ខេត្តបាត់ដំបង ៖ ព្រះវិហារដ៏ចំណាស់ ដែលមានអាយុកាលជាង៣០០ឆ្នាំ នៅវត្តសំរោងក្នុង ស្ថិតក្នុងភូមិសំរោងក្នុង ឃុំសំរោងក្នុង ស្រុកឯកភ្នំ ខេត្តបាត់ដំបង អាចនឹងរៀបចំអភិរក្ស
ខេត្តបាត់ដំបង ៖ ព្រះវិហារដ៏ចំណាស់ ដែលមានអាយុកាលជាង៣០០ឆ្នាំ នៅវត្តសំរោងក្នុង ស្ថិតក្នុងភូមិសំរោងក្នុង ឃុំសំរោងក្នុង ស្រុកឯកភ្នំ ខេត្តបាត់ដំបង អាចនឹងរៀបចំអភិរក្សទុកជាសម្បត្តិវប្បធម៌ ឬជាសម្បត្តិបេតិកភណ្ឌជាតិ ដើម្បីទាក់ទាញអ្នកទេសចរទៅទស្សនា និងស្រាវជ្រាវ ។ នេះបើយោងតាមប្រសាសន៍របស់លោកស ខេង ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី និងជារដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងមហាផ្ទៃ ។
លោកស ខេង មានប្រសាសន៍បែបនេះនៅចំពោះមុខមន្ត្រីនានា ព្រះសង្ឃ តាជី ដូនជី ប្រជាពលរដ្ឋ និងសិស្សានុសិស្សប្រមាណជិត២០០០នាក់ ក្នុងគ្រាដែលលោកអញ្ជើញជាអធិបតីក្នុងពីធីកាត់ឫសសីមាព្រះវិហារថ្មី នៅវត្តសំរោងក្នុង កាលពីពេល ថ្មីៗកន្លងមក ។ លោកស ខេង មានប្រសាសន៍ថា តាមព័ត៌មានដែលលោកទទួលបាន គឺក្រសួងវប្បធម៌និងវិចិត្រសិល្បៈ មានគម្រោងចង់អភិរក្ស «ព្រះវិហារចាស់» ដែលមានអាយុកាលរាប់រយឆ្នាំនៅក្នុងវត្តសំរោងក្នុង ទុកជាសម្បត្តិវប្បធម៌ជាតិ ឬជាសម្បត្តិបេតិកភណ្ឌជាតិ ប៉ុន្តែលោកព្រួយបារម្ភអំពីគុណភាពសំណង់ ក្រែងមិនអាចនៅគង់វង្ស បើមិនបានថែទាំ ឬមិនបានជួសជុលឡើងវិញនៅផ្នែកខ្លះ ។
លោកមៀច សុមន៍ អភិបាលស្រុកឯកភ្នំ បានលើកឡើងពីប្រវត្តិឱ្យដឹងថា វត្តសំរោងក្នុងមានវ័យចំណាស់ជាងគេ បើប្រៀបធៀបទៅនឹងវត្តនានានៅក្នុងខេត្តបាត់ដំបង មានផ្ទៃដីទំហំ២៩,៩៣៧ម៉ែត្រក្រឡា កសាងក្នុងអំឡុងពុទ្ធសករាជ២២៥០ គ្រឹស្ដសករាជ១៧០៧។ ក្នុងសម័យនោះទីតាំងវត្ត ជាទីស្មសានប្រកបដោយព្រៃឈើ ធំៗ ក្នុងនោះមានដើមសំរោងដ៏ធំ១ដើមទំហំមុខកាត់២ម៉ែត្រ ។ ដូច្នេះហើយទើបក្រោយពេលសាងសង់វត្តរួច បុព្វដូនតាខ្មែរក្នុងសម័យនោះ បានដាក់ឈ្មោះថា «វត្តសំរោងក្នុង» ។
ដំបូងឡើយវត្តសំរោងក្នុង គ្រាន់តែជាអាស្រមមួយនៅក្នុងព្រៃស្មសាននាសម័យនោះ ដែលរៀបចំដោយព្រះសង្ឃធុតង្គមួយអង្គព្រះនាម«ជ័យ» ។ ជាបន្តបន្ទាប់មកព្រះអង្គបានកសាងព្រះវិហារដ៏ធំមួយធ្វើពីឈើ តែក្រោយមកបានសាងសង់ពីឥដ្ឋបូកបាយអ ប្រក់ក្បឿង សសរឈើ ហើយបានកសាងប្រាសាទផងដែរ ។ សំណង់ទាំងនេះមានបន្សល់ទុកនៅក្នុងបរិវេណវត្តសំរោងក្នុង ហើយបើគិតមកដល់បច្ចុប្បន្នសំណង់ព្រះវិហារចាស់នេះមានអាយុកាល៣០៧ឆ្នាំហើយ ។
នៅក្នុងឆ្នាំ១៩៧៥ដល់ឆ្នាំ១៩៧៩ វត្តសំរោងក្នុង បានក្លាយជាគុកសំរាប់ដាក់អ្នកទោសក្នុងរបប «កម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ» ។ ពួកខ្មែរក្រហមបានយកព្រះវិហារបុរាណនេះ ធ្វើជាកន្លែងឃុំឃាំង ធ្វើទារុណកម្ម និងជាកន្លែងសម្លាប់មនុស្សយ៉ាងសាហាវព្រៃផ្សៃបំផុត ។ គ្រប់ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធទាំងអស់នៅក្នុងវត្តសំរោងក្នុងត្រូវបានបំផ្លាញទាំងស្រុងដោយរបបខ្មែរក្រហម ។ ប៉ុន្តែរបបដ៏ព្រៃផ្សៃនេះបានរលាយសាបសូន្យទៅវិញនៅថ្ងៃ៧ មករា ឆ្នាំ១៩៧៩ ។
ក្រោយថ្ងៃរំដោះ៧មករា១៩៧៩ ទាំងប្រជាពលរដ្ឋ ទាំងកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធគ្រប់លំដាប់ថ្នាក់ និងអាជ្ញាធរនាសម័យនោះ បានប្រឹងប្រែងរៀបចំវត្តសំរោងក្នុងឡើងវិញ ដើម្បីជាទីសក្ការបូជាសម្រាប់ពុទ្ធបរិស័ទ និងបានកសាងសមិទ្ធផលបន្តិច ម្ដងៗ រហូតប្រែក្លាយវត្តសំរោងក្នុង ដែលប្រឡាក់ដោយឈាមក្រហមច្រាលក្នុងរបបប៉ុល ពត ឱ្យទៅជាទីអារាមដ៏ល្បីល្បាញនៅក្នុងខេត្តបាត់ដំបង ។
ទាក់ទិននឹងគម្រោងអភិរក្ស «ព្រះវិហារដែលមានអាយុជាង៣០០ឆ្នាំ» នេះ លោកស ខេង បានថ្លែងបញ្ជាក់ថា «ការរៀបចំអភិរក្សព្រះវិហារដែលមានប្រវត្តិយូរលង់នេះឱ្យគង់វង្សបាន ចាំបាច់ណាស់គឺការថែទាំ និងជួសជុល ព្រោះនេះជាបញ្ហាដែលយើងត្រូវពិភាក្សាជាមួយក្រសួងពាក់ព័ន្ធ និងអ្នកបច្ចេកទេស ។ លោកច័ន្ទ សុផល អភិបាលខេត្តបាត់ដំបង ត្រូវប្រជុំពិភាក្សាជាមួយមន្ត្រីនានា ជាពិសេសមន្ទីរវប្បធម៌ និងវិចិត្រសិល្បៈ និងមន្ទីរធម្មការនិងសាសនាខេត្ត ដែលមានការចូលរួមផ្ទាល់ពីមេគណខេត្ត អនុគណស្រុក និងព្រះចៅធិការវត្តសំរោងក្នុង រួមទាំងគណៈកម្មការ និងពុទ្ធបរិស័ទចំណុះជើងវត្តផង ដើម្បីពិភាក្សាអំពីគម្រោងអភិរក្ស «ព្រះវិហារ» ដែលមានវ័យចំណាស់ជាង៣០០ឆ្នាំនេះ ទុកជាសម្បត្តិវប្បធម៌ ឬជាសម្បត្តិបេតិកភណ្ឌជាតិ ជាប្រយោជន៍ទាក់ទាញភ្ញៀវទេសចរជាតិ និងអន្តរជាតិឱ្យចូលទស្សនា និងស្រាវជ្រាវអំពីប្រវត្តិសាស្ត្រ» ៕
ចែករំលែកព័តមាននេះ