ក្រទាំង៥ជាពាក្យកាព្យ
ថ្ងៃពុធ ទី២៤ កក្កដា ព.ស.២៥១២ គ.ស.១៩៦៨. សម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត ជោតញ្ញាណោ ព្រះអង្គបានមានព្រះបន្ទូលថា…
ថ្ងៃពុធ ទី២៤ កក្កដា ព.ស.២៥១២ គ.ស.១៩៦៨. សម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត ជោតញ្ញាណោ ព្រះអង្គបានមានព្រះបន្ទូលថា បើនិយាយអំពីក្រ ក្រនោះមាន៥យ៉ាងគឺ ក្រកិច្ច, ក្រកល, ក្រដឹង, ក្រយល់, ក្រវៃច្នៃទាស់ ក្រទាំង៥យ៉ាងនេះមានខ្លឹមសារជាពាក្យកាព្យដើម្បីស្រួលយល់ ងាយចាំ ចំណាំបានដូចតទៅ៖
ខ្វះការអប់រំ រមែងច្រឡំ ខ្លះៗពុំខាន បើលុះតែខំ អប់រំឲ្យមាន ការថ្នឹកទើបបាន រួចផុតចាកក្រ ។ កុំយល់ថាងាយ ទោះការសម្ពាយ សុទ្ធតែកម្រ លុះតែបានរៀន បានស្ដាប់តៗ ទើបបានការក្រ ក្លាយជាងាយខ្លះ ។
ទោះកិច្ចតូចទេ ខ្វះការរិះរេ ធ្វើនៅតែងខ្វះ ទោះធ្វើទៅកើត ក៏មិនស្អាតជ្រះ ព្រោះពាក្យថាខ្វះ ផ្ទុយនឹងគ្រប់គ្រាន់។
ចំណែកខាងកល ឧបាយក្រយល់ ក៏ច្រើនតែភ័ន្ត ជួនកាលគំនិត វង្វេងវង្វាន់ ជួនកាលស្លោស្លន់ យល់ខុសទទេ។ បើប្រើតាមកល ដែលគិតពុំយល់ ខ្វះការរិះរេ ចេះតែស្មានៗ បំពានធ្វេសទ្វេ ឬតាមតែគេ នាំខុសជាត្រូវ ។
រីឯការដឹង បើគ្មានដំណឹង ក៏ឥតមានផ្លូវ ណាប្រាប់ឲ្យដឹង មិងមាំងស្រខូវ ការខុសឬត្រូវ ក៏ឥតបានដឹង ។ ការដឹងក៏ក្រ បើគ្មានតំណ តជាដំណឹង ឥតមានគំនិត ងងឹតសូន្យឈឹង ហេតុនោះការដឹង ក៏ឈ្មោះថាក្រ ។
ចំណែកខាងយល់ ជាការអំពល់ មួយដ៏កម្រ បើគ្រាន់តែដឹង ដោយឮតៗ ប៉ុន្តែខ្លួនស ប្រាប់ថាពុំយល់ ដូចគេសួរថា តើអ្នករាល់គ្នា យល់ឬពុំយល់ រឿងដែលខ្លួនដឹង ដំណឹងសល់វ៉ល់ ខ្លួនថាពុំយល់ ខ្ញុំគ្រាន់តែដឹង ។ ហេតុនេះការយល់ លុះតែអំពល់ ពិតពេញទំហឹង បើឥតគំនិត រិះរេជញ្ជឹង ក៏គ្រាន់តែដឹង កម្របានយល់ ។
រីវៃច្នៃទាស់ ក្រជាងទាំងអស់ ព្រោះច្រើនលើសកល់ នៅគាំងជ្រងោ ដោយគិតមិនដល់ ក៏នៅស្រងល់ ដោះស្រាយពុំរួច, នៅពេលជំនុំ ឬគេមកជុំ គេតាំងផ្ដើមផ្ដួច គេសួរបញ្ហា ណាមួយក្របួច ឯងឆ្លើយពុំរួច នៅធ្មឹងតែម្ដង ។
បើមានប្រាជ្ញា រហ័សក្លៀវក្លា គំនិតហ្មត់ហ្មង ឆ្លើយបានភ្លាមភ្លែត ត្រដែតកន្លង អ្នកសួរឥតសង សួរតទៅទៀត ។ ហេតុនោះបានថា ចាស់លោកពោលជា ការណ៍នេះចង្អៀត កម្រមានអ្នក ឈ្លាសវៃឆ្លាតឆ្លៀត គេសួរថែមទៀត ពុំអាចឆ្លើយឆ្លង ។ បើរឿងនោះធំ អាចនឹងរលំ ខូចការតែម្ដង ហេតុនោះបានជា ព្រឹទ្ធាចារ្យផង អ្នកចេះហ្មត់ហ្មង ពោលទុកថាក្រ ។
ក្រវៃច្នៃទាស់ លើសក្រទាំងអស់ ហៅពេញថាក្រ លុះតែរៀនគិត ឲ្យបានល្អិតល្អ នោះទើបក្ដីក្រ នេះឃ្លាតចេញឆ្ងាយ ៕
ចែករំលែកព័តមាននេះ