រាជធានីភ្នំពេញ ៖ សិល្បការិនីពហុជំនាញអ្នកនាង ស៊ូ ដាណេ បានប្រកាសជាសាធារណៈដោយបានស្នើឲ្យសិល្បករខ្មែរអាជីពទាំងអស់មកទទួលការហាត់រៀននូវសិល្បៈបុរាណបន្ថែមពីរូបនាងដោយមិនមានការបង់ប្រាក់ ខណៈពេលដែលសិល្បៈបុរាណ គឺជាមូលដ្ឋានគ្រឹះសម្រាប់ឈានចាប់យកអាជីពសម្តែងនានា។
ដោយមិនមានបំណងស្វែងរកប្រាក់ចំណេញ ឬចូលហោប៉ៅរបស់ខ្លួន អ្នកនាង ស៊ូ ដាណេ គ្រាន់តែមានគោលដៅលើកស្ទួយវិស័យភាពយន្តខ្មែរ ឱ្យរស់រវើកផ្សាភ្ជាប់ដោយវប្បធម៌ផូរផង់ពិតប្រាកដ។
អ្នកនាង ស៊ូ ដាណេ បានប្រកាសតាមគណនេយ្យហ្វេសប៊ុករបស់ខ្លួនថា សេចក្តីជូនដំណឹងដល់ (សិល្បការិនី) ផ្នែកភាពយន្តដែលមានទីផ្សារស្រាប់ និងមិនទាន់មានទីផ្សារ។ សូមអញ្ជើញមកចុះឈ្មោះហាត់ទម្រង់សិល្បៈបុរាណ ដែលបង្ហាត់ផ្ទាល់ដោយនាងខ្ញុំ ខ្ញុំនឹងបង្ហាត់គ្រប់ជំនាញដែលខ្ញុំចេះ ដោយមិនមានការបង់ប្រាក់ឡើយ។
នាងបញ្ជាក់ថា គោលបំណងប្រយោជន៍សិល្បៈជាតិរួម មិនមែនជាការបង្កើតក្រុមសិល្បៈ ដើម្បីទីផ្សារប្រយោជន៍ហោប៉ៅខ្ញុំទេ ។ ហើយនាងខ្ញុំក៏មិនទទួលការឧបត្ថម្ភពីមហាជនដែរ ព្រោះទីតាំងហាត់ គឺមានការឧបត្ថម្ភរួចហើយពីសមាគមអ្នកនិពន្ធខ្មែរ ។
បើតាម ស៊ូ ដាណេ នេះគឺជាការលើកស្ទួយវិស័យភាពយន្តខ្មែរ ឱ្យរស់រវើកផ្សាភ្ជាប់ដោយវប្បធម៌ផូរផង់ពិតប្រាកដ ព្រោះអ្នកសម្តែងមានទេពកោសល្យពិតដោយឆ្លងកាត់ការហ្វឹកហាត់មកត្រឹមត្រូវ។ នាងថា ដោយនាងខ្ញុំយល់ឃើញថា សិល្បៈទី៧ យើងបច្ចុបន្បនេះកំពុងរីកចម្រើនគួរឱ្យកត់សំគាល់ ចៀសវាងផលិតករពិបាករកតួអង្គដែលមិនចេះទម្រង់បុរាណ យកទៅសម្តែងទាំងខុសការពិត ជាហេតុដែលត្រូវទាញទម្លាក់វប្បធម៌ខ្មែរដោយមិនដឹងខ្លួន។
ជាក់ស្តែង អ្នកសិល្បៈមួយចំនួនធំ លោតផ្លោះហួសរំលងមូលដ្ឋានគ្រឹះ មិនខុសពីការរៀន ក.កា.កិ.កី មិនទាន់ចប់ ឡើងសូត្រកំណាព្យនោះទេ ពេលចង់បកក្រោយ ក៏ហួសពេលពិបាករកកន្លែងហាត់ ។ សូមអញ្ជើញមកចុះ ខ្ញុំនឹងទទួលតាមសមត្ថភាពរបស់ខ្ញុំ។ ជាអ្នកសិល្បៈ ត្រូវដឹង និងស្គាល់ពីសិល្បៈជាតិ។
គួរបញ្ជាក់ដែរថា សិល្បការិនី អ្នកនាង ស៊ូ ដាណេ មានជំនាញលើសិល្បៈស្ទើរគ្រប់ទម្រង់ទាំងបុរាណ និងសម័យ មានដូចជាការសម្តែងល្ខោនបាសាក់ យីកេ របាំបុរាណ របាំប្រពៃណី របាំប្រជាប្រិយ ច្រៀង ស្មូត និងលើជំនាញនិពន្ធផងដែរ ។
ជាការកត់សម្គាល់ កន្លងមក ស៊ូ ដាណេ ធ្លាប់បានលើកឡើងដែរថា ខ្ញុំចេះតិចតួចទេ តែប្រឹងចែករំលែកណាស់ បើថាខ្ញុំដើរអួតថា ខ្ញុំចេះច្រើនគឺអត់ទេ។ នាងថា ខ្ញុំប្រឹងចែករំលែកអត់ចង់បានអីមកវិញផង ក្រៅពីបន្តវេន! បង្រៀនអត់យកលុយផង លក់អនឡាញក៏អត់ ,រៃអង្គាសលុយជួយអ្នកក្រក៏អត់, លក់ដីឡូតិ៍លក់ និងឡេលក់ផ្ទះក៏អត់។ ខ្ញុំធ្វើព្រោះដឹងគុណសិល្បៈមួយមុខគត់។
ចែករំលែកដែរ ទៅកុំប្រឹងទុកជំនាញដល់ថ្ងៃចូលដី។ ហេតុអីត្រូវច្រណែន នៅពេលសិល្បៈវប្បធម៌ងើបឡើងរ៉ឹៗ ដោយការបង្ហាញរបស់ខ្ញុំដែលគ្មានវត្តមានអ្នក? បង្ហាត់ខ្ញុំផង ព្រោះការហាត់របស់ខ្ញុំ គឺហាត់ដើម្បីបង្រៀន ល្មមភ្លេចច្រើនដែរ៨ឆ្នាំ ចាំបានប៉ុនណាបង្រៀនប៉ុនហ្នឹងស្រាវជ្រាវបន្ថែម ដើរសុំគ្រូៗរៀនបន្ថែម។
នាងបញ្ជាក់ថា ការហាត់ដើម្បីប្រយោជន៍ឆ្នាំងបាយ ខ្ញុំធ្វើវាជាង១៥ឆ្នាំមកហើយ ។ ៥ឆ្នាំក្រោយនេះ ខ្ញុំភ្ញាក់រឭកមុន អ្នកដោយការចែករំលែកម្តង សង្ឃឹមយល់។
គួរំលឹកថា ស៊ូ ដាណេ បានសម្រេចចូលរោងការជាមួយ លោក អែម សុវណ្ណា ដែលជាអាណិកជនខ្មែររស់នៅសហរដ្ឋអាមេរិក កាលនៅថ្ងៃទី២១ កក្កដា ២០១៩ កន្លងទៅនាស្រុកបារាយ ខេត្តកំពង់ធំ ជាទឹកដីកំណើតរបស់នាងផ្ទាល់៕
ចែករំលែកព័តមាននេះ