សេះសមុទ្រត្រូវបានប្រទះឃើញឆ្លាក់ជាប់ជញ្ជាំងប្រាសាទបាយ័ន និងត្រូវបានអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រអះអាងថា ជាសត្វស្មោះស្នេហ៍ មិនតែប៉ុណ្ណោះ សត្វឈ្មោលសុខចិត្តពពោះជំនួសសត្វញីថែមទៀតផង ។ ស្របពេលដែលរូបសំណាកសេះសមុទ្របាញ់ទឹកនៅខេត្តកំពត កំពុងទទួលបានភាពល្បីល្បាញ 60 Buzz សូមបង្ហាញជូននូវចំណុចពិសេសៗ និងគុណតំលៃមួយចំនួនដែលកូនខ្មែរគួរតែស្វែងយល់អំពីសត្វសេះសមុទ្រនៅកម្ពុជា ក៏ដូចជាចូលរួមការពារថែរក្សា និងអភិរក្ស ។
សេះសមុទ្រត្រូវបានអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រកត់ត្រាថា មានចំនួន៤៦ប្រភេទនៅទូទាំងពិភពលោក ប៉ុន្តែសេះសមុទ្រនៅក្នុងដែនសមុទ្រកម្ពុជា មានចន្លោះពី៧ ទៅ៨ប្រភេទ ហើយការរស់នៅរបស់ពួកវា គឺផ្សេងៗគ្នាហើយដោយរស់នៅរាយប៉ាយស្ទើរគ្រប់ទីកន្លែង ដោយមួយចំនួនរស់នៅតំបន់ខ្សាច់ តំបន់ស្មៅសមុទ្រ និងតំបន់ផ្កាថ្ម ។ សេះសមុទ្រ ជាប្រភេទមំសាសីសត្វ ដែលស៊ីសត្វល្អិតដែលរស់នៅក្នុងសមុទ្រជាអាហារ ដូចជាកូនបង្គាតូចៗ កូនត្រីល្អិតៗ ប្លង់តុង និងប្រភេទមួយចំនួនស៊ីស្លែ និងរុក្ខជាតិ ។
ចំពោះចំណុចពិសេសនៃសេះសមុទ្រ ត្រូវបានលោក អ៊ុក វិបុល ប្រធាននាយកដ្ឋានអភិរក្សជលផលនៃរដ្ឋបាលជលផល ក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទ បញ្ជាក់ថា សេះសមុទ្រ គឺជាប្រភេទត្រីសមុទ្រម្យ៉ាង ដែលមានរូបរាងចម្លែក ជាពិសេសមានក្បាលដូចជាសត្វសេះ ប៉ុន្តែមើលទៅCuteគួរឱ្យស្រឡាញ់ ។ សេះសមុទ្រ ខុសពីប្រភេទត្រីទូទៅ ព្រោះតែវាហែលបញ្ឈរ ដោយពឹងផ្អែកទៅលើព្រុយខ្នងតូចមួយ ប្រៀបដូចជាចង្វារទូក ដែលបក់ជាមួយនឹងប្លោកនោម ដើម្បីឱ្យវាអាចហែលទៅមុខបាន ហើយសេះសមុទ្រដកដង្ហើមតាមស្រកី។
សេះសមុទ្រ ត្រូវគេចែកចេញជាពីរក្រុម គឺក្រុមមានបន្លា និងក្រុមគ្មានបន្លា ដោយមានអាយុពី១ឆ្នាំ រហូតដល់៥ឆ្នាំ ទៅតាមប្រភេទតូច និងធំ ដោយសេះសមុទ្រពេញវ័យអាចទម្ងន់ប្រហែល៥០០ក្រាម និងប្រវែងចាប់ពី១,៦សង់ទីម៉ែត្រ ទៅ៣៥សង់ទីម៉ែត្រ។ សេះសមុទ្រត្រូវបានមនុស្សជុំវិញពិភពលោកកោតស្ងប់ស្ញែងដូចទៅនឹងសត្វកេងកងដែរ ដោយសេះ សមុទ្រត្រូវបានចាត់ទុកជាប្រភេទសត្វ ដែលមានស្នេហ៍ស្មោះស្មគ្រ័មួយទល់នឹងមួយ ជាពិសេសសត្វឈ្មោលគឺជាអ្នកផ្ទៃពោះជំនួសសត្វញី។ នៅពេលដែលពួកវា អាយុចាប់ពី៧ខែឡើង សេះសមុទ្រដល់វ័យបន្តពូជបង្កើតកូន ដោយសេះសមុទ្រឈ្មោលមួយក្បាល រួមភេទជាមួយតែសេះសមុទ្រញឺតែមួយក្បាលប៉ុណ្ណោះ ។
ការរួមភេទរបស់សត្វទាំងពីរ ធ្វើឡើងរៀងរាល់ព្រឹក តាមរយៈទាក់និងថ្ពក់កន្ទុយគ្នាបង្វិលខ្លួនដូចរាំស្លូយ៉ាងរូម៉ែនទិក ហើយការរួមភេទអាច ប្រើពេលយូរបំផុតត្រឹមមួយម៉ោងប៉ុណ្ណោះ។ សេះសមុទ្រញីជាអ្នកផលិតអូវុល (ស៊ុត) រីឯសត្វឈ្មោលជាអ្នកផលិតស្ពែម ហើយការបន្ដពូជរបស់វាប្រព្រឹត្ដទៅនៅក្នុងខ្លួនសត្វញី។ បន្ទាប់មកសត្វញី បានធ្វើការផ្ទេរស៊ុតទៅឱ្យសត្វឈ្មោលដើម្បីថែរក្សា ។ ស៊ុតទាំងនោះត្រូវធ្វើការលូតលាស់នៅក្នុងថងពោះ របស់សត្វឈ្មោល ហើយស៊ុតដែលលូតលាស់នៅក្នុងខ្លួនសត្វឈ្មោល ត្រូវប្រើរយៈពេលប្រមាណពី ៩-៣០ថ្ងៃ (អាស្រ័យនឹងប្រភេទនីមួយៗ) ទើបធ្វើការញាស់ចេញជាកូន។
ដល់ពេលកំណត់សត្វឈ្មោល បញ្ចេញកូនចេញមកក្រៅ ដែលកូនម្តងៗគឺចន្លោះពី៥០ទៅ១០០កូន ឬ លើសពីនេះ ប៉ុន្តែកូនៗ ដែលអាចរីកលូតលាស់រហូតដល់ពេញវ័យ គឺមានចំនួនតិចមែនទែន ព្រោះតែវាត្រូវប្រឈមនឹងគ្រោះថ្នាក់នៃប្រភេទត្រីផ្សេងៗដែលស៊ីកូនៗរបស់ពួកវាជាអាហារ ហើយសត្រូវលេខមួយរបស់សេះសមុទ្រនោះ គឺសត្វក្ដាម ព្រោះសំបកក្រៅរបស់សេះសមុទ្រពោរពេញដោយឆ្អឺង ធ្វើឲ្យសត្វដទៃពិបាកស៊ីណាស់។
បន្ថែមលើនេះ ការបន្តពូជរបស់សេះសមុទ្រមានលក្ខណៈខុសៗគ្នាទៅតាមប្រភេទ និងតំបន់ដែលវារស់នៅ ដោយសេះសមុទ្រធ្វើការបន្តពូជពេញមួយឆ្នាំ ប៉ុន្តែពេលខ្លះឥទ្ធិពល នៃបរិស្ថានរស់នៅ ដូចជាពន្លឺ សីតុណ្ហភាព ធ្វើឱ្យសេះសមុទ្រមានការខកខានក្នុងការបន្តពូជផងដែរ។
គួរកត់សម្គាល់ថា ក្នុងចំណោម សេះសមុទ្រ ទាំង៤៦ប្រភេទលើពិភពលោក ប្រភេទខ្លះ គឺស្ថិតក្នុងបញ្ជីក្រហម ដែលមានចំណាត់ថ្នាក់កំពុងរងការគំរាមកំហែងឈានទៅរកការផុតពូជ របស់អង្គការសហភាពអន្តរជាតិដើម្បីការអភិរក្សធម្មជាតិ IUCN ហើយត្រូវបានចាត់ថ្នាក់ក្នុ អនុសញ្ញាស្តីពីពាណិជ្ជកម្មអន្តរជាតិលើប្រភេទសត្វ រុក្ខជាតិព្រៃ កំពុងរងគ្រោះថ្នាក់ (CITES) ក្នុងឧបសម្ព័ន្ធ II គឺសំដៅដល់ប្រភេទអាចរងគ្រោះប្រសិនបើការធ្វើពាណិជ្ជកម្មដោយគ្មានការត្រួតពិនិត្យឱ្យបានត្រឹមត្រូវ។
ដោយឡែក ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាយើងបានចាត់ថ្នាក់សេះសមុទ្រថា ជាក្រុមប្រភេទក្រុមកំពុងរងការគំរាមកំហែងឈានទៅរកការជិតផុតពូជ តាមរយៈអនុក្រឹត្យលេខ១២៣ ចុះថ្ងៃទី១២ ខែសីហា ឆ្នាំ២០០៩ ដោយហាមដាច់ខាតការចាប់ ដឹកជញ្ជូន និងលក់ប្រភេទនេះ៕
ចែករំលែកព័តមាននេះ