រាជធានីភ្នំពេញ ៖ តំណាងអចិន្ត្រៃយ៍ប្រចាំអង្កការសហប្រជាជាតិ UN បានគូសបញ្ជាក់នៅក្នុងកិច្ចប្រជុំអង្កការសហប្រជាតិថា សេរីភាពមិនអាចរីកចម្រើន ក្នុងភាពវឹកវរបានទេ វាត្រូវរីកចម្រើនក្នុងសន្តិភាព ។ ឯកអគ្គរាជទូត…
រាជធានីភ្នំពេញ ៖ តំណាងអចិន្ត្រៃយ៍ប្រចាំអង្កការសហប្រជាជាតិ UN បានគូសបញ្ជាក់នៅក្នុងកិច្ចប្រជុំអង្កការសហប្រជាតិថា សេរីភាពមិនអាចរីកចម្រើន ក្នុងភាពវឹកវរបានទេ វាត្រូវរីកចម្រើនក្នុងសន្តិភាព ។
ឯកអគ្គរាជទូត អ៊ុន តារា តំណាងអចិន្ត្រៃយ៍កម្ពុជា ប្រចាំសហប្រជាជាតិ និងអង្គការអន្តរជាតិ នៅទីក្រុងហ្សឺណែវ នៅសម័យប្រជុំលើកទី៦០ នៃក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្ស លើប្រធានបទ កិច្ចសន្ទនាអន្តរកម្ម ជាមួយអ្នករាយការណ៍ពិសេស ស្តីពីស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា ទីក្រុងហ្សឺណែវកាលពី ថ្ងៃទី៣ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២៥ ថា កម្ពុជាសូមអរគុណអ្នករាយការណ៍ពិសេសសម្រាប់របាយការណ៍។ យើងចូលរួមក្នុងកិច្ចសន្ទនាអន្តរកម្មនេះ ដោយស្មារតីបើកចំហ និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ។ ទោះយ៉ាងណា យើងត្រូវតែនិយាយដោយ ភាពច្បាស់លាស់ និងការជឿជាក់ នៅពេលដែលអធិបតេយ្យភាព វឌ្ឍនភាព និងសំឡេងរបស់ប្រជាពលរដ្ឋយើងកំពុងត្រូវបានលើកឡើង ។
ឯកឧត្តមថា ៖ “យើងសូមកោតសរសើរចំពោះការអំពាវនាវជាលើកដំបូងរបស់អ្នករាយការណ៍ពិសេស ឱ្យគោរពកិច្ច ព្រមព្រៀងឈប់បាញ់ ប៉ុន្តែសន្តិភាពមិនអាចស្ថិតនៅតែលើពាក្យសម្តីនោះទេ។ អាណត្តិរបស់អ្នករាយការណ៍មានលើសពីការអំពាវនាវ ដោយត្រូវធ្វើការរារាំងនឹងការបំពាននានាដែលបង្កគ្រោះថ្នាក់ ដល់សន្តិភាព។ ការផ្លាស់ទីលំនៅដោយបង្ខំ ការឡោមព័ទ្ធភូមិ ការរឹបអូសទ្រព្យសម្បត្តិ ការបណ្តេញ ចេញដោយបង្ខំ និងស្ថានភាព នៃទាហានដែលត្រូវបានចាប់ខ្លួន។ ទាំងនេះមិនមែនជាបញ្ហាអរូបីទេ ប៉ុន្តែជាការបំពានសិទ្ធិមនុស្ស និងច្បាប់មនុស្សធម៌យ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ ដែលបំផ្លាញការទុកចិត្ត និងការ ផ្សះផ្សា ហើយការមិនអើពើនឹងការបំពានទាំងនេះ គឺជាការបំភ្លៃការពិត” ។
ឯកឧត្តមលើកឡើងថា ស្តីពីវិសោធនកម្មច្បាប់សញ្ជាតិ អ្នករាយការណ៍មិនបានអើពើទាំងមូលដ្ឋានរដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងការប្រៀប ធៀបអន្តរជាតិ។ កំណែទម្រង់នេះ មិនមែនបំបិទមាត់អ្នកប្រឆាំងទេ តែជាការពារអធិបតេយ្យភាព ខណៈពេលដែលមានការធានាសិទ្ធិ ធ្វើឱ្យមានតុល្យភាពសន្តិសុខជាតិជាមួយនឹងដំណើរការត្រឹមត្រូវតាមនីតិវិធីច្បាប់ និងពង្រឹងភាពធន់នឹងបញ្ហាប្រឈមដែលមិនធ្លាប់មានពីមុនមក ។
ឯកឧត្តមថា ៖ “របាយការណ៍របស់អ្នករាយការណ៍បានអះអាងថា កម្ពុជាស្ថិតនៅក្នុងស្ថានភាពដ៏លំបាក និងស្ថានភាពដ៏គ្រោះថ្នាក់»។ វោហាសាស្ត្របែបនេះ ទោះជាយ៉ាងរស់រវើកក៏ដោយ ធ្វើឱ្យខូចដល់ភាពមិនលំអៀងរបស់អ្នកកាន់អាណត្តិពិសេស។ កម្ពុជាមិនខ្វិនទេ យើងកំពុងឈានទៅមុខជានិច្ច ងើបពីសង្គ្រាម ដើម្បីកសាងស្ថាប័នសន្តិភាព និងច្បាប់។ ការកាត់បន្ថយភាពធន់នេះទៅជារូបសម្តែង កំប្លែង គឺជាការបដិសេធចំពោះការលះបង់របស់ប្រជាពលរដ្ឋយើង” ។
តំណាងកម្ពុជានៅ UN បានលើកឡើងទៀតថា ស្តីពីលំហរពលរដ្ឋ និងនយោបាយ របាយការណ៍នេះនិយាយឡើងវិញនូវភាពនឿយហត់មួយដែលថា ការបោះឆ្នោតនៅកម្ពុជា «មិនសេរី និងមិនយុត្តិធម៌» ហើយថា គណបក្សប្រឆាំង និងសង្គម ស៊ីវិលដំណើរការ «ក្រោមការឡោមព័ទ្ធ»។ ការអះអាងទាំងនេះ មិនគោរពទាំងការពិត និងច្បាប់។ ការបោះឆ្នោតធ្វើឡើងក្រោមច្បាប់បោះឆ្នោត។ ពលរដ្ឋខ្មែររាប់លាននាក់ បានបោះឆ្នោតដោយសេរី និងសន្តិភាព។ ការច្រានចោលសំឡេងរបស់ពួកគាត់ គឺមិនមែនដើម្បីរិះគន់រដ្ឋាភិបាលនោះទេ គឺជាការបំបិទឆន្ទៈអធិបតេយ្យភាពរបស់ពួកគាត់ ។
របាយការណ៍នេះ បានចោទសួរបន្ថែមទៀតអំពីការផ្ទេរការដឹកនាំតាមជំនាន់ដោយសន្តិវិធីរបស់កម្ពុជា ប្រៀបដូចនិរន្តរភាពជាភាពទន់ខ្សោយទៅវិញ។ ជាក់ស្តែង ការស្នងតំណែងត្រូវបានអនុវត្ត ដោយអនុលោមតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងដំណើរការប្រជាធិបតេយ្យ។ ភាពស្របច្បាប់មិនគួរត្រូវបាន វាស់វែងដោយចំណូលចិត្តពីខាងក្រៅទេ ប៉ុន្តែអាស្រ័យដោយឆន្ទៈរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ និងភាពរឹងមាំ របស់ស្ថាប័ន ។
ការអះអាងអំពី «ការបង្រួមទំហំសិទ្ធិពលរដ្ឋ ក៏ដួលរលំនៅក្រោមការត្រួតពិនិត្យផងដែរ។ កម្ពុជាជាផ្ទះរបស់អង្គការដែលបានចុះបញ្ជីជាង ៦.០០០ និងប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយជាង ២.០០០ ដែលភាគ ច្រើនរិះគន់រដ្ឋាភិបាលដោយចំហ។ ពីរដងក្នុងមួយឆ្នាំ រាជរដ្ឋាភិបាល និងសង្គមស៊ីវិលជួបគ្នាក្នុង វេទិកាបើកចំហ។ ទាំងនេះមិនមែនជាសញ្ញា នៃការកន្ត្រាក់ទេ ប៉ុន្តែជាសញ្ញានៃភាពរឹងមាំ ។
ឯកឧត្តមបានសង្កត់ធ្ងន់ថា ៖ “សង្គម ស៊ីវិលរីកចម្រើន ព្រោះសន្តិភាព និងស្ថិរភាពបានផ្តល់ដីមានជីជាតិ។ សេរីភាពមិនអាចរីកចម្រើន ក្នុងភាពវឹកវរបានទេ វារីកចម្រើនក្នុងសន្តិភាព” ។
ជាមួយគ្នានោះដែរឯកឧត្តមបានលើកឡើងថា ការចោទប្រកាន់នៃ «ការចាប់ខ្លួនជាបណ្តុំ» «ការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញអ្នកប្រឆាំង” ឬ “សង្គ្រាមច្បាប់ តុលាការ»។ នៅកម្ពុជា គ្មាននរណាម្នាក់ត្រូវបានកាត់ទោសដោយសារមានជំនឿនយោបាយទេ។ ការផ្តន្ទាទោសកើតឡើងពីការបំពានច្បាប់ ដូចជាការញុះញង់ឱ្យមានអំពើហិង្សា ការស្អប់ខ្ពើមពូជសាសន៍ ឬការគំរាមកំហែងដល់សណ្តាប់ធ្នាប់សាធារណៈ ជាអាទិ៍។ យើងក៏មិនអាចទទួលយកការ លើកឡើង នៃការគាបសង្កត់ឆ្លងដែន បានដែរ។ ការដាក់ស្លាករាល់ការផ្តន្ទាទោសតាមច្បាប់ថា «ការគាបសង្កត់» គឺបំភ្លៃយុត្តិធម៌ និងដកហូតមាត្រា ១៩(៣) នៃអនុសញ្ញអន្តរជាតិស្តីពីសិទ្ធិ ពលរដ្ឋ និងនយោយបាយ (ICCPR) លើតុល្យភាពរវាងសេរីភាព និងការទទួលខុសត្រូវ ។
ចំពោះការបោកប្រាស់តាមអ៊ីនធឺណិត យើងមិនបដិសេធភាពធ្ងន់ធ្ងររបស់វាទេ ប៉ុន្តែបដិសេធការបង្អួចទ្រង់ទ្រាយ នៃភាពអសកម្មណាមួយ។ ជាក់ស្តែង ក្រុមអង្គការឆ្លងជាតិទាំងនេះ ត្រូវបានបំផ្លាញ ចោលបណ្តាញ សង្គ្រោះជនរងគ្រោះត្រូវបានជួយសង្គ្រោះ ជនល្មើសត្រូវបានកាត់ទោស និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការក្នុងតំបន់ក៏ត្រូវបានពង្រឹង។ នេះជាភស្តុតាងច្បាស់លាស់ នៃការដោះស្រាយ មិន មែនជាការបរាជ័យនោះទេ ។
ស្តីពីធនធានធម្មជាតិ និងបរិស្ថាន របាយការណ៍បានហៅថា «គ្រោះរញ្ជួយដី» ដោយតភ្ជាប់ការអះអាងលើបញ្ហាច្រើនប្រភេទ ចាប់ពីអភិបាលកិច្ចពាក់ព័ន្ធនឹងដីធ្លី និងទឹក រហូតដល់ការគ្រប់គ្រងបរិស្ថាន។ ប៉ុន្តែ វាជារូបភាពលាបពណ៌ដោយផ្នែក។ កម្ពុជាមិនបដិសេធបញ្ហាប្រឈមទេ ប៉ុន្តែកំណែទម្រង់កំពុងរីកចម្រើនទៅមុខ។ តុល្យភាព នៃការអភិរក្ស និងការអភិវឌ្ឍគឺជាការសាកល្បងជាសកល។ កម្ពុជាប្រឈមមុខនឹងបញ្ហានេះដោយបើកចំហរ តាមរយៈច្បាប់ ការពិគ្រោះយោបល់ និងកំណែទម្រង់។ មាគ៌ារបស់យើង គឺជាផ្លូវមួយ នៃភាពធន់ ការបន្ត និងកំណើនប្រកបដោយនិរន្តរភាព មិនមែនជាស្ថានភាពដ៏លំបាក ឬស្ថានភាពដ៏គ្រោះថ្នាក់ នោះទេ ។
ឯកឧត្តមក៏បានលើកឡើងថា លំហពលរដ្ឋ និងនយោបាយនៅកម្ពុជាមិនល្អឥតខ្ចោះទេ ហើយក៏គ្មានប្រទេសណាមួយល្អឥតខ្ចោះ ដែរ។ ប៉ុន្តែ វាមានភាពស្វាហាប់ និងការវិវឌ្ឍ មានការពិគ្រោះយោបល់កាន់តែទូលំទូលាយ ការចូល ប្រើប្រាស់ឌីជីថលកាន់តែច្រើន និងកំណែទម្រង់ប្រព័ន្ធតុលាការដែលពង្រឹងឯករាជ្យភាព។ ដូចគ្នា ដែរ យើងទទូចថា សិទ្ធិមិនអាចបែងចែកបានទេ។ សិទ្ធិពលរដ្ឋ និងនយោបាយមិនអាចមាននិរន្តរ ភាពបានទេ នៅពេលសិទ្ធិសេដ្ឋកិច្ច និងសង្គមដួលរលំ។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ របាយការណ៍ នេះត្រូវបានបំផ្លាញដោយការជ្រើសរើស និងអតុល្យភាព ដោយផ្តោតការទិតៀនលើសិទ្ធិពលរដ្ឋ និងនយោបាយ ខណៈពេលមិនសូវទទួលស្គាល់សមិទ្ធិផលសេដ្ឋកិច្ចសង្គម។ ដូច្នេះយើងសូមអំពាវ នាវឱ្យអ្នករាយការណ៍គោរពក្រមសីលធម៌នៃអ្នកកាន់អាណត្តិពិសេស ក្នុងការបំពេញអាណត្តិរបស់ខ្លួន ។
ឯកឧត្តមបញ្ជាក់ថា ៖ “កម្ពុជាមិនអះអាងភាពល្អឥតខ្ចោះទេ។ ប៉ុន្តែយើងអះអាងវឌ្ឍនភាព។ យើងបានកសាងស្ថាប័នឡើង វិញក្រោយសង្គ្រាម ស្តារស្ថិរភាព បោសសម្អាតមីនរាប់លានគ្រាប់ កាត់បន្ថយភាពក្រីក្រ ពង្រីកការ អប់រំ និងសុខាភិបាល។ ទាំងនេះគឺជាមូលដ្ឋានគ្រឹះពិតប្រាកដ ដែលសិទ្ធិអាចរីកចម្រើន”។
ឯកឧត្តមថា ៖ យើងអំពាវក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្សពិចារណាលើរបាយការណ៍ដោយយុត្តិធម៌៖ ការទទួលស្គាល់សមិទ្ធិ ផល ក៏ដូចជាបញ្ហាប្រឈម ទប់ទល់នឹងការជ្រើសរើស និងនយោបាយូបនីយកម្ម ហើយបញ្ជាក់កិច្ច សហប្រតិបត្តិការលើមូលដ្ឋាននៃភាពមិនលំអៀង និងតុល្យភាព។ កម្ពុជានៅតែប្តេជ្ញាយ៉ាងមាំមួន ចំពោះសន្តិភាពជាមូលដ្ឋានគ្រឹះនៃសិទ្ធិ ចំពោះការអភិវឌ្ឍជាជាមគ្គុទ្ទេសក៍នៃសេចក្តីថ្លៃថ្នូរ និងចំពោះការទទួលបានសិទ្ធិពេញលេញសម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋយើងទាំងអស់៕
ចែករំលែកព័តមាននេះ