នៅក្នុងសៀវភៅព្រហ្មវិហារធម៌បានពន្យល់ថា មទ្ទវៈ(ម៉ាត់ ទៈ វៈ)ជាធម៌ដែលមេដឹកនាំត្រូវតែមាននៅក្នុងសន្តានចិត្តជានិច្ច ។ មទ្ទវៈ ជាសេចក្ដីរាបសា ទន់ភ្លន់ គឺមេដឹកនាំត្រូវសម្ដែងនូវទឹកមុខញញឹម រួសរាយរាក់ទាក់ជានិច្ចចំពោះអ្នកក្រោមបង្គាប់ និងប្រជាពលរដ្ឋទូទៅ ទោះជានៅពេលមានឧបសគ្គពិបាកយ៉ាងណាក៏ដោយ ។ សេចក្ដីរីករាយរបស់មេដឹកនាំជាឱសថ អាចលើកទឹកចិត្ដទាហាន ឬអ្នកក្រោមឱវាទ ឬក៏ប្រជារាស្ត្រឲ្យមានទឹកចិត្ដប្រយុទ្ធ ឬមានក្ដីសង្ឃឹមទៅមុខជានិច្ច ។ ហេតុនេះ មេដឹកនាំមិនត្រូវធ្វើមុខស្រពាប់ស្រពោន មុខក្រញូវ មុខស្អុយ ប្រកាន់ ឫកក្រអឺតក្រទម ច្រងេងច្រងាង ឆេវឆាវ អាងថាខ្លួនឯងអ្នកធំមានអំណាច ឬមេគេនោះឡើយ ។
មេដឹកនាំត្រូវតែរាក់ទាក់ដាក់អ្នកតូច អ្នកក្រោមបង្គាប់ និងប្រជាពលរដ្ឋសាមញ្ញជានិច្ច ។ ត្រូវព្យាយាមស្គាល់ឈ្មោះអ្នកក្រោមឱវាទឲ្យបានអស់ និងត្រូវហៅឲ្យចំៗឈ្មោះថា លោក ក ឬ លោក ខ ជាដើម ។ ការហៅចំឈ្មោះមានន័យខាងចិត្ដសាស្ដ្រមួយធំណាស់ ជាពិសេស ចំពោះអ្នកដែលមានឋានៈតូចទាបជាង ។
ក្រៅពីនេះមេដឹកនាំត្រូវទទួលនូវសេចក្ដីគោរពពីអ្នកផង ដោយការយកចិត្ដទុកដាក់ មិនព្រងើយកន្ដើយ ហើយត្រូវដាក់ខ្លួនឲ្យមានលក្ខណៈសាមញ្ញជាមួយនឹងប្រជាពលរដ្ឋ និងអ្នកក្រោមបង្គាប់ ។ មិនស៊ីជោរ អួតអាង ពេលគេសរសើរ មិនត្រូវអង្គុយលើចង្អេរលើកខ្លួនឯង ហើយបន្ដុះបង្អាប់អ្នកដទៃ ពោលគឺមិនត្រូវនិយាយពីរឿងខ្លួនឯងថា គ្រាន់បើជាងអ្នកដទៃ ឬតាំងខ្លួនឯងជាមេដឹកនាំរបស់អ្នកទាំងអស់នោះឡើយ ។ ផ្ទុយទៅវិញ ត្រូវតាំងខ្លួនជាអ្នកបម្រើប្រជាពលរដ្ឋទើបប្រសើរ ។
មេដឹកនាំត្រូវហ៊ានសារភាពកំហុសដោយការទទួលខុសត្រូវ និងដោយទឹកមុខញញឹមពេញចិត្ដចំពោះអ្វីដែលបានធ្វើខុស ឬបានចាត់ការខុស ។ មេដឹកនាំត្រូវទន់ភ្លន់ តែមិនទន់ជ្រាយនោះទេ បើប្រៀបធៀបទៅនឹងដើមឈើ មេដឹកនាំត្រូវធ្វើដូចជាដើមផ្ចឹក គ្រញូង និងបេង ជាដើម ដែលមានភាពទន់ខាងក្រៅ តែរឹងប៉ឹងខាងក្នុង ។
មេដឹកនាំមិនត្រូវធ្វើដូចដើមល្ហុង និងអំពៅ ដែលមានលក្ខណៈរឹងក្រៅ តែប្រហោងក្នុងនោះទេ ។ មេដឹកនាំត្រូវចេះស្គាល់កាលៈទេសៈ និងស្ថានការណ៍ តើពេលណាត្រូវធ្វើមេដឹកនាំគេ ? ហើយពេលណាត្រូវធ្វើជាអ្នកក្រោមបង្គាប់គេ ? ។ កាន់តែមានការរួបរួម មានជោគជ័យក្នុងការធ្វើឲ្យអ្នកផងរួបរួមគ្នាដើរតាមខ្លួន អ្នកដឹកនាំកាន់តែមានភាពរាបសាទន់ភ្លន់ឱនលំទោនចំពោះអ្នកជុំវិញខ្លួនខ្លាំងឡើងជាលំដាប់ ។
ភាពរួសរាយ រាក់ទាក់ឱនលំទោនរបស់អ្នកដឹកនាំ ជាមន្ដស្នេហ៌មួយអាចធ្វើឲ្យគេដើរតាមគោលការណ៍នានារបស់ខ្លួន និងរបស់អង្គការនយោបាយខ្លួនបានយ៉ាងមានប្រសិទ្ធភាព ។ ដើម្បីដឹកនាំគេ ត្រូវធ្វើឲ្យគេស្រឡាញ់ជាមុន ដើម្បីឲ្យគេស្រឡាញ់ ត្រូវស្រឡាញ់គេដោយស្មោះស្ម័គ្រជាមុន ។ តែត្រូវចាំថា ធ្វើជាអ្នកបម្រើជាតិ ប្រជាពលរដ្ឋ មិនមែនជាអ្នកជិះជាន់សង្កត់សង្កិនរាស្ដ្រតូចតាចឡើយ ៕ សាន សារិន
ចែករំលែកព័តមាននេះ