៨-រមណីយដ្ឋានទឹកជួរតាតៃ ៖
តាតៃ គឺជាទីកន្លែងដែលមានល្បាក់ទឹកជួរហូរជ្រែកតាមចន្លោះថ្មដា ស្រស់ត្រកាលស្ថិតនៅតាមបណ្តោយទន្លេស្រែពក ក្នុងឃុំជ័យឧត្តម ស្រុកលំផាត់ មានចំងាយប្រហែល៣៤គីឡូម៉ែត្រ ខាងត្បូងក្រុងបានលុង ។
ទឹកជួរតាតៃ តែងតែបង្ហាញភាពទាក់ទាញរបស់ខ្លួននៅរដូវប្រាំងចាប់ពីខែកុម្ភៈដល់ខែមេសា។ នាអំឡុងពេលនេះ គឺគេអាចលេងកំសាន្តជាមួយនឹងទឹកដ៏ថ្លាឈ្វេងហូរកាត់តាមចន្លោះផ្ទាំងថ្មតូចធំ និងឆ្នេរខ្សាច់ ហើយនៅតាមវាលដែលមានល្បាក់ទឹកជួរហូរកាត់នោះក៏សំបូរទៅដោយកូនព្រៃរុក្ខជាតិលិចទឹកដែរ ។ ដោយមានបណ្តោយ២ទៅ៣គីឡូម៉ែត្រ ល្បាក់ទឹកជួរតាតៃក៏ផ្តល់ជាកន្លែងដ៏ប្រសើរមួយសំរាប់ការស្ទូចត្រីលេងកំសាន្តនៅត្រង់ចំណុចស្ងាត់ៗខ្លះ ។ ក្នុងពេលមានពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំខ្មែរ និងចូលឆ្នាំចិន ល្បាក់ទឹកនេះជាកន្លែងដ៏ល្អពិសេសមួយសំរាប់អ្នកទេសចរក្នុងស្រុកដែលនិយមធ្វើដំណើរកំសាន្តវិលល្ងាចពីទីរួមខេត្តទៅកាន់ទីនោះ ដើម្បីទទួលទានអាហារវេចខ្ចប់នៅតាមរមណីយដ្ឋាន ឬហៅថាភិចនិច រួចចុះមុជទឹក និងហែលទឹកលេងកំសាន្តយ៉ាងត្រជាក់ចិត្ត។
បើឆ្លងទៅត្រើយម្ខាងនៃទន្លេស្រែពក និងកន្លែងទឹកជួរ ទីនោះគឺជាសហគមន៍ដ៏ធំរបស់បងប្អូនជនជាតិឡាវ និងខ្មែររស់នៅយ៉ាងសុខដុមរមនា ។ ភាគច្រើនគេប្រើប្រាស់ពីរភាសា គឺ ភាសាខ្មែរ និងភាសាឡាវ ពួកគេជាកសិករ និងជាអ្នកនេសាទ ហើយក៏ជាអ្នកប្រមូលអនុផលព្រៃឈើ ដើម្បីរកកំរៃចិញ្ចឹមជីវិតផងដែរ ។
៩-រមណីយដ្ឋានវាលថ្មរំផ្លង់ ៖
វាលថ្មរំផ្លង់ ជារមណីយដ្ឋានអេកូទេសចរណ៍គួរឱ្យទាក់ទាញមួយ ជាដែនដីប្រពៃណីនៃសហគមន៍កុលសម្ព័ន្ធភ្នំរស់នៅទីនោះ។ នៅលើវាលនោះមានស្មៅ និងមានរុក្ខជាតិព្រៃដែលមានផ្ការីកស្គុសស្គាយនារដូវវស្សាចាប់ពីខែឧសភា ដល់ខែមករា ។ នៅក្បែរនោះមានអូរតូចមួយមានទឹកថ្លាឈ្វេងជានិច្ច និងជួនកាលហូរផង ហើយបានជាដាក់ឈ្មោះថា «វាលថ្មរំផ្លង់» ដោយយកតាមឈ្មោះកូនមេកន្ទ្រាញកុលសម្ព័ន្ធភ្នំ ដែលរស់នៅជុំវិញតំបន់នោះ។ យោងទៅតាមរឿងព្រេង គឺជាយូរលង់មកហើយ វាលថ្មរំផ្លង់ជាវាលថ្មដាធម្មជាតិ ដែលពួកកុមារជនជាតិដើមភាគតិចនិយមទៅលេងរួមទាំងកូនមេកុលសម្ព័ន្ធក្នុងតំបន់ និងនិយមទៅបង្ហោះខ្លែងលេងផងដែរ ។
ថ្ងៃមួយកុមារឈ្មោះ «រំផ្លង់» ដែលជាកូនប្រធានកុលសម្ព័ន្ធភ្នំនៅមូលដ្ឋាននោះក៏មកលេងបង្ហោះខ្លែងតាមធម្មតា នៅពេលនោះ ស្រាប់តែមានខ្យល់បក់បោកយ៉ាងខ្លាំង ហើយធ្វើឱ្យដាច់ខ្សែខ្លែងរបស់កុមាររំផ្លង់នោះ រសាត់ទៅធ្លាក់ទើរលើចុងស្រឡៅដ៏ធំសែនខ្ពស់ ។ កុមាររំផ្លង់មិនសប្បាយចិត្តចំពោះវាសនានៃខ្លែងដ៏ស្រស់ស្អាតរបស់ខ្លួនឡើយ បន្ទាប់វាបានសំរេចចិត្តឡើងដើមស្រឡៅនោះ ដើម្បីទៅយកខ្លែងរបស់ខ្លួនត្រឡប់មកវិញ តែជាអកុសលនៅពេលរំផ្លង់កំពុងសួរសំដៅទៅចុងមែកស្រឡៅ ជាទីដែលខ្លែងទាក់ជាប់នៅទីនោះ ស្រាប់តែមែកនោះបាក់ ហើយរំផ្លង់ក៏ធ្លាក់មកក្រោមស្លាប់មួយរំពេច ។
សាកសពកុមាររំផ្លង់ត្រូវគេបញ្ចុះនៅទីនោះក្នុងផ្នូរតូចមួយ រីឯខ្លែងរបស់រំផ្លង់ ក៏ត្រូវបានគេដាក់តាំងនៅក្បែរផ្នូរនោះដែរ លុះចំណេរចីរកាលក្រោយមក ខ្លែងដ៏វែងស្រស់ស្អាតរបស់រំផ្លង់ក៏បានក្លាយទៅជាអូរដែលមានរហូតមកដល់សព្វថ្ងៃនេះឯង ។
ទីកន្លែង និងកាលបរិច្ឆេទនៃមរណភាពរបស់រំផ្លង់ត្រូវបានប្រារព្ធធ្វើឡើងជារៀងរាល់ឆ្នាំ ដោយកុលសម្ព័ន្ធភ្នំទាំងឡាយនៅជំនាន់ក្រោយៗមកទៀត ។ ពួកកុលសម្ព័ន្ធភ្នំនៃតំបន់នោះតែងមកពីទីជុំវិញជិតឆ្ងាយទាំងអស់ ដើម្បីមកប្រារព្ធបូជាដល់ដួងព្រលឹងរបស់រំផ្លង់ ។ ពួកគេគ្រប់ៗគ្នាតែងតែនាំមកជាមួយនូវម្ហូបអាហារ ផ្លែឈើគ្រប់មុខ និងជាពិសេស គឺស្រាពាងមកកាន់កម្មវិធីនេះរាល់ៗឆ្នាំ ។ ចំណែកអង្កាមដែលជាវត្ថុធាតុដើមមួយប្រភេទសំរាប់យកមកធ្វើស្រាពាងតាមបែបប្រពៃណីជនជាតិដើមកុលសម្ព័ន្ធភ្នំ ក៏ត្រូវបានគេបាចសាចចោលនៅបរិវេណប្រារព្ធពិធីនោះ ដែលនៅក្បែរផ្នូររបស់រំផ្លង់ ។ លុះចំណេរចីរកាលក្រោយមកជាច្រើនឆ្នាំ គំនរអង្កាមក៏កាន់តែរីកធំឡើងៗរហូតក្លាយជាកូនភ្នំតូចមួយនៅទីនោះដែលបច្ចុប្បន្នប្រសិនបើយើងដើរឡើងទន្ទ្រាំលើកូនភ្នំនោះវានឹងឮសូរសំលេងខ្ទ័រ ។
ដោយការគោរពប្រតិបត្តិយ៉ាងខ្ជាប់ខ្ជួននូវប្រពៃណីរបស់ខ្លួន ប្រជាជនកុលសម្ព័ន្ធភ្នំទាំងឡាយបានដឹងនិងស្គាល់ទាំងអស់អំពីពិធីបុណ្យរំផ្លង់ ហើយនិងទីកន្លែងរៀបចំពិធី ។ មូលហេតុនោះហើយដែលប្រជាជនកុលសម្ព័ន្ធភ្នំមូលដ្ឋាន និងប្រជាជនខ្មែរនៅទីនោះហៅថា វាលរំផ្លង់រហូតមកដល់បច្ចុប្បន្ន និងជាទីកំសាន្តទេសចរណ៍នារដូវបុណ្យទានទាំងភ្ញៀវជាតិ និងអន្តរជាតិ ។
១០-ឧទ្យានជាតិវីរជ័យ ៖
ក្នុងភាពដ៏ស្រស់បំព្រងដោយព្រៃធម្មជាតិ ជួរភ្នំ ខ្ពង់រាប ជ្រលងភ្នំ និងដងអូរ ដែលអមដោយសហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិច និងសត្វព្រៃច្រើនប្រភេទ កំពុងតែរង់ចាំស្វាគមន៍អ្នកទេសចរនៅឯឧទ្យានជាតិវីរជ័យ ។
ឧទ្យានជាតិវីរជ័យ លាតសន្ធឹងលើផ្ទៃដី៣.៣២៥គីឡូម៉ែត្រការ៉េ ស្ថិតក្នុងស្រុកតាវែង និងស្រុកវុឺនសៃ របស់ខេត្តរតនគិរី ហើយបន្តភ្ជាប់នៅដល់ស្រុកសៀមបា៉ង ខេត្តស្ទឹងត្រែង និងស្ថិតនៅចំងាយប្រហែល៦០គីឡូម៉ែត្រ ខាងជើងក្រុងបានលុង ទីរួមខេត្តរនតគិរី ។ ឧទ្យាននេះ គឺឧទ្យានដ៏ធំជាងគេនៅក្នុងព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ហើយក៏ធំជាងនៅទូទាំងតំបន់រួមទាំងប្រទេសឡាវ និងវៀតណាម ។លើសពីនេះទៀត ឧទ្យាននេះត្រូវបានគេរាប់បញ្ចូលថា ជាតំបន់អភិរក្សធំជាងគេនៅទ្វីបអាសីុផងដែរ ។ ទីនេះ គឺជាកន្លែងតែមួយគត់ដែលបន្សល់ទុកនូវភាពដើមនៃប្រព័ន្ធជីវចំរុះដោយគ្មានមនុស្សណាម្នាក់ទៅប៉ះពាល់បំផ្លិចបំផ្លាញឡើងទាំងនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ក៏ដូចជាក្នុងតំបន់អាសីុអាគ្នេយ៍ វាមានដើមឈើខ្លះដែលមានអាយុកាលរាប់ពាន់ឆ្នាំមកហើយ វាលស្មៅ បក្សាបក្សីរាប់រយប្រភេទ រាប់ទាំងសត្វអង្កត់ក.ស និងក.ខ្មៅ ត្រដក់ ត្រសេះ និងពពួកថនិកសត្វជាច្រើនប្រភេទទៀត ។
ព្រៃឈើដ៏ធំល្វឹងល្វើយ វាលស្មៅយា៉ងច្រើន ជួរភ្នំ និងជ្រលងភ្នំ សុទ្ធសឹងតែជាប្រធានបទដ៏ធំមួយដែលបន្សល់ទុកនូវការស្រាវជ្រាវសំរាប់មនុស្សផងទាំងពួង។ ក្រៅពីនេះ នៅមានប្រភេទសត្វជាច្រើនទៀតដែលគេពុំធ្លាប់បានស្រាវជ្រាវ។ ក្រុមអ្នកអភិរក្សឧទ្យាននេះ ក៏បានប្រទះឃើញនូវហ្វូងសត្វដំរី ខ្លាធំ និងអំបូរមំសាសត្វជាច្រើនប្រភេទទៀត រួមទាំងសត្វប្រភេទខ្លះកំពុងប្រកាសអាសន្នថា វានឹងឈានទៅដល់ការបាត់បង់នៅក្នុងលោកយើងនេះក៏មាន ។
ភូមិភាគឦសានរបស់ប្រទេសកម្ពុជា ត្រូវបានគេស្គាល់ថា ជាភូមិកំណើតនៃបងប្អូនជនជាតិដើមភាគតិចជាច្រើនអំបូរ ដែលបានរស់នៅទីនោះរាប់សតវត្សកន្លងមកហើយ ហើយពួកគាត់បន្តការរស់នៅជាមួយនឹងការដាំដុះ កសិផលជីវចំរុះ។ នៅក្នុងតំបន់នេះ ជនជាតិទើបភាគតិចព្រៅ និងកាវ៉ែត៤ទៅ៥សហគមន៍បានបន្តប្រពៃណីរស់នៅរបស់ពួកគាត់ដោយពឹងផ្អែកលើអនុផលព្រៃឈើនៃឧទ្យានជាតិវីរជ័យ។ បច្ចុប្បន្ន សហគមន៍ជនជាតិដើមទាំងនោះ បានចូលរួមយ៉ាងសស្រាក់សស្រាក់នៅក្នុងកម្មវិធីអភិរក្សឧទ្យានជាតិដ៏ធំមួយនេះ។ ប៉ុន្តែទោះបីជាឧទ្យាវីរជ័យសំបូរទៅដោយធនធានធម្មជាតិយា៉ងណាក៏ដោយចុះ ក៏កេរមរតកសោកនាដកម្មនៃសម័យសង្គ្រាមអាមេរិក និងវៀតណាម បានបន្សល់ទុកស្លាកស្នាមយ៉ាងជូរចត់ដល់តំបន់ព្រៃធម្មជាតិដ៏ធំមួយនេះដែរ។ បើយើងសង្កេតឱ្យដិតដល់នៅក្នុងឧទ្យានជាតិវីរជ័យ ក៏បានបន្សល់ទុកនូវស្លាកស្នាមផ្លូវលំហ្វជីមិញនៅទីនោះដែរ ។
នៅក្នុងឧទ្យាជាតិវីរជ័យ លោកអ្នកអាចនឹងបានឃើញនូវសត្វជាច្រើនប្រភេទរួមទាំងដំរី ខ្លា និងខ្លាឃ្មុំផង ។ បន្ថែមលើសពីនោះទៀត នៅក្នុងឧទ្យានជាតិវីរជ័យនេះក៏ជាផ្ទះសម្បែងរបស់បងប្អូនជនជាតិដើមភាគតិច ប្រមាណ១.៥០០គ្រួសារ កំពុងរស់នៅទីនេះផងដែរ ។ អ្នកទេសចរទាំងឡាយ អាចនឹងបានឃើញអំពីប្រពៃណីទំនៀមទំលាប់ ជំនឿផ្សេងៗ និងសកម្មភាពប្រចាំថ្ងៃរបស់ពួកគេមិនខាន ហើយអ្វីដែលអាចមើលឃើញយ៉ាងច្បាស់ក្រឡែតនោះ គឺស្លាកស្នាមនៃសង្គ្រាមរវាងវៀតណាម និងអាមេរិកនៅទីនោះ ។
ឧទ្យានជាតិវីរជ័យ ក៏ត្រូវបានគេទទួលស្គាល់ ហើយរាប់បញ្ចូលជាឧទ្យានជាតិនៃសម្បត្តិបេតិកភណ្ឌរបស់ប្រជាជាតិអាស៊ាន តាំងពីឆ្នាំ២០០៣ មកម៉្លេះ ថាជាឧទ្យានជាតិគំរូក្នុងការចែករំលែកបទពិសោធន៍នៃការអភិរក្សជីវចំរុះរបស់ខ្លួននៅក្នុងតំបន់ក៏ដូចជាលើឆាកអន្តរជាតិ។ តំលៃលិខិតចូលទស្សនាឧទ្យានជាតិវីរជ័យគឺ១០ដុល្លារ សំរាប់ទេសចរម្នាក់ក្នុងមួយថ្ងៃ ដោយរាប់ទាំងថ្លៃមគ្គុទេ្ទសក៏រួចជាស្រេច ។ រីឯថ្លៃស្នាក់នៅតាមផ្ទះសំណាក់សហគមន៍នោះ គឺប្រហែល៥ដុល្លារក្នុងមួយថ្ងៃ ភាគច្រើនជាភ្ញៀវអន្តរជាតិទៅទស្សនាកំសាន្តនៅទីនោះយ៉ាងច្រើន ។
១១-ជំរកសត្វព្រៃលំផាត់ ៖
លំផាត់ ជាផ្នែកមួយនៃទីឋានពិសិដ្ឋសំរាប់អភិរក្សពពួកសត្វព្រៃច្រើនប្រភេទនៃដែនជំរកសត្វព្រៃរបស់ខេត្តរតនគិរី ដែលជាទីកន្លែងគួរឱ្យចាប់អារម្មណ៍បំផុតនៃសំរស់ធម្មជាតិរបស់កម្ពុជា។ ដែនជំរកសត្វព្រៃនេះស្ថិតនៅក្នុងខេត្តភាគឦសាននៃប្រទេស គឺលាតសន្ធឹងពីតាំងពីខេត្តរតនគីរី រហូតខេត្តមណ្ឌលគិរី មានទំហំ២.២២៥គីឡូម៉ែត្រការ៉េ ហើយតំបន់នេះក៏ជារមណីយដ្ឋានទាក់ទាញអ្នកទេសចរដែរ ដោយសារសំរស់ដ៏ត្រកាលពីធម្មជាតិ ហ៊ុមព័ទ្ធដោយរុក្ខជាតិធំៗ និងជួរភ្នំ ដងអូរ ទន្លេ ដែលមានទេសភាពស្ងប់ស្ងាត់ ពីការរំខានទាំងឡាយរបស់មនុស្ស វាប្រៀបបានជាឋានសួគ៌មួយសំរាប់ពពួកសត្វព្រៃជាច្រើនប្រភេទ រួមទាំងប្រភេទសត្វដ៏កម្រជិតផុតពូជមួយចំនួននៅលើពិភពលោកនេះផង ។
តំបន់សត្វព្រៃលំផាត់មានភ្នំជាច្រើន លាយឡំដោយព្រៃ និងដីទំនាប វាលស្មៅ ស្រះ ត្រពាំង និងអូរ ដែលជាប្រភពទឹកភ្ជាប់ជាមួយទន្លេស្រែពក វាបានផ្តល់ជាជំរកដ៏ល្អវិសេសវិសាលដល់ថនិកសត្វជាច្រើនទៀត និងក៏មានសត្វបក្សាបក្សីតូចធំ ជាច្រើនរាប់រយប្រភេទរស់នៅ និងសត្វព្រៃធំៗដូចជាដំរី ក្របីព្រៃ ខ្លា ព្រមទាំងខ្លាឃ្មុំ និងពពួកឧរង្គសត្វជាច្រើនទៀតរស់នៅយ៉ាងសុខសាន្ត ។
យោងទៅតាមការសិក្សាស្រាវជ្រាវដោយអង្គការ WWF ក្នុងឆ្នាំ២០០១ បានឱ្យដឹងថា ព្រៃនេះមានប្រភេទថនិកសត្វតូចធំជាច្រើន មានសត្វបក្សាបក្សីប្រហែលជា១០០ប្រភេទ នៅទីនោះរួមមានទាំងរុក្ខជាតិតូចធំរាប់រយប្រភេទ និងតំបន់ទឹកធ្លាក់ជាច្រើនកន្លែងផងដែរ ។ ក្រៅពីផ្តល់ជំរកសត្វព្រៃជាច្រើនប្រភេទហើយ ទីឋានដ៏ពិសិដ្ឋនេះក៏ជាលំនៅឋានរបស់គ្រួសារជនជាតិដើមភាគតិចជាង១០០គ្រួសារនៅទីនោះផងដែរ ដែលភាគច្រើនជាជនជាតិដើមភាគតិចព្នង។ ពួកគាត់រស់នៅដោយពឹងផ្អែកលើធនធានធម្មជាតិក្នុងឧទ្យាននេះទាំងស្រុង ដែលប្រមូលអនុផលពីព្រៃឈើមួយចំនួនដូចជាជ័រ វល្លិ ផ្តៅ តិណ ជាតិ និងផលានុផលព្រៃឈើដទៃទៀត សំរាប់ផ្គត់ផ្គង់ជីវភាពរស់នៅរបស់ពួកគាត់ ។
ប្រសិនបើអ្នកទេសចរចង់ឃើញសត្វកាន់តែច្រើន គេអាចបោះជំរំនៅទីនោះរហូតដល់មួយសប្តាហ៍ក៏បាន ដែលដំណើរកំសាន្តរបៀបការផ្សងព្រេងនេះវាពិតជាបានផ្តល់ពេលវេលាយ៉ាងពិសេស សំរាប់ការកំសាន្តសប្បាយនឹងសំរស់ធម្មជាតិពិតៗ។ នៅទីនោះអ្នកទេសចរអាចជិះរទេះគោ ក្របី ដំរី ដែលផ្តល់សេវាដោយជនជាតិភាគតិចព្នង ហើយការជួលរទេះ ឬដំរី និងអ្នកបរដំរី (ហ្មដំរី) មានតំលៃប្រហែលពី១៥ដុល្លារ ទៅ២៥ដុល្លារ ក្នុងមួយថ្ងៃ ៕ (ចប់ដោយបរិបូរណ៍)
ចែករំលែកព័តមាននេះ