ដោយលោក ម៉េន សុខវិសាល
នេះគ្រាន់តែជាទស្សនៈឡប់ៗសម្រាប់អានកំសាន្តប៉ុណ្ណោះ។
- -ហួសចិត្តទី១ ៖ មួកសុវត្ថិភាពដែលត្រូវចាប់បង្ខំដោយច្បាប់មានមនុស្សជាច្រើនមិនចង់ពាក់ទេ ផ្ទុយទៅវិញចិញ្ចៀនពេជ្រ, ក្រវិល, ខ្សែ.ក, ខ្សែចង្កេះ និងគ្រឿងអលង្ការដទៃទៀតជាច្រើនប្រភេទមិនមានអ្នកបង្ខំទេ តែមនុស្សបែរជាចូលចិត្តពាក់ អ្នកខ្លះថែមទាំងខិតខំព្យាយាមរិះរកកន្លែងពាក់បន្ថែមឱ្យបានកាន់តែច្រើន តាមដែលអាចធ្វើទៅបាន ។ នៅលើត្រចៀក គេចោះរន្ធជាច្រើនតាំងពីលើស្លឹកត្រចៀក ដល់ចុងស្លឹកត្រចៀកខាងក្រោម, លើចិញ្ចើមក៏ពាក់, នៅច្រមុះក៏ពាក់, បបូរមាត់ក៏ពាក់, ត្របកភ្នែកក៏ពាក់, នៅផ្ចិតក៏ពាក់, ពាក់ៗ…គឺពាក់គ្រប់កន្លែង មិនតែប៉ុណ្ណោះពាក់រហូតដល់ប្រដាប់ភេទទៀតផង មិនឱ្យទំនេរទេ ។
- -ហួសចិត្តទី២ ៖ អ្នកបើកឡានមិនពាក់ខ្សែក្រវាត់សុវត្ថិភាពត្រូវពិន័យ ។ ផ្ទុយទៅវិញ អ្នកជិះឡាននៅទ្រុងខាងក្រោយ អង្គុយនៅគែម ឬតោងឡានពីក្រោយ ឬអង្គុយលើដំបូលឡាន គឺមិនអីទេ បើពិន័យអាចត្រូវពិន័យតៃកុងឡានទៅវិញទេ ។ ប្រហែលជាប៉ូលិសគិតថា ការបើកឡានមិនពាក់ខ្សែក្រវាត់អាចគ្រោះថ្នាក់ជាង ជាពិសេសពេលបើកឡានក្នុងក្រុង ។
- -ហួសចិត្តទី៣ ៖ មនុស្សមួយចំនួនអានពាក្យ “កម្ពុជា” ថា “កុំ-ពុជ-ជា” ឬ “កំ-ពុជ-ជា” តែហេតុអ្វីមិនអាន “កម្មករ”, “កសិកម្ម”, ឬ“ឧស្សាហកម្ម” ថា “កុំ-ម៉ៈ-ក”, “កាក់-សិ-កុំ” ឬ “ឧស-សា-ហៈ-កុំ” ឬ “ឧស-សា-ហៈ-កំ” ផងទៅ ។ តាមក្បួនវេយ្យាករណ៍ អក្សរ “ក” ប្រកបនឹង “ម” ត្រូវអាន “កម” ប៉ុន្តែប្រសិនបើនៅខាងក្រោមអក្សរ “ម” មានជើងព្យញ្ជនៈ (ជើងរបស់ខ្លួនវាក៏ដោយ ឬជើងរបស់អក្សរមួយណាផ្សេងក៏ដោយ) គឺត្រូវអានថា “កាំ” មិនត្រូវអានថា “កុំ” ឬ “កំ” ទេ ។
- -ហួសចិត្តទី៤ ៖ អ្នកសរសេរខ្លះ ឬអ្នករាយការណ៍ព័ត៌មាន និងអ្នកយកព័ត៌មានខ្លះនិយមប្រើពាក្យថា “ធ្វើការ” ។ ឧទាហរណ៍ ៖ “ជនល្មើសត្រូវបានចាប់ខ្លួន”, “សួរចម្លើយ”, “ដោះស្រាយ”,“ពន្យល់” ។ល។ គេមិននិយាយដូច្នេះទេ គឺគេបែរជានិយាយថា “ជនល្មើសត្រូវបានធ្វើការចាប់ខ្លួន”, “ធ្វើការសួរចម្លើយ”, “ធ្វើការដោះស្រាយ”, “ធ្វើការពន្យល់” ។ល។ ឯក្រុមពិធីករ ពិធីការិនីវិញនិយមប្រើពាក្យ“ជាមួយ” ឬ “ជាមួយនឹង” ។ ឧទាហរណ៍ ៖ “សូមអរគុណផលិតផល… ដែលបានជួយឧបត្ថម្ភកម្មវិធីនេះ”, “សូមរីករាយកំសាន្តនូវបទចម្រៀងនេះដូចតទៅ”, “សូមជាវផលិតផល…យកទៅប្រើប្រាស់ចុះមិនខុសបំណងឡើយ”, “សូមអរគុណដល់សំអាងការ…ដែលបានជួយតុបតែង ផាត់មុខនិងផ្តល់នូវសម្លៀកបំពាក់ដល់យើងខ្ញុំ ទាំងអស់គ្នា” ។ គេបែរជានិយាយថា “សូមអរគុណជាមួយនឹងផលិតផល…ដែលបានជួយឧបត្ថម្ភកម្មវិធីនេះ”, “សូមរីករាយកំសាន្តជាមួយនឹង បទចម្រៀងនេះដូចតទៅ”, “សូមជាវជាមួយនឹងផលិតផល…យកទៅប្រើប្រាស់ចុះមិនខុសបំណងឡើយ”, “សូមអរគុណជាមួយនឹងសំអាងការ… ដែលបានជួយតុបតែងផាត់មុខ និងផ្តល់ជាមួយនឹងសម្លៀកបំពាក់ដល់យើងខ្ញុំទាំងអស់គ្នា” ។ល។ មិនពីរោះស្តាប់សោះ មិនដឹងថា សាលាណាបានបង្រៀនពួកគេឱ្យទៅជាបែបនេះ ពិតជាគួរឲ្យអស់សង្ឃឹមមែន ។
- -ហួសចិត្តទី៥ ៖ ដោយមានជំនឿស៊ុបលើធម៌ព្រះពុទ្ធ ព្រះសង្ឃ លោកយាយ លោកតា មិនហ៊ានសម្លាប់សត្វទេ សូម្បីតែមូស ឬស្រមោចវារលើ ឬខាំខ្លួនឯង ឬខាំកូនចៅ ក៏មិនហ៊ានវាយវាដែរ គឺគ្រាន់តែដេញបង្អើលប៉ុណ្ណោះ ។ បានន័យថា សូម្បីតែជីវិតសត្វតូចតែមួយក្បាលក៏មិនហ៊ានសម្លាប់ដែរ តែផ្ទុយទៅវិញនៅពេលឈឺម្តងៗ ដើម្បីបានរួចរស់ជីវិតរបស់ខ្លួនឯងមួយ ពួកគាត់ត្រូវលេបថ្នាំជាច្រើនក្នុងរយៈពេលបីថ្ងៃ មួយសប្តាហ៍ ឬក៏រាប់ខែ ហើយថ្នាំទាំងនោះ នឹងចូលទៅសម្លាប់មេរោគនៅក្នុងខ្លួនរបស់ពួកគាត់ រាប់ពាន់លានក្បាល ។ ទោះបីវាគ្រាន់តែជាសត្វល្អិត ជាព្រូន ឬជាបាក់តេរីក្តីក៏វាជាជីវិតដែរ ។ តើបែបនេះបាបដែរឬទេ ?
- -ហួសចិត្តទី៦ ៖ ស្ត្រីជាច្រើននិយមស្លៀកពាក់ខ្លី លេចលើលេចក្រោម ។ តើគេចង់បង្អួតប្រុសៗមែន ឬមិនមែន? បើមែន តើហេតុអ្វីបានជាពេលប្រុសៗបើកភ្នែកធំៗតាមសម្លឹងមើល បែរជាខឹង? ខឹងមែនឬទេ? ខ្ញុំមិនយល់ទេ ។ សូមជួយរកចម្លើយផង ។ ដោយបំណងល្អខ្ញុំសូមជូនយោបល់ចំពោះនារីដែលស្លៀកខ្លី ហើយពេលជិះម៉ូតូយកអាវ ឬកន្សែងមកគ្របនោះមិនល្អទេ។ ពេលជិះម៉ូតូមិនត្រូវឱ្យមានរបស់របរអ្វីវែងច្រងេងច្រងាង ឬធ្លាក់ចុះ ឬសំពីងសំពោងនោះទេ ព្រោះវាងាយនឹងប៉ើងចូលកាំម៉ូតូ ឬទាក់ដៃចង្កូត ឬប៉ើងឡើងមកបាំងនឹងភ្នែកអ្នក បើកបរដែលអាចបណ្តាលឲ្យដួល ឬរេចង្កូតទៅប៉ះអ្នកដទៃ ឬចូលក្រោមឡានធំ ។ គ្រោះថ្នាក់ណាស់ !!
- -ហួសចិត្តទី៧ ៖ តើអ្នកធ្លាប់ឮចាស់ៗនិយាយថា “បីម៉ែត្របួនជ្រុង” ឬ “ប្រាំម៉ែត្របួនជ្រុង” ឬ “ដប់ម៉ែត្របួនជ្រុង” ដែរឬទេ ? តើមានន័យដូចម្តេច ? មានអ្នកខ្លះបកស្រាយថា ពាក្យថា “បួនជ្រុង” មានន័យថា “ការេ” ឬ ”ក្រឡា” ។ គឺថា “បីម៉ែត្របួនជ្រុង” ស្មើនឹងបីម៉ែត្រការេ ឬបីម៉ែត្រក្រឡា (៣ម២) ហើយ “ដប់ម៉ែត្របួនជ្រុង” គឺស្មើនឹងដប់ម៉ែត្រការេ (១០ម២) ។ តែមានអ្នកខ្លះទៀត បែរជាយល់ថា “បីម៉ែត្របួនជ្រុង” មានន័យថា ជ្រុងទាំងបួន សុទ្ធតែមានប្រវែងបីម៉ែត្រ (ផ្ទៃរាងការេ ដែលជ្រុងនីមួយៗមានប្រវែងបីម៉ែត្រ) ឬស្មើនឹងផ្ទៃក្រឡា៩ម៉ែត្រការេ (៩ម២)? បើនិយាយថា “មួយម៉ែត្របួនជ្រុង” គឺស្មើនឹងមួយម៉ែត្រការេ ទោះបីបកស្រាយតាមទស្សនៈមួយណាក៏នៅតែមួយម៉ែត្រការេដែរ(១ម២) គឺផ្ទៃរាងការេមានជ្រុងនីមួយៗមានប្រវែងមួយម៉ែត្រ ។ សូមជួយរកចម្លើយផង ៕
សេចក្តីគួរពុំគួរ សូមមេត្តាខន្តី អភ័យទោស
រាជធានីភ្នំពេញ, ថ្ងៃទី ២៨ ខែ ធ្នូ ឆ្នាំ ២០១០
ចែករំលែកព័តមាននេះ