នៅពេលដែលព្រះមានព្រះភាគគង់លើរតនបល្ល័ង្កជាដំបូង ទ្រង់បានចម្រើនព្រះធម៌ដើម្បីធ្វើព្រះចិន្តាឱ្យស្ងប់ចាកកិលេសទាំងឡាយ ហើយទ្រង់បានសម្រេចឈានជាលំដាប់រហូតបានត្រាស់ដឹងនូវអរិយសច្ចៈទាំង៤ដោយប្រពៃពិត ។ ទ្រង់សញ្ជឹងពិចារណាថាសត្វលោកកំពុងជាប់ជំពាក់គ្មានទីបំផុតព្រោះមនុស្សម្នាក់ៗយល់ថា អ្វីៗដែលជារបស់មិនទៀងទាត់ ថាជារបស់ទៀងទាត់ អ្វីៗដែលមិនមែនរបស់ខ្លួន អនត្តា ថាជារបស់ខ្លួន…
នៅពេលដែលព្រះមានព្រះភាគគង់លើរតនបល្ល័ង្កជាដំបូង ទ្រង់បានចម្រើនព្រះធម៌ដើម្បីធ្វើព្រះចិន្តាឱ្យស្ងប់ចាកកិលេសទាំងឡាយ ហើយទ្រង់បានសម្រេចឈានជាលំដាប់រហូតបានត្រាស់ដឹងនូវអរិយសច្ចៈទាំង៤ដោយប្រពៃពិត ។
ទ្រង់សញ្ជឹងពិចារណាថាសត្វលោកកំពុងជាប់ជំពាក់គ្មានទីបំផុតព្រោះមនុស្សម្នាក់ៗយល់ថា អ្វីៗដែលជារបស់មិនទៀងទាត់ ថាជារបស់ទៀងទាត់ អ្វីៗដែលមិនមែនរបស់ខ្លួន អនត្តា ថាជារបស់ខ្លួន ដែលជាប្រភពនៃសេចក្តីទុក្ខ គឺទុក្ខព្រោះភ័យ ខ្លាច ខឹង ស្អប់ ក្រអឺតក្រអោង ច្រណែន ឈ្នានីស ប្រច័ណ្ឌ លោភ និងភាភល្ងង់ខ្លៅជាដើម ។
សេចក្តីទុក្ខប្រភេទនេះជាប្រភពនៃទុក្ខដែលកើតឡើងដោយសារមេរបស់វាគឺអវិជ្ជា ។ ដើម្បីរំដោះសេចក្តីទុក្ខនេះចេញត្រូវទម្លុះនូវអវិជ្ជា ហើយរុលចូលជ្រៅទៅក្នុងបេះដូងរបស់វា និងវែករកបុព្វហេតុនៃសេចក្ដីពិតគឺស្ទឹងទាំង៥ រូប១ វេទនា១ សញ្ញា១ សង្ខារ១ និងវិញ្ញាណ១ ដែលការស្គាល់សេចក្តីពិតទាំងនេះទៅបាន លុះណាតែបុគ្គលលះអស្មិមានះ ហើយមកឈ្វេងយល់តាមផ្លូវព្រះធម៌ទើបដឹងច្បាស់ ។
ឥឡូវនេះព្រះអង្គទ្រង់បានយល់ច្បាស់ណាស់ថា កាលបើបុគ្គលស្គាល់ជាក់អំពីអនិច្ចំ និងអនត្តាច្បាស់ហើយ សេចក្តីទុក្ខក៏មិនអាចចម្រើនលូតលាស់បានឡើយ ៕ សាន សារិន
ចែករំលែកព័តមាននេះ