សិល្បករមួយចំនួនបានបញ្ចេញយោបល់ថា កម្ពុជាគួរបើកចំហខ្លាំងជាងនេះទៅលើភាពសិចស៊ីក្នុងវិស័យសិល្បៈ ដើម្បីឲ្យទាន់សម័យកាល និងដើម្បីឲ្យវិស័យសិល្បៈមានភាពរស់រវើក ។ តារាសម្តែងដែលចូលចិត្តសម្ញែងនូវភាពស៊ិចស៊ីនាង វ៉ាន់ វល័ក្ខ បានលើកឡើងថា ជាធម្មតា ការសិចស៊ីនៅក្នុងសិល្បៈខ្មែរនាសម័យនេះ គឺតែងតែទទួលការរិះគន់ពីមហាជន ព្រោះអ្នកសិល្បៈជាបុគ្គលសាធារណៈ ។
នាងបញ្ជាក់ថា មហាជនខ្លះរិះគន់បង្អាប់បន្ថោកដែលពិបាកទទួលយក ប៉ុន្តែដោយឡែកយើងទទួលយករិះគន់ណាក្នុងន័យស្ថាបនា តែក្នុងនាមជាអ្នកសិល្បៈយើងក៏មិនគួសិចស៊ីឲ្យហួស ហេតុពេកនោះដែរ ។
វ៉ាន់ វល័ក្ខ រហូតមកដល់ពេលនេះនាងក៏មិនដឹងច្បាស់ដែរថា ការសិចស៊ីនេះមានការបើកទូលំ ទូលាយដល់កម្រិតណាដែរ ។ ប៉ុន្តែនាង គឺជាតារាម្នាក់ដែលចូលចិត្តការសិចស៊ី ហេតុនេះនាងតែងតែបញ្ចេញនូវភាពសិចស៊ីតាមចិត្តចង់របស់ខ្លួន តែមិនមែនសិចស៊ីឲ្យហួសហេតុពេកដែរ ។
ចំណែកតារាសម្តែងដែលនិយមបង្ហាញភាពសិចស៊ីដូចគ្នាដែរនោះនាង ពេជ្រ អាវីហ្សា ក៏បានលើកឡើងដែរថា បច្ចុប្បន្នយើងគួរមានការបើកទូលាយខ្លះចំពោះការថតបែបសិចស៊ីក្នុងសង្គមសិល្បៈខ្មែរ ដោយសារនាងក៏បានមើលឃើញពីភាពសិចស៊ីក្នុងសិល្បៈខ្មែរនេះផងដែរតាំងពីដើមមក ។ នាងបញ្ជាក់ថា សម័យនេះជាសម័យជឿនលឿន និងទំនើប ដូចនេះសង្គមសិល្បៈស្រុកគេក៏មានការហ៊ានថតសិចស៊ីបែបសិល្បៈនេះ ហើយគេក៏មានបុរាណវាមិនខុសអ្វីពីប្រទេសយើងដូចគ្នា ។
នាងបន្តថា ជាធម្មតាខ្មែរយើងមានការគោរពប្រពៃណីដ៏ល្អផូរផង់ ។ ហេតុនេះភាពស៊ិចស៊ីហាក់មិនសូវទទួលយកបាន ប៉ុន្តែបើសិនជាក្នុងសិល្បៈយើងមានបុរាណលាយជាមួយភាពសិចស៊ីខ្លះនោះទំនងជាអាចល្អ ។ នាងនិយាយបន្ថែមទៀតថា នាងលើកឡើងខាងលើនេះមិនមែននាងចង់បង្ហាញភាពសិចស៊ីតាមចំណង់ចំណូលចិត្តហួសហេតុនោះឡើយ ។ ពោល គឺនាងសំដៅលើភាពសិចស៊ីល្មមដែលអាចទទួលយកបាននៅក្នុងសិល្បៈប៉ុណ្ណោះ ។
ដោយឡែកតារាចម្រៀង និងជាអតីតប្រធានសមាគមសិល្បៈករខ្មែរលោក សុះ ម៉ាច ក៏បានលើកឡើង ជាទស្សនដែរថា ដំណាក់កាលនេះហើយយើងគួរមើលពិភពលោកគេវិវត្តន៍ដល់ណាហើយ មានន័យថា សិល្បៈទាំងសម័យ និងបុរាណ គឺត្រូវដើរទន្ទឹមគ្នា ។ លោកបញ្ជាក់ថា យើងត្រូវទទួលយកនូវអ្វីដែលថ្មីហើយយើងក៏ត្រូវមានការអភិរក្សផងដែរ អ្នកសិល្បៈ គឺមានការយល់ដឹងចំពោះការសម្តែងក៏ដូចជា ការស្លៀកពាក់ទៅតាមកាលៈទេសៈដែលខ្លួនបានចូលរួម ។ យើងគួមានការបើកចិត្តឲ្យទូលាយបន្តិច ក្នុងពេលដែលសង្គមសិល្បៈខ្មែរបានឈានជើងដល់សម័យសកលភាវូនីយកម្ម ដែលមានភាពទំនើប និងទាន់សម័យ ។
ចំណែកចាងហ្វាងផលិតកម្មមហាហង្សលោក អ៊ិន សុភិន ក៏បានលើកឡើងដែរថា ការថតសិចស៊ីនេះផលិតកម្មរបស់លោកមានស្តង់ដាពាក់ព័ន្ធទៅនឹងសាច់រឿងពោលបើសាច់រឿងសិចស៊ី គឺត្រូវតម្រូវតាមនោះ ។ លោកបញ្ជាក់ថា ជាទូទៅប្រសិនបើយើងថតសិចស៊ីតាមបែប សិល្បៈនោះទំនងជាមិនទទួលការិះគន់ខ្លាំងទេ ប៉ុន្តែប្រសិនបើអ្នកដឹកនាំគាត់ថតលេងសើច ហើយយកមកបង្ហោះផ្តេសផ្តាស់នោះ ប្រាកដជាមានការរិះគន់ខ្លាំង ។ បើសិនជាយើងគិតថា ចង់ថតឲ្យមានភាពសិចស៊ី ដើម្បីទាក់ទាញអ្នកទស្សនាដោយប្រាសចាកពីសាច់រឿងទាំងស្រុងនោះ គឺប្រាកដណាស់ការរិះគន់ពីមហាជននឹងកើតមានឡើងជាមិនខានឡើយ ។ បើតាមលោក អ៊ិន សុភិន ប្រសិនបើសិចស៊ីខុសសាច់រឿងនោះ គឺយើងមិនគួរបើកចំហរពេកទេ ប៉ុន្តែប្រសិនបើសិចស៊ីតាមសាច់រឿង និងបែបសិល្បៈនោះ គឺយើងមិនគួគប្បីហាមឃាត់ខ្លាំងពេកទេ ។
ដោយឡែកពាក់ព័ន្ធបញ្ហាខាងលើនេះ ប្រធាននាយកដ្ឋានភាពយន្តលោក ប៉ុក បូរក្ស បានអះអាងថា យើងត្រូវទទួលស្គាល់នូវបរិបទសង្គមនាពេលបច្ចុប្បន្ននេះ ដោយយើងត្រូវកំណត់នូវនិយមន័យឲ្យបានច្បាស់នូវធ្វីដែលហៅថាភាពសិចស៊ី ។ លោក ប៉ុក្ស បូរក្ស បញ្ជាក់ថា ការថតបែបសិចស៊ីក្នុងសិល្បៈនេះ គឺយើងអាចទទួលយកទៅតាមការកម្រិត និងលក្ខណៈនៃសាច់រឿងពោល គឺមិនមែនឈុតមុជទឹកយើងមិនឲ្យតួស្លៀកសារ៉ុងចុះងូតទឹកនោះទេ ៕
ចែករំលែកព័តមាននេះ