ខេត្តរតនគិរី ៖ ធ្វើដំណើរចេញពីទីរួមខេត្តរតនគិរីតាមផ្លូវជាតិលេខ៧៨ ចម្ងាយ៥០គីឡូម៉ែត្រ ទៅដល់ក្រោយទីបញ្ជាការកងរាជអាវុធហត្ថស្រុកបកែវបត់ស្តាំតាមផ្លូវលំក្រួសក្រហមចម្ងាយ២០គីឡូម៉ែត្រនឹងទៅដល់ភូមិសាម៉ល ឃុំស៊ើង ស្រុកបកែវ ខេត្តរតនគិររីទីដែលមានជនជាតិដើមភាគតិចទំពួនរស់នៅជាច្រើនគ្រួសារ ។ នៅភូមិនោះមានផ្នូរសពយក្សពើង យក្សវ៉ក ដែលក្រសួងវប្បធម៌ និងវិចិត្រសិល្បៈដាក់បញ្ចូលក្នុងបញ្ជីបេតិកភណ្ឌជាតិ ។
លោករមាំ សា អាយុ៣៥ឆ្នាំ ជនជាតិទំពួន ជាឆ្មាំការពារផ្នូរសពយក្សពើង និងយក្សវ៉ក កាលពីពេល ថ្មីៗនេះនិទានឱ្យដឹងថា កាលពីរាប់រយឆ្នាំកន្លងមកហើយមានមេកន្ទ្រាញជនជាតិទំពួនម្នាក់ឈ្មោះយក្សពើង ចេះមន្តអាគម និងមានអំណាចត្រួតត្រាលើជនជាតិទំពួនទាំងអស់។ យក្សពើងមានក្មួយប្រុសឈ្មោះយក្សវ៉ក ហៅយក្សភ្នក់ ចេះមន្តអាគមដែរ និងមានប្រពន្ធ៧នាក់ ជាតិសាសន៍ ផ្សេងៗគ្នា ។ ក្រោយមកយក្សពើងមានចិត្តស្រឡាញ់ប្រពន្ធទី៧របស់ក្មួយជាជនជាតិវៀតណាម ហើយក៏សុំក្មួយ តែក្មួយឆ្លើយតបវិញថា «បើពូចង់បានប្រពន្ធក្មួយយកមួយណាយកទៅ តែដោយឡែកប្រពន្ធទី៧ មិនឱ្យដាច់ខាតព្រោះនាងស្អាតណាស់» ។ ដោយក្មួយប្រកែកមិនឱ្យដាច់អហង្ការបែបនេះទាំង២នាក់ក៏កើតជម្លោះច្បាំងដណ្តើមស្រីគ្នា ។
ក្រោយមកក្មួយប្រុសឈ្មោះយក្សវ៉ក ហៅយក្សភ្នក់នាំប្រពន្ធទាំង៧នាក់ទៅរស់នៅលើភ្នំផ្សេងដែលមានចម្ងាយ១០គីឡូម៉ែត្រពីគ្នា ។ ទោះយក្សវ៉កទៅនៅឆ្ងាយយ៉ាងណាក្តីក៏យក្សពើងនាំបក្សពួករាប់រយនាក់ទៅធ្វើសង្គ្រាមដណ្តើមប្រពន្ធពីក្មួយដែរ ។ ពេលពូនិងក្មួយធ្វើសង្គ្រាមជាមួយគ្នានោះ យក្សពើងបានយកឈ្នះក្មួយ តែក្មួយឈ្មោះយក្សវ៉កហៅយក្សភ្នក់មិនស្លាប់ទេ ហើយនាំប្រពន្ធទី៧ភៀសខ្លួនចេញទៅនៅក្បែរជើងភ្នំ ។ ដល់ពេលយក្សពើងត្រឡប់ទៅផ្ទះវិញអត់មានអង្គរក្សការពារ គឺនៅតែម្នាក់ឯង យក្សវ៉កក៏នាំបក្សពួក៧នាក់តាមពីក្រោយរហូតដល់ផ្ទះ ហើយបាញ់នឹងស្នាតេះស្លាប់បាត់ទៅ ។
លោករមាំ សា ឱ្យដឹងថា តាមរយៈការស្រាវជ្រាវ និងការនិទាន តៗគ្នាពី ចាស់ៗសម័យមុនរហូតដល់បច្ចុប្បន្ននេះថា យក្សវ៉ក ក្រោយពេលធ្វើសង្គ្រាមជាមួយឪពុកមានោះមិនដឹងស្លាប់នៅកន្លែងណាទេ តែបន្សល់ទុកស្លាកស្នាមនៅលើភ្នំ ស្ថិតនៅភូមិសាម៉ល ឃុំស៊ើង ស្រុកបកែវ ។ ក្រៅពីនោះមានផ្នូរសពយក្សពើងនៅលើកំពូលភ្នំ មានអណ្តូងធម្មជាតិ១ រាងមូលទំហំ១០ម៉ែត្រ៤ជ្រុង មានជម្រៅ៧០ម៉ែត្រ និងកំផែងថ្មការពារសត្រូវ ។
ជនជាតិដើមភាគតិចទំពួនហៅភ្នំខាងឪពុក មាថា «ភ្នំយក្សពើង» ដោយឡែកភ្នំម្ខាងទៀតជារបស់ក្មួយហៅ «ភ្នំយក្សវ៉ក ឬភ្នំយក្សភ្នក់» ស្ថិតនៅភូមិសមុទ្រលើ ឃុំសេដា ស្រុកលំផាត់់ មានចម្ងាយពីភ្នំ«យក្សពើង»១០គីឡូម៉ែត្រ ។ ស្លាកស្នាមបន្សល់ទុកលើភ្នំយក្សវ៉ក ហៅយក្សភ្នក់ មានរោងដាំបាយធ្វើពីថ្ម និងរូងភ្នំស្នាក់នៅ មានចង្ក្រានបាយធ្វើពីថ្មចំនួន៣ជ្រុង ។
លោករមាំ សាឱ្យដឹងថា បច្ចុប្បន្ននេះជនជាតិដើមភាគតិចទំពួននៅមានជំនឿមួយ គឺហាមកូនចៅបេះស្លឹកឈើលើភ្នំយក្សពើងកាន់ឆ្លងទៅភ្នំយក្សវ៉ក ។ បើកាន់ស្លឹកឈើឆ្លងនៅរដូវប្រាំងនឹងត្រូវរន្ទះបាញ់ និងមានភ្លៀងធ្លាក់ភ្លាម ។ ជនជាតិទំពួនទាំងអស់មិនហ៊ានយកវត្ថុអ្វីឆ្លងកាត់ពីភ្នំយក្សពើងទៅភ្នំយក្សវ៉កទេខ្លាចរន្ទះបាញ់មិនថារដូវប្រាំង ឬរដូវវស្សាឡើយ ។
លោកឆាយ សាវុធ ប្រធានមន្ទីរវប្បធម៌និងវិចិត្រសិល្បៈខេត្តរតនគិរីឱ្យដឹងថា ក្រសួងវប្បធម៌និងវិចិត្រសិល្បៈបានដាក់បញ្ចូលផ្នូរសពយក្សពើងជាបេតិកភណ្ឌជាតិ ហើយដាក់ឆ្មាំការពារទៀតផង ។
សពថ្ងៃអត់មានផ្លូវល្អទៅដល់ភ្នំយក្សពើង យក្សវ៉ក ហៅយក្សភ្នក់ទេ តែនៅពេលមានប្រាក់ មន្ទីរវប្បធម៌ នឹងកសាងដើម្បីឱ្យអ្នកទេសចរងាយស្រួលទៅកម្សាន្ត ៕
ចែករំលែកព័តមាននេះ