រាជធានីភ្នំពេញ ៖ លោក ប្រាក់ សុខុន ទេសរដ្ឋមន្ត្រី រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការបរទេសនិងសហប្រតបត្តិការអន្តរជាតិ បានថ្លែងនៅក្នុងសន្និសីទកាសែតកាលពីថ្ងៃទី២៩ កក្កដាថា មានការចោទប្រកាន់ថា កម្ពុជាបានធ្វើឲ្យមានការរាំងស្ទះ
រាជធានីភ្នំពេញ ៖ លោក ប្រាក់ សុខុន ទេសរដ្ឋមន្ត្រី រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការបរទេសនិងសហប្រតបត្តិការអន្តរជាតិ បានថ្លែងនៅក្នុងសន្និសីទកាសែតកាលពីថ្ងៃទី២៩ កក្កដាថា មានការចោទប្រកាន់ថា កម្ពុជាបានធ្វើឲ្យមានការរាំងស្ទះក្នុងការសម្រេចនៃកិច្ចប្រជុំកំពូលរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាស៊ានលើកទី៤៩នៅប្រទេសឡាវ ដែលរាល់ការលើកឡើងនេះ មិនមែនជាការពិតនោះទេ តែកម្ពុជាបានប្រកាសមុនពេលសេចក្តីសម្រេចរបស់សាលដីកាមជ្ឈត្តកម្មក្រុងឡាអេ និងកិច្ចប្រជុំកំពូលរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាស៊ានទៅទៀតថា «កម្ពុជាស្ថិតនៅជាអព្យាក្រឹតមិនកាន់ជើងខាងណាទេ លើករណីជម្លោះសមុទ្រចិនខាងត្បូងរវាងចិន និងហ្វ៊ីលីពីន» ។
លោក ប្រាក់ សុខុន បានថ្លែងប្រាប់ក្រុមអ្នកកាសែតនៅទីស្តីការក្រសួងការបរទេសថា ចំពោះការផ្សាយថាមានការរាំងស្ទះនោះមិនពិតទេព្រោះថា សេចក្តីប្រកាសរួមនេះវាចេញរួចទៅហើយ ។ អ្វីដែលយើងចង់ដឹងនោះថា រាំងស្ទះឬមិនរាំងនោះ វាបណ្តាលមកពីអ្វីដែលយើងត្រូវដឹងថា អាស៊ានធ្វើការងារយ៉ាងមេច គឺអាស៊ានធ្វើការងារដោយពិគ្រោះយោបល់រួមគ្នា និងសម្រេចកិច្ចអីតាមកុងសង់សិស(សមាជិកទាំងអស់យល់ព្រម បានការសម្រេចយកជាការបាន) ។
លោករដ្ឋមមន្ត្រីបានលើកឡើងថា ក្នុងកិច្ចប្រជុំនោះ រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសនៃប្រទេសនីមួយៗ បានលើកឡើងស្របតាមមតិយោបល់ ជំហរនានា ដែលរដ្ឋមន្ត្រីតំណាងប្រទេសនីមួយៗ បានបញ្ចេញមតិស្របតាមហេតុផល ស្របតាមផលប្រយោជន៍នៃប្រទេសរៀងៗខ្លួន ។ នយោបាយការទូតជានយោបាយដែលសំដៅ ដើម្បីការពារផលប្រយោជន៍ជាតិនីមួយៗ និងរបស់ប្រទេសនីមួយៗ ។ ប្រទេសនីមួយៗមានផលប្រយោជន៍ខុសៗគ្នា និងមានជំហរក៏ខុសៗគ្នាដែរ ។ ការជជែកគ្នាក្នុងកិច្ចប្រជុំនោះមានលក្ខណៈចំហ ។
លោករដ្ឋមន្ត្រីបានលើកឡើងថា កិច្ចប្រជុំនេះមានការប្រជុំជាចំហ និងប្រជុំបិទទ្វារ(ចង្អៀត)ដែលផ្តល់ឱកាសដល់រដ្ឋមន្ត្រីការបទេសអាស៊ានជជែកគ្នាដោយត្រង់ទៅត្រង់មក។ ចំពោះបញ្ហាពាក់ព័ន្ធនឹងសមុទ្រចិនខាងត្បូង មានជំហរខុសគ្នាមិនមែនទើបតែមានក្នុងកិច្ចប្រជុំអាស៊ាននេះទេ គឺវាមានតាំងពីយូររាប់ឆ្នាំមកហើយ ។ ចំណែកជម្លោះក្នុងសមុទ្រចិនខាងត្បូងនោះ មានកើតមានយូរមកហើយដែរ ។
លោក ប្រាក់ សុខុន បានបញ្ជាក់ថា មានប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយខ្លះ បានចេញផ្សាយទាំងរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាស៊ានបានជជែកគ្នាផង គេ គួរចាំមើលពីលទ្ធផលនៃការជជែកគ្នាសិន ។ គេបានចោទប្រកាន់ថា កម្ពុជាជាអ្នកធ្វើឲ្យមានការរាំស្ទះក្នុងការចេញសេចក្តីប្រកាសរួមទៅវិញ ។ ការចោទនេះមិនត្រឹមត្រូវ និងមិនយុត្តិធម៌ទេចំពោះកម្ពុជា ។ ការមិនយុត្តិធម៌នោះ ព្រោះថាប្រទេសនីមួយៗមានការបញ្ចេញមតិខុសគ្នា គេបញ្ចេញមតិរបស់គេ យើងបញ្ចេញមតិរបស់យើង ។
លោកថា គេមិនគួរប្រកាន់ជំហរថា មតិរបស់ប្រទេសកម្ពុជាលើកឡើងសុទ្ធតែខុសហើយមតិរបស់គេលើកឡើងសុទ្ធត្រូវ គេមិនគួរប្រកាន់ជំហរបែបនេះទេ ។ បញ្ហាសមុទ្រចិនខាងត្បូងស្ថានការកាន់តែដុនដាបទៅៗ ជាពិសេសចាប់តាំងពីតុលាការមជ្ឈត្តកម្មអចិន្ត្រៃយ៍ក្រុងឡាអេចេញសាលក្រមកាលពីថ្ងៃទី១២ កក្កដាកន្លងមក ។ ប្រទេសមួយចំនួនបានលើកឡើងពីជោគជ័យរបស់ខ្លួន និងភាគីមួយចំនួនស្រែកបដិសេធចំពោះការសម្រេចនេះ ។
លោករដ្ឋមន្ត្រីបានលើកឡើងទៀតថា យើងបានដឹងជំហរទាំងអស់គ្នាថា ចាប់តាំងពីថ្ងៃដែលប្រទេសហ្វ៊ីលីពីនបានដាក់ពាក្យប្តឹងនៅតុលាការមជ្ឈត្តកម្មនេះខាងភាគីប្រទេសចិនបានបញ្ជាក់ពីជំហររបស់ខ្លួនជាស្រេចទៅហើយ ផ្អែកតាមឯកសារនានាប្រទេសចិនមិនទទួលយកនូវការធ្វើមជ្ឈត្តកម្ម តាមលក្ខណៈបង្ខំមកលើខ្លួនទេ ។ វាមានន័យថា បើខ្លួនមិនទទួលយក ឬទទួលស្គាល់ការកាត់សេចក្តីរបស់តុលាការនេះ គឺតុលាការនេះគ្មានន័យអ្វីសម្រាប់ខ្លួននោះទេ ។
លោក ប្រាក់ សុខុន បានលើកឡើងថា តាំងពីពេលនោះមក សាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិនបានបញ្ជាក់ពីជំហររបស់ខ្លួន និងនៅពេលចេញសេចក្តីសម្រេចរបស់តុលាការក្រុងឡាអេនេះ ចិនបានប្រកាសថា មិនទទួលស្គាល់តុលាការ និងមិនទទួលយកសាលដីកាឡើយ ។ ចំពោះបញ្ហានេះមានភាពប្រទាំងប្រទើសគ្នារួចជាសម្រេចទៅហើយ ។ នៅពេលប្រកាសសាលដីកា វាកាន់តែបង្កឲ្យសភាពការកាន់តែតឹងតែងបន្ថែមទៀត ។ លោករដ្ឋមន្ត្រីបានថ្លែងថា ជំហររបស់កម្ពុជាក្នុងស្ថានភាពបែបនេះ កម្ពុជាបានប្រកាសពីជំហររបស់ខ្លួនមុនពេលចេញសេចក្តីសម្រេចរបស់តុលាការមជ្ឈត្តកម្មនេះ។ កម្ពុជាក្នុងឋានៈជាប្រទេសមិនជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងការទាមទារអធិបតេយ្យភាពក្នុងដែនសមុទ្រចិនខាងត្បូងនេះ ។ កម្ពុជា «មិនកាន់ជើងភាគីខាងណាទេ សុំតែប៉ុណ្ណឹង» ។ យោងតាមសភាពការណ៍ដែលវាដុនដាបរួចទៅហើយ កម្ពុជាសូមមិនចូលរួម និងមិនទទួលខុសត្រូវ ចំពោះសកម្មភាពណា ទង្វើណាដែលធ្វើឲ្យសភាពការកាន់តែដុនដាបថែមទៀត យើងប្រកាន់ជំហររបស់យើងប៉ុណ្ណឹង ។
លោករដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសបានលើកឡើងថា នៅក្នុងពេលកិច្ចប្រជុំអាស៊ាននៅឡាវអ្វីដែលរាំងស្ទះ គឺលោកមិនចង់និយាយទេបញ្ហាផ្ទៃក្នុងអាស៊ាន ។ តែកម្ពុជារងនូវភាពអយុត្តិធម៌ខ្លាំងណាស់ ពាក្យដែលខ្ទាស់ក្នុងការចេញសេចក្តីប្រកាសរួមគឺមានឃា្លថា «គោរពដោយពេញលេញនូវដំណើរការផ្លូវច្បាប់ និងការទូត» ។ ឃ្លានេះត្រូវបានភាគីចិន មិនទទួលយកព្រោះវាបាននិយាយដល់សេចក្តីប្រកាសរបស់តុលាការមជ្ឈត្តកម្ម ដែលចិនមិនទទួលស្គាល់មិនទទួលយក ។
លោក ប្រាក់ សុខុន បានបញ្ជាក់ថា ភាគីដែលគាំទ្របានដាក់នូវឃ្លា «គោរពដោយពេញលេញនូវដំណើរការផ្លូវច្បាប់ និងការទូត» ចូលក្នុងសេចក្តីប្រកាសរួមផ្នែកពាក់ព័ន្ធនឹងសមុទ្រចិនខាងត្បូង គឺអះអាងថា នេះ «ជាគ្រាប់ព្រិល» នៅក្នុងសេចក្តីប្រកាសរួមកាលពីខែកុម្ភៈកន្លងទៅរបស់រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាស៊ាន ។ វាជាការបញ្ជាក់របស់ប្រទេសអាស៊ាន ក្នុងការគោរពច្បាប់អន្តរជាតិ ការគោរពផ្លូវច្បាប់ និងការទូតនានា ដែលមានចែងរួចមកហើយ ។ តែនៅពេលយើងដាក់បែបនេះដែលប្រទេសចិនមិនទទួលយកនោះ វានឹងមានអ្វីកើតឡើងនៅក្នុងតំបន់ វាអាចជាគ្រោះថ្នាក់កាន់តែខ្លាំង ។
លោករដ្ឋមន្ត្រីបានអះអាងថា នេះជាចំណុចម្ខាងភាគីចិន និងម្ខាងទៀតនោះថា តើកម្ពុជាអាចថា មិនគោរពច្បាប់អន្តរជាតិបានទេ ? កម្ពុជាត្រូវតែគោរពច្បាប់អន្តរជាតិមិនអាចមិនគោរពបានទេ ។ ជាពិសេសកម្ពុជាជាប្រទេសតូចមួយដែលគ្មានអ្វីពឹងមានតែការពឹងទៅលើច្បាប់អន្តរជាតិ ដើម្បីការពារអធិបតេយ្យភាព និងផលប្រយោជន៍របស់ខ្លួន ។ នៅពេលរកចំណុចរួមមិនឃើញបង្កឲ្យមានការរាំងស្ទះ ក្នុងនោះមានអ្នកគាំទ្រ អ្នកមិនគាំទ្រ និងអ្នកនៅស្ងៀមមិននិយាយ ។
លោករដ្ឋមន្ត្រីបានលើកឡើងថា កាលណាមិនអាចទម្លាយភាពទាល់ច្រកនេះទេ វានឹងប៉ះពាល់និងខាតអ្វី គឺមជ្ឈភាពការឯកភាពរបស់អាស៊ាននឹងប៉ះពាល់យ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ ។ កម្ពុជាដែលខំប្រឹងប្រែងការពារជំហររបស់ខ្លួន នឹងត្រូវបានគេចង្អុលថា ជាអ្នកទទួលខុសត្រូវចំពោះការធ្វើឲ្យរាំងស្ទះ ។ ចាំបាច់ត្រូវរកច្រកចេញមានអ្នកដឹងតិចទេ ដែលកម្ពុជាបានខិតខំកុំឲ្យជម្លោះនេះកាន់តែដុនដាបក្នុងការដាក់ឃ្លាខាងលើនេះចូលផ្នែកពាក់ព័ន្ធសមុទ្រចិនខាងត្បូង ។
គួរបញ្ជាក់ថា លោក ប្រាក់ សុខុន ទេសរដ្ឋមន្ត្រី រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេស និងសហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា បានដឹកនាំគណៈប្រតិភូអញ្ជើញទៅចូលរួមកិច្ចប្រជុំរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាស៊ាន លើកទី៤៩ និងកិច្ចប្រជុំពាក់ព័ន្ធ ដែលបានប្រព្រឹត្តទៅពីថ្ងៃទី២៣ ដល់ថ្ងៃទី២៦ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៦ នៅទីក្រុងវៀងចន្ទន៍ សាធារណរដ្ឋប្រជាធិបតេយ្យប្រជាមានិតឡាវ ៕
ចែករំលែកព័តមាននេះ