រាជធានីភ្នំពេញ ៖ នៅក្នុងពិធីបើកពិព័រណ៍«ស្ថាបត្យកម្មខ្មែរសម័យថ្មី និងប្រទេសជប៉ុន» ដែលមានរយៈពេលជាង១០ថ្ងៃ ចាប់ពីថ្ងៃទី៤ ដល់ថ្ងៃទី១៦ ខែមីនា នៅសារមន្ទីរជាតិ សាស្ត្រាចារ្យ និងអ្នកជំនាញ
រាជធានីភ្នំពេញ ៖ នៅក្នុងពិធីបើកពិព័រណ៍«ស្ថាបត្យកម្មខ្មែរសម័យថ្មី និងប្រទេសជប៉ុន» ដែលមានរយៈពេលជាង១០ថ្ងៃ ចាប់ពីថ្ងៃទី៤ ដល់ថ្ងៃទី១៦ ខែមីនា នៅសារមន្ទីរជាតិ សាស្ត្រាចារ្យ និងអ្នកជំនាញផ្នែកស្ថាបត្យកម្មជប៉ុន បានកោតសរសើរពីស្នាដៃឯករបស់ស្ថាបត្យករខ្មែរជំនាន់ដើម គឺលោក វណ្ណ ម៉ូលីវណ្ណ ដោយផ្អែកលើរបកគំហើញ គំនូសប្លង់ស្ថាបត្យកម្ម និងឯកសារផ្សេងៗជាច្រើនដែលមាននៅប្រទេសជប៉ុន ។
ពិព័រណ៍នេះរៀបចំឡើងដោយមជ្ឈមណ្ឌល Environmental Design Global Hub នៃសាកលវិទ្យាល័យខ្យូស៊ូ ប្រទេសជប៉ុន ក្រោមកិច្ចសហការជាមួយមជ្ឈមណ្ឌលអាស៊ីនៃមូលនិធិជប៉ុន ក្រសួងវប្បធម៌និងវិចិត្រសិល្បៈ និងសាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទវិចិត្រសិល្បៈ ក្នុងបំណងបង្ហាញពីកិច្ចសហការលើវិស័យស្ថាបត្យកម្មរវាងប្រទេសកម្ពុជានិងជប៉ុន ។
ស្នាដៃឯករបស់ស្ថាបត្យករខ្មែរជំនាន់ដើមជាច្រើន ត្រូវបានលើកមកធ្វើបទបង្ហាញ ដោយសាស្ត្រាចារ្យនៃសាកលវិទ្យាល័យខ្យូស៊ូ ដល់និស្សិត ភ្ញៀវជាតិនិងអន្តរជាតិ បានឈ្វេងយល់ចំពោះស្នាដៃស្ថាបត្យករខ្មែរនាទសវត្សរ៍ឆ្នាំ៥០និងឆ្នាំ៦០ ។
ថ្លែងក្នុងពិធីនេះ លោកសាស្ត្រាចារ្យ IWAMOTO Masaaki បានលើកឡើងពីសារសំខាន់នៃស្ថាបត្យកម្មសម្រាប់ប្រទេសកម្ពុជា ពិសេសសម្រាប់មនុស្សជំនាន់ក្រោយ ។
លោកថ្លែងថា «រយៈពេល២ឆ្នាំហើយ ដែលខ្ញុំបានរកឃើញពីភាពអស្ចារ្យនៃម៉ូដែលស្ថាបត្យកម្មរបស់កម្ពុជានៅប្រទេសជប៉ុន ដូច្នេះហើយខ្ញុំគិតថា វាគួរតែនាំមកបង្ហាញដល់កម្ពុជា ពីព្រោះវាមានសារៈសំខាន់ណាស់សម្រាប់ស្ថាបត្យកម្មកម្ពុជា ពិសេសឲ្យមនុស្សជំនាន់ក្រោយរបស់កម្ពុជាបានឈ្វេងយល់ទាំងអស់គ្នា» ។
លោកសាស្ត្រាចារ្យបន្ដថា ស្ថាបត្យកម្មខ្មែរក្នុងអំឡុងឆ្នាំ១៩៥០ដល់ឆ្នាំ១៩៦០ វាពិតជាអស្ចារ្យណាស់ ដូច្នេះហើយនិស្សិតខ្មែរដែលកំពុងសិក្សាផ្នែកស្ថាបត្យកម្មទាំងអស់ គួរចាប់ផ្ដើមឈ្វេងយល់ពីសារៈសំខាន់មួយនេះ ដើម្បីជាពុទ្ធិសម្រាប់អភិវឌ្ឍន៍លើជំនាញរបស់ខ្លួន ។ ទន្ទឹមនឹងនេះ លោកបានសម្ដែងក្ដីរីករាយដែលបានមកចូលរួម និងធ្វើបទបង្ហាញនៅក្នុងពិធីតាំងពិព័រណ៍នេះ ហើយមានជំនឿថានិស្សិតទាំងអស់ ក៏ដូចជាភ្ញៀវជាតិនិងអន្តរជាតិដែលបានចូលរួម នឹងបានឈ្វេងយល់ពីភាពអស្ចារ្យនៃស្នាដៃស្ថាបត្យករខ្មែរជំនាន់ដើម គឺលោក វណ្ណ ម៉ូលីវណ្ណ ។
អគ្គនាយករងបច្ចេកទេសវប្បធម៌នៃក្រសួងវប្បធម៌និងវិចិត្រសិល្បៈ លោក ឯក ប៊ុនថា បានសម្ដែងការស្វាគមន៍ និងអរគុណសាកលវិទ្យាល័យខ្យូស៊ូ ប្រទេសជប៉ុន ជាពិសេសលោកសាស្ត្រាចារ្យ IWAMOTO Masaaki និងអ្នកស្រាវជ្រាវទាំងអស់ ដែលបានលះបង់ពេលវេលាដ៏មានតម្លៃក្នុងការស្រាវជ្រាវពីរបកគំហើញ និងគំនូសប្លង់ស្ថាបត្យកម្មខ្មែរ មកធ្វើបទបង្ហាញនាពេលនេះ ។
លោកថ្លែងថា «តាមរយៈពិព័រណ៍នេះ និស្សិតទាំងអស់នឹងបានឃើញពីគំនូសប្លង់នៃស្ថាបត្យករខ្មែរយើងដែលកំពុងតែល្បីល្បាញពាសពេញពិភពលោក ហើយខ្ញុំចង់ឲ្យអ្នកទាំងអស់គ្នាយល់ពីតម្លៃនៃស្នាដៃនេះ បើទោះបីជាស្នាដៃមួយចំនួនត្រូវបាត់បង់ ។ ប៉ុន្តែតាមរយៈលោកសាស្ត្រាចារ្យ IWAMOTO Masaaki ដែលមកធ្វើបទបង្ហាញនាពេលនេះ ខ្ញុំជឿជាក់ថា អ្នកទាំងអស់នឹងបានដឹងកាន់តែច្រើនថែមទៀតអំពីគុណតម្លៃនៃស្ថាបត្យកម្មខ្មែរក្នុងអំឡុងទសវត្សរ៍ឆ្នាំ៥០និងឆ្នាំ៦០» ។
លោកអគ្គនាយករងបន្ដថា «នេះជាគុណតម្លៃដ៏អស្ចារ្យបំផុតដែលកូនខ្មែរជំនាន់ក្រោយត្រូវដឹង និងឈ្វេងយល់កាន់ខ្លាំងបន្ថែមទៀត ហើយអ្នកអាចមើលឃើញដោយផ្ទាល់ភ្នែកនូវស្នាដៃទាំងនេះដែលបានបន្សល់ទុករហូតដល់សព្វថ្ងៃ ដូចជា សាលមហោស្រពចតុមុខ ពហុកីឡដ្ឋានជាតិអូឡាំពិក ជាដើម ដែលនេះគឺជាតឹកតាងមួយដែលបង្ហាញដល់អ្នកទាំងអស់គ្នា» ។
ទោះបីជាយ៉ាងណាក៏ដោយ លោកសាស្ត្រាចារ្យ ឯក ប៊ុនថា ក៏បានសម្ដែងក្ដីព្រួយបារម្ភពីជោគវាសនានៃសំណង់អគារជាស្នាដៃកូនខ្មែរជំនាន់ដើម ដែលបន្សល់រហូតសព្វ ថ្ងៃទាំងនោះថានឹងនៅស្ថិតស្ថេរឬយ៉ាងណា ដែលកូនខ្មែរជំនាន់ក្រោយត្រិះរិះពិចារណា ។
លោកថ្លែងថា «ឥឡូវ ខ្ញុំនៅតែបារម្ភពីសំណង់ដែលនៅសេសសល់ ថាតើនឹងនៅគង់វង្ស ឬក៏អត់ ? នេះគឺជាអ្វីដែលអ្នកអស់ទាំងគ្នាអាចពន្យល់បានពីគុណតម្លៃនៃអគារ គុណតម្លៃនៃចំណេះដឹង ហើយជាអ្វីដែលយើងត្រូវធ្វើ»។
ព្រឹទ្ធបុរសផ្នែកស្ថាបត្យកម្មនៃសាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទវិចិត្រសិល្បៈ លោកគង់ កុសល យល់ឃើញថា ពិព័រណ៍ថ្ងៃនេះជាសមិទ្ធផលមួយដ៏សំខាន់ដែលបានលើកឡើងពីស្នាដៃស្ថាបត្យករកំពូលរបស់យើងមួយរូបគឺលោកតា វណ្ណ ម៉ូលីវណ្ណ ហើយក្នុងនោះក៏បានធ្វើឲ្យកូនខ្មែរយល់ដឹងកាន់តែច្រើនពីស្នាដៃរបស់គាត់។
លោកថ្លែងថា «ស្នាដៃនេះមិនមែនមានតែគាត់ម្នាក់ទេ ក៏មានក្រុមហ៊ុនបរទេសមួយចំនួនទៀតដែលមានការពាក់ព័ន្ធទៅនឹងកិច្ចការនេះ ។ មួយវិញទៀត កិច្ចការនេះក៏ជាមេរៀនសម្រាប់យើង ថ្វីដ្បិតតែសមិទ្ធផលខ្លះមាននៅគង់វង្សដល់សព្វថ្ងៃ និងមួយចំនួនទៀត មិនបានគង់វង្ស ប៉ុន្ដែទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ទាំងអស់នេះក្លាយជាមេរៀនដ៏សំខាន់សម្រាប់ស្ថាបត្យករជំនាន់ក្រោយ» ។
តំណាងឲ្យប្រធានសារមន្ទីជាតិ លោកស្រី អូន សុគន្ធាវី ថ្លែងថា ពិព័រណ៍នេះមានសារៈសំខាន់ណាស់ក្នុងការរំឭកឡើងវិញ និងបង្ហាញឲ្យសាធារណជនបានដឹងពីការរីកចម្រើននៃស្ថាបត្យកម្មរបស់ប្រទេសជប៉ុននាទសវត្សរ៍ឆ្នាំ១៩៦០ និងបានបង្ហាញយ៉ាងជិតស្និទ្ធរវាងប្រទេសកម្ពុជា និងជប៉ុនលើវិស័យនេះ ។
លោកស្រីថ្លែងថា «នាងខ្ញុំយល់ថា ពិព័រណ៍នេះបានផ្ដល់ឱកាសឲ្យយើង ពិសេសប្អូនៗដែលមកពីសាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទវិចិត្រសិល្បៈ បានឈ្វេងយល់ពីបច្ចេកទេស ទស្សនៈ និងការរៀបចំនៃអគារសំខាន់ៗនៅប្រទេសកម្ពុជានាសម័យនេះ ។ ពិព័រណ៍នេះក៏បានឆ្លុះបញ្ចាំងផងដែរ ពីការបើកទូលាយនៃការផ្លាស់ប្ដូរបទពិសោធន៍ ជំនាញរបស់ខ្មែរ និងបរទេសដែលមានតាំងពីអតីតកាល រហូតដល់បច្ចុប្បន្ននេះ» ។
តាមការបញ្ជាក់របស់លោក យឺគិ ហាម៉ាដាក់(Yuki Hamada) នាយកមជ្ឈមណ្ឌលអាស៊ីនៃមូលនិធិជប៉ុនបានឲ្យដឹងថា នេះជាលើកទីមួយហើយដែលមានការរៀបចំពិព័រណ៍ស្នាដៃស្ថាបត្យកម្មខ្មែរ ។ តាមរយៈពិព័រណ៍នេះ មហាជននឹងបានឈ្វេងយល់ពីស្នាដៃដ៏អស្ចារ្យរបស់លោក វណ្ណ ម៉ូលីវណ្ណ ដែលជាស្ថាបត្យករខ្មែរដ៏ល្បីល្បាញមួយរូប ។
តាមឯកសារដកស្រង់ចេញពីគេហទំព័រ www.vannmolyvannproject.org សរសេរថា លោក វណ្ណ ម៉ូលីវណ្ណ បានធ្វើការផ្លាស់ប្តូរមុខមាត់ទីក្រុងភ្នំពេញ និងប្រទេសកម្ពុជា តាមរយៈការរចនាអគារវិមានរដ្ឋ ពហុកីឡដ្ឋានជាតិ សាលមហោស្រពជាតិ ទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រី សាលសន្និសីទចតុមុខ អគាររដ្ឋាភិបាល អគារ សិក្សាស្រាវជ្រាវ អគារឧស្សាហកម្ម និងអគារលំនៅឋានច្រើនជាង៦០អគារផ្សេងទៀតនៅពាសពេញផ្ទៃប្រទេស។
លោក វណ្ណ ម៉ូលីវណ្ណ កើតក្នុងខេត្តកំពត នៅឆ្នាំ១៩២៦ ។ ក្នុងឆ្នាំ ១៩៤៦ លោកបានទទួលអាហារូបករណ៍ទៅសិក្សានៅប្រទេសបារាំងផ្នែកស្ថាបត្យកម្ម រួមជាមួយផ្នែកសិល្បៈផ្សេងទៀតនៅសាលាវិចិត្រសិល្បៈ និងបានវិលត្រឡប់មកកម្ពុជា នៅពេលប្រទេសទទួលបានឯករាជ្យក្នុងឆ្នាំ១៩៥៦ ។ ក្រោយមក លោកត្រូវបានសម្តេចព្រះ នរោត្តម សីហនុ តែងតាំងជាស្ថាបត្យកររដ្ឋ ហើយបានបន្តរចនាគម្រោងសាធារណៈដែលត្រូវបានគេស្គាល់ និងចាត់ទុករាល់សមិទ្ធទាំងអស់នោះ គឺជាភាពដ៏អស្ចារ្យរបស់ប្រទេសកម្ពុជា ៕
ចែករំលែកព័តមាននេះ