រាជធានីភ្នំពេញ ៖ នៅប្រទេសជឿនលឿនប្រជាជនគេម្នាក់ៗអានសៀវភៅចប់រាប់រយក្បាលក្នុងមួយឆ្នាំៗ ។ មិនថា នៅហាងកាហ្វេ ហាងអាហារ ទីសាធារណៈ ឬការធ្វើដំណើរតាមរថយន្តក្រុងនោះទេ ពួកគេតែងតែមានទម្លាប់អានជានិច្ច…
រាជធានីភ្នំពេញ ៖ នៅប្រទេសជឿនលឿនប្រជាជនគេម្នាក់ៗអានសៀវភៅចប់រាប់រយក្បាលក្នុងមួយឆ្នាំៗ ។ មិនថា នៅហាងកាហ្វេ ហាងអាហារ ទីសាធារណៈ ឬការធ្វើដំណើរតាមរថយន្តក្រុងនោះទេ ពួកគេតែងតែមានទម្លាប់អានជានិច្ច ។ ទម្លាប់អាននៅគ្រប់ទីកន្លែងនេះបានធ្វើឱ្យប្រជាជនគេមានចំណេះដឹងជ្រៅជ្រះ យល់ដឹងទូលំទូលាយ មានការគិតស៊ីជម្រៅ និងមានសុភនិច្ឆ័យខ្ពស់ ។ ការណ៍នេះហើយទើបធ្វើឱ្យប្រទេសគេមានការអភិវឌ្ឍ ជឿនលឿនទៅមុខខ្លាំង ។
លោកឧកញ៉ាវេជ្ជបណ្ឌិត គួច ម៉េងលី ដែលជាប្រធានក្រុមប្រឹក្សាភិបាលនៃក្រុមហ៊ុន Mengly J. Quach Education បានថ្លែងថា ៖ «មែនទែនទៅ ប្រជាជនខ្មែរយើងពុំទាន់មានទម្លាប់អានសស្រាក់សស្រាំ ដូចប្រទេសជឿនលឿននៅឡើយទេ ។ កុំថាឡើយប្រជាជនដែលពុំទទួលបានការអប់រំខ្ពង់ខ្ពស់ សូម្បីនិស្សិតបរិញ្ញាបត្រខ្លះ អានសៀវភៅមិនទាន់ចប់មួយក្បាលស្រួលបួលផងក៏មានដែរ ។ ហើយបើសិនជាអាន ក៏ដោយសារពួកគាត់ចៀសពុំបាន ដ្បិតជាមេរៀនដែលសាលាតម្រូវឱ្យអាន ។ ពួកគាត់អានតែមួយកូនរង្វង់មេរៀន ។ ជួនកាលនិស្សិតខ្លះអានសៀវភៅតែពេលកៀកប្រឡងក៏មានដែរ ។ ការណ៍នេះធ្វើឱ្យខ្ញុំមើលឃើញញថា គេកម្រអាន ហើយបើអាន ក៏កម្រស្រាវជ្រាវអ្វីៗនៅក្រៅសាលាណាស់ដែរ» ។
លោកបានបន្តថា ម្ល៉ោះហើយទើបពួកគាត់មួយចំនួនដែលពុំចូលចិត្តអាននោះ ប៉ិនតែខាងប៉ប៉ាច់ប៉ប៉ោចឥតសាច់ការ ។ អ្នកខ្លះ ការវិនិច្ឆ័យរបស់ពួកគាត់មើលឃើញសើរៗ និយាយឱ្យតែរួចពីមាត់ ។ បើបញ្ញវន្តមួយចំនួនសុទ្ធតែជាបញ្ញវន្តក្លែងក្លាយបែបនេះ តើប្រទេសជាតិរំពឹងអ្វី ? បើយុវជនភាគច្រើនសុទ្ធតែជាទំពាំងស្អុយបែបនេះ តើប្រទេសជាតិអភិវឌ្ឍជឿនលឿនទៅមុខម៉េចនឹងកើត ? ក៏ប៉ុន្តែ បើបន្ទោសពួកគាត់ទាំងស្រុងក៏មិនត្រឹមត្រូវដែរ ព្រោះជួនកាលពួកគាត់ចង់អាន តែគ្មានឯកសារជាភាសាខ្មែរអាន ដ្បិតនៅសាកលវិទ្យាល័យសម្បូរតែឯកសារជាភាសាបរទេស ។
បើយើងសម្លឹងត្រឡប់ទៅមើលតាមភូមិស្រុកយើងវិញ យើងកម្រងសង្កេតឃើញមានកម្មវិធីបណ្តុះទម្លាប់អាននេះណាស់ រាប់ចាប់តាំងពីថ្នាក់បឋម រហូតដល់ចប់បាក់ឌុប ។ សាលាខ្លះមានបណ្ណាល័យដែរ តែជួនក៏បិទទ្វារទៅទៀត ។ ម្លោះហើយ ទម្លាប់អានដែលគួរបណ្តុះតាំងពីតូចក្រូចឆ្មារមកនោះ ក៏ពុំមានច្បាស់លាស់ ខណៈយើងចូលមកដល់យុគសម័យឌីជីថលទៅទៀត ។ សិស្សនិស្សិតភាគច្រើនវក់នឹងសម្ភារៈឌីជីថល រឹតតែឆ្ងាយហៅលេងឮពីសៀវភៅ ពីបណ្ណាល័យ ។ រហូតមានសិស្ស និស្សិត ឬបុគ្គលខ្លះ ត្រឹមទិញសៀវភៅទៅតាំងលម្អក្នុងផ្ទះទៅវិញក៏មានដែរ ។
លោកឧកញ៉ាវេជ្ជបណ្ឌិត បានមើលឃើញថា មានមូលហេតុធំៗ ៧ ដែលធ្វើឱ្យប្រជាជនខ្មែរមិនចូលចិត្តអាន ។ មូលហេតុទាំងនោះរួមមាន ៖
ទី១) អត់ចេះអក្សរ ៖ ប្រជាជនមួយចំនួនគ្មានឱកាសបានរៀនសូត្រជ្រៅជ្រះទេ ព្រោះវ័យសិក្សារៀនសូត្ររបស់ពួកគាត់ត្រូវបំផ្លាញដោយពួក ប៉ុល ពត ខណៈអ្នកខ្លះទៀតគ្មានលទ្ធភាពទៅរៀន ។ ដូច្នេះ បើទោះជាពួកគាត់ចង់អានក៏អានមិនកើតដែរ ព្រោះពួកគាត់អានមិនរួច មើលអក្សរមិនដាច់ ។
ទី២) ខ្វះថាមពល ៖ ការហូបចុកមិនគ្រប់ជីវជាតិឬខ្វះវីតាមីន នឹងធ្វើឱ្យយើងគ្មានថាមពលក្នុងខ្លួន ។ បើយើងគ្មានថាមពលក្នុងខ្លួន ខួរក្បាលយើងនឹងស្ពឹក ស្ទក់ៗ គិតអ្វីអត់លះ ពិសេសនឹងធ្វើយើងគ្មានអារម្មណ៍អានសៀវភៅនោះឡើយ ។
ទី៣) រោគស្ត្រេស ៖ បញ្ហាការងារ បញ្ហាស្នេហា បញ្ហាគ្រួសារ បញ្ហាសង្គមជុំវិញ ។ល។ សុទ្ធតែជាកត្តានាំឱ្យយើងកើតរោគស្ត្រេស ។ យើងអាចនិយាយបានថា ពលរដ្ឋខ្មែរស្ទើរតែគ្រប់រូបទៅហើយដែលកើតរោគស្ត្រេស ។ ក្រៅតែពីធ្វើឱ្យសុខភាពផ្លូវកាយនិងសុខភាពផ្លូវចិត្តធ្លាក់ដុនដាបចុះ រោគស្ត្រេសនេះក៏ធ្វើឱ្យយើងបាត់បង់ចំណង់អានសៀវភៅផងដែរ ។
ទី៤) បញ្ហាគ្រួសារ ៖ គ្រួសារមួយដែលមានរឿងឈ្លោះទាស់ទែងគ្នារាល់ថ្ងៃ វាយតប់ឬជេរបញ្ចោរគ្នាព្រឹកល្ងាច តើសមាជិកក្នុងគ្រួសារនោះមានអារម្មណ៍អានសៀវភៅដែរទេ ? គឺគ្មានអារម្មណ៍នោះទេ ។ សង្គមខ្មែរយើងសម្បូរអ្នកឈ្លោះទាស់ទែងគ្នា ក្នុងគ្រួសារបែបនេះខ្លាំងណាស់ ជាពិសេសគឺពលរដ្ឋក្រីក្រ ។ ប្ដីប្រពន្ធខ្លះផឹកស៊ីស្រវឹងអួទីនួ លេងបៀ ចាក់អាប៉ោង គ្មានលស់ថ្ងៃ ។ ព្រឹកឡើងជេរគ្នាកាត់ព្រលឹម ។ កូនៗរស់នៅបែកបាក់ រ៉ាត់រាយគ្មានភាពកក់ក្ដៅពីម្ដាយឪពុក ។ ទិដ្ឋភាពនេះមើលទៅគួរឱ្យអាសូរខ្លាំងណាស់ ។
ទី៥) អត្ថន័យសៀវភៅជ្រៅពេក ឬ អត្ថន័យសៀវភៅស្រាលពេក ៖ សៀវភៅខ្លះអ្នកនិពន្ធសរសេរបង្កប់អត្ថន័យជ្រៅពេកធ្វើឱ្យអ្នកអានដែលមានចំណេះដឹងទាបអានមិនយល់ ។ ចំណែកសៀវភៅខ្លះទៀត អ្នកនិពន្ធសរសេរអត្ថន័យស្រាលពេក ជាហេតុធ្វើឱ្យអ្នកអានដែលមានចំណេះដឹងខ្ពស់មិនចង់អាន ។ ជារួមមក ទាំងសៀវភៅដែលមានខ្លឹមសារជ្រៅពេក ទាំងសៀវភៅដែលមានខ្លឹមសារស្រាលពេក គឺសុទ្ធតែជាកត្តាធ្វើឱ្យពលរដ្ឋខ្មែរមិនចង់អាន ។
ទី៦) គ្មានលទ្ធភាពទិញសៀវភៅអាន ៖ កុំថាឡើយលទ្ធភាពទិញសៀវភៅអាន សូម្បីលទ្ធភាពទិញអង្ករច្រកឆ្នាំង ១ថ្ងៃ ៣ពេល ក៏ពលរដ្ឋខ្មែរយើងមួយចំនួននៅតែចោទជាបញ្ហានៅឡើយ ។ ដូច្នេះ រដ្ឋាភិបាលគួរតែសិក្សាចំណុចនេះឡើងវិញ ពោលគឺត្រូវបង្កើតការងារដែលផ្ដល់ចំណូលសមរម្យឱ្យប្រជាពលរដ្ឋធ្វើបន្ថែម ដើម្បីឱ្យប្រជាពលរដ្ឋមានការងារធ្វើគ្រប់គ្នា ។
ទី៧) ខ្វះឯកសារឬសៀវភៅអាន ៖ ក្រោយសង្គ្រាមឆ្នាំ ១៩៧៩ រលត់ផុតទៅ ឯកសារនិងសៀវភៅត្រូវបានបាត់បង់ស្ទើរទាំងស្រុង ដោយសារការដុតបំផ្លាញពីពួក ប៉ុល ពត ។ ប៉ុន្តែប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ យើងសង្កេតឃើញថាមានការរៀបរៀង ចងក្រង និងនិពន្ធសៀវភៅឡើងវិញគួរឱ្យកត់សម្គាល់ ។ បើទោះជាមានការរៀបរៀង ចងក្រង និងនិពន្ធឡើងវិញគួរឱ្យកត់សម្គាល់ក៏ដោយចុះ ក៏យើងនៅតែពុំទាន់មានសៀវភៅឬឯកសារសម្បូរបែប ឆ្លើយតបតាមសេចក្ដីត្រូវការចំពោះអ្នកសិក្សា អ្នកស្រាវជ្រាវ ឬអ្នកអាននៅឡើយទេ។ ជាក់ស្ដែងនៅតាមសាកលវិទ្យាល័យនានា ឯកសារសិក្សាភាគច្រើនសម្បូរជាភាសាបរទេស ដូចជាភាសាបារាំង និងភាសាអង់គ្លេសជាដើម ៕
ចែករំលែកព័តមាននេះ