រាជធានីភ្នំពេញ ៖ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីឡាវ ថោងលន់ ស៊ីស៊ូលីត នៅព្រឹកថ្ងៃ១២ ខែសីហា បានប្រកាសដោយមិនរារែកពីការយល់ព្រមដកកងទ័ពចេញពីទឹកដីកម្ពុជាឱ្យអស់ មិនហួសព្រឹកថ្ងៃអាទិត្យទី១៣ ខែសីហា ។ ការថ្លែងអះអាងយ៉ាងដូច្នេះ បានធ្វើឡើងនៅក្នុងសន្និសីទសារព័ត៌មានខ្លីរួមគ្នាមួយ កាលពីព្រឹកថ្ងៃ១២ សីហា ក្នុងទីក្រុងវៀងចន្ទន៍ នៅចំពោះមុខសម្តេចតេជោនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ដែលបានអញ្ជើញទៅកាន់ប្រទេសឡាវភ្លាមៗ ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាកងទ័ពឡាវចូលមកកាន់កាប់ទឹកដីកម្ពុជានៅចំណុចអូរអាឡៃ និងអូរតាង៉ាវ ។
នៅក្នុងសន្និសីទសារព័ត៌មាននោះ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីឡាវ បានបញ្ជាក់ពីមូលហេតុដែលលោកខកខានមិនបានដោះស្រាយបញ្ហាព្រំដែនជាមួយភាគីកម្ពុជាទាន់ពេលវេលា ដោយសារតែលោកមិនបានទទួលលិខិតរបស់ប្រមុខរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ដែលផ្ញើទៅកាន់លោកកាលពីថ្ងៃទី២ ខែសីហា ។ យ៉ាងណាក៏ដោយ ប្រមុខរដ្ឋាភិបាលឡាវ បានអបអរសាទរចំពោះវត្តមានយ៉ាងបន្ទាន់របស់ សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន នៅលើទឹកដីឡាវ ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាព្រំដែនរវាងប្រទេសទាំងពីរ ។ តាមរយៈជំនួបទ្វេភាគី នេះ លោកថោងលន់ ស៊ីស៊ូលីត បានយល់ព្រមដកកងទ័ពចេញពីទឹកដីកម្ពុជា ដោយសុំទុកពេលមួយថ្ងៃឱ្យកងកម្លាំងប្រមូលសម្ភារ ហើយចាកចេញឱ្យអស់យ៉ាងយូរត្រឹមព្រឹកថ្ងៃអាទិត្យ ទី១៣ ខែសីហា។
ជាការឆ្លើយតប សម្តេចតេជោនាយករដ្ឋមន្ត្រី បានសម្តែងការសាទរនិងអរគុណលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីឡាវ ដែលបានយល់ព្រមដកទ័ពចេញពីតំបន់អូរអាឡៃ និងតំបន់អូរតាង៉ាវ ក្នុងស្រុកសៀមប៉ាង ខេត្តស្ទឹងត្រែង ដើម្បីសម្រួលស្ថានការណ៍វិញ ។ សម្តេចតេជោ ក៏បានបញ្ជាឱ្យកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធខ្មែរដែលបានចល័តទៅកាន់តំបន់ក្តៅ ហើយដែលចេញពីបន្ទាយនៅយប់ថ្ងៃ១១ ខែសីហា ឱ្យវិលត្រឡប់ចូលមូលដ្ឋានវិញ ។ ចំណែកកម្លាំងដែលឈរជើងនៅតំបន់ជម្លោះ ក៏ត្រូវដកថយមកវិញជាបណ្តោះអាសន្នដែរ។
ពាក់ព័ន្ធនឹងបញ្ហាព្រំដែនដែលនៅសេសសល់ ប្រមុខរដ្ឋាភិបាលនៃប្រទេសទាំងពីរ បានប្រគល់ភារកិច្ចទៅឱ្យគណៈកម្មការកិច្ចការព្រំដែន ព្រមទាំងក្រសួងការបរទេសកម្ពុជានិងឡាវ ជាអ្នកដោះស្រាយបន្ត ។ចំពោះស្ថានការណ៍នៅតំបន់អូរអាឡៃ និងអូរតាង៉ាវ ស្ថិតក្នុងស្រុកសៀមបា៉ង ខេត្តស្ទឹងត្រែងនេះ លោក ផៃ ស៊ីផាន អ្នកនាំពាក្យទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រី ដែលលោកកំពុងឈរជើងនៅទីតាំងនោះ ត្រូវបានវិទ្យុបារាំងអន្តរជាតិដកស្រង់សម្តីថា ការប្រឈមមុខដាក់គ្នារវាងភាគីកម្ពុជា-ឡាវ មានភាពធូរស្រាលវិញហើយរហូតមកដល់ពេលនេះ។ ចំណែកឯច្រកព្រំដែនកម្ពុជា -ឡាវ ក៏បានបើកដំណើរការជាប្រក្រតីដែរ ។
សូមជម្រាបផងដែរថា ភាពតានតឹងនៅតាមព្រំដែនកម្ពុជា-ឡាវ បានចាប់ផ្តើមឡើងកាលពីដើមឆ្នាំ២០១៧នេះ ដោយភាគីឡាវបានបញ្ជូនកងកម្លាំងយោធារបស់ខ្លួនមករារាំងកងកម្លាំងវិស្វកម្មរបស់កម្ពុជា មិនឱ្យស្ថាបនាផ្លូវតាមបណ្តោយព្រំដែន នៅត្រង់ចំណុចអូរតាង៉ាវ និងអូរអាឡៃ ។ រហូតមកដល់ថ្ងៃទី២ ខែមេសា កងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធឡាវរាប់រយនាក់ ត្រូវបានបញ្ជូនមកកាន់តាមបណ្ដោយព្រំដែនទល់មុខនឹងកម្ពុជា ស្ថិតនៅក្នុងឃុំអូរស្វាយ ស្រុកថាឡាបរិវ៉ាត់ ខេត្តស្ទឹងត្រែង ។
កម្ពុជានិងឡាវ មានព្រំដែនជាប់គ្នាប្រវែង ៥៤០គីឡូម៉ែត្រដែលត្រូវបោះបង្គោលព្រំដែនប្រមាណ១៤៥បង្គោល ហើយរហូតមកដល់ពេលនេះភាគីទាំងពីរសម្រេចបានចំនួន១២១បង្គោលហើយ ស្មើនឹង៨៣ភាគរយ នៅសល់ប្រមាណ ២៤បង្គោលទៀត ស្ថិតក្នុងខេត្តព្រះវិហារ និងខេត្តស្ទឹងត្រែង ។កាលពីថ្ងៃ១១ ខែសីហា សម្តេចតេជោនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានព្រមានខ្លាំងៗទៅភាគីឡាវឱ្យដកកងទ័ពចេញពីតំបន់ចម្រូងចម្រាសនៅក្នុងខេត្តស្ទឹងត្រែងនោះ ដោយសារតែសម្តេច អស់ភាពអត់ធ្មត់នឹងភាគីឡាវលើបញ្ហានេះ ស្របពេលដែលប្រមុខរដ្ឋាភិបាលឡាវមិនបានឆ្លើយតបនឹងលិខិតមួយច្បាប់ដែលបានផ្ញើជាផ្លូវការកាលពីដើមខែសីហាកន្លងមក ។
ការសម្រេចដកកងទ័ពនេះ ធ្វើឡើងបន្ទាប់ពីមានជំនួបទ្វេភាគីជាបន្ទាន់មួយនៅទីក្រុងវៀងចន្ទន៍ នៃប្រទេសឡាវ រវាងសម្តេចតេជោនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន និងនាយករដ្ឋមន្ត្រីឡាវ លោក ថោងលន់ ស៊ីសូលីត កាលពីព្រឹកថ្ងៃ១២ ខែសីហា ។ក្នុងជំនួបនេះ សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន បានស្នើឱ្យភាគីឡាវដកកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធចេញពីតំបន់អូរអាឡៃ និងតំបន់អូរតាង៉ាវ ក្នុងស្រុកសៀមប៉ាង ខេត្តស្ទឹងត្រែង ដែលជាប់ព្រំដែនខេត្តអត្តពើរបស់ឡាវ ។ ជាការកត់សម្គាល់ការទាមទារឱ្យភាគីឡាវដកកងទ័ពរបស់ខ្លួនពីទឹកដីកម្ពុជានេះ ក៏បានធ្វើឡើងដោយកំណត់ឱសានវាទ៦ថ្ងៃសម្រាប់ឱ្យភាគីឡាវពិចារណា ហើយបើមិនមានការដកចេញទេនោះ ការប្រឈមមុខខាងយោធាពិតជាកើតឡើង ដោយកងកម្លាំងប្រមាណ៧.០០០នាក់ត្រូវបានប្រមូលផ្តុំរួមជាមួយយុទ្ធោបករណ៍សម្រាប់សង្គ្រាមមួយ ក៏បានឱ្យចល័តភ្លាមៗឆ្ពោះទៅគោលដៅខេត្តស្ទឹងត្រែង ។
ការឆ្លើយតបដោយមិនមានការរារែករបស់នាយករដ្ឋមន្ត្រីឡាវ ក្នុងការដកទ័ពភ្លាមៗនេះត្រូវបានសម្តេចតេជោចាត់ទុកថា នេះជាជោគជ័យដ៏ធំមួយដែលភាគីទាំងពីរមិនប្រឈមមុខដាក់គ្នា ដោយកម្លាំងយោធា ។ ក្នុងសារលិខិតផ្លូវការចុះថ្ងៃទី២ ខែសីហា សម្តេចតេជោបានចង្អុលបង្ហាញច្បាស់ថា «ទាហានឡាវពិតជាបានរំលោភអធិបតេយ្យភាព និងបូរណភាពទឹកដីកម្ពុជានៅតំបន់ខាងលើនោះពិតប្រាកដមែន ហើយរហូតមកដល់ពេលនេះ ភាគីមិត្តនៅពុំទាន់បានដកកម្លាំងប្រដាប់អាវុធចេញពីទឹកដីកម្ពុជានៅឡើយ ទោះបីជាកម្ពុជាបានផ្អាកការធ្វើផ្លូវនិងបានដកគ្រឿងចក្រចេញពីតំបន់នោះហើយក៏ដោយ»។
ការចេញដំណើររបស់សម្តេចតេជោនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ទៅកាន់ប្រទេសឡាវ បានធ្វើឡើងតែមួយថ្ងៃប៉ុណ្ណោះ បន្ទាប់ពីសម្តេចបានព្រមានទៅភាគីឡាវកាលពីថ្ងៃ១១ ខែសីហា ដោយដាក់កាលកំណត់ឱ្យដកកងទ័ពចេញពីតំបន់អូរអាឡៃ និងអូរតាង៉ាវ ឱ្យបានមុនថ្ងៃទី១៧ ខែសីហា ។សម្តេចតេជោ មានប្រសាសន៍កាលពីថ្ងៃ១១ ខែសីហា ថា «តាមពិត វាមិនត្រូវវាយគ្នាទេ ប៉ុន្តែបើសិនជាគាត់មិនដក គឺត្រូវតែធ្វើហើយ។ យើងមិនមែនប្រកាសសង្គ្រាមទេ សុំយកដីខ្លួនតែប៉ុណ្ណឹងទេ ។ ខ្ញុំមិនយកដីនរណាទាំងអស់មួយចំអាមក៏មិនយក តែក៏មិនឱ្យគេយកដីយើងមួយចំអាមដែរ»។
រំឭកពីឡាវបញ្ជូនយោធារារាំងកងវិស្វកម្មកម្ពុជាមិនឲ្យស្ថាបនាផ្លូវតាមព្រំដែនគួររំឭកថា កងកម្លាំងការពារព្រំដែនខេត្តស្ទឹងត្រែងឱ្យដឹងថា ឡាវបានបញ្ជូនកងកម្លាំងយោធា មករារាំងកងកម្លាំងវិស្វកម្មរបស់កម្ពុជា មិនឲ្យស្ថាបនាផ្លូវតាមបណ្តោយព្រំដែននៅចំណុចអូរតាក់ឡាវ នៃឃុំថ្មកែវ ស្រុកសៀមប៉ាង តែត្រូវបានមេបញ្ជាការតំបន់ប្រតិបត្តិការសឹករងស្ទឹងត្រែង អះអាងទៅភាគីឡាវថា កម្ពុជា កសាងផ្លូវតាមបន្ទាត់ព្រំដែនលើទឹកដីរបស់ខ្លួន ផ្អែកតាមផែនទីរបស់បារាំង ។
យោធាឡាវ មកពីខេត្តអត្តពើ បានមករារាំងកងកម្លាំងវិស្វកម្មកម្ពុជារយៈពេល៤ថ្ងៃមកហើយ ដោយហាមមិនឲ្យកសាងផ្លូវតាមបណ្តោយព្រំដែន ក្នុងហេតុផលថា តំបន់នោះរដ្ឋាភិបាលនៃប្រទេសទាំងពីរមិនទាន់ឯកភាពគ្នាជាផ្លូវការបោះបង្គោលព្រំដែននៅឡើយ ។នគរបាលការពារព្រំដែនមួយរូបនិយាយថា ទាហានឡាវចំនួន២រថយន្តធំ កាលពីថ្ងៃទី១៦ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០១៧ បានរារាំងកងកម្លាំងវិស្វកម្មរបស់កម្ពុជាឲ្យផ្អាកការកសាងផ្លូវនេះ។ តំបន់នោះឆ្លងទន្លេសេកុង ដែលសម្បូរទៅដោយព្រៃភ្នំ ពុំមានប្រជាជនរស់នៅឡើយ ហើយតាមបណ្តោយព្រំដែននៅពុំទាន់បោះបង្គោលព្រំដែនជាផ្លូវការនៅឡើយទេ ។
កាលពីឆ្នាំ២០១៥ រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានសម្រេចកសាងផ្លូវតាមបណ្តោយព្រំដែនរវាងប្រទេសទាំង២ កម្ពុជា-ឡាវ មានប្រវែង
២៥៧គីឡូម៉ែត្រ ចាប់ពីផ្លូវជាតិលេខ៧ ក្នុងខេត្តស្ទឹងត្រែង រហូតដល់ខេត្តរតនគិរី ។ មកទល់ពេលនេះ ការកសាងសម្រេចបានជាង១៥០គីឡូម៉ែត្រហើយ ។ចំណែកកាលពីឆ្នាំ២០១៦ កងទ័ពនិងនគរបាលការពារព្រំដែនរបស់កម្ពុជា បានហាមមិនឲ្យឡាវសាងសង់ប៉ុស្តិ៍ព្រំដែនដែលមិនទាន់មានការឯកភាពគ្នាបោះបង្គោលព្រំដែនជាផ្លូវការ ឋិតនៅចន្លោះបង្គោលព្រំដែនលេខ០៣៣ ដល់លេខ
០៣៤ ឬជាប់ផ្លូវជាតិលេខ៧ នៅភូមិដុងក្រឡសង្កាត់សាមគ្គី ក្រុងស្ទឹងត្រែង ។ មកទល់ពេលនេះ ឡាវ បានផ្អាកការសាងសង់ប៉ុស្តិ៍នោះដោយសារភាគីកម្ពុជាមិនឲ្យឡាវដឹកសម្ភារសំណង់ចូលក្នុងតំបន់នោះ ។
ទោះបីមិនមានការអះអាងជាផ្លូវការក្តី ក៏មានការលើកឡើងថា គោលបំណងដែលទាហានឡាវចង់គ្រប់គ្រងតំបន់កោះឫស្សី ដោយសារសក្ដានុពលទីនោះសម្បូររ៉ែមាស និងរ៉ែត្បូងធម្មជាតិមានតម្លៃ ។ កោះឫស្សីស្ថិតនៅជាប់ទន្លេសេកុង នៃស្រុកសៀមប៉ាង គឺជាទឹកដីរបស់ខ្មែរដែលយោធារបស់កម្ពុជា គ្រោងស្ថាបនាផ្លូវក្រវាត់ព្រំដែននៅតំបន់នោះ និងបានកសាងស្ពានឆ្លងទៅកោះនោះសម្រេចបានប្រហែល៣០ភាគរយហើយ មុនពេលភាគីឡាវហាមឃាត់ ។
អាជ្ញាធរឡាវ បានបញ្ជូនកងកម្លាំងយោធាមករារាំងកងកម្លាំងវិស្វកម្មរបស់កម្ពុជាជាថ្មីទៀតឲ្យផ្អាកការស្ថាបនាផ្លូវតាមបណ្ដោយព្រំដែននៅចំណុចអូរតាងា៉វ និងអូរអាឡៃ លើកោះឫស្សី នៃស្រុកសៀមប៉ាង កាលពីចុងខែមីនា ឆ្នាំ២០១៧ ដោយលើកហេតុផលថា តំបន់នោះរដ្ឋាភិបាលនៃប្រទេសទាំងពីរមិនទាន់ឯកភាពគ្នាជាផ្លូវការ ដើម្បីបោះបង្គោលព្រំដែននៅឡើយ តែបើផ្អែកទៅលើផែនទី គឺជាទឹកដីកម្ពុជា ៕
ចែករំលែកព័តមាននេះ