រាជធានីភ្នំពេញ ៖ ច្បាប់ថ្មីស្តីពី «ការប្រឆាំងការមិនទទួលស្គាល់ឧក្រិដ្ឋកម្ម ដែលប្រព្រឹត្តឡើងក្នុងរយៈកាលនៃកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ» មាន១ជំពូកនិង៥មាត្រា ត្រូវបានរដ្ឋសភា អនុម័តជាឯកច្ឆន្ទដោយសំឡេង៨៦លើ៨៦ ក្នុងកិច្ចប្រជុំរដ្ឋសភាវិសាមញ្ញ កាលពីថ្ងៃទី៧ មិថុនា បើទោះបីជាអ្នកតំណាងរាស្ត្របក្សប្រឆាំងបានព្យាយាមរារាំងសុំពន្យារពេលអនុម័តក្តី ក៏គ្មានអ្វីជាឧបសគ្គទេ។
សម័យប្រជុំវិសាមញ្ញនេះ បានប្រព្រឹត្តទៅក្រោមអធិបតីភាពសម្តេចអគ្គមហាពញាចក្រីហេង សំរិន ប្រធានរដ្ឋសភា។ ច្បាប់នេះ បានកំណត់ដាក់ទោសលើជនណាក៏ដោយដែលមិនទទួលស្គាល់ឧក្រិដ្ឋកម្ម ក្នុងរបបខ្មែរក្រហម ត្រូវផ្តន្ទាទោសដាក់ពន្ធនាគារពី៦ខែដល់២ឆ្នាំ និងពិន័យជាប្រាក់ពី១លានរៀលទៅ៤លានរៀល ហើយបើមិនរាងចាលទេ នឹងពិន័យជាប្រាក់ពី៥០លានដល់៥០០លានរៀលបន្ថែមទៀត ។
កិច្ចប្រជុំវិសាមញ្ញរដ្ឋសភា កាលពីថ្ងៃទី៧ មិថុនា មិនមានវត្តមានសមាជិកសភាគណបក្សសមរង្ស៊ី (២៦រូប) គណបក្សសិទ្ធិមនុស្ស (៣រូប) និងគណបក្ស នរោត្តម រណឫទ្ធិ (២រូប) ឡើយ គឺមានតែខាងគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា និងគណបក្សហ្វុ៊នស៊ិនប៉ិច ។ ការមិនបង្ហាញមុខក្នុងសម័យប្រជុំសភារបស់សមាជិកសភាគណបក្សទាំងបីនេះ ខណៈពេលដែលគណៈកម្មាធិការអចិន្ត្រៃយ៍រដ្ឋសភា សម្រេចលុបឈ្មោះនិងបង្កកប្រាក់បំណាច់របស់ពួកគេដែលក្នុងម្នាក់ៗទទួលបានជិត១០លានរៀល កាលពីថ្ងៃទី៥ មិថុនា ហើយការសម្រេចនេះបណ្តាលមកពីសមាជិកសភា ទាំងបីគណបក្សខាងលើ បានទៅចូលជាសមាជិកគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ និងគណបក្សហ្វុ៊នស៊ិនប៉ិច ជាបេក្ខជនឈរឈ្មោះបោះឆ្នោតជាតិនាខែកក្កដាខាងមុខនេះ ។
យោងតាមលិខិតមួយច្បាប់របស់អ្នកតំណាងរាស្ត្រគណបក្សសម រង្ស៊ី ចំនួន៧រូបដាក់ជូនសម្តេចអគ្គមហាពញាចក្រី ហេង សំរិន
ប្រធានរដ្ឋសភា បានស្នើសុំពន្យារពេលការពិភាក្សា និងអនុម័តលើសេចក្តីស្នើច្បាប់ស្តីពី«ការប្រឆាំងការមិនទទួលស្គាល់ឧក្រិដ្ឋកម្ម ដែលប្រព្រឹត្តឡើងក្នុងរយៈកាលនៃកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ» នៃកិច្ចប្រជុំរដ្ឋសភាវិសាមញ្ញនីតិកាលទី៤ថ្ងៃទី៧ មិថុនាឆ្នាំ២០១៣ ។ ការស្នើសុំពន្យារពេលនៃកិច្ចប្រជុំនេះ បានធ្វើឡើងនៅថ្ងៃទី៦ មិថុនា គឺមួយថ្ងៃមុនកិច្ចប្រជុំរដ្ឋសភាវិសាមញ្ញនីតិកាលទី៤ នាព្រឹកថ្ងៃទី៧ មិថុនា ។
ក្រុមអ្នកតំណាងរាស្រ្តទាំង៧រូបនៃគណបក្សប្រឆាំង បានជម្រាបជូនសម្តេចប្រធានរដ្ឋសភាថា សូមសម្តេចមេត្តាអនុគ្រោះពន្យារការប្រជុំពិភាក្សា និងអនុម័តសេចក្តីស្នើច្បាប់ ស្តីពី«ការប្រឆាំងការមិនទទួលស្គាល់ឧក្រិដ្ឋកម្ម ដែលប្រព្រឹត្តឡើងក្នុងរយៈកាលនៃកម្ពុជាប្រជាធិបេតយ្យ» នេះយ៉ាងហោចណាស់ឱ្យបានដល់ក្រោយការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្ត្រខាងមុខនេះសិន ដើម្បីរដ្ឋសភាអាចធ្វើច្បាប់ឱ្យបានត្រឹមត្រូវ ។ ការស្នើពន្យារពេលប្រជុំរដ្ឋសភាវិសាមញ្ញនីតិកាលទី៤ ថ្ងៃទី៧ មិថុនា ឆ្នាំ២០១៣របស់តំណាងរាស្ត្រគណបក្សសមរង្ស៊ី នេះមិនត្រូវបានឆ្លើយតបពីសម្តេចពញាចក្រី ហេង សំរិន ប្រធានរដ្ឋសភាទេ ។
លោកជាម យៀប តំណាងរាស្ត្រខាងគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា និងជាហត្ថលេខី មួយរូបក្នុងចំណោមសមាជិកមកពីគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាចំនួន៧រូប ដែលបានរៀបចំច្បាប់ស្តីពី«ការប្រឆាំងការមិនទទួលស្គាល់ឧក្រិដ្ឋកម្ម ដែលប្រព្រឹត្តឡើង ក្នុងរយៈកាលនៃកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ» មានប្រសាសន៍ថា ច្បាប់នេះធ្វើឡើងក្នុងគោលដៅឱ្យប្រជាពលរដ្ឋមានការចងចាំមិនភ្លេចពីប្រវត្តិសាស្ត្រដ៏ជូរចត់ពីអតីតកាល និងរកយុត្តិធម៌ជូនជនរងគ្រោះ ខំប្រឹងប្រែងក្នុងការទប់ស្កាត់កុំឱ្យមានការកើតឡើងជាថ្មីនូវឧក្រិដ្ឋកម្មប្រល័យពូជសាសន៍ ឧក្រិដ្ឋកម្មប្រឆាំងមនុស្សជាតិ ឧក្រិដ្ឋកម្មសង្គ្រាម ស្របតាមឧបករណ៍គតិយុត្តជាតិ និងអន្តរជាតិខាងលើ ព្រមទាំងក្នុងគោលដៅប្រឆាំងការមិនទទួលស្គាល់ឧក្រិដ្ឋកម្មដែលប្រព្រឹត្តឡើងក្នុងរយៈកាលនៃកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ ។
ក្រុមអ្នកតំណាងរាស្ត្របានបន្តថា« ការមិនទទួលស្គាល់ឧក្រិដ្ឋកម្មខាងលើនេះ គឺជាការប្រមាថយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរដល់វិញ្ញាណក្ខន្ធអ្នកដែលបានបាត់បង់ជីវិត ក្នុងសម័យនោះ និងធ្វើឱ្យមានការឈឺចាប់ដល់គ្រួសារជនរងគ្រោះដែលនៅរស់រានមានជីវិតរហូតដល់សព្វថ្ងៃ » ។ ថ្លែងក្នុងអង្គប្រជុំរដ្ឋសភា លោកជាម យៀប ក៏បានលើកឡើងថា ស្មារតីគោលក្នុងការធ្វើច្បាប់នេះគឺរាល់ការមិនទទួលស្គាល់ ឬការសម្រាល ឬការបដិសេធ ឬការជំទាស់អត្ថិភាពនៃឧក្រិដ្ឋកម្ម ឬការលើកតម្កើងឧក្រិដ្ឋកម្ម ដែលប្រព្រឹត្តឡើងក្នុងរយៈកាលនៃកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ«មិនត្រូវចាត់ទុកថាជាសេរីភាព ក្នុងការបញ្ចេញមតិទេ»។
កាលពីថ្ងៃទី២៩ ឧសភា មានអ្នកតំណាងរាស្ត្រខាងគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាចំនួន៦រូប បានធ្វើញត្តិរួមមួយដាក់ជូនសម្តេចអគ្គមហាពញាចក្រី ហេង សំរិន ប្រធានរដ្ឋសភា គឺលោកសុខ ឥសាន លោកសោម ចិន លោកឈុន សារឹម លោកស៊ិក ប៊ុនហុក លោកហ៊ូ ស្រុី និងលោកស្មាន ទៀត ស្នើសុំសម្តេចអគ្គមហាពញាចក្រី ហេង សំរិន ប្រធានរដ្ឋសភាមេត្តាពិនិត្យនិងដាក់សេចក្តីស្នើច្បាប់នេះជូនសម័យប្រជុំវិសាមញ្ញរដ្ឋសភា ដើម្បីពិភាក្សា និងអនុម័តចាត់ទុកជាការប្រញាប់ផងដែរ ។
ច្បាប់ស្តីពី«ការប្រឆាំងការមិនទទួលស្គាល់ឧក្រិដ្ឋកម្ម ដែលប្រព្រឹត្តឡើងក្នុងរយៈកាលនៃកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ »មានចំនួន១ជំពូកនិង៥មាត្រាក្នុងនោះមាត្រា១ចែងថា ច្បាប់នេះមានគោលដៅផ្តន្ទាទោសចំពោះបុគ្គលទាំងឡាយណាដែលមិនទទួលស្គាល់ ឬសម្រាល ឬបដិសេធ ឬជំទាស់អត្ថិភាពនៃឧក្រិដ្ឋកម្ម ឬលើកតម្កើងឧក្រិដ្ឋកម្មដែលប្រព្រឹត្តឡើងក្នុងរយៈកាលនៃកម្ពុុជាប្រជាធិបតេយ្យ ស្របតាមបទប្បញ្ញតិ្តព្រហ្មទណ្ឌ និងបទដ្ឋាននានាដែលអនុវត្តដោយអង្គជំនុំជម្រះវិសាមញ្ញក្នុងតុលាការកម្ពុជា ដើម្បីកាត់សេចក្តីឧក្រិដ្ឋកម្មដែលប្រព្រឹត្តឡើងក្នុងរយៈកាលនៃកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ ។
មាត្រា២ចែងថា មិនទទួលស្គាល់ ឬសម្រាល ឬបដិសេធ ឬជំទាស់អត្ថិភាពនៃឧក្រិដ្ឋកម្ម ឬលើកតម្កើងឧក្រិដ្ឋកម្មដែលប្រព្រឹត្តឡើងក្នុងរយៈកាលនៃកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ ដែលត្រូវបានទទួលស្គាល់ដោយច្បាប់ ឬដោយសេចក្តីសម្រេចជាស្ថាពររបស់តុលាការដែលអានុភាពអនុវត្តនៅលើទឹកដីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា គឺជាបទមិនទទួលស្គាល់ជាសាធារណៈនូវបទឧក្រិដ្ឋកម្ម ដែលប្រព្រឹត្តឡើងក្នុងរយៈកាលនៃកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ ។ ត្រូវផ្តន្ទាទោសដាក់ពន្ធនាគារពី៦ខែទៅ២ឆ្នាំ និងពិន័យជាប្រាក់ពី១លានរៀលទៅ៤លានរៀល បទមិនទទួលស្គាល់ជាសាធារណៈនូវបទឧក្រិដ្ឋកម្ម ដែលប្រព្រឹត្តឡើងក្នុងរយៈកាលនៃកម្ពុជា
ប្រជាធិបតេយ្យតាមមធ្យោបាយណាមួយដូចខាងក្រោម ៖
ទី១-តាមសម្តីទោះជាប្រភេទណាក៏ដោយដែលបញ្ចេញនៅទីសាធារណៈ ឬនៅក្នុងសាលប្រជុំសាធារណៈ ។
ទី២-តាមលិខិត ឬគំនូរទោះជាប្រភេទណាក៏ដោយដែលផ្សព្វផ្សាយក្នុងចំណោមសាធារណជន ឬដាក់តាំងឱ្យសាធារណជនមើល ។ ទី៣-តាមគ្រប់មធ្យោបាយទូរគមនាគមន៍ សោតទស្សន៍ សម្រាប់សាធារណជន ។
មាត្រា៣ ចែងថា ចំពោះបទល្មើសខាងលើទោសបន្ថែមដែលមានចែងក្នុងក្រមព្រហ្មទណ្ឌដូចខាងក្រោមនេះអាចត្រូវបានប្រកាសៈ
១-ការបិទផ្សាយសេចក្តីសម្រេចផ្តន្ទាទោស។
២-ការផ្សាយសេចក្តីសម្រេចផ្តន្ទាទោសនៅក្នុងសារព័ត៌មាន ។
៣-ការផ្សាយសេចក្តីសម្រេចផ្តន្ទាទោសតាមគ្រប់មធ្យោបាយទូរគមនាគមន៍សម្រាប់រយៈពេល៨ថ្ងៃយ៉ាងច្រើន ។
មាត្រា៤ បានចែងដែរថា នីតិបុគ្គលអាចត្រូវទទួលខុសត្រូវព្រហ្មទណ្ឌតាមលក្ខខណ្ឌដែលបានចែងក្នុងមាត្រា៤២ (ការទទួលខុសត្រូវព្រហ្មទណ្ឌរបស់នីតិបុគ្គល) នៃក្រមព្រហ្មទណ្ឌចំពោះបទល្មើសដែលមានចែងក្នុងមាត្រាពីរខាងលើ ។ នីតិបុគ្គលត្រូវផ្តន្ទាទោសពិន័យជាប្រាក់ពី៥០លានរៀលទៅ៥០០លានរៀល ព្រមទាំងទោសបន្ថែមមួយ ឬច្រើនដែលមានចែងក្នុងមាត្រា១៦៨ (ទោសបន្ថែមអនុវត្តចំពោះនីតិបុគ្គល) នៃក្រមព្រហ្មទណ្ឌ ។ មាត្រា៥ច្បាប់នេះត្រូវបានប្រកាសជាការប្រញាប់ ៕
ចែករំលែកព័តមាននេះ