ខេត្តកំពត ៖ កំពត គឺជាខេត្តមួយមើលទៅទីណាក៏ពោរពេញទៅដោយភ្នំដែរ មើលពីចម្ងាយទៅមានពណ៌ខៀវស្រងាត់គួរឱ្យគយគន់ ។ ពិតមែនជាខេត្តមានភ្នំច្រើន មជ្ឈដ្ឋានទូទៅចង់ដឹងថា តើមានរូងភ្នំប៉ុន្មានគួរចាប់អារម្មណ៍ជាងគេ ។…
ខេត្តកំពត ៖ កំពត គឺជាខេត្តមួយមើលទៅទីណាក៏ពោរពេញទៅដោយភ្នំដែរ មើលពីចម្ងាយទៅមានពណ៌ខៀវស្រងាត់គួរឱ្យគយគន់ ។ ពិតមែនជាខេត្តមានភ្នំច្រើន មជ្ឈដ្ឋានទូទៅចង់ដឹងថា តើមានរូងភ្នំប៉ុន្មានគួរចាប់អារម្មណ៍ជាងគេ ។ រូងភ្នំណាខ្លះ មានជាប់ពាក់ព័ន្ធរឿងរ៉ាវប្រវត្តិសាស្ត្រ ? រូងភ្នំណាខ្លះ ដែលធ្វើអាជីវ កម្មចេញចូលយកឈ្នួល ?
លោក គង់ ផល្លា ប្រធានមន្ទីរវប្បធម៌ខេត្តបានប្រាប់ថា រូងភ្នំនៅខេត្តកំពតមានច្រើនតែលោកប្រធានមន្ទីរបានលើកមកនិយាយតែរូងភ្នំឈ្ងោក និងរូងភ្នំក្បាលរមាស ដែលរូងភ្នំទាំងពីរនេះស្ថិតនៅក្នុងស្រុកទឹកឈូតែប៉ុណ្ណោះ ។ ទោះជាមិនទាន់មានការស្រាវជ្រាវឈ្មោះរូងភ្នំជាផ្លូវការរបស់មន្ទីរជំនាញក៏ដោយ អ្នកយកព័ត៌មានកោះសន្តិភាពបានចុះស្រាវជ្រាវដល់អាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន រួមទាំងសួរនាំពីលោក ហង្ស សុធន អាយុ៧៣ឆ្នាំ ជាអ្នកចូលបម្រើជួរកងទ័ពតាំងពីជំនាន់ខ្មែរក្រហម និងសម័យរដ្ឋកម្ពុជាបានអះអាងថា រូងភ្នំក្នុងខេត្តកំពតមានចំនួន២៥រូង ។
ស្រុកទឹកឈូមានរូងភ្នំចំនួន៣ ១-រូងភ្នំក្បាលរមាសឬភ្នំសេដាអោន មានរូងវែងជាងគេក្នុងចំណោមរូងភ្នំនានាក្នុងខេត្ត គឺមានប្រវែង១គីឡូម៉ែត្រ បច្ចុប្បន្នជនបទេសកំពុងធ្វើអាជីវកម្មដោយដាក់ខ្សែរ៉កជិះឡើងតាមជម្រាលភ្នំនិងចូលក្នុងរូងមើលកម្សាន្ត ក្នុងម្នាក់ថ្លៃ៤០ដុល្លារ ។ ២-រូងភ្នំឈ្ងោក សំបូរទៅដោយអ្នកស្នងរូបនៅក្រលៀតក្រឡះភ្នំជាច្រើននាក់ ។ ៣-រូងភ្នំបុសរបង ក៏មានអះអាងពីក្រុមអ្នកភូមិថា មានអ្នកសច្ចំរស់នៅផងដែរ ជាជួរភ្នំក្រុមហ៊ុនសុីម៉ង់ត៍ចក្រីទីង ។
រីឯស្រុកឈូកមានភ្នំ២៦ ជាភ្នំសំបូរទៅដោយដីអាចដាំដំណាំបាន ប៉ុន្តែភ្នំទាំងអស់នេះមិនមានរូងទេ ។
ស្រុកជុំគីរីមានភ្នំ៣៩ ត្រូវចាស់ទុំនិយាយថា មានភ្នំលះបង់តែមួយគត់មានរូង ។ រៀងរាល់ថ្ងៃសីលអ្នកភូមិតែងតែឮសំឡេងភ្លេងពិណពាទ្យរងុំចេញពីរូងភ្នំ ។ ចំណែកស្រុកអង្គរជ័យមានភ្នំ៦ តែភ្នំទាំងនេះមានការដ្ឋានថ្មវាយបំផ្ទុះស្ទើររលាយរលត់នៅពេលខាងមុខនេះហើយ ។
ស្រុកដងទង់ មានរូងភ្នំចំនួន៥ ១-រូងភ្នំភ្នំពេញ អ្នកស្រុកមានជំនឿទៅលើការបែបន់ផ្សេងៗ ។ អ្នកស្រុកថា កាលរបបខ្មែរក្រហមមានមនុស្សស្លាប់ចំនួន១២នាក់ ដោយសារថ្មសង្កត់ ព្រោះពួកខ្មែរក្រហមបញ្ជូនទៅវាយថ្មភ្នំអត់បច្ចេកទេស ។ បច្ចុប្បន្នរងការដាក់គ្រាប់រំសេវបំផ្ទុះយកថ្ម ។ ២-រូងភ្នំល្អាង មានសត្វប្រចៀវរស់នៅរាប់លានក្បាល សព្វថ្ងៃក្រុមហ៊ុនឯកជនកំពុងផលិតសុីម៉ង់ត៍ ។ ៣-រូងភ្នំសុទិព្វ ត្រូវថ្មបាក់សង្កត់ជិតមាត់រូងទៅហើយ គេហៅថារូងភ្នំថ្មសុីដែក ។ ភ្នំសុទិព្វនេះ គេកំពុងដាក់គ្រឿងបំផ្ទុះដែរ ។ ៤-រូងភ្នំតូច អ្នកស្រុកមានជំនឿក៏មានមនុស្សម្នាឡើងទៅបែបន់ផងដែរ ។ ៥-រូងភ្នំក្បាលទីង ជាអតីតទីជម្រករបស់ទ័ពព្រៃខ្មែរក្រហមស្នាក់នៅ ។
ស្រុកបន្ទាយមាសមានរូងភ្នំចំនួន១០ ១-រូងភ្នំគុហាព្រះភ្នំទទុងទូកមាសមានប្រាសាទបាក់បែកនៅលើភ្នំនោះក្លាយជាទីសក្ការៈ ។ ២-រូងភ្នំច្រលួញ មិនអាចចូលទៅបានទេដោយសាមានក្រុមហ៊ុនឯកជនដាក់រំសេវបំផ្ទុះធ្វើអាជីវកម្មយកថ្ម ។៣-រូងភ្នំវិហារទឹកស្រក់ មានប្រចៀវរស់នៅរាប់លានក្បាលហើរម្តងៗងងឹតមេឃ ។៤-រូងភ្នំកន្លង់ ជាកន្លែងអតីតកងទាហានយៀកកុងបោះទីតាំង ។ ៥-រូងភ្នំស្ដេចគង់ ពីអតីតកាលឬពីសម័យសង្គ្រាមក៏មានកងទាហានយៀកកុង មកបោះទីតាំងហើយស្លាប់នៅទីនោះច្រើនដែរ សព្វថ្ងៃមានដាក់គ្រឿងបំផ្ទុះយកថ្មធ្វើអាជីវកម្មគួរឱ្យស្តាយ ។ ៦-រូងភ្នំថ្មល្ងៀងត្រូវបានយន្តហោះអាមេរិកទម្លាក់បាក់លុបជិតទៅហើយនិងមានគ្រឿងបំផ្ទុះជាច្រើនយកថ្មធ្វើអាជីវកម្ម ។ ៧-រូងភ្នំទូកមាស កាលពីប៉ុន្មានឆ្នាំមុននោះមានស្ត្រីម្នាក់បានអះអាងថា ខ្លួនជាស្នងរូបព្រះសិអារ្យមេត្រីមកស្នាក់នៅចូលរូបទស្សន៍ទាយ ។ ៨-រូងភ្នំនៅតាមជួរភ្នំទូកមាស សុទ្ធតែព្រៃគឺមនុស្សផងទាំងពួងមិនហា៊នចូលនៅទេ ព្រោះសំបូរដោយសត្វពស់មានពិស ។
៩-រូងភ្នំគុហាដំបងនៅជួរភ្នំទូកមាសដែរ តែស្ថិតនៅប៉ែកចុងភ្នំ ក៏គ្មានអ្នកណាហ៊ានចូលដែរ ។ ១០-រូងភ្នំគុហាទឹកធ្លាក់ឬទឹកស្រក់គេមិនសូវដែលចូលទេ ប៉ុន្តែអ្នកដែលធ្លាប់ទៅ ធ្វើឱ្យគេសង្ស័យថារូងនេះមានថ្មត្រជាក់ ។
ស្រុកកំពង់ត្រាចមានរូងភ្នំ៧ ១-រូងភ្នំទឹកសំបូរទៅដោយពស់វែក ។ ប៉ុន្មានឆ្នាំមុននេះក្របី១ក្បាលទៅក្បែររូងត្រូវបានពស់ចឹកងាប់នៅនឹងកន្លែង ។ ២-ភ្នំតាម៉ុកក៏ជាកន្លែងលាក់ខ្លួនពួកយៀកកុងក្នុងសង្គ្រាមឆ្នាំ៧២ដែរ ជាជម្រកលាក់ខ្លួនរបស់តាម៉ុក ។ ៣-ភ្នំកំពង់ត្រាច មានរូងជាច្រើនខ្វាត់ខ្វែងគ្មានអ្នកចូលទៅកម្សាន្តទេ គឺគ្មានអ្នកហ៊ានចូល ។ ៤-រូងភ្នំដំរី គេចាំបានថាកាលពីជិត២០ឆ្នាំ មុនមានមនុស្សឡើងយកឃ្មុំហើយធ្លាក់ស្លាប់ម្នាក់កាន់តែធ្វើឱ្យអ្នកស្រុកខ្លាច លែងហ៊ានចូល។ ៥-រូងភ្នំគងលាន់ ក៏អ្នកស្រុកធ្លាប់ទៅសុំទឹកពីភ្នំនោះផឹកដែរ ដោយគេជឿថាមានគងលាន់ឮជារៀងរាល់ថ្ងៃសីលអ្នកខ្លះទៅដេកចាំយកទឹកមកផឹកព្រោះគេជឿថាមានបារមី ។៦-រូងភ្នំខ្យង មានប្រាសាទនៅក្នុងរូងភ្នំនោះហើយក៏ធ្លាប់មានមនុស្សបាក់ដីសង្កត់ស្លាប់នៅទីនោះដែរពីអតីតកាលមនុស្សខ្លាចមិនហ៊ានចូល ។ ៧-រូងភ្នំក្រពើ ចាស់ៗច្រើនតែនិយាយតៗគ្នាថា មានក្រពើនៅក្នុងរូងភ្នំនោះ គ្មានអ្នកណាហ៊ានប្រថុយចូលទេ ។
ទោះបីជាបែបណារូងភ្នំ និងភ្នំនីមួយៗសុទ្ធតែមានប្រវត្តិពីបុរាណកាល អ្នកស្រុកតែងតែនាំគ្នាទៅគោរពនិងធ្វើបុណ្យសុំសេចក្ដីសុខទៅតាមជំនឿរៀងៗខ្លួនរហូតមកទាល់សព្វថ្ងៃ ។ បានកត់សម្គាល់ថា មានជនបរទេសទំនងជាអ្នកស្រាវជ្រាវសិក្សា នៅតែបន្តចូលកម្សាន្តក្នុងរូងភ្នំវែងជាងគេ ក្នុងចំណោមរូងភ្នំទាំង២៥នៅខេត្តកំពត ។
ជនបរទេសជាច្រើននាក់នៅតែបន្តចូលទៅកម្សាន្តក្នុងរូងភ្នំក្បាលរមាសឬភ្នំសេដាអោន ទោះបីមានមនុស្សជាប់គាំងនៅក្នុងរូងភ្នំប្រទេសថៃក៏ដោយ ។ ដោយឡែកនៅខេត្តកំពតឯណោះវិញ ក៏មានជនជាតិបរទេសជាច្រើននាក់ ក្នុងមួយថ្ងៃៗបានចូលកម្សាន្តក្នុងរូងភ្នំមួយដែលមានចម្ងាយ១គីឡូម៉ែត្រ ។ ភ្នំដែលមានរូង ចម្ងាយវែងជាងគេក្នុងចំណោមភ្នំដែលមានរូងទាំង២៥ ក្នុងខេត្តកំពតនោះគឺរូងភ្នំក្បាលរមាសឬភ្នំសេដាអោន ស្ថិតក្នុងភូមិអង្គ ឃុំត្រពាំងព្រីង ស្រុកទឹកឈូ ។
លោក ជា សុភា អាយុ២២ឆ្នាំ ជាអ្នកបកប្រែនិងជាអ្នកនាំផ្លូវជនបទេសទៅកាន់រូងភ្នំក្បាលរមាស បាននិយាយប្រាប់ឱ្យដឹងកាលពីថ្ងៃអាទិត្យថា ជនបទេសមានស្រីមានប្រុសពួកគេចូលចិត្តប្រើខ្សែរ៉កឡើងភ្នំ និងចូលរូងភ្នំបត់បែនជាច្រើន មានចម្ងាយ១គីឡូម៉ែត្រ ជារូងភ្នំដែលជនបរទេសធ្វើអាជីវកម្មយកឈ្នួល ខ្សែរ៉កឡើងចុះភ្នំដែលមានសុទ្ធតែថ្ម ។
លោក សុភានិយាយថា ទោះបីមានសភាពការដ៏អាក្រក់ជាប់មនុស្សក្នុងរូងនៅស្រុកថៃភ្ញាក់ផ្អើលលើពិភពលោកក៏ដោយ ជនបទេសមួយក្រុមមានវ័យក្មេងៗនៅតែសំរុកមកចូលក្នុងរូងភ្នំក្បាលរមាសនេះជាបន្តបន្ទាប់ ព្រោះក្នុងរូងគ្មានទឹកគ្មានថ្មបាក់ទេ ជារូងទម្លុះបត់បែន គ្មានភ័យខ្លាចវង្វេងទេ ។ អ្នកបកប្រែភ្ញៀវនិយាយប្រាប់បន្តថានៅក្នុងរូងភ្នំនេះវែងឆ្ងាយណាស់ ចម្ងាយផ្លូវក្នុងរូង១គីឡូម៉ែត្រ តែអាស្រ័យទៅលើភ្ញៀវគេចង់ដើរមើលរូបអ្វីខ្លះឬគេចង់ដើររយៈពេលយូរក៏បាន ។ ប៉ុន្តែរយៈពេល១ម៉ោងអាចនាំភ្ញៀវដើរផុតរូងភ្នំចេញមកក្រៅបានហើយ ។
លោក គង់ ផល្លា ប្រធានមន្ទីរវប្បធម៌និងវិចិត្រសិល្បៈខេត្តកំពតមានប្រសាសន៍ថា រូងភ្នំខេត្តកំពតមានច្រើននៅតាមស្រុក ប៉ុន្តែភ្នំដែលមានរូងច្រើនគីភ្នំឈ្ងោកនិងភ្នំក្បាលរមាស ។តាមការកត់សម្គាល់របស់អ្នកសារព័ត៌មាន កំណត់បានថា គ្មានមន្ត្រីជំនាញណា ឬស្ថាប័នណាមួយធ្វើការស្រាវជ្រាវទុកជាឯកសារទេ ។ គេគ្រាន់តែបានដឹង បានស្គាល់ព្រាវៗប៉ុណ្ណោះរឿងចុះសិក្សាស្រាវជ្រាវដើម្បីអភិរក្សគឺគ្មានទេ ។ រូងភ្នំជាច្រើនមានប្រវត្តិល្អ គួរទាក់ទាញ ដែលគួរតែមានអ្នកឯកទេសចុះសិក្សាស្រាវជ្រាវ និងរៀបចំទុកជាតំបន់ទេសចរណ៍ក៏ជាការប្រពៃណាស់ ។ ឃើញទេ បរទេសច្រើនណាស់មកកម្សាន្ត មិនគួរទុករូងធម្មជាតិនេះចោលតាមយថាកម្មដូចសព្វថ្ងៃនេះឡើយ ។ ឱ ! ក្រសួងវប្បធម៌អើយ…៕
ចែករំលែកព័តមាននេះ