រាជធានីភ្នំពេញ ៖ គណៈកម្មាធិការសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជាបានចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍សម្រាប់ខួប២៥ឆ្នាំ នៃកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីស ដែលក្រុមអ្នកនយោបាយកំពុងយកធ្វើជាប្រធានបទរបស់ខ្លួន
រាជធានីភ្នំពេញ ៖ គណៈកម្មាធិការសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជាបានចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍សម្រាប់ខួប២៥ឆ្នាំ នៃកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីស ដែលក្រុមអ្នកនយោបាយកំពុងយកធ្វើជាប្រធានបទរបស់ខ្លួន ។
យោងតាមសេចក្តីថ្លែងការណ៍របស់គណៈកម្មាធិការសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជាបានថ្លែងថា ថ្ងៃទី២៣ ខែតុលា ឆ្នាំ២០១៦ គឺជាទិវាជាប្រវត្តិសាស្ត្រ ដែលនាំមកនូវការបញ្ចប់ជម្លោះផ្ទៃក្នុង ការបង្រួបបង្រួមជាតិ លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ សេរីពហុបក្ស ការលើកកម្ពស់សិទ្ធិមនុស្ស និងរបបរាជានិយមអាស្រ័យរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ។
សេចក្តីថ្លែងការណការបញ្ជាក់ថា សមិទ្ធ ផលដែលមាននៅថ្ងៃនេះ គឺយើងមិនអាចបំភ្លេចនូវគុណូបការៈ និងជំនួបជាប្រវត្តិសាស្ត្រលើកទី១រវាងព្រះបរមរតនកោដ្ឋនរោត្តម សីហនុ និងសម្តេចតេជោហ៊ុន សែន នៅថ្ងៃទី២ដល់ទី៤ ខែធ្នូ ឆ្នាំ១៩៨៧ នៅFERE-EN-TARDENOIS និងលើកទី២នៅថ្ងៃទី២០-២១ខែធ្នូ ឆ្នាំ១៩៨៨ នៅ SAINT-GERMAIN-EN-LAYEនាប្រទេសបារាំង ។
វីរបុរសទាំងពីរបានរកឃើញការឯកភាពជាតិមួយមុននឹងកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីសត្រូវបានចុះហត្ថលេខារវាងភាគីជម្លោះទាំងបួន និងចូលរួមដោយប្រទេសហត្ថលេខីចំនួន១៩ប្រទេស ។ បន្ទាប់ពីការបោះឆ្នោតនៅឆ្នាំ១៩៩៣ ប្រទេសទាំងនេះបានបញ្ចប់បេសកកម្មរបស់ខ្លួនទាំងស្រុង និងគ្មានភារកិច្ចនៅសេសសល់អ្វីទៀតទេ ហើយកម្ពុជាបានក្លាយជារដ្ឋអធិបតេយ្យ និងស្មើមុខស្មើមាត់ ដូចការគូសបញ្ជាក់របស់លោក Jean David Levitte អតីតមន្ត្រីការទូតជាន់ខ្ពស់នៃក្រសួងការបរទេសបារាំងដែលបានចូលរួមតាំងពីដំបូងក្នុងដំណើរការចរចាស្វែងរកសន្តិភាពសម្រាប់កម្ពុជា ។ ដូច្នេះគណបក្សប្រឆាំង និងសង្គមស៊ីវិលមួយចំនួនមិនអាចបន្តការលើកឡើងដដែលៗពីតួនាទីរបស់ប្រទេសទាំងនោះដើម្បីបំភ្លៃការពិតតទៅទៀតទេ ។
សម្តេចតេជោហ៊ុន សែន គឺជាស្ថាបនិកតែមួយគត់ដែលបាន និងកំពុងធានាបន្តមរតកទាំងនេះដើម្បីកូនចៅជំនាន់ក្រោយ ជាពិសេសការធានាសន្តិភាពដែលជាមូលដ្ឋានគ្រឹះនៃសិទ្ធិមនុស្ស ។ មាត្រា១៥នៃកិច្ចព្រមព្រៀងនេះបានចែងថា «មនុស្សគ្រប់រូបនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជានិងជនភៀសខ្លួន និងជនផ្លាស់ប្តូរទីកន្លែងនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាទាំងអស់ត្រូវមានសិទិ្ធ និងសេរីភាពដូចមានចែងក្នុងសេចក្តីប្រកាសជាសកលស្តីពីសិទិ្ធមនុស្ស និងក្នុងបណ្តាកិច្ចព្រមព្រៀងទាំងឡាយដែលពាក់ព័ន្ធដល់សិទិ្ធមនុស្ស» ។
ខ្លឹមសារនេះត្រូវបានដាក់បញ្ចូលទៅក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញរបស់ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ក្នុងជំពូកទី៣ស្តីពីសិទ្ធិ និងករណីយកិច្ចរបស់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ (ចាប់ពីមាត្រា៣១ដល់មាត្រា៥០)ដែលបានចែងនូវសិទ្ធិជាមូលដ្ឋានចំនួនប្រាំ គឺសិទ្ធិពលរដ្ឋ សិទ្ធិនយោបាយ សិទ្ធិសេដ្ឋកិច្ច សិទ្ធិសង្គម និងសិទ្ឋិវប្បធម៌ ដែលយើងកំពុងមានសព្វថ្ងៃ ។ ក្រៅ
ពីនោះក៏បានចែងបន្ថែមនូវសិទ្ធិរបស់កុមារ សិទ្ធិស្ត្រី និងសិទ្ធិជនពិការដែលជាសិទ្ធិពិសេសសម្រាប់ជនងាយរងគ្រោះ ។ មាត្រា៣១នៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញបានចែងថា ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ទទួលស្គាល់និងគោរពសិទិ្ធមនុស្ស ដូចមានចែងក្នុងធម្មនុញ្ញអង្គការ សហប្រជាជាតិ សេចក្តីប្រកាសជាសកលស្តីពីសិទិ្ធមនុស្ស និងកតិកាសញ្ញា ព្រមទាំងអនុសញ្ញាទាំងឡាយទាក់ទងទៅនឹងសិទ្ឋិមនុស្ស សិទិ្ធនារីនិងសិទិ្ធកុមារ ។
សេចក្តីថ្លែងការណ៍លើកឡើងថាប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរមានភាពស្មើគ្នាចំពោះមុខច្បាប់មានសិទ្ធិសេរីភាព និងករណីយកិច្ចដូចគ្នាទាំងអស់ដោយឥតប្រកាន់ពូជសាសន៍ ពណ៌សម្បុរ ភេទ ភាសា ជំនឿសាសនា និន្នាការនយោបាយ ដើមកំណើតជាតិ ឋានៈសង្គម ធនធាន ឬស្ថានភាពឯទៀតឡើយ ។ ការប្រើសិទិ្ធសេរីភាពផ្ទាល់ខ្លួនរបស់បុគ្គល ម្នាក់ៗ មិនត្រូវឲ្យប៉ះពាល់ដល់សិទ្ធិសេរីភាពអ្នកដទៃឡើយ ។ ការប្រើសិទិ្ធសេរីភាពនេះ ត្រូវប្រព្រឹត្តតាមល័ក្ខខ័ណ្ឌកំណត់ក្នុងច្បាប់ ។
សេចក្តីថ្លែងការណ៍បន្ថែមគ្មាននរណាម្នាក់អាចប្រកែកនឹងការណ៍ពិតនេះបានទេ សិទ្ធិរបស់ពលរដ្ឋខ្មែរត្រូវបានធានាដោយរដ្ឋធម្មនុញ្ញ បើទោះបីខ្មែរក្រហមមិនបានគោរពកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីសនេះយ៉ាងណាក៏ដោយ ។ នៅទីបំផុតនាឆ្នាំ១៩៩៨ តាមរយៈនយោបាយឈ្នះ-ឈ្នះរបស់សម្តេចតេជោហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្ត្រីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា អង្គការចាត់តាំងនយោបាយ និងយោធារបស់បនប៉ុល ពតត្រូវបានផ្តួលរំលំដល់ឫសគល់ ។
ជាងនេះទៀត សម្តេចតេជោបានបញ្ចប់សង្គ្រាមជាមួយនឹងយុត្តិធម៌ដោយបានសហការជាមួយអង្គការសហប្រជាជាតិដើម្បីនាំយកមកកាត់ទោសអតីតមេដឹកនាំកំពូលៗខ្មែរក្រហម ដើម្បីបញ្ចប់និទណ្ឌភាព និងស្វែងរកការណ៍ពិតនិងយុត្តិធម៌ជូនជនរងគ្រោះដែលត្រូវបានសម្លាប់អស់ជាង៣លាននាក់ ។ ការបញ្ចប់សង្គ្រាមជាមួយនឹងយុត្តិធម៌នេះត្រូវបានកោតសរសើរ និងចាត់ទុកជាគំរូក្នុងតំបន់ និងពិភពលោកដោយលោក Rose de Venecia អតីតប្រធានសភាហ្វីលីពីន៥អាណត្តិ ។ ក្រៅពីសង្គ្រាមនេះសម្តេចតេជោបានប្រយុទ្ធនឹងសង្គ្រាមមួយទៀតគឺការកាត់បន្ថយភាពក្រីក្រ ។
ជាលទ្ធផលអត្រានៃភាពក្រីក្របានថយចុះពី១០០%នៅឆ្នាំ១៩៧៩ មកត្រឹមជាង១០%នាពេលបច្ចុប្បន្នតាមរយៈការធ្វើឲ្យមានកំណើនសេដ្ឋកិច្ចជាប្រចាំចំនួន៧% ។ ជាក់ស្តែងនៅខែកញ្ញា និងខែតុលា ឆ្នាំ២០១៦នេះ ធនាគារពិភពលោក (World Bank) ធនាគារអភិវឌ្ឍន៍អាស៊ី (ADB)និងស្ថាប័នរូបិយវត្ថុអន្ដរជាតិ (IMF) បានចេញរបាយការណ៍របស់ខ្លួនដោយអះអាងថាកំណើនសេដ្ឋកិច្ចរបស់កម្ពុជានឹងកើនឡើងក្នុងរង្វង់៧% នៅឆ្នាំ២០១៦ និងឆ្នាំ២០១៧ ។
គណៈកម្មាធិការសិទ្ធិមនុស្សបានគូសបញ្ជាក់ថាការកាត់បន្ថយភាពក្រីក្រនេះបានរួមចំណែកដល់ការលើកកម្ពស់លទ្ឋិប្រជាធិបតេយ្យ និងការគោរពសិទ្ធិមនុស្សដូចការសន្យារបស់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាដែលបានចុះហត្ថលេខា និងផ្តល់សច្ចាប័នលើកតិកាសញ្ញា និងអនុសញ្ញាសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ សំខាន់ៗចំនួន៩ និងពិធីសារបន្ថែមនៃកតិកាសញ្ញា និងអនុសញ្ញាមួយចំនួនទៀត ៕
ចែករំលែកព័តមាននេះ