​រាជធានី​ភ្នំពេញ​៖ បើ​យោង​តាម​សមាគម​រោងចក្រ​កាត់ដេរ​នៅ​កម្ពុជា​ហៅ​ថា (GMAC) ដែល​តែងតែ​ព្យាយាម​តាមដាន​ព័ត៌មាន​ជាប់​ជា​ប្រចាំ​ពី​រឿង​ប្រព័ន្ធ​អនុគ្រោះ​ពន្ធ​លើ​គ្រប់មុខ​ទំនិញ​លើកលែង​សព្វាវុធ (Everything But Arms-EBA) បាន​ឲ្យ​ដឹង​ថា​នា​ពេល​បច្ចុប្បន្ន​សហភាព​អឺរ៉ុប​កំពុង​ស្ថិត​ក្នុង​ដំណាក់កាល​នៃ​ការ​សរសេរ​របាយការណ៍​ស៊ើបអង្កេត​ពាក់ព័ន្ធ​នឹង​រឿង EBA សម្រាប់​កម្ពុជា ។

​ក៏​ប៉ុន្តែ​អ្វី​ដែល​គួរ​ឲ្យ​ព្រួយ​បារ​ម្ភ​មួយទៀត​នោះ ​គឺថា​សម្រាប់​ការ​បញ្ជា​ទិញ ឬ​ការ​កម្ម​ង់​ពី​អ្នកបញ្ជា​ទិញ​សម្រាប់​ឆ្នាំ​អនុវត្ត​២០២០​នេះ​គឺ​ពុំ​មាន​សញ្ញា​វិជ្ជមាន​ឡើយ ដោយសារ​តែ​នៅ​សល់​តែ​ពេល​ជាង ២ ខែ​ទៀត​ប៉ុណ្ណោះ​នឹង​ដាច់​ឆ្នាំ​២០១៩​ឈាន​ចូល​ឆ្នាំ​២០២០ តែ​ការ​បញ្ជា​ទិញ​គឺ​មិន​ទាន់​មាន​ឡើយ​ពី​អ្នកបញ្ជា​ទិញ​ពី​អឺរ៉ុប​នោះ ។
​

លោក ខេន លូ អគ្គលេខាធិការ​របស់ GMAC មាន​ប្រសាសន៍​ឱ្យ​ដឹង​កាល​ថ្ងៃ​ទី ២១ ​ខែតុលា ឆ្នាំ​២០១៩ នេះ​ថា​ កាលពី​ពេល​ថ្មី​ៗ​នេះ​តំណាង GMAC បាន​ចូលរួម​កិច្ចប្រជុំ​នៅ​សហភាព​អឺរ៉ុប​ដោយ​ដឹង​ថា​ដំណាក់កាល​វិ​វត្ត​ថ្មី​ចុង​ក្រោយ​នេះ EU កំពុង​ចាប់ផ្តើម​សរសេ​របាយការណ៍​​ស៊ើប​អង្កេត​ពី EBA បន្ទាប់​ពី​ចំណាយ​ស៊ើប​អង្កេត​ប្រមាណ​៦​ខែ​កន្លង​ទៅ​។ តំណាង​GMAC បាន​ចូលរួម​កិច្ចប្រជុំ​នៅ​នៅ​អឺរ៉ុប​កន្លង​ទៅ​ថ្មី​ៗ​នេះ «​គឺ​មាន​គោលបំណង​ដើម្បី​តាមដាន​ព័ត៌មាន​ពី EBA ព្រោះ​EU គេ​ចប់​រយៈ​ពេលវេលា​នៃ​ការ​ស៊ើបអង្កេត ហើយ​គេ​មាន​រយៈពេល​៦​ខែ​ដើម្បី​សរសេរ​របា​យ​ការណ៍​»​។
​

លោក​បាន​បន្ត​ថា «​យើង​រង់ចាំ​ដល់​ឆ្នាំ​២០២០​ទើប​យើង​ដឹង​ពី​លទ្ធផល​ចុង​ក្រោយ​ថា ​ប្រព័ន្ធ​អនុគ្រោះ​ពន្ធ EBA ត្រូវ​បាត់បង់ ឬ​កម្ពុជា​នឹង​នៅ​ទទួល​បាន​» ។ ​ស្រប​ពេល EU កំពុង​ចាប់ផ្តើម​ដំណើរការ​នៃ​សរសេរ​របាយការណ៍​ស៊ើបអង្កេត​ពី​បញ្ហា EBA ដែល​ផ្តល់​ជូន​កម្ពុជា ​បើ​តាម​លោក ខេន លូ លើក​ឡើង​ថា «​ការ​បញ្ជា​ទិញ​ពី​អឺរ៉ុប​នៅ​ឆ្នាំ​២០២០ មិន​ទាន់​មាន​គេ​កុំ​ម្ម៉​ង់​នៅឡើយ​នោះ​ទេ​។ តែ​នៅ​ពេល​កន្លង​មក ការ​នាំ​ចេញ​ផលិតផល​ក្នុង​វិស័យ​កាត់ដេរ​នាំ​ចេញ​ទៅ​អឺរ៉ុប​កាលពី​ឆ្នាំ​២០១៨​មាន​ទឹកប្រាក់​ប្រមាណ​៤​ពាន់​លាន​ដុល្លារ​អា​មេ​រិ​ក ហើយ​ការ​នាំ​ចេញ​ទៅ​អឺរ៉ុប​នេះ​មានការ​កើនឡើង​រៀង​រាល់​ឆ្នាំ​»​។​ លោក​ខេន លូ បាន​បន្ត​ថា «​រឿង EBA នេះ GMAC នៅ​តែ​មានការ​បារម្ភ ហើយ​យើង​នូវ​តែ​ធ្វើការ​តាមដាន​ព័ត៌មាន​រហូត ។ តែ​បញ្ហា​រឿង​ថា​ត្រូវ​ដក​ទុន​វិនិយោគ ឬ​យ៉ាង​នៅ​គ្រា​ខាង​មុខ​គឺ​យើង​នៅ​មិន​ទាន់​ដឹង​ទេ រង​ចាំ​មើល​ព័ត៌មាន​ជាក់ស្តែង​នៅ​ឆ្នាំ​២០២០​មក​ដល់​សិន​»​។

​សូម​បញ្ជាក់​ថា​ប្រទេស​ដែល​ទទួល​បានការ​អនុគ្រោះ​ពន្ធ​លើ​គ្រប់មុខ​ទំនិញ​លើកលែង​សព្វាវុធ ពី​សហភាព​អឺរ៉ុប​មាន​៤៩​ប្រទេស ។ ក្នុង​នោះ​បណ្ដា​ប្រទេស​នៅ​អាហ្វ្រិក មាន​ចំនួន​ច្រើន​ជាងគេ​។ សម្រាប់​ប្រទេស​កម្ពុជា​គឺ​ទទួល​បាន​ប្រយោជន៍​ពី​កម្មវិធី EBA តាំងពី​ឆ្នាំ ២០០១ សម្រាប់​រោងចក្រ​កាត់ដេរ ស្បែកជើង និង​ផលិតផល​ធ្វើ​ដំណើរ ( travel goods) ។ ក្នុង​ករណី​សហភាព​អឺរ៉ុប​សម្រេច​ជា​ផ្លូវការ​ដក EBA ពី​កម្ពុជា​នោះ កម្ពុជា​នឹង​ប្រឈម​នឹង​ការ​បង់ពន្ធ​ធ្ងន់ធ្ងរ​ដែល​មាន​ក្នុង​រង្វង់ ៦០០ ទៅ ៧០០ លាន​ដុល្លារ​ក្នុង​មួយ​ឆ្នាំ​សម្រាប់​ការ​នាំ​ចូល​ទំនិញ​ពី​កម្ពុជា​ទៅ​ទីផ្សារ​អឺរ៉ុប ។

​កន្លង​មក​ខាង GMAC ធ្លាប់​បាន​ចេញ​សេចក្តីថ្លែងការណ៍​ជា​ច្រើន​លើក​ច្រើន​សារ​បង្ហាញ​នូវ​កង្វក់​ជុំវិញ​បញ្ហា EBA ហើយ​ខាង GMAC បាន​ស្នើ​យ៉ាង​ទទូច​ទៅ​ដល់​សហភាព​អឺរ៉ុប​ឲ្យ​ពិចារណា​ឲ្យ​បាន​ដិត​ដល់​កុំ​ធ្វើការ​ដក​យក EBA ពី​ប្រទេស​កម្ពុជា​ព្រោះ​ការ​បាត់បង់​ប្រព័ន្ធ​អនុគ្រោះ​ពន្ធ​លើ​គ្រប់មុខ​ទំនិញ​លើកលែង​សព្វាវុធ​នេះ​នឹង​ប៉ះពាល់​ផ្ទាល់​ដល់​ជីវភាព​កម្មករ ៧៥០.០០០​នាក់​និង​ក្រុម​គ្រួសារ​របស់​ពួក​គេ​ប្រមាណ​៣​លាន​នាក់​ផ្សេង​ទៀត​កំពុង​ស្ថិត​ក្នុង​ហានិភ័យ ។ សេចក្ដី​ប្រកាស​ព័ត៌មាន​កន្លង​មក​របស់ GMAC ក៏​បាន​បញ្ជាក់​ថា ដោយសារ​កម្មវិធី​ពន្ធ​អនុគ្រោះ EBA ពលរដ្ឋ​កម្ពុជា​រាប់​លាន​នាក់​រួច​ផុត​ពី​ភាព​ក្រីក្រ និង​បាន​រួម​ចំណេ​ក​យ៉ាង​ខ្លាំង​ដល់​ការ​អភិវឌ្ឍន​សេដ្ឋកិច្ច​និង​សង្គម​របស់​ប្រទេស​។
​

កម្មករ​-​កម្មការិនី ចំនួន​ប្រមាណ​ជាង ៧៥​ម៉ឺន​នាក់​បម្រើ​ការងារ​នៅ​ក្នុង​ឧស្សាហកម្ម​វាយនភ័ណ្ឌ​និង​កាត់ដេរ គឺ​ផ្ដល់​ការ​គាំទ្រ​នូវ​ចំណូល​ផ្ទាល់​និង​យ៉ាង​សំខាន់​ដល់​គ្រួសារ​ជាង ២០​ភាគរយ​នៃ​គ្រួសារ​ទាំងអស់​ក្នុង​ប្រទេស​កម្ពុជា​។ ជាង ៨០​ភាគរយ​នៃ កម្មករ​-​កម្មការិនី​របស់ GMAC គឺជា​ស្ត្រី ដែល​ពួក​គេ​ភាគច្រើន​មាន​អាយុ​ច្រើន​បំផុត​ក្រោម​៣៥​ឆ្នាំ​។ ដូច្នេះ ជា​រួម បើ EU សម្រេច​ដកហូត EBA ពី​កម្ពុជា​នោះ​នឹង​ប៉ះពាល់​ធ្ងន់ធ្ងរ​ដល់​ជីវភាព​របស់​កម្មករ​។
​

កន្លង​មក​សម្ដេច​តេ​ជោ ហ៊ុន សែន នាយក​រដ្ឋមន្ត្រី​នៃ​ប្រទេស​កម្ពុជា​បាន​អះអាង​ថា ទីផ្សារ​អឺរ៉ុប នៅ​តែ​បើកចំហ​សម្រាប់​កម្ពុជា​ដដែល ប៉ុន្តែ​គ្រាន់តែ​មាន​បន្ថែម​តម្លៃ​ពន្ធដារ​មួយ​ចំនួន​ប៉ុណ្ណោះ ហើយ​បញ្ហា​នៃ​ការ​ដកហូត EBA គ្រាន់តែ​ជា​រឿង​មុន​និង​ក្រោយ​តែ​ប៉ុណ្ណោះ ។ កម្ពុជា​ត្រូវ​តែ​ខិតខំ​កសាង អភិវឌ្ឍន៍​ខ្លួន​ឲ្យ​រួច​ផុត​ពី​ភាព​ក្រីក្រ ដើម្បី​មាន​កម្លាំង​សេដ្ឋកិច្ច​រឹង​មាំ នៅ​ពេល​នោះ​ហើយ EBA ក៏​នឹង​ត្រូវ​ដក​ចេញ​ជា​ស្វ័យប្រវត្តិ ។ ការ​ផ្តល់​នូវ​ប្រព័ន្ធ​អនុគ្រោះ​ពាណិជ្ជកម្ម EBA គឺ​សម្រាប់​ប្រទេស​ក្រីក្រ ក្នុង​ការ​នាំ​យក​ផលិតផល​និង​ទំនិញ​នានា​មក​កាន់​ទីផ្សារ EU ដោយ​មានការ​អនុគ្រោះ​ពន្ធ ហើយ​មិន​អាច​ផ្តល់​ជូន​ជា​រៀង​រហូត​នោះ​ឡើយ ។

​សហភាព​អឺរ៉ុប បាន​ចាប់ផ្តើម​នីតិវិធី​ជា​ផ្លូវការ​ផ្អាក ជា​បណ្តោះអាសន្ន លើ​ប្រព័ន្ធ​អនុគ្រោះ​ពន្ធ លើ​មុខ ទំនិញ​គ្រប់​ប្រភេទ លើកលែងតែ​អាវុធ កាលពី​ថ្ងៃ​ទី​១៣ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ​២០១៩ មុន​នឹង​អាច​ឈាន​ទៅ​រក​ការ​ព្យួរ នា​ខែកុម្ភៈ​ឆ្នាំ​២០២០ ប្រសិនបើ​រក​ឃើញ​ថា
កម្ពុជា​អនុវត្ត​មិន​ត្រឹមត្រូវ​ទៅ​រក​ភាពល្អ​ប្រសើរ​គ្រប់គ្រាន់​លើ​បញ្ហា​សិទ្ធិ​មនុស្ស​និង​ប្រជាធិបតេយ្យ​។
​

លោក អាត់​ធន់ ប្រធាន​សម្ព័ន្ធ​សហជីព​ប្រជាធិបតេយ្យ​កម្មករ​កាត់ដេរ​កម្ពុជា​មាន​ប្រសាសន៍​ថា «​ចំពោះ​យើង​តែង​មានការ​បារម្ភ​ជា​និច្ច​នៅ​ពេល​ដែល​សហគមន៍​អឺរ៉ុប​ចាប់ផ្តើម​ដំណើរការ​និ​តី​វិធីដក​ប្រព័ន្ធ​អនុគ្រោះ​ពន្ធ​EBA ពី​កម្ពុជា​»​។ ​លោក​បាន​លើក​ឡើង​ថា «​កន្លង​មក​យើង​បាន​ជជែក​ជាមួយ​តំណាង​ក្រុមហ៊ុន តំណាង​សហគមន៍​អឺរ៉ុប ក៏​ដូច​ជា​តំណាង​ទូត​មួយ​ចំនួន​ផ្សេង​ទៀត ហើយ​យើង​គិត​ថា​វា​មិន​ទាន់​មាន​ភាព​ច្បាស់លាស់​នោះ​ទេ​។ ខាង​ក្រុមហ៊ុន​ថា​នៅ​មានការ​កុំ​ម្ម៉​ង​ដែរ ប៉ុន្តែ​ការ​កុំ​ម្ម៉​ង់​វា​នៅ​មាន​តិចតួច​នៅឡើយ​វា​មិន​ទាន់​ច្បាស់លាស់​»​។
​

បើ​តាម​ប្រធាន​សហជីព​រូប​នេះ​បាន​ឲ្យ​ដឹង​ថា «​បើសិន EBA ដាច់ ខ្ញុំ​ជឿ​ថា​នឹង​មាន​ក្រុមហ៊ុន​មួយ​ចំនួន​នឹង​នៅ​បន្ត​ដំណើរការ​នៅ​កម្ពុជា តែ​ប្រាកដ​ណាស់​នឹង​មាន​ក្រុមហ៊ុន​មួយ​ចំនួន​ផ្សេង​ទៀត​នឹង​ដក​។ តែ​វា​មាន​ចំនួន​ប៉ុន្មាន​យើង​មិនដឹង​ទេ​។ តែ​ជា​ការ​ពិត​ត្រូវ​តែ​មាន​ដក ដោយសារ​ការ​នាំ​ចេញ​នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​កម្ពុជា​វា​មានឱកាស​មិន​ជាប់​ការ​បង់ពន្ធ​ក្នុង​ទំហំ​ទឹកប្រាក់​ប្រមាណ​៧០០​ទៅ​៨០០​លាន​ដុល្លារ​អា​មេ​រិ​ក​ក្នុង​មួយ​ឆ្នាំ អីចឹង​បើ​ការ​ទាមទារ​អត្ថប្រយោជន៍​មួយ​ចំនួន​មិន​បាន ជា​ហេតុ​ធ្វើ​ឱ្យ​ក្រុមហ៊ុន​ខ្លះ​ធ្វើការ​ពិចារណា​ហើយ​ក្រុមហ៊ុន​ខ្លះ​អាច​នៅ​ក្នុង​លក្ខខណ្ឌ​ផ្សេង​»​។
​

លោក​បាន​បន្ត​ថា «​ខ្ញុំ​គិត​ថា​មក​ដល់​ពេល​នេះ​បញ្ហា EBA វា​ស្ថិត​នៅ​ក្នុង​ក្តី​បារម្ភ​ទាំងអស់​គ្នា ទាំង​សមាគម​និយោជក ខាង​កម្មករនិយោជិត ទាំងអស់​គ្នា​នៅ​ទ្រឹង​នៅឡើយ នៅ​រង​ចាំ​មើល​ស្ថានការណ៍​នេះ ខាង​រាជរដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា​ជាមួយ​ខាង​សហគមន៍​អឺរ៉ុប​អាច​បញ្ជៀ​ស​ពី​ការ​ដក​ប្រ​ព​ន្ធ័​អនុគ្រោះ​ពន្ធ​នេះ​បាន​ឬ​អត់ បើ​មិន​អាច​ទេ​ទាំងអស់​គ្នា​នឹង​ជួយ​ស្ថានការណ៍​ហ្នឹង​»​។ លោក​បាន​បន្ថែម​ថា «​យើង​អត់​ទាន់​ហ៊ាន​ថា​ទេ​មក​ដល់​ពេល​នេះ​។ មាន​ន័យ​ថា​៥០​វា​អាច​ដក​និង​៥០​ទៀត​វា​អាច​បន្ត​។​ក្នុង​ករណី​ខាង​រាជរដ្ឋាភិបាល​មិន​បាន​ឆ្លើយ​តប​អី​សោះ​ទៅ​នឹង​ការ​ចង់បាន​ខាង​សហគមន៍​អឺរ៉ុប​ហើយ​មិន​ដក​នៅ​ពេល​ខាង​រដ្ឋាភិបាល​បាន​ឆ្លើយ​តប​ឬអ្វី​ដែល​ជា​បញ្ហា​របស់​គេ​ត្រូវ​បាន​ដោះស្រាយ ខ្ញុំ​គិត​ថា​នឹង​មិន​ដក​»៕ កែសម្រួលដោយ ៖ សុឃាក់