ប្រវត្តិមហាបុរសខ្មែរសម្តេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត
សម្តេចព្រះមហាសុមេធាធិបតី ព្រះសង្ឃរាជ គណៈមហានិកាយ ជួន ណាត ជោតញ្ញាណោ ទ្រង់ប្រសូតនៅថ្ងៃអង្គារ ១ រោច ខែផល្គុន…
សម្តេចព្រះមហាសុមេធាធិបតី ព្រះសង្ឃរាជ គណៈមហានិកាយ ជួន ណាត ជោតញ្ញាណោ ទ្រង់ប្រសូតនៅថ្ងៃអង្គារ ១ រោច ខែផល្គុន ឆ្នាំវក ពុទ្ធសករាជ ២៤២៧ ត្រូវនឹងថ្ងៃទី១១ ខែមីនា គ្រិស្តសករាជ ១៨១៨ ។ ទ្រង់សោយព្រះទិវង្គតនៅថ្ងៃ ព្រហស្បតិ៍ ១៤ កើត ខែភទ្របទ ឆ្នាំរកា ឯកស័ក ពុទ្ធសករាជ ២៥១៣ ត្រូវនឹងថ្ងៃទី២៥ ខែកញ្ញា គ្រិស្តសករាជ ១៩៦៩ នៅក្នុងព្រះជន្មាយុ ៨៦ព្រះវស្សាគត់ ដោយព្រះរោគាពាធ ។
ប្រវត្តិសម្តេចព្រះមហាសុមេធាធិបតី ជួន ណាត ជោតញ្ញាណោ ព្រះសង្ឃរាជថ្នាក់ទី១ គណៈមហានិកាយ សម្តេចព្រះមហាសុមេធាធិបតី ជួន ណាត ប្រសូតនៅថ្ងៃអង្គារ ១១រោច ខែផល្គុន ពុទ្ធសករាជ ២៤២៧ គឺថ្ងៃទី១១ ខែមីនា ឆ្នាំ១៨៨៣ នៅភូមិកំរៀង សង្កាត់រកាកោះ ស្រុកគងពិសី ខេត្តកំពង់ស្ពឺ បិតានាមជួន មាតានាម យក់ ។ គ្រួសារនេះមានបុត្រតែពីរនាក់គត់គឺសម្តេច និងឧកញ៉ាសោភណមន្ត្រីជួន នុត ។
កាលនៅជាកុមារបានសិក្សាអក្សរ និងលេខដរាបដល់ជន្មាយុ១៤ឆ្នាំ បានបួសជាសាមណេរក្នុងថ្ងៃ១៥កើត ខែពិសាខ ឆ្នាំច សំរឹទ្ធិស័ក ពុទ្ធសករាជ២៤៤១ (ឧសភា ១៨៩៧) នៅវត្តពោធិព្រឹក្ស (ហៅវត្តពោល្យំ) សង្កាត់រលាំងកែន ស្រុកកណ្តាលស្ទឹង ខេត្តកណ្តាល។ បួសជាសាមណេរបានពីរឆ្នាំ ក្នុងពុទ្ធសករាជ២៤៤៣ គ្រឹស្តសករាជ១៨៨៩ សម្តេចបានចូលសិក្សាព្រះបរិយត្តិធម៌នៅវត្តឧណ្ណាលោម ក្រុងភ្នំពេញ ។ លុះបានជន្មាយុគ្រប់២១ឆ្នាំ បានទៅសូមបំពេញឧបសម្បទាជាភិក្ខុនៅថ្ងៃ១៤ កើត ខែជេស្ឋ ឆ្នាំរោង ឆស័ក ពុទ្ធសករាជ២៤៤៨ ( មិថុនា ១៩០៤) នៅវត្តពោធិព្រឹក្ស ដែលជាវត្តដើម បាននិមន្តព្រះតេជគុណ ព្រះពុទ្ធឃោសាចារ្យ ម៉ា កេត សុវណ្ណប្បញ្ញោ កាលនៅជាចៅអធិការវត្តពោធិ៍ព្រឹក្ស ជាឧបជ្ឈាយ៍ ព្រះតេជគុណកែ ម៉ម មិស្សនាគោ ជាគ្រូសូត្រធម្មវាចាចារ្យ និងព្រះតេជព្រះគុណ អ៊ីន ខឹម តិក្ខប្បញ្ញោ ជាគ្រូសូត្រអនុស្សាវនាចារ្យ ។ សម្តេចបានទ្រង់ទទួលនាមប្បញ្ញត្តិថា ជោតញ្ញាណោ ។ បានទ្រង់បំពេញជាភិក្ខុហើយ សម្តេចនិមន្តត្រឡប់មកគង់នៅវត្តឧណ្ណាលោមវិញ ។
ចំណេះវិជ្ជា និងកិច្ចការដែលទ្រង់បានបំពេញក្នុងព្រះពុទ្ធសាសនាក្រៅពីភាសាខ្មែរដែលសម្តេចទ្រង់បានស្រាវជ្រាវយង់យល់ឫសគល់ពិតប្រាកដ សម្តេចចេះភាសាបាលីអាចអាន ឬសន្ទនាតាមសំនៀងជាតិបរទេសទាំងអស់ គឺសំនៀងលង្កា ភូមា មន សៀម និងលាវ បានឥតមានទើសទាក់ ។
នៅពុទ្ធសករាជ២៤៦៦ និង២៤៦៧ (១៩២២-១៩២៣) កាលនៅជាព្រះគ្រូសង្ឃសត្ថា បានទៅបំពេញវិជ្ជាខាងភាសាសំស្ក្រឹត និងអក្សរសិលាចារឹកជាដើម នៅសាលាបារាំងសែសចុងបូព៌ាប្រទេសនាក្រុងហាណូយ (វៀតណាមខាងជើង) ក្នុងសំណាក់លោក ល្វី ហ្វ៊ី ណូត៍ ជាតិបារាំងសែសជាចាងហ្វាងសាលានេះ ។
សម្តេចទ្រង់ចេះអក្សរ និងភាសាសៀម-លាវ យ៉ាងជាក់លាក់ និងភាសាបារាំងសែសល្មមប្រាស្រ័យការបាន ដោយសំនៀងគួរសរសើរ ភាសាអង់គ្លេសនិងភាសាវៀតណាមផង ។
នៅពុទ្ធសករាជ២៤៥៧ គ្រឹស្តសករាជ១៩១៣ សម្តេចទ្រង់បានចូលប្រឡងដេញប្រយោគក្នុងព្រះឧបោសថរតនារាម (វិហារព្រះកែវមរកត) ចំពោះព្រះភ័ក្ត្រព្រះករុណាព្រះបាទសម្តេចព្រះស៊ីសុវត្ថិបាន៤ប្រយោគ ដែលជាប្រយោគជាន់ខ្ពស់បំផុតក្នុងសម័យនោះ ។
ពុទ្ធសករាជ២៤៥៩គ្រឹស្តសករាជ១៩១៥ សម្តេចទ្រង់បានប្រឡងជាប់លេខ២ បានទទួលការតែងតាំងជាសាស្ត្រាចារ្យនៅសាលាបាលីជាន់ខ្ពស់ ដែលសព្វថ្ងៃមានឈ្មោះថា ពុទ្ធិកវិទ្យាល័យព្រះសុរាម្រឹត ។
ពុទ្ធសករាជ២៤៦៣ គ្រឹស្តសករាជ១៩១៩ សម្តេចទ្រង់បានធ្វើជាសមាជិកនៃក្រុមជំនុំតែងវចនានុក្រមខ្មែរ ដែលទ្រង់ជាលេខាធិការកាន់កិច្ចការផ្ទាល់ លុះត្រាបានចាប់ចុងចប់ដើម ។
ពុទ្ធសករាជ២៤៦៩ គ្រឹស្តសករាជ១៩២៥ សម្តេចទ្រង់បានធ្វើជាសមាជិកនៃក្រុមជំនុំពិនិត្យសេចក្តីខុសត្រូវនៃសៀវភៅនានាដែលសាលាបាលីជាន់ខ្ពស់បោះពុម្ពផ្សាយ ។
ពុទ្ធសករាជ២៤៧០ គ្រឹស្តសករាជ១៩២៦ តមកជាច្រើនឆ្នាំ សម្តេចព្រះសង្ឃរាជជួន ណាតបានទទួលការតែងតាំងជាមេប្រយោគក្នុងការប្រឡងយកវិញ្ញាបនបត្របឋមសិក្សាខ្មែរ និងការប្រឡងយកសញ្ញាបត្របឋមសិក្សាជាន់ខ្ពស់បារាំង-ខ្មែរ នៅក្រុងភ្នំពេញ ។
ពុទ្ធសករាជ២៤៧១ គ្រឹស្តសករាជ ១៩២៧ សម្តេចទ្រង់បានទទួលការតែងតាំងជាសមាជិកក្រុមជំនុំផ្ទៀងសម្រេចវចនានុក្រមខ្មែរ ហើយសម្តេចទ្រង់បានទទួលធ្វើវចនានុក្រុមតែមួយព្រះអង្គឯងដរាបដល់បានចប់សព្វគ្រប់ បានបោះពុម្ពផ្សាយទាំងភាគ១ និងភាគ២ ។
ក្នុងឆ្នាំដដែលនេះ សម្តេចទ្រង់បានទទួលការតែងតាំងជាសមាជិកនៃក្រុមអភិបាលជំនុំផ្តាច់ឆ្នាំសម្រាប់ព្រះរាជបណ្ណាល័យកម្ពុជា ដែលសព្វថ្ងៃហៅថា បណ្ណាល័យពុទ្ធសាសនបណ្ឌិត្យ ។
ពុទ្ធសករាជ២៤៧៤ គ្រឹស្តសករាជ១៩៣០ សម្តេចបានទ្រង់ទទួលការតែងតាំងក្នុងមុខងារជាចាងហ្វាងរងនៃសាលាបាលីជាន់ខ្ពស់ក្រុងភ្នំពេញ ហើយនៅក្នុងឆ្នាំដដែលនោះសម្តេចទ្រង់បានទទួលការតែងតាំងជាសមាជិកជំនួយនៃក្រុមជំនុំព្រះត្រៃបិដកនៅពុទ្ធសាសនបណ្ឌិត្យទៀត ។
ពុទ្ធសករាជ ២៤៧៦ គ្រឹស្តសករាជ១៩៣២ សម្តេចទ្រង់បានទទួលការតែងតាំងជាសមាជិកនៃក្រុមជំនុំខាងការស្រាវជ្រាវជ្រើសរើសរកពាក្យពេចន៍ក្នុងផ្ទៃនៃកវីនិពន្ធខ្មែរបុរាណ ដើម្បីប្រមូលបញ្ចូលពាក្យទាំងនេះទៅក្នុងវចនានុក្រមខ្មែរ ។
ពុទ្ធសករាជ២៤៧៧ គ្រឹស្តសករាជ១៩៣៣ សម្តេចទ្រង់បានទទួលការតែងតាំងជាសមជិកនៃក្រុមជំនុំពិនិត្យសៀវភៅដែលក្រសួងសិក្សាធិការជាតិបោះពុម្ពផ្សាយ ។
ពុទ្ធសករាជ២៤៧៨ គ្រឹស្តសករាជ១៩៣៤ សម្តេចបានទ្រង់ទទួលការតែងតាំងជាសមាជិកនៃក្រុមជំនុំជ្រើសរើសពាក្យខ្មែរ ប្រៀបធៀបនឹងពាក្យបារាំងសម្រាប់ប្រើក្នុងកិច្ចការរាជការ ។
ពុទ្ធសករាជ២៤៧៩ គ្រឹស្តសករាជ១៩៣៥ សម្តេចបានទ្រង់ទទួលការតែងតាំងជាសាស្ត្រាចារ្យបង្រៀនភាសាបាលី សំស្ក្រឹត ខ្មែរ និងលាវ ប្រចាំថ្នាក់ទីបំផុតនៃមធ្យមសិក្សានៅវិទ្យាល័យព្រះស៊ីសុវត្ថិ ក្រុងភ្នំពេញ ។
ពុទ្ធសករាជ២៤៨៦ គ្រឹស្តសករាជ១៩៤២ សម្តេចបានទ្រង់ទទួលការតែងតាំងជាចាងហ្វាងនៃសាលាបាលីជាន់ខ្ពស់ ក្រុងភ្នំពេញ (ពុទ្ធិកវិទ្យាល័យ ព្រះសុរាម្រឹត) ។
ពុទ្ធសករាជ២៤៨៨ គ្រឹស្តសករាជ១៩៤៤ សម្តេចបានទ្រង់ទទួលការតែងតាំងជាចៅអធិការវត្តឧណ្ណាលោម ។
ពុទ្ធសករាជ ២៤៨៩ គ្រឹស្តសករាជ១៩៤៥ សម្តេចទ្រង់ទទួលនាទីជាអធិបតីនៃថេរសភាគឺក្រុមជំនុំជាន់ខ្ពស់របស់ព្រះសង្ឃ ។
ពុទ្ធសករាជ២៤៩១ គ្រឹស្តសករាជ១៩៤៧ សម្តេចបានទ្រង់ទទួលនាទីជាអនុប្រធានគណៈកម្មការវប្បធម៌ ផ្នែកអក្សរ (ក) នៃគណៈកម្មការជាតិខាងការសិក្សា ។
ពុទ្ធសករាជ២៤៩២ គ្រឹស្តសករាជ១៩៤៨ សម្តេចបានទ្រង់ទទួលនាទីជាប្រធាននៃគណៈកម្មការធម្មវិន័យ ពិនិត្យការផ្សាយសៀវភៅសម្រាប់សាលាធម្មវិន័យ ក្នុងព្រះរាជាណាចក្រ ។
ពុទ្ធសករាជ២៥០៥ គ្រឹស្តសករាជ១៩៦១ រហូតមក សម្តេចទ្រង់ប្រោសមេត្តាទទួលនិមន្តពីសមាគមអ្នកនិពន្ធខ្មែរ ធ្វើជាប្រធាននៃការសម្ភាសអក្សរសាស្ត្រ ផ្សាយតាមសំឡេងវិទ្យុជាតិរាល់ថ្ងៃសុក្រ ។
គ្រឹស្តសករាជ១៩៦៨ ទ្រង់ទទួលព្រះឋានៈជាព្រះប្រធាននៃគណៈកម្មការពិនិត្យស្នាដៃអត្ថបទផ្សាយជារឿងខាងប្រវត្តិសាស្ត្រខ្មែរ ។
គ្រឹស្តសករាជ ១៩៦៩ ព្រះអង្គទ្រង់ទទួលការតែងតាំងជាព្រះប្រធានគណៈកម្មការពិនិត្យ និងកំណត់អំពីន័យរបស់ទង់ជាតិខ្មែរ ។
គ្រឹស្តសករាជ ១៩៦៩ សម្តេចព្រះសង្ឃរាជជួន ណាត ទទួលការតែងតាំងជាព្រះប្រធានគណៈកម្មការពិនិត្យ និងកំណត់អំពីន័យរបស់ទង់ជាតិខ្មែរ ។
គ្រឿងឥស្សរិយយសដែលសម្តេចបានទទួលគ្រឿងឥស្សរិយយសដូចតទៅ ៖
មេដាយអស្សរឹទ្ធិមុនីសារាភរណ៍នៅពុទ្ធសករាជ២៤៦១ គ្រឹស្តសករាជ ១៩១៧ ។
មេដាយអស្សរឹទ្ធិព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ពុទ្ធសករាជ ២៤៧៦ គ្រឹស្តសករាជ ១៩៣២ ។
មេដាយអស្សរឹទ្ធិដំរីមួយលាន និងស្វេតច្ឆត្រ ប្រទេសលាវនៅពុទ្ធសករាជ ២៤៧៦ គ្រឹស្តសករាជ ១៩៣២ ។
មេដាយសេនានៃបណ្ឌិត្យសភា សាធារណរដ្ឋបារាំង នៅពុទ្ធសករាជ ២៤៨១ គ្រឹស្តសករាជ១៩៣៧ ។
មេដាយអស្សរឹទ្ធិ ដឺឡាឡេស្យុង ដុណ្ណើរ នៃសាធារណរដ្ឋបារាំង នៅពុទ្ធសករាជ ២៤៨៦ គ្រឹស្តសករាជ ១៩៤២ ។
មេដាយសេនានៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ពុទ្ធសករាជ ២៤៨៨ គ្រឹស្តសករាជ១៩៤៤ ។ មេដាយសេនាដឺឡាឡេស្យុងដុណ្ណើរ នៃសាធារណរដ្ឋបារាំងនៅពុទ្ធសករាជ ២៤៩២ គ្រឹស្តសករាជ ១៩៤៨ ។
មេដាយសេនាដឺឡាឡេស្យុងដុណ្ណើរ នៃសាធារណរដ្ឋបារាំងនៅពុទ្ធសករាជ ២៤៩២ គ្រឹស្តសករាជ ១៩៤៨ ។
មេដាយមហាសិរីវឌ្ឍន៍ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជានៅពុទ្ធសករាជ ២៥០៥ គ្រឹស្តសករាជ១៩៦២ ។
មេដាយមហាសិរីវឌ្ឍន៍សុវត្ថារា ពុទ្ធសករាជ២៥០៦ គ្រឹស្តសករាជ ១៩៦៣ ។
មេដាយជាតូបការដែលជាគ្រឿងឥស្សរិយយសធំបំផុត ក្នុងព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជានៅពុទ្ធសករាជ ២៥១៣ គ្រឹស្តសករាជ១៩៦៩ ៕ សាន សារិន ស្រង់ពីឯកសារច្បាប់ដើម
ចែករំលែកព័តមាននេះ