ដោយពិនិត្យផ្កាឈើ
បើតាមឯកសាររៀបរៀងដោយព្រឹទ្ធាចារ្យមៀច ប៉ុណ្ណ ពណ៌នាថា គេច្រើនពិនិត្យផ្កាទន្ទ្រានខេត្ត និងផ្កាកន្ទ្រាំងបាយស ស្មៅអំបោស ក្នុងការកំណត់ទំនាយ។ បើកាលណាគេឃើញដើមទន្ទ្រានខេត្ត និងដើមកន្ទ្រាំងបាយសចេញផ្កាហើយនោះ គេអាចនឹងដឹងបានថា លែងមានភ្លៀងទៀតហើយ ។ រុក្ខជាតិទាំងពីរប្រភេទនេះ ចេញផ្កាពុំមានពេលកំណត់ទៀតទាត់ច្បាស់លាស់ទេ ។ ជួនកាលវាឆាប់ចេញផ្កា ជួនកាលវាក៏ចេញផ្កាយឺតពេល ។
ដោយស្តាប់សម្គាល់សំឡេងសត្វ
ក្រោយពេលចេញវស្សា ចាស់ៗច្រើនសង្កេតសត្វពីរពួក ដើម្បីកំណត់សម្គាល់ការអស់ទឹកភ្លៀងគឺ៖
កាលណាគេឮសំឡេងកង្កែបដែលខំស្រែកដោយត្រូវពស់លេបឮសូរ វ៉ែបៗ នៅក្បែរអណ្តូង ម្តុំភ្លឺស្រែ កៀនដំបូក នោះគេសម្គាល់ថាអស់ភ្លៀងហើយ ឯទឹកជំនន់ ក៏ស្រកទៅវិញផងដែរ ។
កាលណាគេឮសូរកុកក្រក ដែលចុះរកស៊ីក្នុងស និងថ្លុកត្រពាំងបន្លឺសំឡេង ក្រកៗ នោះគេដឹងថា រដូវភ្លៀងនឹងចប់ហើយ ។ នេះក៏ជាសញ្ញានៃរដូវទឹកសម្រកផងដែរ ។
ចំណាំលើការប្រែប្រួលខ្យល់រដូវ និងធាតុអាកាស
កាលណាគេឃើញមេឃស្រឡះខៀវស្រងាត់រាត្រីខែអស្សុជ ឬកត្តិក ពុំមានពពកសោះ ហើយនៅពេលយប់ ផ្កាយទាំងឡាយរះយា៉ងច្បាស់ក្រឡែតមើលទៅឃើញ ធំៗជាងសព្វដងនោះគេដឹងថានឹងអស់ទឹកភ្លៀងហើយ ។
កាលណាខ្យល់រដូវផ្លាស់ប្តូរទិស គឺត្រឡប់ជាបក់មកពីទិសខាងជើង ឬពីឦសានវិញនោះគេដឹងថារបបទឹកភ្លៀងត្រូវបានបញ្ចប់ហើយ ។
កាលណាមានភ្លៀងពេលអធ្រាត្រធ្លាក់ចុះមកជាមេ ធំៗភ្លៀងរបៀបនេះគេហៅថាភ្លៀងលាងស្លែ ។ នេះមិនមែនជាភ្លៀងធម្មតាទេ ប៉ុន្តែគឺជាភ្លៀងផ្តាំ ភ្លៀងចុងក្រោយ ឧបមាដូចយើងខ្ពុរមាត់ឈប់បរិភោគដូច្នេះដែរ ។
ជួនកាលភ្លៀងធំ នាពេលអធ្រាត្រនេះ មានរន្ទះបាញ់ផូងផាំងផងដែរ ។ គេច្រើននិយមហៅថារន្ទះបាញ់ក្បាលត្រីក្រាញ់ ព្រោះជាចៃដន្យនៅពេលស្របជាមួយនេះដែរ ក្បាលត្រីក្រាញ់ទាំងឡាយមានស្នាមរបកពពាលរលាត់ទំពែក។ នេះក៏ជាសញ្ញាថាអស់ទឹកភ្លៀងដែរ ។
ដោយពិនិត្យភ្លៀងនៅថ្ងៃបុណ្យភ្ជុំបិណ
ចាស់បុរាណលោកឱ្យពិនិត្យថ្ងៃភ្ជុំបិណ្យដើម្បីកំណត់ឱ្យដឹងថាតើឆ្នាំនេះភ្លៀងជួនចុងរដូវ ឬក៏រាំងរឹះ ។
ឆ្លងតាមរយៈកាលពិនិត្យនេះ លោកកំណត់ថា៖ ប្រសិនបើមានភ្លៀងនៅចំថ្ងៃបុណ្យភ្ជុំនោះ គេសន្មតថា ស្រូវនឹងស្កក ព្រោះភ្លៀងមិនជូនចុងឆ្នាំទេ ។
ប្រសិនបើគ្មានភ្លៀងនៅថ្ងៃបុណ្យភ្ជុំបិណ្ឌទេ ចាស់ៗលោកសប្បាយរីករាយ ហើយប្រកាសប្រាប់គ្នីគ្នាថា ឆ្នាំនេះភ្លៀងជូនចុងឆ្នាំស្រូវធ្ងន់យើងនឹងបានផលពេញលេញជាមិនខាន ។
ដោយឮសំឡេងផ្គរលាន់ ឬផ្គរផ្តាំក្តាមខ្យង៖
នៅចុងខែអស្សុជ ឬនៅដើមខែកត្តិកនាពេលអធ្រាត្រស្ងាត់ជ្រងំ គេតែងឮសូរផ្គរលាន់ឮស្រាលបន្លឺសំឡេងបង្អូសយា៉ងវែង ឮពីជ្រុងទិសនិរតី ឬទក្សិណ ។ មុនដំបូងផ្គរនោះឮសូរដូចជានៅជិត ។ ប៉ុន្តែសំឡេងផ្គរឮកាន់តែ ឆ្ងាយទៅៗ តិចទៅៗ រហូតបាត់សូរសំឡេងតែម្តង ។ អ្នកទាំងឡាយដែលធ្លាប់ព្រាត់គូស្នេហាព្រាត់ប្រាស់គ្រួសារ ឬរស់នៅឃ្លាតឆ្ងាយពីស្រុកកំណើត កាលបើបានឮផ្គរនេះហើយគេច្បាស់ជាស្រងេះស្រងោចហៀរទឹកភ្នែកដោយមិនដឹងខ្លួន ។
ចាស់ៗឱ្យឈ្មោះផ្គរប្រភេទនេះថា ផ្គរលាឬផ្គរផ្តាំក្តាមខ្យង ។ ព្រះបាទរាជសម្ភារជាកវីដ៏ឆ្នើមនាសតវត្សទី១៧ ទ្រង់ព្រះរាជនិពន្ធកំណាព្យមួយឈ្មោះសរសើរហេមន្តមាស ក្នុងនោះកំណាព្យក៏បាននិយាយដល់ផ្គរលាន់ផ្តាំក្តាមខ្យងដែលចាស់ៗពីដើមតែងស្មូត្រធ្វើបទយា៉ងពីរោះនៅពេលដែលឮផ្គរនេះ ។ ឧទាហរណ៍ ផ្គរផ្តាំក្តាមខ្យងកង្កែបគ្រំឱ្យខំកាយរន្ធពូនអាត្មា តែទឹកខះអស់កាលណាប្រយ័ត្នមនុស្សប្រហារឆី ។
ផ្គរលាន់ផ្តាំក្តាមខ្យង ឬផ្គរលាន់នេះ ជាសំឡេងធម្មជាតិឱ្យដំណឹងដល់កសិករថាអស់ទឹកភ្លៀងហើយ គួរស្រវាស្រទេញតម្កល់ទឹកទុកក្នុងស្រែការពារក្រែងស្រូវស្កក ៕
ចែករំលែកព័តមាននេះ