សម្តេចព្រះរាជមាតាជាតិ ៖ ព្យុះភ្លៀងនៃជីវិត៨៨ព្រះវស្សា
- ភ្នំពេញ
ប្រទេសកម្ពុជានឹងប្រារព្វទិវាចម្រើនព្រះជន្ម របស់សម្តេចព្រះរាជអគ្គមហេសី នរោត្តម មុនិនាថ សីហ
ប្រទេសកម្ពុជានឹងប្រារព្វទិវាចម្រើនព្រះជន្ម របស់សម្តេចព្រះរាជអគ្គមហេសី នរោត្តម មុនិនាថ សីហនុ ដែលជា សម្តេចព្រះវររាជមាតាជាតិខ្មែរក្នុងសេរីភាព សេចក្តីថ្លៃថ្នូរ និង សុភមង្គល គម្រប់ ៨៨ ព្រះវស្សា ឈានចូល ៨៩ ព្រះវស្សា នៅថ្ងៃទី១៨ ខែ មិថុនាន២០២៤ នេះ។
តើសម្តេចម៉ែមានព្រះរាជដំណើរជីវិត យ៉ាងណាក្នុងរយ:ពេល៨៨ព្រះវស្សាកន្លងមក? តើសម្តេចម៉ែ បានរួមវិភាគទានច្រើនកម្រិតណាដល់ សន្តិភាព ការបង្រួបបង្រួមជាតិ ការអភិវឌ្ឍន៍ និង សកម្មភាពមនុស្សធម៌នៅកម្ពុជា?
១-ជីវិតដំបូងរបស់សម្តេចម៉ែឆ្ពោះមកកាន់សេ្នហាជាមួយសម្តេចឪ
ព្រះរាជជីវិតដំបូងរបស់សម្តេចព្រះរាជអគ្គមហេសី នរោត្តម សីហនុ បានព្រះប្រសូត្រ នៅថ្ងៃទី ១៨ ខែ មិថុនា ឆ្នាឱ ១៩៣៨ ដោយមានព្រះរាជបិតាជាជនជាតិ បារាំង កាត់ អ៊ីតាលី ហើយព្រះមាតាជាជនជាតិខ្មែរ។ សម្តេចម៉ែ មានឈ្មោះដើម ប៉ូល ម៉ូនិក អ៊ីហ្ស៊ី ( Paule Monique) ។ ចំណែក ព្រះបិតាព្រះនាម ហ្សង់ ហ្វ្រង់ស័រ អ៊ីហ្ស៊ី ហើយ ព្រះមាតាជាជនជាតិខ្មែរ ព្រះនាម ប៉ុម ពាង។
សម្តេចព្រះរាជអគ្គមហេសី មានប្រវត្តិសិក្សានៅសាលាបឋមសិក្សាព្រះនរោត្តម និង មធ្យមសិក្សា នៅ វិទ្យាល័យ ព្រះ ស៊ី សុវត្ថិ ព្រមទាំងវិទ្យាល័យ Lycee Descartes។ សម្តេច ម៉ែ ចេះនិយាយភាសាខ្មែរ បារាំង និង អង់គ្លេស។
សម្តេចម៉ែបានរៀបអភិសេកផ្លូវការជាមួយអតីត:ព្រះមហាក្សត្រ សម្តេចព្រះនរោត្តម សីហនុ នៅឆ្នាំ ១៩៥៥ បន្ទាប់ពី ព្រះអង្គបានស្គាល់គ្នាជាលើកដំបូងនៅក្នុងឆ្នាំ១៩៥៥ នៅក្នុងពិធីប្រឡងបវរកញ្ញាមួយ។ នៅក្នុងពិធីនោះសម្តេចម៉ែបានជាប់ជាបវរកញ្ញាលេខមួយហើយទទួលរង្វាន់ផ្ទាល់ពីអតីតព្រះមហាក្សត្រដោយផ្ទាល់។
សម្តេចព្រះរាជមានតា និង សម្តេចព្រះរាជបិតា បានមានបុត្រាពីរព្រះអង្គ គឺ ព្រះមហាក្សត្របច្ចុប្បន្ន ព្រះករុណា សម្តេចព្រះបរមនាថ នរោត្តម សីហមុនី និង ព្រះអង្គម្ចាស់ នរោត្តម នរិន្ទ្រពង្ស ដែលបានសោយទីវង្គត់ ដោយ សាររោគាពាធ នៅប្រទេសបារាំង។
បន្ទាប់ពីបានរៀបអភិសេកជាមួយសម្តេចឪ សម្តេចម៉ែបានបំពេញព្រះរាជតួនាទីជាព្រះមហេសីដ៏ល្អប្រពៃ ដើម្បី ជាកម្លាំងចិត្ដដល់អតីតព្រះមហាក្សត្រនៅក្នុងកិច្ចការប្រទេសជាតិ។
២-សម្តេចម៉ែ និងព្រះរាជតួនាទីដើម្បីបុព្វហេតុជាតិ
ក្នុងនាមជាព្រះរាជអគ្គមហេសីរបស់ព្រះរាជបិតាជាតិនរោត្តម សីហនុ សម្តេចម៉ែ បានធ្លាប់ កាន់ព្រះរាជតួនាទីជាប្រធានកាកបាទក្រហម និង បច្ចុប្បន្នជាប្រធាន កិត្តិយសកាកបាទ ក្រហមដែលមានសម្តេច កិត្តិព្រឹទ្ធបណ្ឌិត ប៊ុន រ៉ានី ហ៊ុន សែន ជាប្រធាន។
សម្តេចព្រះមហាក្សត្រី នរោត្តម មុនិនាថ សីហនុ ព្រះវររាជមាតាជាតិខ្មែរ គឺជានិមិត្តរូបហើយក៏ជាសរសរស្តម្ភនៃឯកភាពជាតិកម្ពុជា ជុំវិញបាវចនា ជាតិ សាសនា ព្រះមហាក្សត្រ ។ ព្រះអង្គ ព្រះមហាក្សត្រីគឺជាខ្នងបង្អែកដ៏សំខាន់នៃចលនាដណ្តើមឯករាជ្យជាតិនិងកិច្ចខិតខំនាំមកនូវ ឯកភាពជាតិនៃកម្ពុជា ។
ព្រះវររាជមាតាជាតិខ្មែរគឺជាស្នូលនៃកម្លាំងចិត្តចំពោះការតស៊ូ និងការលះបង់របស់ទ្រង់ ចំពោះ ប្រជាជនកម្ពុជា ហើយក៏ឈរជាសក្ខីភាពនៃតួនាទីដ៏សំខាន់របស់ស្ត្រី ក្នុងដំណើរ របស់ រាជាណាចក្រកម្ពុជា ដែលបានឆ្លងកាត់សម័យកាលដ៏ចលាចល ការស្វែងរកសន្តិភាព និងដំណាក់កាលនៃវិបុលភាពដែលកំពុងបន្ត។
ព្រះវររាជមាតាជាតិខ្មែរ បានរៀបអភិសេក ជាមួយព្រះបាទសម្តេចព្រះ នរោត្តម សីហនុ ក្នុងរង្វង់ទស្សវត្សនៃឆ្នាំ១៩៥០s ហើយក៏បាន ក្លាយជាដៃគូជីវិតដ៏ខ្ជាប់ខ្ជួនជាមួយ សម្តេច ព្រះនរោត្តម សីហនុ ឆ្លងកាត់នូវព្យុះភ្លៀងនយោបាយ និង កលយុគ ជាច្រើននៅក្នុងបុព្វ ហេតុនយោបាយ និង សង្គម ហើយស្មោះស្ម័គ្រដង្ហែរតាមសម្តេចព្រះ នរោត្តម សីហនុ ដើម្បីបុព្វហេតុសន្តិភាពនិង ការផ្សះផ្សាជាតិ ។
ចាប់តាំងពីកម្ពុជាធ្លាក់នៅក្នុងភ្នក់ភ្លើងនៃសង្គ្រាមស៊ីវិលតាំងពីរដ្ឋប្រហារខែមីនា ឆ្នាំ១៩៧០ មក ព្រះរាជតួនាទីរបស់ព្រះអង្គគឺកាន់តែសកម្ម ពោលគឺតែងតែបង្ហាញវត្តមានរបស់ទ្រង់ ជាមួយ នឹង សម្តេចព្រះ នរោត្តម សីហនុ ព្រះបិតាជាតិខ្មែរជាបន្តបន្ទាប់។ នៅក្នុងរបបខ្មែរក្រហម សម្តេចម៉ែបានរួមរស់ជាមួយសម្តេចព្រះរាជបិតានរោត្តម សីនហុន ក្រោមការឃុំខ្លួរបស់ ខ្មែរ ក្រហមនៅក្នុងព្រះបរមរាជវាំង។ ក្រោយមកទៀត បន្ទាប់ពីឆ្នាំ ១៩៧៩ សម្តេចម៉ែ និង សម្តេច ឪបានរស់នៅក្រោមការភៀសព្រះកាយនៅទីក្រុងប៉េកាំង ប្រទេសចិន និង ទីក្រុង ព្យុង យ៉ាងប្រទេសកូរ៉េខាងជើង។ មិនថាស្ថិតនៅក្នុងស្ថានភាពជីវិតបែបណាទេ សម្តេចម៉ែតែង តែតាមដង្ហែនិងជាកម្លាំងចិត្ដដល់សម្តេចឪជានិច្ច។
ក្រោយមកសម្តេចម៉ែក៏បានដង្ហែសម្តេចឪក្នុងព្រះនាមជាសក្ខីភាពមួយនៃដំណើរការស្វែង រកសន្តិភាពរហូតដល់ទទួល បានកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាព ទីក្រុងប៉ារីសកាលពីឆ្នាំ១៩៩១ ហើយនិងដំណើរកា របង្កើត រាជាណាចក្រទី២ ក្រោយពេល ដែលរាជាណាចក្រទីមួយរលាយតាំងពីខែមីនា ឆ្នាំ១៩៧០មកនោះ ។
ព្រះវររាជមាតាជាតិខ្មែរ តែងតែ ដឹកដៃគ្នាជាមួយនឹងសម្តេចព្រះនរោត្តមសីហនុ នៅក្នុង ដំណើរផ្សារភ្ជាប់ជាមួយនឹងជោគវាសនារបស់ប្រទេសកម្ពុជា ហើយគេអាចចាត់ទុកទ្រង់ថា ជាចំណុចស្នូលនៃការផ្លាស់ប្តូរនយោបាយ និងវប្បធម៌ក៏ដូចជាប្រវត្តិសាស្ត្ររបស់កម្ពុជា។
ព្រះរាជតួនាទីរបស់ព្រះមហាក្សត្រិយានី លាតសន្ធឹងហួសពីការបំពេញមុខងារ របស់ទ្រង់ ទៅទៀត ជាពិសេសគឺផ្នែកមនុស្សធម៌ ។ សព្វថ្ងៃនេះ សកម្មភាពសប្បុរសធម៌របស់ទ្រង់នៅតែ បន្តលើកទឹកចិត្ត ដោយផ្តោតលើការថែទាំសុខភាព ការអប់រំ និងសុខុមាលភាពសង្គម ក្នុង គោលបំណងលើកស្ទួយជីវិតប្រជាជនកម្ពុជារាប់មិនអស់។
ក្នុងរាជាណាចក្រនៃការអភិរក្សវប្បធម៌ សម្តេចម៉ែ ជាអ្នកថែរក្សាមរតកដ៏សម្បូរបែបរបស់កម្ពុជា ហើយតែតែយកព្រះទ័យយ៉ាងខ្ជាប់ខ្ជួនសម្រាប់ការការពារ និងការលើកកម្ពស់សិល្បៈ និងវប្បធម៌ប្រពៃណីខ្មែរ ដោយធានាថា យុវជនជំនាន់ក្រោយ នៅតែភ្ជាប់ជាមួយ ឬសគល់ របស់ពួកគេ ចំពេលមានទំនើបកម្មរបស់ប្រទេស។
កិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់ព្រះវររាជមាតាជាតិខ្មែរបានដើរតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការលើកកម្ពស់អត្តសញ្ញាណជាតិ និងមោទកភាពក្នុងចំណោមប្រជាជនកម្ពុជា។
ដំណើរជីវិតរបស់ព្រះវររាជមាតាជាតិខ្មែរគឺជាការតស៊ូក្នុងការប្រឈមមុខនឹងទុក្ខលំបាក។ ការកោតសសើររបស់ប្រជាជនកម្ពុជាចំពោះព្រះអង្គគឺមិនត្រឹមតែនៅក្នុងឋានៈរបស់ ព្រះអង្គ ប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែក៏មាននៅក្នុងគុណសម្បត្តិផ្ទាល់ខ្លួនផងដែរ – កម្លាំង សេចក្តីមេត្តា ករុណា និងការលះបង់ឥតងាករេចំពោះរាជវង្ស និងប្រទេសជាតិ។
ព្រះវររាជមាតាជាតិខ្មែរ ផ្តល់នូវអំណះអំណាងដ៏គួរឱ្យទាក់ទាញ សម្រាប់ឥទ្ធិពលវិជ្ជមាន នៃស្ថាប័នរាជវាំង ដែលតំណាងឲ្យឧត្តមភាពនយោបាយ មនុស្សធម៌ វប្បធម៌ ប្រវត្តិសាស្ត្រ និងការប្តេជ្ញាចិត្តចំពោះផលប្រយោជន៍សាធារណៈ ជាពិសេសគឺផលប្រយោជន៍របស់ ប្រជានុរាស្ត្រកម្ពុជា។
សរុបមកវិញការប្រារព្ធពិធីខួបកំណើតរបស់ព្រះវររាជមាតាជាតិខ្មែរ នាថ្ងៃទី ១៨ ខែ មិថុនា ឆ្នាំ២០២៤ ចំនឹងថ្ងៃអង្គារ៍ វាជាឱកាសមួយដើម្បីឆ្លុះបញ្ចាំងពីតម្លៃនិងការលះបង់របស់ទ្រង់ ។ ព្រះរាជជីវប្រវត្តិរបស់សម្តេចព្រះមហាក្សត្រី នរោត្តម មុនិនាថ សីហនុ គឺជាការរំលឹកថា ការដឹកនាំមិនមែនកំណត់ដោយអំណាច ឬសិទ្ធិអំណាចតែមួយនោះទេ ប៉ុន្តែដោយសមត្ថភាព ក្នុងការបំផុសគំនិត គាំទ្រ និងលើកតម្កើងអ្នកដទៃ។ស្នាព្រះហត្តរបស់ទ្រង់ត្រូវបានដក់ ជាប់ យ៉ាងជ្រៅនៅក្នុងបេះដូងរបស់ប្រជាជនកម្ពុជា ហើយការរួមចំណែករបស់ទ្រង់ នឹងត្រូវ បានចងចាំសម្រាប់មនុស្សជំនាន់ក្រោយ ៕
ចែករំលែកព័តមាននេះ