ពាក្យប្រៀនប្រដៅរបស់ព្រះពុទ្ធមានច្រើនណាស់តែរួមនៅត្រឹមតែបីប្រការប៉ុណ្ណោះហៅថាព្រះសទ្ធម្មគឺ ការរៀនចេះចាំ ការបង្រៀន កាសម្ដែងនូវមគ្គនិងផល នោះជាបរិយត្តិធម៌១, ការប្រឹងប្រែងប្រតិបត្តិប្រព្រឹត្តទៅតាមអង្គមគ្គ ចាត់ចូលជាបដិបត្តិ១, និងការបានសម្រេចចាក់ធ្លុះនូវអង្គមគ្គ នោះជាបដិវេធៈ១ ។…
ពាក្យប្រៀនប្រដៅរបស់ព្រះពុទ្ធមានច្រើនណាស់តែរួមនៅត្រឹមតែបីប្រការប៉ុណ្ណោះហៅថាព្រះសទ្ធម្មគឺ ការរៀនចេះចាំ ការបង្រៀន កាសម្ដែងនូវមគ្គនិងផល នោះជាបរិយត្តិធម៌១, ការប្រឹងប្រែងប្រតិបត្តិប្រព្រឹត្តទៅតាមអង្គមគ្គ ចាត់ចូលជាបដិបត្តិ១, និងការបានសម្រេចចាក់ធ្លុះនូវអង្គមគ្គ នោះជាបដិវេធៈ១ ។
ព្រះសទ្ធម្មទាំងបីចំណុចនេះមានខ្លឹមសារដូចតទៅ
១-បរិយត្តិធម៌ ពុទ្ធវចនៈ ព្រះត្រៃបិដកសំដែងអំពីគោលធម៌ របៀបបែបផែន ដំបូន្មាន ច្បាប់សម្រាប់ប្រតិបត្តិដែលពុទ្ធបរិស័ទត្រូវរៀនស្វាធ្យាយ ទ្រទ្រង់ បង្ហាត់បង្រៀន សម្ដែងប្រាប់ដល់អ្នកដទៃ ហៅថាបរិយត្តិធម៌ ។
២-បដិបត្តិធម៌ ធម៌សម្រាប់ប្រតិបត្តិប្រព្រឹត្តតាម បានដល់សីល សមាធិ បញ្ញា ឬសេចក្ដីប្រតិបត្តិតាម ធ្វើតាម កាន់តាមនូវធម៌ដ៏សមគួរដល់ធម៌ដែលខ្លួនបានរៀន បានស្ដាប់ បានចេះដឹង ដើម្បីឲ្យដល់នូវធម៌ដែលខ្លួនមិនទាន់ដល់ ឲ្យសម្រេចនូវធម៌ដែលខ្លួនមិនទាន់បានសម្រេច ដើម្បីឲ្យជាក់ច្បាស់នូវខ្លឹមនៃធម៌ ។
៣-បដិវេធធម៌ ការត្រាស់ដឹង បានដល់កិរិយាបានសម្រេច បានជាក់ច្បាស់ចាក់ធ្លុះនូវបរមត្ថ គឺមគ្គ ផល និព្វាន ដែលជាផលសម្រេចអំពីការរៀន ការស្ដាប់ និងការប្រតិបត្តិ ។
ពុទ្ធសាសនិកទាំងអស់ប្រៀបដូចអ្នកដំណើរ, ព្រះសម្ពុទ្ធទុកដូចអ្នកស្គាល់ផ្លូវ អ្នកបង្ហាញផ្លូវ, បរិយត្តិធម៌ដូចជាផ្លូវត្រង់, បដិបត្តិធម៌ដូចជាដំណើរទៅតាមផ្លូវត្រង់នៃអ្នកដំណើរ, បដិវេធធម៌ទុកដូចជាដំណើរទៅដល់កន្លែងដែលត្រូវទៅឲ្យដល់នៃអ្នកដំណើរ ។
ចែករំលែកព័តមាននេះ