ក្រោមកិច្ចសហការរវាងអាជ្ញាធរជាតិអប្សរា និងសាកលវិទ្យាល័យសូហ្វីយ៉ាក្នុងការធ្វើកំណាយស្រាវជ្រាវបុរាណវិទ្យានៅប្រាសាទបន្ទាយក្ដី អាថ៌កំបាំងនៃការសាងសង់ប្រាសាទបុរាណខ្មែរខ្លះៗត្រូវបានបកស្រាយ។ នេះបើយោងតាមសេចក្តីប្រកាសរបស់អាជ្ញាធរជាតិអប្សរា ។ ប្រភពដដែលបានឲ្យដឹងថា ដើម្បីឈ្វេងយល់អំពីទំនាក់ទំនងរវាងកំពែង និងទួល ព្រមទាំងរចនាសម្ពន្ធរបស់ទួលរបស់ប្រាសាទ នៅដើមខែសីហា…
ក្រោមកិច្ចសហការរវាងអាជ្ញាធរជាតិអប្សរា និងសាកលវិទ្យាល័យសូហ្វីយ៉ាក្នុងការធ្វើកំណាយស្រាវជ្រាវបុរាណវិទ្យានៅប្រាសាទបន្ទាយក្ដី អាថ៌កំបាំងនៃការសាងសង់ប្រាសាទបុរាណខ្មែរខ្លះៗត្រូវបានបកស្រាយ។ នេះបើយោងតាមសេចក្តីប្រកាសរបស់អាជ្ញាធរជាតិអប្សរា ។
ប្រភពដដែលបានឲ្យដឹងថា ដើម្បីឈ្វេងយល់អំពីទំនាក់ទំនងរវាងកំពែង និងទួល ព្រមទាំងរចនាសម្ពន្ធរបស់ទួលរបស់ប្រាសាទ នៅដើមខែសីហា ឆ្នាំ២០២៤នេះ អាជ្ញាធរជាតិអប្សរា និងសាកលវិទ្យាល័យសូហ្វីយ៉ា បានធ្វើកំណាយស្រាវជ្រាវទួលបុរាណនៅភាគអាគ្នេយ៍ក្នុងកំពែងនៃប្រាសាទបន្ទាយក្ដី ដោយហេតុថា នៅទីតាំងនេះ មើលតាមរូបថត lidar ឃើញមានទួលជាច្រើន ដូចជា នៅប្រាសាទអង្គរវត្ត និងប្រាសាទតាព្រហ្មជាដើម។
លោក ញឹម សុធាវិន្ទ អ្នកស្រាវជ្រាវ និងជាសាស្ត្រាចារ្យនៃសាកលវិទ្យាល័យសូហ្វីយ៉ា ប្រទេសជប៉ុន បានអះអាងថា នៅក្នុងកំណាយនេះវត្ថុបំណងសំខាន់ គឺសិក្សាអំពីលំនៅឋាន និងការតាំងទីរស់នៅរបស់មនុស្សនាសម័យមុន។
ចំណែកបុរាណវិទូនៃអាជ្ញាធរជាតិអប្សរា លោក វិទូ ភារម្យ បានឱ្យដឹងថា កំណាយនេះ បានបើកចំនួនបី រណ្តៅ ក្នុងជម្រៅ២ម៉ែត្រគុណ២ម៉ែត្រ មាន២រណ្តៅ និង២ម៉ែត្រគុណ១.៥០ម៉ែត្រ ១រណ្តៅ ដោយរណ្តៅនីមួយៗ បែងចែកជា៤ស្រទាប់សំខាន់ៗ។
លោកបានអះអាងថា តាមកំណាយគេអាចដឹងថា ការសាងសង់ទួលនៅក្នុងកំពែងរបស់ប្រាសាទគឺអាច មាន៣ដំណាក់កាលធំៗ គឺដំណាក់ទី១ អាចមានពលករមករៀបចំស្នាក់នៅ ដើម្បីត្រៀមរៀបចំការសាងសង់ប្រាសាទនៅលើទួលដែលមានស្រាប់។ ដំណាក់កាលទី២ ពេលកំពុងសាងសង់ប្រាសាទ គឺមនុស្សបន្តរៀបចំទួលនេះ ដោយចាក់ដីបន្ថែម និងយកកម្ទេច និងបំណែកថ្មភក់ រៀបចំជាគ្រឹះនៅជាប់ជើងទួល។ ដំណាក់កាលទី៣ ក្រោយពេលសាងសង់ប្រាសាទរួចរាល់ អាចមានមនុស្សមករស់នៅថែរក្សាប្រាសាទ មានព្រាហ្មណ៍ មានខ្ញុំប្រាសាទជាដើម បន្តរស់នៅគឺនៅស្រទាប់ទី៣នេះ។
លោកបានបន្តថា ក្រៅពីនេះ នៅស្រទាប់ទី៣ ក៏បានរកឃើញបំណែកកុលាលភាជន៍ខ្មែរ និងចិននៅចុងសតវត្សរ៍ទី១២ និងដើមសតវត្សរ៍ទី១៣មួយចំនួន។ លោកបានបញ្ជាក់ថា ជាជំហានដំបូង ទិន្នន័យនៃការធ្វើកំណាយនេះ បានធ្វើឱ្យអ្នកស្រាវជ្រាវយល់ដឹង អំពីសកម្មភាពរបស់មនុស្ស ក្រៅពីប្រាសាទ អ្នកដែលចូលរួម អ្នករស់នៅក្បែរកំពែងនៅក្នុងប្រាសាទ ជាផ្នែកមួយរបស់ប្រាសាទ តាមរយៈទួលមួយនេះ យើងឃើញមានសកម្មភាពដែលមនុស្សមករស់នៅ អាចយកជាភស្តុតាងបំពេញបន្ថែមទៅលើឯកសារសរសេរជាសិលាចារឹក ចម្លាក់ ដែលឃើញមាននៅតាមប្រាសាទ ពោលគឺនៅកន្លែងនេះ តឹកតាងបុរាណវិទ្យា អាចឱ្យយើងដឹងអំពីសកម្មភាពរបស់មនុស្ស និងទំនាក់ទំនងជាមួយប្រាសាទ។
នៅកម្ពុជាត្រូវបានគេដឹងថា អាចមានប្រសាទបុរាណប្រមាណជា ជាង ៦.៥០០ ប្រាសាទដោយនៅក្នុងនោះប្រាសាទដែលមានរូបរាងប្រមាណ៥៨២ ប្រសាទ បាក់បែកសល់តែគ្រឹះមាន៣៩៣ ទួលបុរាណ៤.១៩៧ វត្តបុរាណ១១០៤ ស្ពានបុរាណ១០៧ ។ សំណង់ស្ថាត្យកម្មទាំងនោះគឺពិតជាគួរឲ្យស្ញប់ស្ញែង ពីព្រោះមានសំណង់ខ្លះដែលសង់រាប់រយឆ្នាំដូចជាករណីប្រាសាទអង្គវត្ត ប្រាសាទព្រះវិហា ប្រាសាទកោះកេរជាដើម គឺនៅតែរឹងមាំ ប៉ុន្តែគ្មាននរណាដឹងថា ប្រាសាទទាំងនោះសង់ឡើងយ៉ាងដូចម្តេចច្បាស់លាស់ឡើយ ។
ចែករំលែកព័តមាននេះ