តាមរយៈការផ្សាយរបស់វិទ្យុអាស៊ីសេរី នាព្រឹកថ្ងៃទី១៤ ខែ មករា ឆ្នាំ២០១១ ដោយបាន ដកស្រង់សំដីរបស់ប្រេដ អាដាំ (Brad Adam) នាយកប្រតិបត្ដិទទួលបន្ទុកតំបន់អាស៊ីនៃអង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្ស (Human Right Watch) ដែលបានលើកឡើងថា ហ៊ុន សែន បានកាន់អំណាចយូរពេក ដែលអាចបណ្ដាលឱ្យប្រទេសកម្ពុជាជួបប្រទះគ្រោះថ្នាក់ទៅថ្ងៃអនាគត។ ប្រេដ អាដាំ រៀបរាប់ថា លោក ហ៊ុន សែន អាចរក្សាតំណែងរបស់លោកបាន
តាមរយៈការផ្សាយរបស់វិទ្យុអាស៊ីសេរី នាព្រឹកថ្ងៃទី១៤ ខែ មករា ឆ្នាំ២០១១ ដោយបាន ដកស្រង់សំដីរបស់ប្រេដ អាដាំ (Brad Adam) នាយកប្រតិបត្ដិទទួលបន្ទុកតំបន់អាស៊ីនៃអង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្ស (Human Right Watch) ដែលបានលើកឡើងថា ហ៊ុន សែន បានកាន់អំណាចយូរពេក ដែលអាចបណ្ដាលឱ្យប្រទេសកម្ពុជាជួបប្រទះគ្រោះថ្នាក់ទៅថ្ងៃអនាគត។ ប្រេដ អាដាំ រៀបរាប់ថា លោក ហ៊ុន សែន អាចរក្សាតំណែងរបស់លោកបានដោយសារការគំរាមគំហែងនិងអំពើពុករលួយដែលបានអនុញ្ញាតឱ្យលោក ហ៊ុន សែន ប្រើប្រាស់ទឹកប្រាក់របស់លោកទិញមន្ដ្រីដែលប្រឆាំងនឹងរូបលោក។ ប្រេដ អាដាំ បន្ដរៀបរាប់ថា លោក ហ៊ុន សែន បានប្រើប្រាស់វិធី បំបែក និងត្រួតត្រាបានយ៉ាងល្អ។ តើការធ្វើសេចក្ដីអត្ថាធិប្បាយរបស់ប្រេដ អាដាំ ផ្ដល់ឱ្យប្រជាជនកម្ពុជាបានទទួលចំណេញអ្វីខ្លះ ក្រៅពីទិសដៅខាងនយោបាយ បំរើផលប្រយោជន៍ឱ្យគណបក្សប្រឆាំងនៅកម្ពុជា?
ការធ្វើសេចក្ដីអត្ថាធិប្បាយរបស់ប្រេដអាដាំ លើសម្ដេច ហ៊ុន សែន ដែលជានាយករដ្ឋមន្ដ្រី ជាប់ឆ្នោតតាមរយៈការបោះឆ្នោតជាសាកល ដោយសេរី និងត្រឹមត្រូវ និងទទួលបានការផ្ដល់សេចក្ដីទុកចិត្ដដោយសភាជាតិនៃប្រទេសកម្ពុជា គឺមានភាពមិនត្រឹត្រូវ អយុត្ដិធម៌ និងមិនអាចទទួលយកបានដោយប្រជាជនកម្ពុជាដែលជាម្ចាស់ឆ្នោត។ ការវាយលុករបស់ប្រេដអាដាំលើបុគ្គលភាពរបស់សម្ដេច ហ៊ុន សែន គឺជាទិសដៅខាងនយោបាយសុទ្ធសាធដែលបំរើឱ្យគណបក្សប្រឆាំងក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ហើយការលើកឡើង របស់ប្រេដ អាដាំ បានផ្ទុយពីការពិតក្នុងជីវភាពនយោបាយរបស់សម្ដេចហ៊ុន សែន ក្នុងសង្គមកម្ពុជា ពិសេសប្រព័ន្ធនយោបាយដឹកនាំ និងច្បាប់របស់កម្ពុជាតែម្ដង។
ក្នុងជីវភាពនយោបាយ សម្ដេច ហ៊ុន សែន ជាតួអង្គដ៏សំខាន់បំផុតក្នុងការតស៊ូដឹកនាំរំដោះប្រទេស និងប្រជាជនកម្ពុជា ពីរបបប្រល័យពូជសាសន៍ប៉ុល ពត នៅថ្ងៃទី៧ មករា ឆ្នាំ១៩៧៩ ដោយបានដណ្ដើមមកជូនប្រជាជនកម្ពុជារាល់រូបនូវសិទ្ធិ សេរីភាព កិត្ដិយស និងសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរដែលត្រូវបាត់បង់ទាំងស្រុង ក្នុងរបបប៉ុល ពត ធ្វើឱ្យប្រជាជនរាល់រូបមានសិទ្ធិធ្វើជាម្ចាស់លើជោគវាសនា ប្រទេសជាតិមាតុភូមិ និងជោគ វាសនារបស់ខ្លួនផ្ទាល់។
សម្ដេចហ៊ុន សែន បានដើរតួដ៏សំខាន់បំផុតក្នុងការបង្រួបង្រួមជាតិដែលនាំទៅដល់ការសម្រេចកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីសថ្ងៃ២៣ តុលា ឆ្នាំ១៩៩១ ការកសាងរដ្ឋធម្មនុញឆ្នាំ ១៩៩៣ និងបង្កើតព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាទី២ ដែលមានរបបរាជានិយមអាស្រ័យធម្មនុញ និងប្រកាន់យកប្រព័ន្ធនយោបាយប្រជាធិបតេយ្យសេរីពហុបក្ស និងសេដ្ឋកិច្ចទីផ្សារ។ បើទោះបីកម្ពុជាមានការបោះឆ្នោតជាសាកលលើកដំបូងក្នុងឆ្នាំ១៩៩៣ ឧបត្ថម្ភដោយអង្គការសហប្រជាជាតិមែនពិត ក៏ប៉ុន្ដែកម្ពុជានៅតែមិនទាន់មានសន្ដិភាព ស្ថិរភាពនយោបាយ និងសន្ដិសុខទូទាំងប្រទេសឡើយ អាស្រ័យដោយភាគីកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យបដិសេធមិនចូលរួមការបោះឆ្នោតនោះ ហើយបានបន្ដការតស៊ូប្រឆាំងនឹងរដ្ឋាភិបាលនៅក្នុងព្រៃ។ ក៏ប៉ុន្ដែ អាស្រ័យដោយការ ដឹកនាំដ៏ឈ្លាសវៃរបស់សម្ដេច ក្រោមការដាក់ចេញនូវនយោបាយឈ្នះ=ឈ្នះ បានធ្វើឱ្យអង្គការចាត់តាំងរបស់របបប្រល័យពូជសាសន៍ដែលនៅសេសសល់ ត្រូវរលំរលាយទាំងស្រុងទាំងខាងនយោបាយ និងយោធា ធ្វើឱ្យប្រទេសកម្ពុជាមានសន្ដិភាពពេញលេញ ទាំងស្ថិរភាពនយោបាយ និងសន្ដិសុខទូទាំងប្រទេស ពិសេសបាននាំមកនូវការឯកភាពជាតិពេញលេញលើកដំបូងចាប់ពីចុងឆ្នាំ១៩៩៨មក។
បច្ចុប្បន្ន ក្រោមការដឹកនាំរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលដែលមានសម្ដេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោ ហ៊ុន សែន ជាប្រមុខ ខឿនសេដ្ឋកិច្ច សង្គមរបស់កម្ពុជាកាន់តែមានភាពរីកចម្រើនរឹងមាំឡើងជាលំដាប់ ធ្វើឱ្យកម្ពុជាមានមូលដ្ឋានក្នុងការជំរុញការអភិវឌ្ឍប្រទេសជាតិ និងការកាត់បន្ថយភាពក្រីក្ររបស់ប្រជាជន។ ជាក់ស្ដែងពីឆ្នាំ២០០៤-២០០៧ កំណើនសេដ្ឋកិច្ចជាមធ្យមប្រចាំឆ្នាំមាន១១,១ភាគរយ ដោយឡែក ឆ្នាំ២០០៥ មានកំណើន១៣,៥ភាគរយ ហើយក្នុងឆ្នាំ២០០៨ មាន៧ភាគរយ ហើយបើទោះបីមានវិបត្ដិហិរញវត្ថុសាកលក៏ដោយ ក៏កម្ពុជានៅតែរក្សាបាននូវកំណើន៥ភាគរយ ក្នុងឆ្នាំ២០១០ ហើយលើមូលដ្ឋាននេះ ការព្យាករណ៍កំណើនសេដ្ឋកិច្ចឆ្នាំ២០១១ គឺអាចនឹងសម្រេចបាន៦ភាគរយ។ អត្រានៃភាពក្រីក្របានធ្លាក់ចុះពី៤៧ភាគរយនៅឆ្នាំ១៩៩៣ មកត្រឹម៣០ភាគរយ ក្នុងឆ្នាំ២០០៧ និងមកនៅប្រមាណ២៦ភាគរយ នៅឆ្នាំ២០១០ គឺកម្ពុជាសម្រេចបានការកាត់បន្ថយភាពក្រីក្រជាង១ភាគរយ ក្នុង១ឆ្នាំៗ តាមគោលដៅបានកំណត់។
កំណើនសេដ្ឋកិច្ចនេះ ត្រូវបានបង្កដោយបរិយាកាសនយោបាយស្ថិរភាព សន្ដិភាព និងសន្ដិសុខ ទូទាំងប្រទេស និងបង្កើតឱ្យមានជំនឿទុកចិត្ដពីវិនិយោគិនបរទេសដែលមករកស៊ីបណ្ដាក់ទុននៅកម្ពុជា។ កំណើនសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា ផ្សារភ្ជាប់គ្នាទៅវិញទៅមកជាមួយនឹងការអនុវត្ដនូវនយោបាយកំណែទម្រង់ស៊ីជម្រៅក្នុងយុទ្ធសាស្ដ្រចតុកោណរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល ដោយផ្ដោតការយកចិត្ដទុកដាក់លើកំណើនការងារសមធម៌ និងប្រសិទ្ធភាព ដែលក្នុងនោះអភិបាលកិច្ចល្អជាស្នូលនៃយុទ្ធសាស្ដ្រចតុកោណ។ ផែនការសកម្មភាពអភិបាលកិច្ចល្អយកចិត្ដទុកដាក់លើ ទី១-ការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងអំពើពុករលួយ ទី២- កំណែទម្រង់ច្បាប់ និងប្រព័ន្ធយុត្ដិធម៌ ទី៣- កំណែទម្រង់រដ្ឋបាលសាធារណៈ និងទី៤-កំណែទម្រង់កងកំលាំងប្រដាប់អាវុធ។ រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា បានប្ដេជ្ញាចិត្ដដោយឥតងាករេ ក្នុងការអនុវត្ដនូវលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យពហុបក្សដែលជាមាគ៌ាតែមួយគត់សម្រាប់ធ្វើដំណើទៅមុខតាមរយៈវិធានការបន្ដកសាង និងពង្រឹងការអនុវត្ដនូវនីតិរដ្ឋ និងការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស។
ដូច្នេះ តើប្រេដ អាដាំ បានរៀនសូត្រយល់ដឹងនិងទទួលនូវការពិតដូចម្ដេចទៅ សំរាប់ការធ្វើសេចក្ដីអត្ថាធិប្បាយរបស់លោកលើបុគ្គលភាពរបស់សម្ដេចនាយករដ្ឋមន្ដ្រីហ៊ុន សែន ដោយគ្មានការទទួលខុសត្រូវ ហើយប៉ះពាល់ដ៏ធ្ងន់ធ្ងរដល់ប្រជាជនកម្ពុជាដែលជាម្ចាស់ឆ្នោត បានបោះឆ្នោតជូនសម្ដេចអគ្គមហាសេនាបតី តេជោហ៊ុន សែន ធ្វើជានាយករដ្ឋមន្ដ្រី។ ប្រេដ អាដាំ ត្រូវយល់ដឹងឱ្យបានច្បាស់ថា រដ្ឋធម្មនុញកម្ពុជាមិនបានកំណត់អាណត្ដិនៃនាយករដ្ឋមន្ដ្រីឡើយ ហើយកម្ពុជាបានធ្វើការបោះឆ្នោតរៀងរាល់ប្រាំឆ្នាំម្ដងមិនដែលអាក់ខាន ដូច្នេះហើយ សម្ដេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោហ៊ុន សែន នៅតែមានសិទ្ធិឈឈ្មោះបោះឆ្នោតជានាយករដ្ឋមន្ដ្រី តាមការផ្ដល់សេចក្ដីទុកចិត្ដ និងឯកភាពរបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជានិងស្របតាមច្បាប់របស់កម្ពុជា។ អាស្រ័យដោយសម្ដេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោ ហ៊ុន សែន មានគុណសម្បត្ដិខ្ពស់បំផុតក្នុងការរំដោះប្រជាជនពីរបបប្រល័យពូជសាសន៍ កសាងជាតិមាតុភូមិបានរីកចម្រើនរឹងមាំ និងពិសេសតស៊ូខាងការទូតទទួលបានជោគជ័យក្នុងការចុះបញ្ជីប្រាសាទព្រះវិហារក្នុងបញ្ជីបេតិកភណ្ឌពិភពលោកនៃអង្គការយូណេស្កូ និងបានដោះស្រាយក្នុងការងារខណ្ឌសីមា និងបង្គោល ព្រំដែនជាមួយប្រទេសវៀតណាម និងជាមួយប្រទេសឡាវ។
បន្ថែមលើដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់លោកបាន គីមូន អគ្គលេខាធិការអង្គការសហប្រជាជាតិ និងលោកស្រីហ៊ីលឡារី គ្លីនតុន មកកាន់កម្ពុជាថ្មីៗនេះ ហើយជាមោទនភាពបំផុតសំរាប់ប្រជាជនកម្ពុជា និងមុខមាត់កម្ពុជាលើឆាកអន្ដរជាតិនោះ គឺសម្ដេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោ ហ៊ុន សែន បានជោគជ័យក្នុងការរៀបចំកិច្ចប្រជុំកំពូលកម្ពុជា-ឡាវ-វៀតណាម (CLV) កិច្ចប្រជុំកំពូលកម្ពុជា-ឡាវ-មីយ៉ាន់ម៉ា-វៀតណាម (CLMV) កិច្ចប្រជុំកំពូលស្ដីពីយុទ្ធសាស្ដ្រសហ ប្រតិបត្ដិការសេដ្ឋកិច្ច អាយ៉េយ៉ាវ៉ាឌី ចៅប្រាយ៉ា មេគង្គលើកទី៤ (ACMECS) និងមហាសន្និបាតលើកទី៦ នៃគណបក្សនយោបាយនៅអាស៊ីដែលមានគណបក្សចំនួន៩៤ និងអង្គការអន្ដរជាតិធំៗចំនួន៦ចូលរួម គឺអង្គប្រជុំបានកោតសរសើរ និងវាយតម្លៃខ្ពស់ចំពោះជោគជ័យរបស់កម្ពុជា ក្នុងដំណើការបង្រួបបង្រួមជាតិ តាមរយៈនយោបាយឈ្នះ=ឈ្នះ ។ កម្ពុជាត្រូវបានចាត់ទុកជាគំរូមួយសម្រាប់ពិភពលោក ក្នុងការដោះស្រាយវិវាទដោយសន្ដិវិធី ការបង្រួបបង្រួមជាតិ ផ្អែកលើដំណោះស្រាយនយោបាយ និងកសាងបាននូវស្ថិរភាពនយោបាយមួយយ៉ាងរឹងមាំ ដែលជាមូលដ្ឋានគ្រឹះធ្វើឱ្យមាតុភូមិកម្ពុជា បានរីកចម្រើនលូតលាស់រហូតដល់សព្វថ្ងៃ។
ដូច្នេះ ប្រេដ អាដាំ ត្រូវយល់ដឹងឱ្យបានច្បាស់ថា វាមិនសំខាន់លើរយៈពេលយូរប៉ុនណាក្នុងការដឹកនាំរបស់សម្ដេចអគ្គមហាសេនាបតី តេជោ ហ៊ុន សែន ឡើយ ក៏ប៉ុន្ដែ នេះជាច្បាប់ និងប្រព័ន្ធនយោបាយដឹកនាំរបស់កម្ពុជា ពិសេសប្រជាជនកម្ពុជា នៅតែបោះឆ្នោតគាំទ្រសម្ដេចធ្វើជានាយករដ្ឋមន្ដ្រីកម្ពុជា ហើយសូម្បី សម្ដេច នរោត្ដម សីហនុ ព្រះមហាវីរក្សត្រ ក៏ព្រះអង្គបានគាំទ្រសម្ដេចហ៊ុន សែន ជាបេក្ខជន នាយករដ្ឋមន្ដ្រីជារៀងរហូតក្នុងពេលព្រះអង្គមានព្រះជន្ម។ ការធ្វើសេចក្ដីអត្ថាធិប្បាយរបស់ប្រេដ អាដាំ បានដើរចាកឆ្ងាយពីបរិបទនយោបាយដឹកនាំ និងច្បាប់របស់កម្ពុជា ហើយការអធិប្បាយរបស់លោកបាននិងកំពុងបំរើផលប្រយោជន៍ដល់គណបក្សប្រឆាំងនៅកម្ពុជា ដែលប្រជាជនកម្ពុជាជាម្ចាស់ឆ្នោតមិនអាចទទួលយកបានឡើយ។ ប្រេដ អាដាំ ត្រូវយល់ដឹងឱ្យបានច្បាស់លាស់ថា ការដឹកនាំប្រទេស នីមួយៗក្នុងពិភពលោកមិនទាន់ឃើញប្រទេសណាមួយមានការដឹកនាំសុក្រឹតឡើយ ហើយក្នុងនោះការដឹកនាំរបស់សម្ដេច ហ៊ុន សែន ជានាយករដ្ឋមន្ដ្រីកម្ពុជា ក៏មិនទាន់ មានសុក្រឹតទាំងស្រុងឡើយ។ ក៏ប៉ុន្ដែអ្វីដែលជាចំណុចខ្វះខាត នៅសេសសល់កំពុងកើតមាននៅកម្ពុជានាពេលបច្ចុប្បន្ន មិនមែនជាកត្ដាបង្កឱ្យមាន អស្ថិរភាពនយោបាយ ឬគ្រោះថ្នាក់ដល់ប្រទេសជាតិទៅអនាគតឡើយ។ សូម្បីសហរដ្ឋអាមេរិកបានចំណាយរយៈពេលជាង២០០ឆ្នាំ ដើម្បីកសាងសហរដ្ឋអាមេរិកជាសង្គមប្រជាធិបតេយ្យ ផ្ដល់នូវការគោរពសេរីភាព និងសិទ្ធិមនុស្ស ប៉ុន្ដែសហរដ្ឋអាមេរិកក៏មិនទាន់មានសុក្រឹតភាពក្នុងការដឹកនាំដែរ៕
ឡុង សុគុណ
ចែករំលែកព័តមាននេះ