ខេត្ដព្រះវិហារ ៖ ច្រកអានសេះស្ថិតនៅ ភាគខាងជើងស្រុកជាំក្សាន្ដ មានចម្ងាយពីទី រួមស្រុកប្រមាណ២៤គីឡូម៉ែត្រលើខ្នងភ្នំដង រែកជាប់នឹងព្រំប្រទល់ខេត្ដឧប៊ុន ប្រទេសថៃ។ តាមប្រវត្ដិដ៏យូរលង់ណាស់មកហើយ ច្រកនេះ គឺជាច្រកសំរាប់ប្រជាជនខ្មែរក្នុងខេត្ដព្រះវិហារ ចេញចូលដោយថ្មើរជើងធ្វើពាណិជ្ជកម្ម និងទំនាក់ទំនងវប្បធម៌ផ្សេងៗ ជាមួយប្រជាជនក្នុងខេត្ដស៊ីសាកេត និងខេត្ដឧប៊ុន។ កាលពីជាង២០ឆ្នាំមុនគឺក្នុងទសវត្សឆ្នាំ១៩៨០ ច្រកទ្វារអានសេះ ស្ថិតក្រោមការ គ្រប់គ្រងរបស់រដ្ឋាភិបាលរដ្ឋកម្ពុជាដែលចំណុច នេះគឺជាទីតាំងរដ្ឋបាល ដ៏ធំមួយរបស់ស្នាក់ការពលករ ក៥ នាភាគឦសានប្រទេស ដើម្បីការពារខ្សែក្រវាត់ព្រំដែនខ្មែរ-សៀមនាពេលនោះ និងទប់ទល់ជាមួយក្រុមទ័ពព្រៃខ្មែរមក ដល់ទសវត្សឆ្នាំ១៩៩០ ចំណុចនេះបានក្លាយ ទៅជាច្រកដ៏ធំមួយទៀតក្នុងការធ្វើពាណិជ្ជ កម្មនាំឈើហុបចេញពីប្រទេសកម្ពុជាទៅលក់ ឱ្យប្រទេសថៃ និងទើបតែមកដល់ឆ្នាំ១៩៩៣ ខណៈប្រទេសកម្ពុជាមានការរៀបចំធ្វើការបោះ ឆ្នោតដោយអង្គការសហប្រជាជាតិពេលនោះ ច្រកអានសេះត្រូវបានប្រគល់ឱ្យកងទ័ពរក្សា សន្ដិភាពរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិហៅកាត់ ថា UNTAC គ្រប់គ្រង។
ពេលនោះចំណុចខាងលើបន្ទាប់ពីកងទ័ពរដ្ឋាភិបាលបានដកចេញអស់ទុកឱ្យតែកងកម្លាំង UNTAC ក៏ត្រូវបានដណ្ដើមកាន់កាប់ ដោយទ័ពព្រៃខ្មែរក្រហម ដែលមានការជួយឧបត្ថម្ភពីកងទ័ពសៀមនៅឆ្នាំ១៩៩៤។ ពេលនោះដែរកងទ័ពថៃបានរំកិលកងកម្លាំង របស់ពួកគេមកឈរជើងនៅចំណុចដែលកងទ័ពរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានគ្រប់គ្រងកាលពីមុន។ តាំងពីពេលនោះមកច្រកទ្វារអាន សេះត្រូវបានបិទក្នុងការធ្វើទំនាក់ទំនងពាណិជ្ជកម្មជាមួយកម្ពុជាដោយគ្រាន់តែរក្សាការបើកច្រកក្នុងមួយសប្ដាហ៍តែចំនួន២ថ្ងៃ គឺថ្ងៃ អង្គារនិងថ្ងៃព្រហស្បតិ៍សំរាប់ឱ្យប្រជាពលរដ្ឋនៅជាប់ព្រំដែន នាំទំនិញយកទៅដោះដូររវាង ប្រជាពលរដ្ឋទាំងពីរប្រទេសតែប៉ុណ្ណោះ។ នៅច្រកទ្វាអានសេះនាពេលបច្ចុប្បន្ន ការនាំទំនិញចេញចូលទៅដោះដូររវាងប្រជាជនទាំងពីរប្រទេសចំពោះទំនិញពីដីខ្មែរទៅលក់នៅ ថៃ គឺមានតែអនុផលព្រៃឈើធម្មជាតិដែល ដុះនៅក្នុងតំបន់នោះដូចជាចុងផ្ដៅ ត្រួយស្ដៅ ផ្សិត ស្លឹកព្រិចនិងសត្វកង្កែប កណ្ដូប។ល។ ចំណែកខាងប្រជាជនថៃវិញ ទំនិញដែលពួក គេនាំមកលក់នៅផ្សារមុខច្រកទ្វាអានសេះ មានដូចជាសំភារប្រើប្រាស់ សំលៀកបំពាក់ បន្លែ ផ្លែឈើ និងដំណាំកសិកម្មគ្រប់ប្រភេទ។ ការលក់ដូររវាងប្រជាពលរដ្ឋទាំងពីរប្រទេសនៅចំណុចច្រកទ្វារអានសេះ គឺចាប់ពីម៉ោង ៨ព្រឹកដល់ម៉ោងប្រមាណ១រសៀល ទើបវិល ចូលទៅក្នុងទឹកដីរបស់ពួកគេរៀងៗខ្លួនវិញ។
ជុំវិញការរកស៊ីឆ្លងកាត់តាមច្រកអានសេះ នេះដែរ ខាងកម្ពុជាមានការលំបាកខ្លាំងក្នុងការធ្វើដំណើរឡើងទៅកាន់ខ្នងភ្នំដងរែកគឺ តាំងពីជើងភ្នំរហូតទៅដល់ច្រកទ្វារលើកំពូល ភ្នំពីខាងដីខ្មែរតែនៅខាងដីថៃមានផ្លូវកៅ ស៊ូទៅដល់ច្រកទ្វារតែម្ដង។ ប្រជាពលរដ្ឋស្រុកជាំក្សាន្ដ ព្រមទាំងសមត្ថកិច្ចខ្មែរប្រចាំ ការនៅលើច្រកអានសេះ និងមានក្រុម គ្រួសារទៅរស់នៅជាមួយប្រមាណ១០០គ្រួសារនៅនោះ បានសំណូមពរទៅរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាធ្វើយ៉ាងណាជួយស្ថាបនាផ្លូវពីជើងភ្នំឡើងទៅកាន់ច្រកទ្វារដែលមានប្រវែង៤គីឡូម៉ែត្រឱ្យបានឆាប់ផង។ សមត្ថកិច្ចដែលប្រចាំការនៅច្រកអានសេះបានបញ្ជាក់ថា បច្ចុប្បន្នពួកគាត់កំពុងជួបការលំបាកយ៉ាងខ្លាំងក្នុងការឡើងចុះដោយថ្មើរជើង ឬដោយ ម៉ូតូ។ ផ្លូវឡើងទៅកាន់ច្រកទ្វារអានសេះនេះ មានជាទម្រង់ផ្លូវរួចជាស្រេចហើយដែលបាន ស្ថាបនាកាលពីទសវត្សឆ្នាំ១៩៩០ដោយក្រុមហ៊ុនថៃក្នុងការដឹកជញ្ជូនឈើហុបចូលទៅកាន់ប្រទេសថៃ។ ពួកគាត់បញ្ជាក់ថា ការដឹក ជញ្ជូនទំនិញចេញ-ចូលពេលនោះបានស្រួលទៀតផង តែបន្ទាប់ពីបិទការធ្វើពាណិជ្ជកម្ម ដ៏ធំតាមច្រកទ្វារនេះជាមួយក្រុមហ៊ុនថៃតាំង ពីឆ្នាំ១៩៩៣មកផ្លូវនេះក៏ខូចដោយសារទឹក ហូរដាច់។ ជាង២ឆ្នាំកន្លងមកនេះ ខណៈដែលមានការវិវាទគ្នាពីបញ្ហាព្រំដែនខ្មែរ-សៀម ដោយឡែកនៅច្រកអានសេះនេះពុំមានអ្វី គួរឱ្យកត់សំគាល់ទេ គឺការបើកច្រកនៅតែដំណើរការជាប្រចាំក្នុង១សប្ដាហ៍ចំនួន២ថ្ងៃ ដើម្បីឱ្យប្រជាពលរដ្ឋស្រុកជាំក្សាន្ដជាមួយស្រុកកាន់ថាឡាក់និងស្រុកណាំយឺន ប្រទេសថៃ បានរកស៊ីដោះដូរទំនិញ ទៅមកជាប្រចាំ គឺមិនមានការបិទច្រកម្ដងណាឡើយ។ ច្រកទ្វារអានសេះ គឺជាច្រកទ្វារយ៉ាងសំខាន់មួយ សំរាប់ធ្វើពាណិជ្ជកម្ម និងទេសចរណ៍ឆ្លងកាត់ ចំណុចនេះរវាងកម្ពុជា និងថៃ ដោយសារមាន ចម្ងាយជិតហើយមានកម្ពស់ទាបក្នុងការឆ្លង កាត់បានស្រួល។ ចំណែកភូមិសាស្ដ្រផ្ទៃដី ២០គីឡូម៉ែត្រការ៉េខាងកម្ពុជាពីស្រុកជាំក្សាន្ដ ទៅដល់ជើងភ្នំចំណុចអានសេះ គឺមានវិសាល ភាពសំរាប់ផលិតដំណាំកសិកម្ម និងឧស្សាហ កម្មទៀតផង។
សូមបញ្ជាក់ថា រូបសំណាកលោកតាអិន អ៊ុំដែលកសាងនៅលើច្រកអានសេះដោយយោធាតំបន់សឹករងព្រះវិហារក្បែរមាត់ច្រកទ្វារក្នុងទឹកដីកម្ពុជា ហើយដែលកន្លងទៅទាហានសៀមតែងតែចោទខ្មែរថា បានសាង សង់រំលោភ (MOU) ឆ្នាំ២០០០នោះ ពេលនេះបានកសាងរួចរាល់ជាស្ថាពរហើយ តែនៅមិនទាន់បានធ្វើពិធីបុណ្យឆ្លងដាក់ឱ្យប្រើប្រាស់ តាមទំនៀមទំលាប់នៅឡើយទេ ដោយមន្ដ្រីយោធាប្រចាំការនៅចំណុចនោះបញ្ជាក់ថា ប្រហែលជានឹងរៀបចំធ្វើពិធីនៅដំណាច់ខែធ្នូនេះ។ ជាមួយគ្នានេះមន្ដ្រីយោធាទំនាក់ទំនងព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃប្រចាំច្រកអានសេះ បានឱ្យដឹងថា សភាពការណ៍យោធានៅ តំបន់នោះមិនមានបញ្ហាអ្វីទេ រវាងកងទ័ព ទាំងពីរភាគី គឺមានទំនាក់ទំនងល្អជាមួយគ្នាជាធម្មតា៕
ចែករំលែកព័តមាននេះ