នៅប្រទេសណាក៏ដោយ…លើសកលលោកយើងនេះ…ទាំងលោកសេរីក៏ដូចលោកកុំមុយនីស្ត…បក្សណាខ្លាំងគឺឈ្នះចូលកាន់អំណាចដឹកនាំប្រទេស…បក្សណាចាញ់គឺជាបក្សប្រឆាំងលើកគ្នាធ្វើចោរ…ធ្វើល្បងធំ…ត្រូវបានគេរុញកប់ជញ្ជាំង…វាជាក្រឹត្យក្រមពិភពលោកទៅហើយ…
នៅប្រទេសចិនប្រជាមានិតមានបក្សតែមួយទេ…ជាបក្សកាន់អំណាចរឹងមាំ…អ្នកណាឬបុគ្គលណាប្រឆាំងត្រូវតែចាប់ទុកម្តុំ…រុញអ្នកឯងឱ្យបាក់ក…ឱ្យរួញងើបលែងរួច…។
នៅសហភាពសូវៀតហៅរុស្ស៊ី…មានបក្សតែមួយដែលខ្លាំង និងកាន់អំណាច…ពេលនេះហាមមេបក្សប្រឆាំងមិនឱ្យឈរឈ្មោះបោះឆ្នោតរើសប្រធានាធិបតី…។ រុញបក្សប្រឆាំងឱ្យធ្វើចោរលួចលាក់មួយជីវិត…។
នៅប្រទេសថៃកន្លងមក…បក្សកាន់អំណាចនិងបក្សប្រឆាំង…ទាស់គ្នារឿងដណ្តើមអំណាចមិនអាចសម្រុះសម្រួលបាន…យោធាឡើងកាន់អំណាចភ្លាម តាមរយៈរដ្ឋប្រហារ…គឺអ្នកឈ្នះកាន់អំណាច…អ្នកចាញ់ក្រាបលិបដូចក្បាលដែកគោល…បើអ្នកចាញ់ហ៊ានធ្វើខុសច្បាប់…មានតែគុកទេដែលត្រូវទៅរស់នៅ…ឬរត់ចូលស្រុក…។
នៅប្រទេសវៀតណាមក៏ដូចគ្នាដែរ…បក្សណាធំកាន់អំណាច…ការពារបានសន្តិភាពនិងការអភិវឌ្ឍន…។ បក្សធំជាបក្សឈ្នះ…ជាបក្សដឹកនាំប្រទេស…គ្មានអ្នកថ្លើមធំហា៊នធ្វើចោរទេ…។ វាជាក្រិត្យក្រមពិភពលោកទៅហើយ…កុំឆ្ងល់ !
នៅកម្ពុជាក្រោយប្រទេសឯករាជ្យ…សម្តេចព្រះនរោត្តម សីហនុ ដឹកនាំបក្សឈ្មោះសង្គមរាស្ត្រនិយម…។ មានគណបក្សច្រើនបានប្រកួតប្រជែង ។ បក្សសង្គមរាស្ត្រនិយមឈ្នះការបោះឆ្នោតភ្លូកទឹកភ្លូកដី…ក្លាយជាបក្សដឹកនាំប្រទេស…។
ឯបក្សចាញ់ទាំងឡាយ…ក្លាយជាចោរហារយ…ខ្លះជាប់គុក…ខ្លះរត់ចូលព្រៃ…ខ្លះរត់ចោលស្រុក…ព្រោះមិនគោរពច្បាប់អ្នកឈ្នះ…។ បក្សឈ្នះកាន់អំណាចត្រូវការរៀបចំស្រុកទេស…មិនត្រូវការអ្នកឯងយកជើងរាទឹកទេ…បើចាញ់ត្រូវតែនៅឱ្យស្ងៀម…រស់ក្នុងសង្គមត្រូវគោរពច្បាប់ ។
សម័យលន់ នល់ -សិរីមតៈ បង្កើតបក្សសង្គមសាធារណរដ្ឋឈ្នះការបោះឆ្នោត…។ លន់ នល់ ក្លាយជាប្រធានាធិបតីដឹកនាំប្រទេស…ឯបក្សចាញ់អត់ហ៊ានប្រឈមទេ…មានបក្សប្រជាធិបតេយ្យជាដើម ដឹកនាំដោយលោកអិុន តាំ រាបដូចកន្ទេល…សម្ងំសុខស្រួលខ្លួន…ប្រសិនហ៊ានធ្វើខុសច្បាប់នឹងក្លាយជាអ្នកទោសភ្លាម ។
សម័យខ្មែរក្រហម ប៉ុល ពត -ខៀវ សំផន…មានតែបក្សកុំមុយនីស្តមួយប៉ុណ្ណោះឈ្នះសង្គ្រាម…ដឹកនាំប្រទេសកាន់អំណាចផ្តាច់ការ…។ មនុស្សប្រឆាំងទាំងឡាយត្រូវសម្លាប់ចោលទាំងគ្រួសារ…គឺអ្នកឈ្នះដឹកនាំប្រទេស…អ្នកប្រឆាំងក្លាយជាស្នូលដី…។
កម្ពុជាសម័យរាជាណាចក្រទី២…មានគណបក្សរាប់មិនអស់…រាប់បាវ រាប់កញ្ឆេរ…មានតែគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាមួយ…ជាបក្សធំរឹងមាំ…។
ក្រឹត្យក្រមពិភពលោក បក្សណាឈ្នះជាបក្សកាន់អំណាច…ជាបក្សដឹកនាំប្រទេស…ដឹកនាំសង្គម ស្វែងរកការរីកចំរើន និងសន្តិភាព ទុកជាស្នាដៃ…។ បក្សណាចាញ់ក្លាយជាចោរ…។ បើធ្វើចោរហើយពិតជាមិនគោរពច្បាប់សង្គមទេ…។ បើមិនគោរពច្បាប់របស់អ្នកឈ្នះ…មានតែរត់ចោលស្រុក…ឬត្រូវចាប់ទុកម្តុំ…បើមិនចាប់ទុកម្តុំទេ…កុំធ្វើជាអ្នកឈ្នះ ឬកុំធ្វើជាអ្នកកាន់អំណាច…អ្នកកាន់អំណាចត្រូវតែខ្លាំង !
ក្រឡេកមើលទៅអាមេរិកដែលលោកត្រាំកាន់អំណាចដឹកនាំប្រទេស…មិនត្រឹមតែដឹកនាំសហរដ្ឋអាមេរិកទេ…គឺកំពុងឈានទៅចង់ដឹកនាំពិភពលោកទៀតផង…។ ប្រទេសណាគាំទ្រច្បាប់អាមេរិក…ប្រទេសនោះបានសុខ…បើមិនគាំទ្រទេ…អាមេរិកប្រើច្បាប់ ប្រើអំណាចកៀបសង្កត់…វាយសំពង គំរាមកំហែងគ្រប់រូបភាព…។ អញមហាអំណាចពិភពលោក…ឯងតូចតាចត្រូវតែធ្វើតាមអញ !
សូម្បីអង្គការសហប្រជាជាតិបោះឆ្នោតមិនគាំទ្រសហរដ្ឋអាមេរិកដែលយកទីក្រុងហ្សេរុយសាឡឹមឱ្យទៅអីុស្រាអែល…ក៏ត្រូវអ្នកកាន់អំណាចអាមេរិកប្រកាស កាត់ជំនួយភ្លាមដែរ…ព្រមទាំងខឹងអង្គការសហប្រជាជាតិដាច់ក្បាលដាច់កន្ទុយ…នេះជាក្រឹត្យក្រមពិភពលោក…អ្នកឈ្នះកាន់អំណាចធំដឹកនាំប្រទេស…អ្នកខ្លាំងដែលមានឈ្មោះមហាអំណាច…ព្យាយាមចង់ដឹកនាំពិភពលោក…
គ្មានអ្វីចម្លែកទេ…ប្រទេសតូចធ្វើតាមប្រទេសតូច…ប្រទេសធំធ្វើតាមប្រទេសធំ…អ្នកឈ្នះដឹកនាំ…អ្នកចាញ់ធ្វើចោរ…។ បើធ្វើចោរក្នុងស្រុកពិបាកលាក់ខ្លួន…ត្រូវតែរត់ចោលស្រុកទៅធ្វើចោរពីក្រៅប្រទេស…
ហេ ! ហេ !
ចែករំលែកព័តមាននេះ