ខាងក្រោមនេះគឺជាសំណួរ-ចម្លើយទាក់ទង នឹងសវនាការស្តីពីបញ្ហាកាយសម្បទារបស់​ជន​ជាប់ចោទក្នុងសំណុំរឿង០០២ក្នុងការចូលរួម​សវនាការ ។ សវនាការត្រូវបានអង្គជំនុំជម្រះ សាលាដំបូងកំណត់កាលបរិច្ឆេទបើកសវនាការពីថ្ងៃទី២៩ ដល់ថ្ងៃទី៣១ ខែសីហា ឆ្នាំ ២០១១។
តើ «សមត្ថភាពខាងកាយសម្បទា និង បញ្ញា​ស្មារតីរបស់ជនជាប់ចោទក្នុងការចូលរួម ជំនុំជម្រះ» មានន័យថាដូចម្តេច?

«សមត្ថភាពខាងកាយសម្បទា ​និងបញ្ញា​ស្មារតីរបស់ជនជាប់ចោទក្នុងការចូលរួមជំនុំជម្រះ» គឺជាគោលការណ៍ទូទៅមួយដែល​ជន​ជាប់ចោទណាម្នាក់អាចត្រូវ យកមកជំនុំជម្រះបានលុះត្រាតែជនជាប់ចោទរូបនោះមានសមត្ថ​ភាពខាងកាយសម្បទា និងបញ្ញាស្មារតីធួនល្មម ក្នុងការអនុវត្តសិទ្ធិរបស់ខ្លួននៅក្នុងតុលាការ។ គោលការណ៍នេះរួមមានសមត្ថភាពក្នុងការ​យល់​ដឹងអំពីបទចោទប្រកាន់មកលើខ្លួន ការយល់ដឹង​អំពីមូលហេតុ និងបច្ច័យនៃដំណើរការនីតិវិធី ការយល់ដឹងអំពីភស្តុតាងបានលម្អិត និងសមត្ថ​ភាពក្នុងការបង្គាប់ទៅមេធាវីរបស់ខ្លួន និងការ​ផ្តល់សក្ខីកម្ម។

ហេតុអ្វីបានជាអង្គជំនុំជម្រះសាលាដំបូងចាំបាច់ត្រូវធ្វើការវាយតម្លៃទៅលើជនជាប់ចោទ​មួយចំនួនទាក់ទងនឹងសមត្ថភាពខាងកាយសម្ប​ទា និងបញ្ញាស្មារតីសម្រាប់ការចូលរួមការ​ជំនុំ​ជម្រះ?

មាត្រា៣២នៃវិធានផ្ទៃក្នុងនៃអ.វ.ត.កបាន​កំណត់ថា សហចៅក្រមស៊ើបអង្កេតអង្គបុរេ​ជំនុំ​ជម្រះ អង្គជំនុំជម្រះសាលាដំបូង ឬអង្គជំនុំជម្រះ​តុលាការកំពូលអាចបង្គាប់ឲ្យមានការពិនិត្យ វេជ្ជ​សាស្ត្រវិកលចរិតនិងចិត្តសាស្ត្ររបស់​ជន​ជាប់ចោទណាម្នាក់ដោយអ្នកជំនាញ ដើម្បី​កំណត់ថា តើជនជាប់ចោទនោះមានសមត្ថភាព​ខាងកាយសម្បទា និងបញ្ញាស្មារតីធួនល្មម​សម្រាប់​ការចូលរួមការជំនុំជម្រះ​បានដែរ​ឬយ៉ាង​ណា។

អៀង សារី, អៀង ធិរិទ្ធ និងនួន ជា បាន​ស្នើ​សុំឱ្យមានការវាយតម្លៃទៅលើស្ថានភាពកាយ​សម្បទា និងបញ្ញាស្មារតីរបស់ពួកគាត់សម្រាប់​ការចូលរួមការជំនុំជម្រះ ។ អង្គជំនុំជម្រះ​​​សាលាដំបូងបានចាត់តាំងលោកសាស្រ្តា​ចារ្យ ចន ខេមបែល (John Campbell) មកពី ប្រទេសនូវែលហ្សេឡង់ឱ្យធ្វើការវាយតម្លៃ វេជ្ជសាស្ត្រ ។ នៅក្នុងផ្នែកមួយនៃការវាយ​តម្លៃ​របស់គាត់លើជនជាប់ចោទទាំង៣រូបលោក​សាស្រ្តាចារ្យខេមបែលត្រូវបានតុលាការស្នើសុំ​ឱ្យ​ពិនិត្យលើរបាយការណ៍ និងតេស្តវេជ្ជសាស្រ្ត ជាច្រើនដែលមានកន្លងមក និងធ្វើតេស្ត និង​ពិភាក្សាជាមួយគ្រូពេទ្យ និងវេជ្ជបណ្ឌិតដែល​ធ្លាប់ពិនិត្យ និងព្យាបាលជនជាប់ចោទពីពេល​
មុនៗមក ។ នៅក្នុងរបាយការណ៍របស់លោក Campbell ដែលបានដាក់ជូនអង្គជំនុំជម្រះ សាលាដំបូងបានបញ្ជាក់ថា ការវាយតម្លែបន្ថែម ពីអ្នកជំនាញទៅលើស្ថានភាពកាយសម្បទា និង បញ្ញាស្មាតីរបស់អៀង ធីរិទ្ធ គឺជាការចាំបាច់។  លោក Campbell មិនបានធ្វើអនុសាសន៍អ្វី ផ្សេងដើម្បីវាយតម្លៃបន្ថែមលើ អៀង សារី ឬ នួន ជា នោះទេ។

នួន ជា និងអៀង ធីរិទ្ធ នៅតែបន្តអះអាង ថា ពួកគាត់ពុំមានសមត្ថភាពខាងកាយសម្បទា និងបញ្ញាស្មារតីធួនល្មមសម្រាប់ការចូលរួមការ
ជំនុំជម្រះបានទេ។

តើនរណាជាអ្នកសម្រេចថា តើជនជាប់ ចោទណាម្នាក់មានកាយសម្បទា និងបញ្ញាស្មាតី ធួនល្មមសម្រាប់ចូលរួមការជំនុំជម្រះ? អ្នក ជំនាញវេជ្ជសាស្រ្ត ឬក៏ចៅក្រម?
សេចក្តីសម្រេចអំពីសមត្ថភាពខាងកាយសម្បទា និងបញ្ញាស្មាតីសម្រាប់ការចូលរួមការ ជំនុំជម្រះ គឺជាសេចក្តីសម្រេចរបស់តុលាការ​ដែលត្រូវសម្រេចដោយចៅក្រម ។ ចៅក្រមត្រូវ​ធ្វើការវាយតម្លៃតាមផ្លូវច្បាប់ទៅលើលទ្ធផលដែលរកឃើញដោយអ្នកជំនាញវេជ្ជសាស្រ្តមុននឹងសម្រេចថា តើជនជាប់រូបនោះមាន​សមត្ថ​ភាពខាងកាយសម្បទា និងបញ្ញាស្មាតីធួនល្មម សម្រាប់ការចូលរួមការជំនុំជម្រះបានដែរ ឬ យ៉ាងណានោះ។

តើអង្គជំនុំជម្រះសាលាដំបូងនឹងត្រូវចេញ សេចក្តីសម្រេចអំពីសមត្ថភាពខាងកាយសម្បទា និងបញ្ញាស្មាតីរបស់ជនជាប់ចោទនៅក្នុង
អំឡុងពេលសវនាការថ្ងៃទី២៩-៣១ សីហា ឆ្នាំ ២០១១ នេះ ឬយ៉ាងណា? ទេ ! សវនាការនេះ ត្រូវបានរៀបចំឡើងដើម្បីបើកឱ្យមានការសួរ
ដេញដោលរវាងអ្នកជំនាញវេជ្ជសាស្ត្រ និងរបស់​មេធាវីការពារក្តីឱ្យអៀង ធីរិទ្ធ និងនួន ជា, សហ​ព្រះរាជអាជ្ញា និងសហមេធាវីនាំមុខតំណាងដើម​បណ្តឹងរដ្ឋប្បវេណីទាក់ទងនឹងរបាយការណ៍ របស់​អ្នកជំនាញលោកសាស្រ្តាចារ្យ Campbell ពាក់ព័ន្ធជនជាប់ចោទ នួន ជា និងអៀង ធិរិទ្ធ​ប៉ុណ្ណោះ។
នាពេលឆាប់ៗ ខាងមុខនេះ អង្គជំនុំជម្រះ​សាលាដំបូងនឹងចាត់តាំងអ្នកជំនាញផ្នែកវិកល​វិទ្យា ដើម្បីវាយតម្លៃលើជនជាប់ចោទបន្ថែម​ទៀត ។ សេចក្តីសម្រេចអំពីសមត្ថភាពខាង​កាយសម្បទា និងបញ្ញាស្មារតីរបស់ជនជាប់​ចោទសម្រាប់ការចូលរួមជំនុំជម្រះនឹងមិនអាចធ្វើមុន ឬនៅក្រោយពេលការវាយតម្លៃទាំង​អស់​នោះបានបញ្ចប់នោះបានទេ។

ប្រសិនបើជនជាប់ចោទត្រូវបានរកឃើញថា មិនមានសមត្ថភាពខាងកាយសម្បទា និងបញ្ញា​ស្មារតីអាចចូលរួមការជំនុំជម្រះបាន តើនឹង​មានរឿងអ្វីកើតឡើង?
វាអាស្រ័យទៅលើស្ថានភាពនៃបុគ្គលម្នាក់ៗដូចជា តើស្ថានភាពនៃកាយសម្បទា​ និង​បញ្ញាស្មារតីជាស្ថានភាពបណ្តោះអាសន្ន ឬជា​និរន្តរ៍ ។ លទ្ធផលច្បាស់លាស់គឺវាអាស្រ័យ​ទៅ​លើការសម្រេចរបស់អង្គជំនុំជម្រះសាលា​ដំបូង ដែលផ្អែកលើបទប្បញ្ញត្តិច្បាប់និងការអនុវត្ត តាមច្បាប់ជាតិ និងអន្តរជាតិប៉ុណ្ណោះ។

ប្រសិនបើជនជាប់ចោទត្រូវបានរកឃើញថា មិនមានសមត្ថភាពខាងកាយសម្បទា និង​បញ្ញាស្មារតីធួនល្មមសម្រាប់ការចូលរួមការជំនុំ
ជម្រះ តើសេចក្តីសម្រេចនោះអាចត្រូវប្តឹងសា​ទុក្ខបានដែរឬទេ?

ប្រសិន បើសេចក្តីសម្រេចរបស់​អង្គជំនុំ​ជម្រះ​សាលាដំបូងទាក់ទងនឹងសមត្ថភាពខាងកាយ សម្បទា  និងបញ្ញាស្មារតីរបស់ជនជាប់ចោទ​មានអានុភាពបញ្ចប់កិច្ចដំណើរការនីតិវិធី សេចក្តីសម្រេចនោះអាចត្រូវប្តឹងសាទុក្ខទៅអង្គជំនុំជម្រះតុលាការកំពូលបាន ៕