ទីក្រុងសេអ៊ូល៖ តើគម្រោងបោះឆ្នោតដកតំណែងលោកយូនសុកយូលនៅថ្ងៃស្អែកនេះអាចនឹងទទួលបានជោគជ័យដែរឬទេ? នេះជាសំណួរដ៏ធំ១នៅពេលរដ្ឋសភាបានទទួលយករួចហើយនូវការដាក់ញត្តិស្នើសុំដកតំណែងរបស់លោកប្រធានាធិបតីកូកូរ៉េខាងត្បូងរូបនេះជាលើកទី២។ គេមានជំនឿថាលោកយូនស៊ុកយូលអាចនឹងត្រូវអស់តំណែងនៅថ្ងៃស្អែកនេះបើគណបក្សកាន់អំណាចចូលរួមសហការត្រឹមតែ៨សំឡេងទៀតប៉ុណ្ណោះ។
ក្រុមប្រឆាំងប្រមូលបាន១៩២អ្នកតំណាងរាស្ត្រដើម្បីត្រៀមបោះឆ្នោតគាំទ្រញត្តិនេះ។ នេះមិនទាន់គិតទៅដល់អ្នកតំណាងរាស្ត្រខ្លះរបស់គណបក្សកាន់អំណាចដែលអាចនឹងបោះឆ្នោតគាំទ្រញត្តិនេះដែរ។ ទោះជាយ៉ាងណាក្ដី គេត្រូវតែរង់ចាំអ៊ុតលទ្ធផលជាក់ស្ដែងនៅក្នុងការបោះឆ្នោតលើកនេះ។ គណបក្សកាន់អំណាច ទន្ទឹមនឹងមិនគាំទ្រទង្វើរបស់លោកយូនស៊ុកយូល ពួកគេក៏មិនចង់ឱ្យក្រុមប្រឆាំងចំណេញផ្នែកនយោបាយនោះទេ។ ហេតុនេះ ពួកគេនៅតែអេះអុញ ឬកិចកុកចុះឡើងៗ។
ឥឡូវនេះ គេដឹងថាអ្នកតំណាងរាស្ត្ររបស់គណបក្សកាន់អំណាចយ៉ាងតិច៧នាក់បានឱ្យសញ្ញាថាពួកគេអាចនឹងបោះឆ្នោតគាំទ្រញត្តិនោះ។ ចំពោះសំណួរថាហេតុអ្វីបានជាអ្នកតំណាងរាស្ត្របក្សកាន់អំណាចងាកមកគាំទ្រញត្តិដែលស្នើឡើងដោយក្រុមប្រឆាំង? លោកកាល់ហ្វ្រីតហូស (Karl Friedhoff) ជាអ្នកវិភាគម្នាក់យល់ថាលោកយូនស៊ុកយូលគ្មាននៅសល់ជម្រើសអ្វីទៀតសម្រាប់តថ្លៃផ្នែកនយោបាយទេបន្ទាប់ពីគាត់បានផ្ទេរភារកិច្ច និងតួនាទីអស់រលីងទៅឱ្យនាយករដ្ឋមន្ត្រី និងគណបក្សកាន់អំណាចជាថ្នូរនឹងអ្នកតំណាងរាស្ត្របក្សកាន់អំណាចធ្វើពហិកាមិនចូលរួមបោះឆ្នោតកាលពីថ្ងៃសៅរ៍សប្ដាហ៍មុន។
លោកគ្មានសល់សន្លឹកបៀរសំខាន់សម្រាប់លេងនៅក្នុងល្បែងនយោបាយនេះតទៅទៀតទេ។ នៅក្នុងភាសាល្បែងស៊ីសងគេហៅថា «គ្មានទឹកសម្រាប់ចាក់»។ ជម្រើសមានតែ២ទេ។ លោកត្រូវគេបោះឆ្នោតដកតំណែង ឬត្រូវចុះពីតំណែងដោយខ្លួនឯង។ ដោយសារលោកប្រកាន់ជំហរដាច់ខាតមិនចុះពីតំណែង ដូច្នេះមានតែការបោះឆ្នោតដកតំណែងតាមរយៈរដ្ឋសភា។
អ្នកវិភាគឈ្មោះម៉ាសល ប៊ូតុន (Marshall Bouton) យល់ថាលើកនេះ សភាអាចនឹងបោះឆ្នោតដកតំណែងបានសម្រេច។ មុនពេលលោកយូនស៊ុកយូលថ្លែងសុន្ទរកថាកាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ គណបក្សកាន់អំណាចបានបង្ហើបឱ្យដឹងអំពីផែនការបង្កើតផែនទីបង្ហាញផ្លូវដើម្បីរៀបចំឱ្យលោកយូនចុះពីតំណែងនៅខែកុម្ភៈ ឬមីនា។ បន្ទាប់មក រៀបចំការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសប្រធានាធិបតីនៅខែមេសា ឬឧសភាឆ្នាំក្រោយ។ នៅទីបំផុត លោកយូនចេញមកប្រកាសថាលោកមិនចុះចេញជាដាច់ខាត។
គណបក្សកាន់អំណាចក៏នៅមិនស្រណុកខ្លួនប៉ុន្មានដែរ ហើយក៏ស្ថិតនៅក្នុងការពិបាកសម្រេចចិត្តបំផុត។ បើដកតំណែងលោកយូនស៊ុកយូល ហើយរៀបចំការបោះឆ្នោតសាជាថ្មី សួរថាតើគណបក្សនេះអាចនឹងឈ្នះឆ្នោតដែរឬទេ? មូលហេតុដែលគណបក្សកាន់អំណាចរៀបចំការបោះឆ្នោតមុនអាណត្តិដោយសារសង្ឃឹមថាអាចឈ្នះឆ្នោត។ ប៉ុន្តែករណីនេះក៏អាចក្លាយជាកាំបិតចិតដងឯង ឬចំណេះជិះកឯងផងដែរប្រៀបបាននឹងការគ្រវែងប៊ូមមើរ៉ាង (boomerang) ទៅលើអាកាស ហើយវាហោះត្រឡប់មករកម្ចាស់ដើមវិញដូច្នោះដែរ។
ករណីរៀបចំការបោះឆ្នោតមុនអាណត្តិនេះធ្លាប់ផ្ដល់ផលអវិជ្ជមានសម្រាប់គណបក្សខ្លះដូចជាលោកម៉ាក្រុងរំលាយសភា ហើយរៀបចំការបោះឆ្នោតមុនអាណត្តិ។ នៅទីបំផុត គណបក្សរបស់គាត់ទទួលបានអ្នកតំណាងរាស្ត្រមិនគ្រប់គ្រាន់។ ករណីនៅប្រទេសជប៉ុនក៏ដូចគ្នា។ លោកអ៊ីស៊ីបារៀបចំការបោះឆ្នោតមុនអាណត្តិ នៅទីបំផុតទទួលបានសំឡេងអ្នកតំណាងរាស្ត្រមិនគ្រប់គ្រាន់។
អ្នកវិភាគឈ្មោះរីឈី (Richey) យល់ថាគណបក្សកាន់អំណាចគាំទ្រការរៀបចំឱ្យលោកយូនស៊ុកយូលចុះពីតំណែងតាមការគូសវាសសេណារីយោរបស់ប្រធានបក្ស។ លោកយូនស៊ុកយូលអាចបន្តកាន់តំណែងខ្យល់រយៈពេលពីរបីខែទៀត។ តាមពិត ការបង្ខំឱ្យលោកយូនស៊ុកយូលផ្ទេរអំណាចទៅអ្នកដទៃនោះក៏មិនស្របនឹងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងមិនស្របច្បាប់នោះទេ។ ប៉ុន្តែពួកគេគ្មានជម្រើស។ តាមលោករីយី គណបក្សកាន់អំណាចមិនចង់មានប្រវត្តិថាខ្លួនដកតំណែងមនុស្សនៅក្នុងបក្សខ្លួនឯង។
គណបក្សកាន់អំណាចកំពុងតថ្លៃផ្នែកនយោបាយដើម្បីកុំឱ្យគណបក្សប្រឆាំងមានប្រៀប ឬចំណេញនយោបាយ។ ឧទាហរណ៍ ការទាមទារឱ្យប្រធានគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យមិនឈរឈ្មោះជាបេក្ខជនប្រធានាធិបតីនៅពេលរៀបចំការបោះឆ្នោតមុនអាណត្តិ។ យោងតាមអ្នកវិភាគរូបនេះ គណបក្សកាន់អំណាចមិនចង់ឃើញប្រធានគណបក្សប្រឆាំងរូបនេះឈ្នះឆ្នោតឡើងកាន់អំណាចទេ។ បើដូច្នេះមែន វាចូលសេណារីយោប៊ូមមើរ៉ាងរៀបចំការបោះឆ្នោតដូចរៀបចំឱ្យគេឡើងកាន់អំណាច។
តើនឹងមានអ្វីកើតឡើងបើលោកយូនស៊ុកយូលត្រូវសភាបោះឆ្នោតដកតំណែង?
បើសភាបោះឆ្នោតដកតំណែងរបស់លោកយូនស៊ុកយូលបានសម្រេចមែន គេនឹងបញ្ជូនសំណុំរឿងនេះបន្តទៅតុលាការធម្មនុញ្ញ។ បញ្ហានេះមិនអាចបញ្ចប់ត្រឹមរយៈពេលបីឬបួនខែនោះទេ។ បើតុលាការធម្មនុញ្ញសម្រេចថាត្រូវតែដកតំណែងរបស់គាត់ជាស្ថាពរ គ.ជ.បត្រូវរៀបចំការបោះឆ្នោតប្រធានាធិបតីនៅក្នុងរយៈពេល៦០ថ្ងៃយ៉ាងយូរ។ ប្រហែលជានៅខែឧសភា ឬខែមិថុនាឆ្នាំក្រោយ។
ប៉ុន្តែអ្នកវិភាគយល់ថាអ្វីៗវាមិនងាយស្រួលដូចជាយើងគិតនោះទេព្រោះលោកយូនស៊ុកយូលប្រកាសរួចហើយថាលោកនឹងតស៊ូរហូតដល់ដំណាក់កាលចុងក្រោយ។ ដូច្នេះ ក្នុងនាមគាត់ជាប្រធានាធិបតីម្នាក់ គាត់នឹងរកមេធាវីខ្លាំងៗ ហើយនឹងសរសេរសារណាការពារខ្លួនដើម្បីតតាំងក្ដីនៅក្នុងតុលាការធម្មនុញ្ញ។
ដូច្នេះ ដំណើរការដកតំណែងលោកយូនស៊ុកយូលនៅវែងឆ្ងាយតទៅមុខទៀត មិនអាចដកគាត់ដោយងាយស្រួលដូចគេដកស្ពៃនោះទេ។ គេមិនត្រូវភ្លេចទេថាបើទុកជាសភាបោះឆ្នោតដកតំណែងរបស់គាត់បានសម្រេច ហើយបញ្ជូនសំណុំរឿងទៅតុលាការធម្មនុញ្ញ ក៏តុលាការមិនប្រាកដជាដកតំណែងគាត់ភ្លាមៗនោះទេ។ ចៅក្រមរបស់តុលាការធម្មនុញ្ញភាគច្រើនជាអ្នកអភិរក្សនិយម។ ពួកគេអាចនឹងស្ដាប់ហេតុផលរបស់លោកយូនស៊ុកយូលដែលសម្រេចចិត្តប្រកាសច្បាប់អាជ្ញាសឹក៕
ចែករំលែកព័តមាននេះ