ខេត្តកំពង់ស្ពឺ ៖ ភ្នំព្រះគឺជារមណីយដ្ឋានបុរាណវិទ្យាដែលអ្នកស្រុកគោរពបូជា ដោយម្នាក់ៗមានជំនឿថា គឺជាភ្នំដែលមានបារមីពូកែស័ក្តសិទ្ធិ ។
ភ្នំព្រះមានប្រវត្តិទាក់ទងនឹងរឿងរ៉ាវព្រះបាទ
ខេត្តកំពង់ស្ពឺ ៖ ភ្នំព្រះគឺជារមណីយដ្ឋានបុរាណវិទ្យាដែលអ្នកស្រុកគោរពបូជា ដោយម្នាក់ៗមានជំនឿថា គឺជាភ្នំដែលមានបារមីពូកែស័ក្តសិទ្ធិ ។
ភ្នំព្រះមានប្រវត្តិទាក់ទងនឹងរឿងរ៉ាវព្រះបាទត្រសក់ផ្អែមផងដែរ ដោយស្ថិតនៅឃុំយាអង្គ ស្រុកថ្ពង ខេត្តកំពង់ស្ពឺ ។
លោកចាន់ រដ្ឋា ប្រធានការិយាល័យបេតិកភណ្ឌនៃមន្ទីរវប្បធម៌ខេត្តឱ្យដឹងកាលពីពេល ថ្មីៗនេះថា ភ្នំព្រះបច្ចុប្បន្ននៅមិនទាន់បានបញ្ចូលក្នុងបញ្ជីបេតិកភណ្ឌជាតិនៅឡើយទេ ។ បច្ចុប្បន្នភ្នំព្រះគឺជាតំបន់ទេសចរណ៍ធម្មជាតិ ដែលអ្នកក្នុងស្រុក និងក្រៅស្រុក តែងតែទៅធ្វើបុណ្យមិនដែលខាន ដោយសារតែពួកគាត់មានជំនឿថា ភ្នំនេះមានបារមីពូកែស័ក្តិសិទ្ធិ ។ ម្យ៉ាងដោយសារភ្នំព្រះមានរូងជាច្រើន ដែលរូង នីមួយៗមានព្រះចាប់ពី៣អង្គទៅ៥អង្គ តែភាគច្រើនគេចូលចិត្តធ្វើបុណ្យនៅរូងព្រះ៥អង្គ ។
ភ្នំព្រះពីដើមមានឈ្មោះថា «ភ្នំបះជើង» តែដោយសារប្រជាពលរដ្ឋបានឃើញទីនោះសំបូរព្រះ និងនៅសម័យខ្មែរច្បាំងជាមួយសៀម ម្នាក់ៗក៏ចេះតែនាំគ្នាយកព្រះទៅលាក់ទុកក្នុងរូងភ្នំបះជើងនោះ លុះចំណេរក្រោយមកក៏ហៅភ្នំលាក់ព្រះ តែ ក្រោយៗមកទៀតហៅត្រឹម «ភ្នំព្រះៗ» រហូតបច្ចុប្បន្ន ។
លោកចាន់ រដ្ឋា បន្តទៀតថា រីឯរឿងរ៉ាវទាក់ទងនឹងព្រះបាទត្រសក់ផ្អែមទំនងជាមានប្រវត្តិមែន ព្រោះបើតាមពិនិត្យជាក់ស្តែងគឺភ្នំបះជើងនោះមានរូង និងមានព្រះជាច្រើន ទើបក្រោយៗមកសម័យសង្គ្រាម ម្នាក់ៗយកព្រះទៅលាក់ទុកទីនោះ ហើយហៅថាភ្នំ ព្រះៗរហូតមកដល់សព្វថ្ងៃ ។ នៅជើងភ្នំព្រះបច្ចុប្បន្នមានវត្តមួយឈ្មោះ «វត្តភ្នំព្រះ» មានពុទ្ធបរិស័ទច្រើនទៅធ្វើបុណ្យនៅទីនោះ ហើយនៅទិសខាងកើតមានព្រះពុទ្ធបដិមាមួយអង្គសាងឡើងនៅជិតជើងភ្នំ បែរព្រះភ័ក្ត្រទៅទិសខាងកើត ។
ភ្នំព្រះមានខ្យល់អាកាសបរិសុទ្ធគួរឱ្យចង់ទៅសម្រាកលំហែ ដោយមានដើមឈើ ធំៗម្លប់ត្រឈឹងត្រឈៃ ជាពិសេសបើមានអ្នកទេសចរទៅកម្សាន្តនៅទីនោះ គេតែងឃើញហ្វូងសត្វស្វាចុះទទួលស្វាគមន៍រង់ចាំបោះចំណីឱ្យវាស៊ី ។
ទាក់ទិនភ្នំព្រះ មានរឿងតំណាលថា កាលពញាជ័យ និងពញាសួសជាបងប្អូនបង្កើតនឹងគ្នា រស់នៅទិសនិរតីនៃភ្នំប្រសិទ្ធិ អ្នកទាំងពីររកស៊ីទទួលទានដោយធ្វើចម្ការដាំ ត្រសក់ ។ ក្រោយពេលទំនេរពីការងារធ្វើចម្ការ ពួកគាត់តែងនាំអ្នកស្រុកលេងល្បែង របាំប្រពៃណីជាការកម្សាន្តមិនដែលខាន ។
សម័យថ្ងៃមួយពីរនាក់បងប្អូនបានដំណឹងថា ព្រះករុណាជាអម្ចាស់ជីវិតលើត្បូងសាងប្រាសាទមួយក្បែរភ្នំប្រសិទ្ធិ ក៏បេះត្រសក់ និងនាំល្បែងរបាំទៅលេងថ្វាយជា រឿយៗ ។ ព្រះករុណាសព្វព្រះរាជហឫទ័យណាស់ ហើយចូលចិត្តត្រសក់របស់គាត់ណាស់ដែរ ។ ថ្ងៃមួយព្រះរាជាមានព្រះរាជបន្ទូលថា ត្រសក់ដែលពញាជ័យ និងពញាសួសដាំមានឱជារសផ្អែមឆ្ងាញ់ណាស់ ទ្រង់បានហាមមិនឱ្យលក់ដូរឱ្យអ្នកណាទេ គឺទុកធ្វើជាតង្វាយព្រះអង្គប៉ុណ្ណោះ ។
ចំណេរកាលក្រោយមក មានក្របីអ្នកស្រុកម្នាក់ទម្លាយរបងចម្ការត្រសក់របស់ពញាជ័យ និងពញាសួស ហើយចូលជាន់ត្រសក់របស់ពួកគាត់ខូចអស់ជាច្រើន ។ ពញាជ័យឃើញដូច្នោះក៏យកដុំថ្មចង្ក្រានចោលដើម្បីដេញបង្អើលក្របីនោះឱ្យចេញពីចម្ការ ដុំថ្មនោះរត់ទៅត្រូវក្របីនោះងាប់ភ្លាមមួយរំពេច ។ ម្ចាស់ក្របីប្តឹងដល់ចៅក្រមទាំងឡាយអំពីរឿងពញាជ័យសម្លាប់ក្របីរបស់ខ្លួន ។ គ្រប់ចៅក្រមសុទ្ធតែកាត់ក្តីឱ្យពញាជ័យសងក្របីទៅម្ចាស់ក្របីវិញ ។
ពញាជ័យមិនសុខចិត្តដ្បិតថា កាលខ្លួនចោលក្របីនឹងដុំចង្ក្រាននោះខ្លួនគ្មានបំណងធ្វើឱ្យវាងាប់ទេ គឺចោលគ្រាន់តែបង្អើលប៉ុណ្ណោះ ចៅក្រមកាត់សេចក្តីមិនដាច់ស្រេច ក៏នាំសេចក្តីទៅដល់សេនាបតី ។ សេនាបតីកាត់មិនដាច់ទៀត ទើបនាំម្ចាស់ក្របី និងពញាសួសឡើងក្រាបបង្គំទូលថ្វាយព្រះរាជាដើម្បីឱ្យទ្រង់ជួយព្រះរាជវិនិច្ឆ័យឱ្យ ។ ព្រះរាជាឱ្យយកដុំថ្មចង្ក្រាននោះចោលក្របីឯទៀត ជាការល្បងមើល ។ កាលពញាជ័យចោលទៅក្របីណា ក្របីនោះក៏ធ្លាយពោះនឹងដុំថ្មងាប់ទាំងអស់មែន។ ព្រះរាជាទ្រង់ពិសោធន៍ឃើញយា៉ងនោះហើយក៏ទ្រង់កាត់សេចក្តីថា ក្របីនោះងាប់ដោយពញាជ័យមិនមានចិត្តចង់សម្លាប់ទេ ពីព្រោះពញាជ័យមិនបានដឹងថាថ្មនោះជាដែកកាយសិទ្ធិទេ ស្មានថាដុំថ្មធម្មតាបានជាចោលទៅត្រូវងាប់ដូច្នេះ ។
ព្រះរាជាទ្រង់វិនិច្ឆ័យថា «ក្របីដែលងាប់ទុកជាកម្មរបស់សត្វចុះ យើងនឹងយកទោសពញាជ័យមិនបានទេ» ទើបទ្រង់ឱ្យពួកជាងយកដុំថ្មចង្ក្រាននោះទៅរំលាយមើល ។ ពេលជាងរំលាយឃើញថា ថ្មនោះជាដែកកាយសិទ្ធិពិតមែន ទើបទ្រង់ព្រះបង្គាប់ឱ្យជាងយកដុំដែកនោះទៅផែធ្វើជាលំពែងមួយ ហើយទ្រង់ប្រគល់ឱ្យពញាជ័យកាន់លំពែងនោះរក្សាចម្ការត្រសក់ទុកជាដីចម្ការលួង ។ ឯលំពែងនោះសន្មតថា ជាលំពែងជ័យ ។
ព្រះបរមបពិត្រទ្រង់មានព្រះរាជហឫទ័យសង្ស័យថា ពញាជ័យ ពញាសួសដាំត្រសក់នោះសម្រាប់ទុកតែជាតង្វាយទេ ឬមួយក៏គាត់លបដាំឱ្យអ្នកផ្សេងខ្លះដែរ ។ កាលទ្រង់ព្រះតម្រិះយា៉ងដូច្នេះ ហើយវេលាយប់ស្ងាត់់ក៏ត្រាស់ហៅមនុស្សស្និទ្ធព្រះអង្គប្រាំពីរនាក់ឱ្យរៀបចំសេះលឿនបំផុតថ្វាយទ្រង់គង់តម្រង់ទៅចម្ការ ត្រសក់ ។ ដល់ហើយស្តេចយាងចុះពីលើខ្នងសេះលបទៅពួនគុម្ពោធមួយនៅកណ្តាលចម្ការ ហើយទ្រង់គង់ចាំមើលពញាជ័យ និងពញាសួសក្រែងមានពុតលបលក់ត្រសក់នោះ ។
ក្នុងពេលរាត្រីនោះ ពញាជ័យកំពុងមើលមហោស្រពដូចធម្មតា ជួនជាក្រឡេកទៅឃើញមនុស្សចូលក្នុងចម្ការរបស់គាត់ ក៏ចាប់លំពែងជ័យនោះគប់សំដៅស្រមោលមនុស្សដែលកំពុងលបនោះ ដោយពុំបានដឹងថា មនុស្សនោះគឺព្រះរាជាឡើយ ។ ខណៈនោះលំពែងជ័យក៏ត្រូវចំព្រះរាជាបណ្តាលឱ្យទ្រង់សុគតនៅជើងដំបូកក្នុងចម្ការនោះទៅ ។
ក្រោយព្រះរាជាសុគត ក្រុមសេនាអាមាត្របានរៀបចំធ្វើព្រះរាជពិធីបុណ្យថ្វាយព្រះសពរួចហើយ ក៏តាំងជំនុំគ្នាថា ព្រះរាជាមានបុត្រមួយព្រះអង្គ តែព្រះកុមារសុគតនៅស្រុកលាវ មុនបិតាបាត់ទៅហើយ ។ លុះជំនុំវែងឆ្ងាយទៅមន្ត្រីទាំងពួងយល់ឃើញថា ពញាជ័យនិងពញាសួសទាំងពីរនាក់នេះអាយុក៏វែង (ពញាជ័យ៤៥០ឆ្នាំពញាសួស៣៥០ឆ្នាំ) ហើយអាវុធរបស់គាត់នោះក៏មុតក្រៃលែង លើសអាវុធរបស់ជនទាំងឡាយ។ មិនតែប៉ុណ្ណោះសោតគាត់ក៏ជាប់ពូជពង្សក្នុងរាជត្រកូលដែរ ហើយបណ្តាប្រជានុរាស្ត្រក៏គោរពស្រឡាញ់មិនថាអ្នកស្រុកជិត ឬឆ្ងាយនោះទេ គួរតែអញ្ជើញគាត់ឱ្យឡើងសោយរាជ្យទៅ ។
កាលបើគិតព្រមគ្នាហើយក៏រៀបក្បួនដង្ហែព្រះមហាក្សត្រទៅអញ្ជើញពញាជ័យ និងពញាសួសឱ្យទៅសោយរាជ្យតំណប្រយូវង្ស ។ គ្រានោះព្រះអង្គទាំងពីរព្រះអង្គប្រកែកមិនព្រមទេ ដោយស្តាយបក្សពួក និងល្បែងរបាំមហោស្រពទាំងឡាយ ។ ពេលនោះមន្ត្រីទាំងឡាយក៏យល់អំពីព្រះរាជហឫទ័យក៏ក្រាបទូលថា សូមឱ្យតែព្រះអង្គទ្រង់ព្រមទទួលសោយរាជ្យចុះពួកខ្លួនទាំងអស់គ្នា នឹងនាំប្រដាប់ល្បែងមហោស្រពទាំងប៉ុន្មានយកទៅទុកក្នុងព្រះនគរសម្រាប់លេងថ្វាយរាល់ថ្ងៃ ។ ទាំងពីរព្រះអង្គក៏ព្រមទទួលដោយពញាជ័យគ្រងរាជ្យជាស្តេច រីឯពញាសួសធ្វើជាឧបរាជ ។
កាលបើពញាជ័យបានឡើងគ្រងរាជ្យសម្បត្តិហើយ ក្រុមសេនាអាមាត្រក៏បានថ្វាយព្រះនាមថាព្រះបាទត្រសក់ផ្អែម ។ កាលព្រះបាទត្រសក់ផ្អែមសោយរាជ្យបាន៤ឆ្នាំ ស្តេចរលឹកទីប្រសូត និងចម្ការត្រសក់ ក៏យាងទៅសាងព្រះរាជមន្ទីរនៅទីនោះ ។ ស្តេចបានសាងព្រះពុទ្ធបដិមាជាច្រើនព្រះអង្គយកទៅតម្កល់ក្នុងរូងភ្នំទុកជាព្រះកេរ ហើយទ្រង់សន្មតថា «ភ្នំព្រះ» ៕
ចែករំលែកព័តមាននេះ