នៅក្នុងសង្គមកម្ពុជា នៅពេលគេលើកពីស្ថាប័ន ឬអាជីពការងារមួយចំនួនមកនិយាយភ្លាមសាធារណជន ក៏បានគិតភ្លែតទៅរកភាពអវិជ្ជមានដែលបានកើតមាននៅក្នុងអង្គភាព ឬអាជីពការងារនោះ ។ មានន័យថា សកម្មភាពបុគ្គលមួយចំនួនបានធ្វើឱ្យខូចឈ្មោះស្ថាប័ន និងអាជីពការងារមួយចំនួន និងក្លាយជាចំណុចរិះគន់របស់មហាជនដូចជាថា…
នៅក្នុងសង្គមកម្ពុជា នៅពេលគេលើកពីស្ថាប័ន ឬអាជីពការងារមួយចំនួនមកនិយាយភ្លាមសាធារណជន ក៏បានគិតភ្លែតទៅរកភាពអវិជ្ជមានដែលបានកើតមាននៅក្នុងអង្គភាព ឬអាជីពការងារនោះ ។ មានន័យថា សកម្មភាពបុគ្គលមួយចំនួនបានធ្វើឱ្យខូចឈ្មោះស្ថាប័ន និងអាជីពការងារមួយចំនួន និងក្លាយជាចំណុចរិះគន់របស់មហាជនដូចជាថា ស្ថាប័ននោះពុករលួយ អង្គភាព ឬក្រុមហ៊ុននោះខូចមិនបម្រើផលប្រយោជន៍ប្រទេសជាតិជាដើម ។
តាមពិតទៅ សូម្បីឈ្មោះអ្នកកាសែត ក៏មិនសូវជាពិរោះប៉ុន្មាននោះទេ នៅក្នុងសង្គមកម្ពុជាបច្ចុប្បន្ន ។ នៅពេលគេនិយាយដល់អ្នកកាសែត មហាជនខ្លះលើកឡើងថា អ្នកកាសែតខូច ដើរជំរិត គំរា.មយកប្រាក់ពីគេ ។ អ្នកកាសែតខ្លះដឹងរឿងអាក្រក់ណាមួយរបស់គេទៅជំរិតយកប្រាក់ពីគេ ជាការជំរិត ដើម្បីបិទព័ត៌មានជាដើម ។ អ្នកកាសែតដើររកលុយ អ្នកកាសែតនិយាយមិនពិត គឺជាទស្សនៈដែលបានកើតនៅក្នុងសង្គមកម្ពុជា ។
ទស្សនអវិជ្ជមាននេះកើតមានដោយសារសកម្មភាពរបស់បុគ្គលមួយចំនួនបានតាំងខ្លួនជាអ្នកកាសែត ប៉ុន្តែមិនបានយល់ពីក្រមសីលធម៌ និងបេសកកម្មរបស់អ្នកកាសែត ។ អាជីពសារព័ត៌មាន ត្រូវបានផ្តល់តម្លៃថា ជាអំណាចទី៤ នៅក្នុងការគ្រប់គ្រងរដ្ឋ ។ អ្នកកាសែត ជាភ្នែកច្រមុះមហាជន ជាអ្នកឃ្លាំមើលការដឹកនាំប្រទេសរបស់រដ្ឋាភិបាល ។ អ្នកកាសែតជាស្ពាននាំដំណឹងពីពលរដ្ឋមកថ្នាក់ដឹកនាំ និងពីថ្នាក់ដឹកនាំមកមហាជន ។ អ្នកកាសែតជាកោសិកាមិនអាចខ្វះបាននៅក្នុងសង្គមប្រជាធិបតេយ្យ ប៉ុន្តែវិជ្ជាជីវៈនេះបាន ស្រអាប់ដោយសារបុគ្គលិកមួយចំនួន ។
មិនខុសគ្នានេះ អាជីពមេធាវី ចៅក្រម ព្រះរាជអាជ្ញាជាដើមក៏បានខូចឈ្មោះ ដោយសារបុគ្គលមួយចំនួនដែរ ។ នៅក្នុងសង្គមបច្ចុប្បន្នតិច ឬច្រើនសាធារណជនមានទស្សនៈថា តុលាការជាស្ថាប័នពុករលួយ តុលាការគ្មានយុត្តិធម៌ឡើយ បើគ្មានប្រាក់មិនអាចទទួលបានយុត្តិធម៌នោះទេ ។ ទោះបីជាតុលាការបានដើរតួនាទីផ្លូវច្បាប់ដ៏សំខាន់សម្រាប់ប្រទេសយ៉ាងណាក្តី ។
រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងយុត្តិធម៌កំពុងព្យាយាមលាងសម្អាតឈ្មោះប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌ និងតុលាការកម្ពុជា ។ បាតុភាពនេះកើតឡើងដោយសារបុគ្គលមួយចំនួនដែលបានជ្រកកោននៅក្នុង អាជីពច្បាប់នោះ ប៉ុន្តែស្វែងរកផលប្រយោជន៍ផ្ទាល់ហួសហេតុពេក ធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ធ្ងន់ធ្ងរដល់វិជ្ជាជីវៈទាំងមូល ។
ដូចគ្នានេះដែរ នៅក្នុងវិស័យសុខាភិបាលក៏ដូច្នេះ ។ គ្រូពេទ្យសម្តីអាក្រក់ គ្រូពេទ្យមើលឃើញតែលុយ គ្រូពេទ្យគ្មានបេះដូង ទុកអ្នកជំងឺមិនព្យាបាល នៅពេលគ្មានប្រាក់ឱ្យខ្លួន ។ គេពិបាកបដិសេធចំពោះការចោទប្រកាន់នេះពីព្រោះថា ការលើកឡើងរបស់មហាជនបែបនេះក៏ព្រោះតែពួកគាត់បានជួបហេតុការណ៍ ឬបានប៉ះផ្ទាល់ជាមួយគ្រូពេទ្យដែលបានប្រព្រឹត្តិបែបនោះ ។ សកម្មភាពរបស់គ្រូពេទ្យម្នាក់ ឬពីរនាក់បានធ្វើឱ្យវិជ្ជាជីវៈដែលបានជួយសង្គ្រោះជីវិតសត្វ លោកទាំងមូល ។ ប៉ុន្តែទោះជាយ៉ាងណាក្តី គ្រូពេទ្យបានដើរតួនាទីយ៉ាងសំខាន់សម្រាប់សុខភាព និងជីវិតពលរដ្ឋកម្ពុជា ។
ស្រដៀងគ្នានេះដែរ នៅពេលនិយាយដល់មន្ត្រីពន្ធដារ គយ ជាដើមនោះ មនុស្សជាច្រើនក៏នឹកគិតទៅដល់ថា ស្ថាប័ននេះជាកន្លែងរកលុយបានច្រើន ជាកន្លែងខ្លាញ់ អាចប្រព្រឹត្តិអំពើពុករលួយ ទទួលបានលុយកាក់ ធ្វើមានធ្វើបាន ។ ការលើកឡើងបែបនេះ អាចថា អ្នកនិយាយបានជួប និងបានឃើញប្រទះពីសកម្មភាពមិនប្រក្រតីមួយចំនួនរបស់មន្ត្រីមួយចំនួនតូចដែលបានបម្រើការងារនៅក្នុងស្ថាប័នទាំងអស់នោះ ។ ទស្សនអវិជ្ជមានបែបនេះបានលុបអស់នូវគុណសម្បត្តិរបស់ស្ថាប័ន ដែលបានស្វែងរកចំណូលតាមច្បាប់ជូនរដ្ឋ ។
ការវិនិច្ឆ័យរបស់សង្គមជាស្វ័យប្រវត្តិបែបនេះ អាចជាការពិតក្នុងជ្រុងណាមួយ។ ការពិតដោយសារមានបុគ្គលមួយចំនួន ដែលមានការងារ ឬយកអាជីពទាំងនោះទៅប្រើប្រាស់ ស្វែងរកប្រយោជន៍ផ្ទាល់ខ្លួនហួសហេតុពេក មិនខ្លាចច្បាប់ បំពានទំនុកចិត្តស្ថាប័ន មិនគោរព ក្រមសីលធម៌ វិជ្ជាជីវៈ ។ នៅទីបំផុតសកម្មភាពខ្វះសីលធម៌ទាំងនោះ មិនត្រឹមធ្វើឱ្យបុគ្គលមួយចំនួននោះក្លាយជាជនល្មើសច្បាប់ ក្បត់ក្រមសីលធម៌វិជ្ជាជីវៈប៉ុណ្ណោះទេ តែធ្វើឱ្យស្ថាប័នទាំងមូលខូចឈ្មោះផងដែរ ។ ដូចទស្សនទានខ្មែរដែលបានលើកឡើងថា ត្រីមួយស្អុយ ស្អុយមួយកន្ត្រកនោះឯង ។ ដូច្នេះ វាចាំបាច់ត្រូវតែដកត្រីស្អុយចោលចេញពីកន្ត្រកនោះ បើមិនចង់អោយស្អុយត្រីមួយកន្ត្រក ។
អភិក្រម «ឆ្លុះកញ្ចក់ ងូតទឹក ដុសក្អែល ព្យាបាល និងវះកាត់» ដែលរដ្ឋាភិបាល អាណត្តិចាស់ដាក់ចេញ ហើយបន្តអនុវត្តនៅក្នុងរាជរដ្ឋាភិបាលថ្មីជាថ្នាំមួយ ដែលអាចព្យាបាល សកម្មភាពខុសឆ្គងនេះបាន ។ ការវះកាត់ជាថ្នាំចុងក្រោយ ដើម្បីភាពស្អាតស្អំវិជ្ជាជីវៈ ដើម្បីទទួលបានតម្លៃពីសង្គម ។ ជាការពិត ការបំពេញបេសកកម្ម ការប្រកបវិជ្ជាជីវៈបម្រើប្រទេសជាតិគ្មាននរណាចង់ជាប់ឈ្មោះជាអ្នកពុករលួយ ជាអ្នកបំផ្លាញសង្គមជាតិនោះទេ ។ ប៉ុន្តែការទុកឱ្យត្រីមួយស្អុយ ស្អុយស្ថាប័នជាភាពអយុត្តិធម៌ ដល់មន្ត្រីស្អាតស្អំ និងស្ថាប័ន ដែលបានបម្រើជាតិ និងប្រជាជនពិតប្រាកដ ។ ការបាត់ទំនុកចិត្តពីមហាជននឹងក្លាយជាបញ្ហាធ្ងន់ធ្ងរសម្រាប់សង្គម បើសិនជាមិនហ៊ានវះកាត់សាច់ស្អុយចោលទេនោះ ៕
ចែករំលែកព័តមាននេះ