងណាក៏ដោយ អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការពារជាតិរូបនេះមិនបានបញ្ជាក់ទេថា តើកម្ពុជាបានសម្របសម្រួលគ្នាយ៉ាងណាជាមួយថៃ ជុំវិញការប្រឈមមុខដាក់គ្នាខាងលើនេះ ។ ប្រាសាទតាមាន់ធំមានទីតាំងស្ថិតនៅភូមិគូ ឃុំគោកមន ស្រុកបន្ទាយអំពិល ខេត្តឧត្តរមានជ័យ តាមផ្លូវជាតិលេខ៥៦ ដែលមានចម្ងាយពីក្រុងសំរោង៤៨គីឡូម៉ែត្រ ពីប្រាសាទតាមាន់ធំទៅប្រាសាទតាមាន់តូចមានចម្ងាយជិត២គីឡូម៉ែត្រ ខណៈប្រាសាទតាមាន់តូចបានស្ថិតក្នុងភូមិសាស្ត្រថៃគ្រប់គ្រងទៅហើយ ។ ប្រាសាទតាមាន់ធំមានទំហំ៦០ម៉ែត្រX៦០ម៉ែត្រ សាងសង់អំពីថ្មភក់ ស្ថិតនៅលើខ្នងភ្នំដងរែក ដោយប្រាសាទនេះបានធ្វើការចុះបញ្ជីសារពើភណ្ឌរបស់ក្រសួងវប្បធម៌ និងវិចិត្រសិល្បៈរួចហើយ ។
តាមការវាយតម្លៃរបស់អ្នកបុរាណវិទ្យាបានបញ្ជាក់ថា សំណង់ស្ថាបត្យកម្មប្រាសាទនេះបានសាងសង់រួចហើយ ប៉ុន្តែផ្នែកចម្លាក់រចនាវិញ យើងសងេ្កតឃើញថានៅសល់ផ្ទៃច្រើននៃប្រាសាទដែលមិនទាន់ឆ្លាក់ ។ ម្យ៉ាងទៀតប្រាសាទតាមាន់ មានកំពែងព័ទ្ធជុំវិញ បែរទៅរកទិសខាងត្បូងដែលបង្កឱ្យមានការងឿងឆ្ងល់ ។ នេះដោយយោងទៅតាមតម្រូវការចាំបាច់នៃទីតាំងភូមិសាស្ត្រ គឺខ្ពង់រាប ចំណុចនេះមានចម្រាក់បែរទៅទិសខាងត្បូង ។ ចំណែកឯតួប្រាសាទទាំងមូលសាងសង់មកជាប់នឹងចម្រាក់ដីតែម្តង ។
អ្នកដែលធ្លាប់សិក្សាសំណង់ស្ថាបត្យកម្ម និងសិល្បៈខ្មែរបុរាណអាចនិងយល់ស្របគ្នាថា ប្រាសាទនេះ គឺជាស្នាព្រះហស្ថនៃព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័នទី១ បើពុំនោះក៏នៅជំនាន់ ឬរាជ្យនោះ (ផ្នែកទី១ នៃសតវត្សទី១១) ថ្វីដ្បិតតែពុំឃើញមានសិលាចារឹកហើយពុំមានចម្លាក់រចនាបថក៏ដោយ ។ បើតាមប្រភពឯកសារមួយចំនួនបានបញ្ជាក់ថា ប្រាសាទតាមាន់កសាងឡើងក្នុងសតវត្សទី១១ ក្នុងរជ្ជកាលព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័នទី១ (១០០២-១០៥០) និងឧទ័យទិត្យវរ្ម័នទី២ (១០៥០-១០៦៦) ។ តាមរយៈសំណង់ស្ថាបត្យកម្ម និងការតុបតែងលម្អ នៅតាមថែវ និងហោជាងរបស់ប្រាសាទបានបញ្ជាក់ថា គឺស្ថិតនៅក្នុងរចនាបថឃ្លាំង និងបាពួនហើយឧទ្ទិស ថ្វាយដល់ព្រះសិវៈ ៕
ចែករំលែកព័តមាននេះ