ធម្មតាតួអង្គឯក ច្រើនជាតួអង្គគំរូសម្រាប់មនុស្សទូទៅ ប៉ុន្តែ«ទុំមិនមានលក្ខណៈគ្រប់គ្រាន់ជាតួអង្គគម្រូល្អដល់មហាជនទេ» គឺផ្នែកមួយនៃការសរសេរនិក្ខេបបទបញ្ចប់ការសិក្សារបស់និស្សិតសារ៉ន ស្រីនិត្យ ។ ហេតុផលអ្វីខ្លះដែលនាងវិភាគបែបនេះ ? អត្ថបទវិភាគសរសេរថា តួអង្គទុំ…
ធម្មតាតួអង្គឯក ច្រើនជាតួអង្គគំរូសម្រាប់មនុស្សទូទៅ ប៉ុន្តែ«ទុំមិនមានលក្ខណៈគ្រប់គ្រាន់ជាតួអង្គគម្រូល្អដល់មហាជនទេ» គឺផ្នែកមួយនៃការសរសេរនិក្ខេបបទបញ្ចប់ការសិក្សារបស់និស្សិតសារ៉ន ស្រីនិត្យ ។ ហេតុផលអ្វីខ្លះដែលនាងវិភាគបែបនេះ ?
អត្ថបទវិភាគសរសេរថា តួអង្គទុំ ដែលអ្នកនិពន្ធបានកំណត់ឡើង ស្ថិតក្នុងសម័យនោះពិតជារឿងមួយដែលមិនអាចប្រកែកបាន ។ លង្វែកជាសម័យដែលខ្មែរប្រកាន់ខ្ជាប់នូវប្រពៃណីមួយដែលរហូតមកដល់ពេលនេះវាបានបាត់បង់ បន្ដិចម្ដងៗ ទៅហើយនោះគឺការបួសរៀន ។ សម័យនោះកូនប្រុសត្រូវបួសរៀននៅក្នុងវត្តដែលមានព្រះសង្ឃជាគ្រូបង្រៀន ។
បើនិយាយពីចរិតលក្ខណៈរបស់ទុំ គឺហាក់មិនខ្វាយខ្វល់នូវអ្វីដែលកំពុងតែកើតឡើងនៅជុំវិញខ្លួនឡើយ សំខាន់គឺការស្មោះត្រង់ និងប្ដូរផ្ដាច់ចំពោះគូស្នេហ៍ ។ ទុំជាតួអង្គព្រះសង្ឃខ្មែរ ដែលសម័យនោះជាពពួកមនុស្សដែលមានចំណេះដឹងខ្ពង់ខ្ពស់ មានការចេះដឹងជ្រៅជ្រះ មានចំណេះទាំងផ្នែកពុទ្ធចក្រ និងអាណាចក្រ តែទីបំផុតទុំមកធ្លាក់ក្រោមដីទៅវិញ ទុំលួចសឹកដោយពុំស្ដាប់ពុទ្ធដីការបស់លោកគ្រូ ដើម្បីតែបំណងប្រាថ្នារបស់ខ្លួនចំពោះនាងទាវ ។
ទុំមានះចង់បានអ្វីហើយត្រូវតែបានដោយមិនខ្លាចញញើតអ្វីទាំងអស់ ក្នុងដំណើររឿងទុំបានពុះពារគ្រប់បញ្ហាដើម្បី សេចក្ដីស្រលាញ់ចំពោះនាងទាវ អ្នកទាំងពីរស្រលាញ់គ្នាដោយស្មោះស្មគ្រ័ ជាស្នេហាដែលមានចំពោះគ្នា ។ ពួកគេបានបង្ហាញពីទំហំនៃសេចក្ដីស្រលាញ់នេះដើម្បីកែប្រែផ្នត់គំនិត នំមិនធំជាងនាឡិ រហូតដល់ធ្វើខុសពីប្រពៃណី ដូចក្នុងអត្ថបទបានបង្ហាញថា៖
«៤២៥.ហ៊ានមកថើបថ្ពាល់ពាល់ដល់ដោះ ចិត្តគ្មានក្រែងសោះមិនខបចៃ ទុំថាបើខុសសុំឲ្យថ្លៃ ស្រលាញ់យូរថ្ងៃឥតឧបមា ។
នាងនោពីលៀងដឹងសេចក្ដី ចរចុះចេញខ្មីមិនមានថា ក្រែងទាវអន់អៀនក្នុងកាយា ចិន្តាទាវព្រមល្មមបេតី ។ ទុំឱបបីបមថ្នមប្រលែង ទាំងពីរឥតក្រែងរួមមេត្រី នៅក្នុងគ្រឹះស្ថានក្សាន្ដដូចក្ដី ស្រស់ស្រីស្រួលស្រើបដោយតណ្ហា »។
ទុំទាវបានរួមមេត្រីជាមួយគ្នា ដោយខុសប្រពៃណីទំនៀមទម្លាប់ខ្មែរ យើងឃើញថាតួអង្គនៅក្នុងរឿងដែលមានភេទជាសង្ឃ ហើយបែរជាលបលួចស្រលាញ់មនុស្សស្រី ។ អ្នកនិពន្ធលើកយកការបង្ហាញតួអង្គដែលមានភេទជាព្រះសង្ឃ ដើម្បីយកមកធ្វើការវិភាគ និងដោះស្រាយ ។ យើងដឹងរួចមកហើយថាព្រះសង្ឃជាបុគ្គលមួយរូបដែលពុទ្ធបរិស័ទ គោរព និងប្រតិបត្តិ ជាពិសេសជាបុគ្គលដែលមានចំណេះដឹងផងដែរ ។ ឯវិន័យដែលសាមណេរ ត្រូវសិក្សានោះមាន៣០ គឺសិក្ខាបទ១០ ទណកម្ម១០ នាសនង្គ១០ រួមត្រូវជា៣០ ។
ក្នុងនោះអង្គសិក្ខាបទ ដែលសាមណេរប្រព្រឹត្តកន្លងសិក្សាបទណាមួយលុះត្រាតែព្រមគ្រប់អង្គ ក្នុងសិក្ខាបទនោះ ទើបឈ្មោះថាកន្លង បើមិនព្រមដោយអង្គទេ មិនឈ្មោះថាកន្លងឡើយ ។ ឯអង្គរបស់សិក្ខាបទនោះគឺ បាណាតិបាតា មានអង្គ៥ អទិន្នាទា មានអង្គ៥ អព្រហ្មចរិយៈមានអង្គ៤ ដែលនៅក្នុងអព្រហ្មចរិយៈនោះហើយ ដែលនេនទុំបានធ្វើខុសវិន័យសង្ឃគឺ តជ្ជោ វាយាមោ គឺព្យាយាម នឹងសេជនូវមេថុន ដែលកាលទុំបានឃើញនាងទាវជាលើកដំបូងទុំបានស្រលាញ់នាងទាវ និងគិតស្នេហាលើនាងទៅហើយ ។
មួយវិញទៀតត្រង់ មុសាវាទ មាន វិសំវាទនចិត្ត គិតនឹងពោលឲ្យខុស តជ្ជោ វាយាមោ ព្យាយាមនឹងពោលឲ្យខុសនោះ ។ គឺត្រង់ដែលនេនទុំព្យាយាមកុហកម្ដាយថា៖ «លង់លុះបានដល់សលកស្ថាន ផ្ទះម្ដាយទុំបានជួបជួននៅ ម្ដាយសោតយង់យល់កូនដល់ទៅ ត្រេកអរចៅរ៉ៅចុះម្នីម្នា ។
មកពិតទូលថានេនបាបុត្រ មន្ដមកពីកុដិថ្មើរណេះណា ចុះកូនពន្លកមកនេះជា ទុក្ខព្រួយវេទនាឬសុខសាន្ដ ។ នេនទុំយំយែកទឹកភ្នែកស្រក់ គិតភូតកុហកព្រោះមិនក្សាន្ដ ចម្រើនពរញោមឆាន់មិនបាន អាចក្ដីប្រមាណប្រាណមិនស្រួល »។
ការកុហករបស់នេនទុំដើម្បីឲ្យម្ដាយទៅសុំលោកគ្រូលាចាសិក្ខាបទ ។ បញ្ហានេះហើយដែលនេនទុំបានប្រាសចាកវិន័យសង្ឃលួចមានស្នេហានេះអាចចាត់ទុកជាដើមចមដែលអ្នកនិពន្ធ ភិក្ខុសោម លើកយកបញ្ហានេះមកដោះស្រាយ និងអប់រំដល់ភិក្ខុសង្ឃ ដទៃទៀតផងដែរ ។ នេះក៏ព្រោះតែរឿងនេះវាទាក់ទង ជាមួយវិស័យព្រះពុទ្ធសាសនា ដោយនៅក្នុងសម័យនោះប្រជាជនទូទៅមានជំនឿ និងគោរពទៅលើព្រះពុទ្ធសាសនា ហើយរឿងនេះក៏ជាចំណោទបញ្ហាមួយដែលអ្នកនិពន្ធបានលើកមកគាស់កកាយឡើង ។ ព្រះសង្ឃដែលជាអ្នកកាន់សីល មានវិន័យការបដិបត្តិខ្ជាប់ខ្ជួន ជាអ្នកដែលតម្រែតម្រង់ចិត្តគំនិតប្រជាជន ចៀសផុតពីអំពើបាបទាំងឡាយ កសាងជាកុសលទៅជាតិមុខ ។
ប៉ុន្ដែទុំមិនបានយកការចេះដឹងនោះមកប្រើនោះទេ ផ្ទុយទៅវិញបណ្ដែតបណ្ដោយខ្លួនអោយលង់ជាមួយកិលេស ។ ប្រាសចាកប្រពៃណីផង មានះផង មិនបានសម្រួលចិត្តដោះស្រាយបញ្ហាដោយបញ្ញា ដូចអ្វីដែលខ្លួនបានបួសរៀន និងទូន្មានពុទ្ធបរិស័ទ្ធទាល់តែសោះ ។
សរុបមក បើអ្នកចេះដឹងបានខ្ពង់ខ្ពស់ហើយមានចរិតដូចទុំ តើសង្គមជាតិយើងទៅជាយ៉ាងណា?
រឿងនេះបានបង្ហាញពីចំណុចអវិជ្ជមានទៅលើតួអង្គទុំដែលយកស្រី និងសេចក្ដីស្នេហាជាធំ ដោយមិនគិតពីអ្វីទាំងអស់ ។ ថ្វីដ្បិតតែទុំមានលក្ខណៈសម្បត្តិត្រៀមរួចជាស្រេចទាំងចំណេះដឹង និងជំនាញដើម្បីចូលរួមកសាងប្រទេសជាតិដូចជាការសិក្សារៀនសូត្រ បួសរៀននៅវត្តរៀនធម៌បាលី មន្ដអាគមក៏ដោយចុះ ក៏ប៉ុន្ដែទុំ មិនបានយកចំណេះទាំងនោះមកគិតគូរពិចារណាឡើយ ។
ទុំបានសិក្សា និងបំពេញនូវការដឹងតបគុណមាតាបិតាតាមរយៈការបួសរៀន ក្នុងន័យសងគុណ ឪពុកម្ដាយ ។ តែទុំក៏បានក្លាយជាមនុស្សចោលម្សៀតព្រោះតែរឿងស្នេហាបែបភ្លើងចំបើង ។ ជាការគ្រោះថ្នាក់បំផុតសម្រាប់សង្គម ដែលមានអ្នកចេះដឹងច្រើនតែបែរជាពុំយកចំណេះដឹងនោះជួយដល់សង្គមជាតិ បែរជាយកស្នេហាជាធំបំភ្លេចចោលគ្រូ អ្នកមានគុណទៅវិញ ។
ចំណែកនាងទាវក៏ដូចគ្នាបានត្រៀមខ្លួនរួចជាស្រេច មុននឹងប្រែក្លាយខ្លួនទៅជាមេផ្ទះ និងបំពេញចរិយាសាស្ត្រជា
ស្ដ្រីគ្រប់លក្ខណ៍ ប៉ុន្ដែអ្នកទាំងពីរមិនអាចបន្ដភារកិច្ចនេះតទៅទៀតបាន នេះក៏ជាមេរៀនមួយដល់យុវជនជំនាន់ក្រោយបានឈ្វេងយល់ ឲ្យកាន់តែច្បាស់ពី ការប្រព្រឹត្តឆ្គាំឆ្គងរបស់អ្នកទាំងពីរ ។ អ្នកទាំងពីរបានធ្វើខុសប្រពៃណីខ្មែរដែលសម័យនោះ ប្រពៃណីសឹងតែគេចាត់ទុកជាច្បាប់សង្គមមួយដែរសម្រាប់ធ្វើការអប់រំ ណែនាំដល់មនុស្ស បន្ទាប់ពីច្បាប់គ្រប់គ្រងប្រទេស ៕
ចែករំលែកព័តមាននេះ