នៅពេលដែលអ្នកអានអត្ថបទនេះ ខ្ញុំគិតថា អ្នកពិតជាធ្លាប់បានឆ្លងកាត់បញ្ហារាក ។ តាមពិតនោះ មនុស្សស្ទើរទាំងអស់សុទ្ធតែធ្លាប់រាក ។ អត្ថបទនេះនឹងណែនាំអ្នកឱ្យយល់ច្បាស់អំពីការប្រើថ្នាំរាក
នៅពេលដែលអ្នកអានអត្ថបទនេះ ខ្ញុំគិតថា អ្នកពិតជាធ្លាប់បានឆ្លងកាត់បញ្ហារាក ។ តាមពិតនោះ មនុស្សស្ទើរទាំងអស់សុទ្ធតែធ្លាប់រាក ។ អត្ថបទនេះនឹងណែនាំអ្នកឱ្យយល់ច្បាស់អំពីការប្រើថ្នាំរាក ។ ថ្នាំប្រឆាំងការរាក (antidiarrheal medicines) រួមមាន loperamide (Imodium) និង bismuth subsalicylate (Kaopectate, Pepto-Bismol) ។ ដោយផ្អែកទៅលើមូលហេតុនៃជំងឺរាក, អ្នកក៏អាចនឹងត្រូវការប្រើប្រាស់ថ្នាំសម្លាប់មេរោគ (antibiotics) ផងដែរ ។ ថ្នាំសម្លាប់មេរោគ (antibiotics) គឺជាថ្នាំដែលធ្វើការវាយកម្ទេចទៅលើពពួកបាក់តេរី ។ ប្រសិនបើវេជ្ជបណ្ឌិតឱ្យអ្នកប្រើប្រាស់ថ្នាំសម្លាប់មេរោគ, នោះវាមានសារសំខាន់ណាស់ក្នុងការពិភាក្សាជាមួយគាត់មុននឹងប្រើប្រាស់ថ្នាំប្រឆាំងរាគ ដើម្បីជួយសំរាលរោគសញ្ញារបស់អ្នក ។ នៅពេលណាដែលមិនគួរប្រើថ្នាំប្រឆាំងការរាគ (antidiarrheal medicines) ពេលដែលរាក គឺជាសញ្ញានៃការឆ្លងមេរោគ (infection) ដែលបណ្តាលមកពីបាក់តេរី ឬប៉ារ៉ាស៊ីត, ថ្នាំប្រឆាំងការរាកកាន់តែធ្វើឱ្យស្ថានភាពជំងឺរបស់អ្នកឈានទៅរកភាពធ្ងន់ធ្ងរថែមមួយកំរិតទៀត ។ នេះគឺដោយសារតែថ្នាំនោះរារាំងដល់រាងកាយរបស់អ្នកនៅក្នុងការកំចាត់បាក់តេរី ឬប៉ារ៉ាស៊ីត ។
តើថ្នាំប្រឆាំងការរាកមានដំណើរការដូចម្តេច ?
ឡូពីរ៉ាមីត (Loperamide) កាត់បន្ថយល្បឿនរបស់សារធាតុរាវដែលធ្វើចលនាក្នុងពោះវៀនរបស់អ្នក (bowels) ។ (Bismuth subsalicylate) វាធ្វើឱ្យមានតុល្យភាពនៃចលនារបស់សារធាតុរាវ ។ វាក៏កាត់បន្ថយការរលាក (inflammation) ព្រមទាំងរារាំងបាក់តេរី និងវីរុសមួយចំនួនដែលបណ្តាលឱ្យមានរាកនោះ មិនឱ្យរីកលូតលាស់នៅក្នុងក្រពះ (stomach) និងពោះវៀន (intestines) ។
តើយើងគួរតែព្យាបាលជំងឺរាកដែរឬទេ ?
ជាញឹកញាប់ណាស់ គេមិនចាំបាច់ធ្វើការព្យាបាលរាកនោះ ទេ ។ វានឹងបាត់ទៅវិញដោយខ្លួនឯងក្នុងរយៈពេលពីរទៅបីថ្ងៃប៉ុណ្ណោះ ទោះបីជាអ្នកព្យាបាល ឬមិនព្យាបាលវាក៏ដោយ ។
ទោះបីជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ក៏ថ្នាំពេទ្យមួយចំនួនអាចធ្វើឱ្យ ស្ថានភាពជំងឺរបស់អ្នកបានប្រសើរឡើង ជាពិសេសនៅពេលដែលអ្នកមានការឈឺចុកចាប់ ឬរមួលក្នុងពោះ (cramping) ។
តើថ្នាំប្រឆាំងការរាកមានផលប៉ះពាល់ចំពោះសុខភាពដូចម្តេចខ្លះ ?
ជាធម្មតាមនុស្សដែលមានសុខភាពល្អកម្រនឹងទទួលផលប៉ះពាល់ដែលបណ្តាលមកពីថ្នាំប្រឆាំងការរាកណាស់ ។ ប៉ុន្តែវាអាចនឹងមានបញ្ហាខ្លះៗចំពោះ អ្នកដែលមានសុខភាពទន់ខ្សោយ ។
ចូរពិភាក្សាជាមួយវេជ្ជបណ្ឌិតរបស់អ្នក ប្រសិនបើអ្នកកត់សម្គាល់ឃើញថា មានផលវិបាកមួយចំនួនកើតលើរូបអ្នកដូចជា ៖
+ ផលប៉ះពាល់ដែលអាចកើតមានក្រោយពី ប្រើថ្នាំ Loperamide
– ឈឺពោះ abdominal pain
– ទល់លាមក constipation
– វិលមុខ dizziness
– ចង្អោរ nausea
+ផលប៉ះពាល់ដែលអាចកើតមានក្រោយពីប្រើថ្នាំ Bismuth subsalicylate
– ទល់លាមក constipation
– លាមក / អណ្តាតមានពណ៌ខ្មៅ blackened stools and/or tongue
– សូរហ៊ឹងក្នុងត្រចៀក (tinnitus) ។
តើនរណាខ្លះដែលមិនគួរប្រើប្រាស់ថ្នាំទាំងនេះ ?
ចូរកុំផ្តល់ថ្នាំ Loperamide ទៅកាន់ក្មេងៗដែលមានអាយុ៦ឆ្នាំ ឬទាបជាងនេះ (លើកលែងតែវេជ្ជបណ្ឌិតរបស់អ្នកណែនាំឱ្យប្រើថ្នាំនេះ) ។ អ្នកមិនគួរទទួលទានថ្នាំ Loperamide ប្រសិនបើអ្នកមានគ្រុនក្តៅ (fever), ឬធ្លាប់មានប្រតិកម្ម , កន្ទួលរមាស់ក្រោយពីប្រើថ្នាំនេះ ។ ចូរកុំប្រើប្រាស់ ថ្នាំ Loperamide ក្នុងករណីអ្នកមានឈាម ឬលាមកពណ៌ខ្មៅ, ដែលនេះអាចបញ្ជាក់ថា ស្ថានភាពជំងឺរាករបស់អ្នកកំពុងតែធ្ងន់ធ្ងរ ។ អ្នកដែលមានប្រតិកម្ម ឬអាលែកហ្ស៊ីទៅនឹងថ្នាំអាស្ពីរីន (Aspirin) ឬថ្នាំមានជាតិ Salicylate ដទៃទៀត មិនគួរទទួលទានថ្នាំ Bismuth subsalicylate ឡើយ ។ កុំផ្តល់ថ្នាំ Bismuth subsalicylate ទៅកាន់ក្មេងដែលមានអាយុទាបជាង១២ ឆ្នាំ ។ កុំឱ្យមនុស្សដែលមានអាយុចាប់ពី១២ទៅ១៨ឆ្នាំ ដែលមានជំងឺគ្រុនផ្តាសាយ ឬជំងឺអុតធំ (chickenpox) ពីព្រោះវាអាចធ្វើឱ្យប្រឈមមុខទៅនឹងបណ្តុំរោគសញ្ញា រ៉េយ (Reye’s syndrome) ដែលជាស្ថានភាពមួយដ៏ធ្ងន់ធ្ងរ និងអាចឈានទៅដល់ការបាត់បង់ជីវិត ទៀតផង ។
តើថ្នាំប្រឆាំងការរាកនេះ អាចប្រឆាំងគ្នានឹងថ្នាំដទៃទៀត ដែរឬទេ ?
សូមសាកសួរទៅកាន់វេជ្ជបណ្ឌិតរបស់អ្នកមុនពេលទទួលទានថ្នាំ Loperamide ប្រសិនបើអ្នកបានប្រើប្រាស់ថ្នាំ ៖
– ថ្នាំប្រឆាំងវីរុសសម្រាប់មេរោគ ហ៊ីវ (HIV)
– ថ្នាំសម្លាប់មេរោគ (antibiotics)
– ថ្នាំបំបាត់ការឈឺចាប់ (pain medicines) ។
ការប្រើប្រាស់ថ្នាំខាងលើរួ គ្នាជាមួយនឹងថ្នាំ Loperamide អាចបង្កើនការប្រឈមមុខទៅនឹងការទទួលផលប៉ះពាល់ (side effects) នានា , ដូច្នេះសូមពិភាក្សាជាមួយវេជ្ជបណ្ឌិតរបស់អ្នក ។
Bismuth subsalicylate ក៏អាចធ្វើឱ្យអ្នកទទួលរងផលប៉ះពាល់ផ្សេងៗបានដែរ ប្រសិនបើប្រើជាមួយនឹងថ្នាំដទៃទៀត ។ សាកសួរទៅកាន់វេជ្ជបណ្ឌិតរបស់អ្នកមុនពេលទទួលទានថ្នាំ Bismuth subsalicylate ។
ប្រសិនបើអ្នកបានប្រើប្រាស់ ៖
• ថ្នាំធ្វើឱ្យឈាមរាវ Blood-thinning medicines
• ថ្នាំព្យាបាលជំងឺហ្គូត (gout)
• ថ្នាំព្យាបាលជំងឺរលាកសន្លាក់ (arthritis)
• ថ្នាំព្យាបាលជំងឺទឹកនោមផ្អែម (diabetes) ។
សាកសួរវេជ្ជបណ្ឌិតរបស់អ្នក ប្រសិនបើអ្នកចង់ទទួលទានថ្នាំ Bismuth subsalicylate ជាមួយនឹងថ្នាំបន្ថយការឈឺចាប់ (pain relievers) ឬថ្នាំផ្តាសាយ (cold) ។ ថ្នាំទាំងនេះអាចមានផ្ទុកជាតិអាស្ពីរីន (Aspirin), ដែលជាជាតិ Salicylate ។ ដោយសារតែ Bismuth subsalicylate មានផ្ទុកជាតិ Salicylate ផងដែរ, នោះមានន័យថា អ្នកកំពុងទទួលទានជាតិ Salicylate ក្នុងបរិមាណលើសកំរិតហើយ ។
តើនៅពេលណាដែលអ្នកគួរទាក់ទងគ្រូពេទ្យ ?
ប្រសិនបើអ្នកមានជំងឺគ្រុនក្តៅ (fever), មានសំបោរ ឬឈាមក្នុងលាមក, ធ្លាប់មានប្រវត្តិកើតជំងឺថ្លើម… សូមពិភាក្សាជាមួយវេជ្ជបណ្ឌិតរបស់អ្នកឱ្យបានច្បាស់លាស់មុននឹងប្រើប្រាស់ថ្នាំប្រឆាំងការរាក (antidiarrheal medicine) ។ ទាក់ទងទៅវេជ្ជបណ្ឌិតរបស់អ្នក ប្រសិនបើស្ថានភាពរាករបស់អ្នកមានរយៈពេលលើសពី២ថ្ងៃ ឬក្នុងករណីដែលអ្នកមានអារម្មណ៍ថា ឈឺក្បាល ឬវិលមុខ ៕
ចែករំលែកព័តមាននេះ