ថ្វីបើបច្ចុប្បន្នជាសម័យកាលចម្រើនដោយពហុបច្ចេកវិទ្យាដល់ចំណុចកំពូលយ៉ាងណាក្តីក៏ផ្នត់គំនិតមហាជនខ្មែរនៅតែមានជំនឿបែបអរូបិយជឿលើព្រលឹងអ្នកតាដែលបានបាត់បង់ជីវិតទៅហើយថានឹងនៅតែតាមថែរក្សាកូនចៅឱ្យបានសុខចម្រុងចម្រើនផុតគ្រោះចង្រៃផងទាំងពួង ។
សាស្ត្រាចារ្យនៅពុទ្ធិកសកលវិទ្យាល័យលោកយឹម ហ៊ាន បានពន្យល់ថា រឿងជំនឿលើអ្នកតានេះជនជាតិខ្មែរយើងមិនអាចកាត់ផ្តាច់បានទេកុំថា ឡើយអ្នកស្រុកស្រែជនបទ សូម្បីតែអ្នករស់នៅទីក្រុងដ៏ស៊ីវិល័យក៏នៅតែជឿលើអ្នកតាដែរ ។ ដូចភ័ស្ដុតាងនៅពេលធ្វើបុណ្យឡើងផ្ទះ, ស្រោចទឹកលើករាសី , រំដោះគ្រោះ ឬចាត់ចែងពិធីមង្គលការជាដើម គេតែងតែសែនព្រេនជាតង្វាយដល់អ្នកតា ម្ចាស់ទឹកម្ចាស់ដី ដើម្បីសុំសុខចម្រុងចម្រើនដល់កូនចៅ ។
ម្យ៉ាងទៀត កាលណាមានមនុស្សក្នុងគ្រួសារឈឺ ពិសេសកូនចៅតូចៗនោះគេតែងទៅរកគ្រូទាយបើដឹងថា ត្រូវអ្នកតាធ្វើនោះគេក៏រៀបចំចាត់ចែងពិធីសែនព្រេនរៀបតង្វាយ ដើម្បីអង្វរលុនតួសុំក្តីប្រោសប្រណីដល់កូនចៅ សូមឱ្យបានជាសះស្បើយពីជំងឺដង្កាត់នានា ។
បើតាមព្រះតេជគុណ សុខ គឹមលាង គង់នៅវត្តចន្ទរង្សី ខេត្តកំពង់ឆ្នាំងបានអះអាងថា ទីឋាននានារបស់អ្នកតាច្រើនមាននៅតាមភូមិ តាមវត្ដអារាម តាមវាលស្រែ ចំការ ឬនៅតាមព្រៃភ្នំក្រំថ្ម បឹងបួរ គេតែងប្រទះឃើញខ្ទមអ្នកតាដែលជាធម្មតាច្រើននៅក្រោមដើមឈើធំៗ ។ ជួនកាលអ្នកតាទាំងនោះត្រូវបានដាក់តាំងនៅក្រោមដើមឈើធំណាមួយដោយពុំចាំបាច់មានខ្ទមក៏បានដែរ ។
នៅក្នុងខ្ទមអ្នកតាជួនកាលមានរូបតំណាងអ្នកតាធ្វើអំពីថ្ម ឆ្លាក់ អំពីឈើខ្លឹម ខ្ទមប្រក់ស្លឹកត្នោត ឬដាក់ដុំថ្មធំមានរាងប្លែកអំពីដុំថ្មធម្មតាជារូបតំណាង ។ អ្នកតាទាំងនោះសុទ្ធតែមានឈ្មោះ ឧទាហរណ៍ អ្នកតាផេះ អ្នកតាសេរីវង្ស អ្នកតាឃ្លាំងមឿង អ្នកតាក្រហមក យាយទេព យាយដូនពេញ ជំទាវម៉ៅ អ្នកតាដើមពោធិ៍ ។
ព្រះថេរៈបញ្ជាក់ថា រឿងអ្នកតានេះចាស់ៗតែងនិយាយតៗគ្នាថា អ្នកតានៅភូមិណា ជាអ្នកមើលថែរក្សាអ្នកស្រុកនៅភូមិនោះ ។ ប៉ុន្តែបើមានអ្នកណាប្រព្រឹត្តអំពើឆ្គាំឆ្គងទៅលើអ្នកតា ដូចជាចំអកចំអន់ បន្ទាបបន្ថោក មើលងាយប្រមាថ គេអាចនឹងទទួលទោសទណ្ឌពីអ្នកតាដូចជា គ្រុនក្ដៅ សន្ធំ ចុកពោះ ឡប់ស្មារតី ចង់តែរត់ចេញពីផ្ទះជាដើម ។ ជារួមមកខ្មែរយើងតែងមានជំនឿគោរពព្រលឹងដូនតាដែលជាជំនឿដើមរបស់ខ្មែរដែលគេហៅថា ជំនឿបែបអរូបិយនិយម គឺកើតមានជាយូរយារណាស់មកហើយ តាំងពីមុនព្រះពុទ្ធសាសនាមកដល់ម្ល៉េះ ៕ ដោយ សាន សារិន
ចែករំលែកព័តមាននេះ